casus 3

Question 1

welke twee paar arteries vormen de primaire bloedtoevoer naar de hersenen?

Answer 1

Aa. vertebrales (ontspringen uit a. subclavia).
Aa. carotides internae (via carotiskanalen de schedel in).

Question 2

Noem de drie takken van elke a. vertebralis vóór samenvloeiing tot a. basilaris.

Answer 2

A. spinalis anterior (ruggenmerg, ventraal).
A. spinalis posterior (ruggenmerg, dorsaal).
A. inferior posterior cerebelli (medulla oblongata en cerebellum).

Question 3

Welke vier takken ontstaan uit de a. basilaris, van caudaal naar craniaal?

Answer 3

AICA (a. inferior anterior cerebelli).
Aa. labyrinthi (binnenoor).
Aa. pontis (pons).
Aa. superiores cerebelli (bovenste cerebellum).

Question 4

Hoe ontstaat de cirkel van Willis?

Answer 4

Hoe ontstaat de cirkel van Willis?

Question 5

Welke structuren lopen door de sinus cavernosus?

Answer 5

In de sinus: A. carotis interna en n. abducens (VI).
In de laterale wand: Nn. oculomotorius (III), trochlearis (IV), V1 (ophthalmicus), V2 (maxillaris).
Mnemonic: “OTOM CAT” voor lateral wall: Oculomotor (III), Trochlear (IV), Ophthalmic (V1), Maxillary (V2); Carotis en Abducens in de sinus.
Klinisch: Sinus cavernosus-trombose → diplopie, chemose.

Question 6

Hoe draineren oppervlakkige en diepe cerebrale venen?

Answer 6

Oppervlakkig: Via vv. corticales en medullares → sinus durae matris.
Diep: Via v. magna cerebri → sinus rectus.
Klinisch: Sinustrombose → verhoogde intracraniële druk.

Question 7

Noem de drie hersenvliezen en hun belangrijkste functies.

Answer 7

Dura mater (bescherming, bevat sinussen).
Arachnoïdea (CSF in subarachnoïdale ruimte, villi voor absorptie).
Pia mater (volgt hersenplooien, bevat bloedvaten).

Question 8

Waar wordt CSF geproduceerd en hoe wordt het geabsorbeerd?

Answer 8

Productie: Plexus choroideus.
Absorptie: Via arachnoïdale villi → sinus sagittalis superior.

Question 9

Wat is een belangrijk verschil tussen dura mater rond de hersenen en het ruggenmerg?

Answer 9

Hersen-dura: Twee lagen (periostaal + meningeaal).
Ruggenmerg-dura: Geen periostale laag; omgeven door epidurale ruimte.

Question 10

Welke sinus verzamelt bloed uit de v. magna cerebri?

Answer 10

Sinus rectus.
Verloop: Diepe venen → v. magna cerebri → sinus rectus → confluens sinuum.

Question 11

Wat is de normale cerebrale bloedstroom en waarom is autoregulatie cruciaal?

Answer 11

750 ml/minuut.
Neuronen zijn intolerant voor ischemie; autoregulatie houdt de doorbloeding constant ondanks bloeddrukschommelingen (60–140 mmHg).

Question 12

Binnen welk bloeddrukbereik functioneert cerebrale autoregulatie?

Answer 12

60–140 mmHg.
Mnemonic: “60 tot 140, brein blijft vitaal.”

Question 13

Noem de vier mechanismen van cerebrale autoregulatie.

Answer 13

Systemisch neurogeen (baroreflex via n. glossopharyngeus/vagus).

Lokale myogene regulatie (vasculaire gladde spiercellen).

Lokale metabolische regulatie (CO₂, H⁺, O₂, astrocyten).

Collaterale circulatie (bijv. cirkel van Willis).

Question 14

Hoe beïnvloedt CO₂ de cerebrale bloedvaten?

Answer 14

↑ CO₂ → vasodilatatie (via vorming van H⁺ uit koolzuur).
↓ CO₂ (hyperventilatie) → vasoconstrictie.

Question 15

Hoe werkt de baroreflex bij cerebrale autoregulatie?

Answer 15

Baroreceptoren in a. carotis signaleren drukveranderingen → signalen via n. glossopharyngeus/vagus naar medulla oblongata → aanpassing vaatweerstand.

Question 16

Welke rol spelen astrocyten in de metabolische autoregulatie?

Answer 16

Astrocyten koppelen neuronale activiteit aan bloedstroom door vasoactieve stoffen (bijv. stikstofmonoxide) af te geven.

Neuronale activiteit ↑ → astrocyten → vasodilatatie.

Question 17

Noem drie voorbeelden van collaterale circulatie in de hersenen.

Answer 17

Cirkel van Willis (verbindt voorste/achterste circulatie).
Leptomeningeale collateralen (oppervlakkige vaten in dura/arachnoidea/pia).
Anastomose a. ophthalmica met a. maxillaris.

Question 18

Hoe reguleert het myogene mechanisme de cerebrale doorbloeding?

Answer 18

Gladde spiercellen in vaatwanden reageren op drukveranderingen → passieve rek → vasoconstrictie/vasodilatatie.
Voorbeeld:

Bloeddruk ↑ → vasoconstrictie om perfusie constant te houden.

Question 19

Waarom heeft O₂ minder invloed op autoregulatie dan CO₂?

Answer 19

Hersenen zijn primair gevoelig voor CO₂/pH (snelle pH-veranderingen).
O₂ heeft pas effect bij ernstige hypoxie (PaO₂ < 50 mmHg).

Question 20

Waar bevinden leptomeningeale collateralen zich en wat is hun functie?

Answer 20

In dura mater, arachnoidea en pia mater.
Zorgen voor diffuse bloedtoevoer over het hersenoppervlak bij arteriële occlusie.

Question 21

Hoe werkt een CT-scan en welke weefseldichtheden zijn herkenbaar?

Answer 21

echniek: Röntgenbundels meten absorptie door weefsels → gereconstrueerd tot pixels.
Dichtheden:
Bot (wit), hersenweefsel (grijs), liquor (zwart).

Question 22

Wanneer wordt contrast gebruikt bij CT?

Answer 22

Vasculaire afwijkingen (bv. tumoren met veel bloedvaten).
Beschadigde bloed-hersenbarrière (bv. maligne tumoren → contrast lekt uit).

Question 23

Waarom is CT eerste keus bij verdenking op hersenbloeding?

Answer 23

CT: Snel, breed beschikbaar, goed voor hyperdense bloedingen (wit).
MRI: Langzamer, minder toegankelijk, maar gevoeliger voor kleine laesies.

Question 24

Hoe werkt MRI en waarom is het veilig?

Answer 24

Techniek: Sterk magneetveld + radiogolven exciteren waterstofprotonen → signalen omzetten in beeld.
Veiligheid: Geen ioniserende straling.
Contra-indicatie: Metalen implantaten (pacemaker).

Question 25

Hoe verschillen T1- en T2-beelden?

Answer 25

T1: Korte T1 (fel): Vet (wit), contrastmiddel. Lange T1 (donker): Liquor. T2: Lange T2 (fel): Liquor, oedeem. Korte T2 (donker): Bot.

Question 26

Wat definieert T1- en T2-relaxatietijd?

Answer 26

T1: Tijd voor protonen om terug te keren naar evenwicht langs het magneetveld. T2: Tijd voor protonen om synchroon te blijven tollen (defasering).

Question 27

Wanneer kies je voor MRI i.p.v. CT?

Answer 27

MRI: Detailrijke beelden van zacht weefsel (tumoren, MS-laesies, hersenstam). CT: Acuut trauma, botafwijkingen, contra-indicaties voor MRI.

Question 28

Hoe ziet een acute bloeding eruit op MRI?

Answer 28

Acuut bloed (1-2 dagen): Hypointens (donker) op T2* (GRE/SWI-sequenties). Subacuut bloed (>3 dagen): Hyperintens (fel) op T1 door methemoglobine.

Question 29

Welke techniek toont vroeg herseninfarct het best?

Answer 29

MRI met DWI (Difusion-Weighted Imaging): Toont infarct binnen minuten als hyperintens (fel). CT: Infarct pas na 6–24 uur zichtbaar (hypodens).

Question 30

Noem absolute contra-indicaties voor MRI.

Answer 30

Pacemaker/ICD. Metaalsplinters in oog/hersenen. Cochleaire implantaten (niet-MRI-veilig).

Question 31

Wat is het verschil tussen extracerebrale en intracerebrale bloedingen?

Answer 31

Extracerebrale: Tussen schedel en hersenen (epiduraal, subduraal, subarachnoïdaal). Intracerebrale: In het hersenparenchym (bv. hypertensieve bloeding in basale kernen).

Question 32

Waar bevindt een epiduraal hematoom zich en wat is de oorzaak?

Answer 32

Locatie: Tussen schedel en dura mater (periostale laag). Oorzaak: Arteriële bloeding (meestal a. meningea media) na schedelfractuur.

Question 33

Hoe ontstaat een subduraal hematoom en waarom is het gevaarlijk?

Answer 33

Locatie: Tussen dura en arachnoïdea. Oorzaak: Veneuze bloeding (bridging veins) na mild/chronisch trauma (bv. bij ouderen).

Question 34

Wat zijn typische symptomen van een subarachnoïdale bloeding? Antwoord:

Answer 34

Plotse "thunderclap" hoofdpijn, nekstijfheid (meningisme), fotofobie. Oorzaak: Meestal ruptuur van arterieel aneurysma (bv. cirkel van Willis). Diagnose: CT-scan (acuut) → hyperdens bloed in sulci. Lumbaalpunctie (xyantochromie).

Question 35

Welke hersengebieden zijn vaak aangedaan bij hypertensieve intracerebrale bloedingen?

Answer 35

Basale kernen (putamen, globus pallidus), thalamus, pons, cerebellum. Gevolg: Capsula interna-schade → contralaterale hemiplegie.

Question 36

Waarom veroorzaken hersenbloedingen nekstijfheid?

Answer 36

Bloed in subarachnoïdale ruimte → ontsteking van hersenvliezen → meningisme. Symptomen: Nekpijn, positief Kernig- en Brudzinski-teken.

Question 37

Match de bloeding met de oorzaak: A. Epiduraal hematoom B. Subduraal hematoom C. Subarachnoïdale bloeding D. Intracerebrale bloeding Hypertensie Traumatische schedelfractuur Aneurysmaruptuur Bridging veins-scheur

Answer 37

A2, B4, C3, D1.

Question 38

Welke beeldvorming kies je bij verdenking op acute hersenbloeding?

Answer 38

Eerste keus: CT-scan zonder contrast (snel, detecteert hyperdense bloed). MRI: Voor kleine bloedingen of chronische hematomen (bv. gradiënt-echo/T2).

Question 39

Waarom zijn de basale kernen gevoelig voor bloedingen bij hypertensie?

Answer 39

Lenticulostriate arteriën (takken a. cerebri media) zijn kleine, rechtopstaande vaten → kwetsbaar voor hoge druk. Gevolg: Bloeding in capsula interna → hemiplegie.