cultuur van de kerk; h. 7 Flashcards
cultuur van de kerk hoofdstuk 7 (17 cards)
Wat was het belangrijkste instrument in de kerk?
Vox humana (de menselijke stem).
Hoe wordt muziek aan het begin van de gotiek genoemd en welke belangrijke componisten horen hierbij?
Ars antiqua (ca. 1150-1300)
- Hildegard von Bingen, Leoninus en Perotinus
Wie waren Leoninus en Perotinus?
Componisten.
- Leoninus verzamelde gezangen voor mis in bork Magnus Liber Organi. Hij voegt naast parallele meerstemmigheid ook duplum toe (2e, ritmisch vrijere stem).
- Opvolger Perotinus herziet muziek & voegt soms een 3e en 4e stem toe.
- Stemkruising: verschillende stemmen kruisen elkaar op bepaalde toonhoogte
Hoe heet de muziek vanaf de 14e eeuw en wat zijn de verschillen met ars antiqua?
- Ars nova
- Minder statisch, wereldser en ritmisch een stuk complexer
- Meer naamsbekendheid en stijl componisten
- Organum als basispunt, worden steeds ,eer stemmen toegevoegd
- Componisten schrijven zelfstandig compleet nieuwe werken
Wat waren de ontwikkelingen van meerstemmigheid na de veertiende eeuw? (ars nova)
- Componisten voegen steeds meer stemmen toe, soms zelf vierde stem
- Cantus firmus (basismelodie) gezongen door de tenor, houdt grondmelodie vast. Daarna een hoge en lage contratenor.
- Stemmen kruisen elkaar in toonhoogte
- Tenor zingt oorspronkelijke gregoriaanse latijnse tekst, andere stemmen zingen eigen tekst
Wat is een contratenor?
tegenstemmen die ieder een eigen melodie zingen
Wat zorgde bijna voor de ondergang van de polyfonie?
In ars nova zongen de verschillende stemmen meerdere teksten waardoor het lied haast onverstaanbaar werd.
- Religieuze liederen blijven een gebed, woorden nooit belangrijker dan gebed.
Dit zorgde bijna voor de ondergang van polyfonie in religieuze gezangen.
Wie was Guillaume de Machault?
- Een van de belangrijkste componisten van ars nova
- Dichter en componist, kerkelijke en wereldlijke muziek
- Messe de Notre Dame; vierstemmige mis, eerste keer dat een componist zelfstandig een hele mis schrijft.
Wie was Francesco Landini?
- Belangrijskte Italiaanse componist in de 14e eeuw.
- Geen kerkelijke muziek bewaard gebleven, wel wereldlijke muziek.
- Groot aantal ballate (dansliederen) en een aantal madrigalen.
Wat zijn madigralen?
Tweestemmige liederen geschreven in volkstaal, bedoeld voor een lage stem die gesteund wordt door een versierende bovenstem.
Welke twee soorten rondtrekkende muzikanten waren er en wat waren de kenmerken van deze muzikanten?
- Beroepsmuzikanten = Jongleurs.
- Rondreizende studenten en lage geestelijken = vaganten
- Voornamelijk latijn, ook over actuele gebeurtenissen, maatschappijkritisch.
- Kunnen goochelen, acrobatentoeren, spelen toneel, jongleren
- Ingehuurd op kermissen, door lokale adel op feesten en ook door de kerk.
- Leven van giften
Wat zijn troubadours?
Vaak edelmannen, dichten hoofse teksten
- Vinden eigen teksten en melodieën uit.
- Voeren eigen composities uit, begeleid door speelmannen op luit, fluit of harp.
Wat kenmerkt de muziek geschreven door troubadours?
- Melodieus, levendig en expressiever dan gregoriaanse kerkgezangen.
- Structuur lied: couplet-refreinvorm
- In volkstaal geschreven
Welke instrumenten worden in de middeleeuwen gebruikt?
- Harp, gamba en de luit
- Trommels en tamboerijnen
- Klein portatieforgel
- Rietinstrumenten zoals schalmei
- Sackbut (voorloper trombone)
- In volksmuziek draailier en doedelzak
Wat gebeurde er aan het hof van koning Alfonso X?
- vruchtbare interactie tussen verschillende wereldculturen
- Magie, astrologie, poëzie en vermaak aan het hof
- Componeert zelf muziek –> verzameling gezangen ter ere van Maria, verlucht met miniaturen -> Cantigas de Santa Maria
- Geschreven door de koning, provencaalse troubadours of Joodse en Arabische musici
Wat voor liederen worden gezongen op pelgrimstochten?
Over het algemeen vrome liederen, ter ere van de heilige om wie de pelgrimage wordt ondernomen.
- The Canterbury Tales & Liber Sancti Jacobi (Jacobsweg)
Waarom werden er hoorns meegenomen op pelgrimstochten?
Bedevaartgangers geloven met de hoorn de heiligheid van de bezochte relieken te kunnen overnemen, waarna ze de relieken weer mee naar huis nemen en bv. blazen om onweer af te weren.
