endo Flashcards
(76 cards)
1
Q
MEN 1
A
guzy neuroendokrynne trzustki
gruczolaki przytarczyc
guz przedniego płata przysadki mózgowej
2
Q
MEN 2A
A
rak rdzeniasty tarczycy
guz chromochłonny
gruczolaki przytarczyc
3
Q
MEN 2B
A
rak rdzeniasty tarczycy
guz chromochłonny nadnerczy
nerwiaki
4
Q
niedoczynność tarczycy - obrzęki
A
śluzowaty
5
Q
zespół Vernera-Morrisona
A
guz wydzielający VIP
6
Q
guz prolaktynowy - zaburzenie widzenia
A
niedowidzenie połowicze dwuskroniowe
7
Q
wskazania do MR przysadki w guzie prolaktynowym
A
- > 150 µg/l [prolaktyny] we krwi
- <2x lub brak wzrostu [prolaktyny] w teście hamowania z 10mg metoklopramidu
8
Q
DN agonistów dopaminergicznych
A
senność patologiczna
omamy
niedocziśnienie ortostatyczne
zaburzenie kontroli impilsów (skłonnoś do hazardu, nieadekwtnego wyadawania pięniedzy, wzrosy libido)
nagłe odstawinie - złośliwy zespół neuroleptyczny
9
Q
akromegalia - nowotwory złośliwe
A
- rak tarczycy
- rak jelita grubego
- rak sutka
- rak stercza
10
Q
Akromegalia - leczenie farmakologiczna
A
1) długo działające analogi somatostatyny I generacji – leczenie I wyboru (lanreotyd, oktreotyd)
2) analog somatostatyny II generacji – pasyreotyd,
3) antagonista receptora dla GH – pegwisomant,
4) agoniści dopaminy – karbegolina, gdy mieszany
5) temozolomid.
11
Q
przelom tarczycowy - objawy zapowiadające przełom
A
- bezsenność, objawy psychotyczne,
- znaczny i nagły spadek masy ciała,
- nasilone drżenie mięśniowe,
- gorączka,
- nudności, wymioty, ból brzucha
12
Q
przełom tarczycowyn - pełnoobjawowy przebieg
A
- znaczna tachykardia, nasilenie zaburzeń rytmu serca ,
- objawy niewydolności krążenia (obrzęki, hepatomegalia, duszność, aż do obrzęku płuc),
- nasilenie objawów bólowych brzucha i wymiotów, biegunka,
- temperatura ciała >39°C,
- żółtaczka,
- odwodnienie,
- zaburzenia ze strony układu nerwowego – apatia i śpiączka, a czasem odwrotnie – pobudzenie. Możliwe wystąpienie stanu padaczkowego.
13
Q
choroby z podobnymi objawami jak w hypertyreozie
A
- zaburzenia lękowe,
- guz chromochłonny nadnerczy,
- chorobę nowotworową.
14
Q
Bezwzględnego zaprzestania stosowania tyreostatyków wymaga wystąpienie:
A
- agranulocytozy , niedokrwistości aplastycznej,
- ostrego zapalenia wątroby , żółtaczki cholestatycznej,
- zapalenia naczyń z obecnością przeciwciał ANCA i zespołu toczniopodobnego.
15
Q
J131 przygotowanie
A
- zaprzestanie stosowania tiamazolu na 5–7 dni (wg ATA 2–3 dni) i propylotiouracylu na miesiąc przed terapią,
- w przypadku leczenia ChGB z orbitopatią koniecznie zastosuj profilaktykę z GKS celem uniknięcia zaostrzenia się objawów ocznych,
- zleć badanie jodochwytności ,
- gdy podejrzewasz ucisk powiększonej tarczycy na tchawicę – wykonaj RTG klatki piersiowej lub celowane na tchawicę,
- koniecznie wyklucz ciążę u kobiet
16
Q
I131 powikłania
A
- przejściowe zaostrzenie nadczynności,
- zapalenie tarczycy,
- zapalenie ślinianek,
- stopniowy rozwój niedoczynności tarczycy
17
Q
I 131 leki
A
W związku z tym, że eutyreozę pacjenci osiągają po 6 tyg. do 6 miesięcy często konieczna jest kontynuacja leczenia tyreostatykami. Tiamazol włącz po 3–7 dniach od podania izotopu. Po 6 miesiącach w razie braku remisji możesz powtórzyć leczenie 131I. Ostateczna ocena leczenia dokonywana jest po roku.
18
Q
Nadczynność tarczycy - przygotowanie do zabiegu
A
- operacja planowa: leczenie tyreostatykami przez co najmniej 2 tyg., najlepiej 4–6 tyg. (w celu normalizacji stężeń hormonów tarczycy i ustąpienia objawów nadczynności) .
- operacja pilna: stosuje się jodek potasu, β-adrenolityk i GKS.
19
Q
przełom tarczycowy - leczenie
A
- zahamowanie syntezy hormonów tarczycy (tiamazol),
- zahamowanie obwodowej konwersji T4 do T3:
β-blokery,
hydrokortyzon,
jod ,
propylotiouracyl, - zmniejszenie pobudzenia adrenergicznego,
podawanie β-blokerów (propranolol) , - zwalczanie gorączki ( paracetamol, salicylany są przeciwwskazane)
- tlenoterapia, monitorowanie wydolności oddechowej, może wystąpić konieczność wspomagania oddychania w OIT,
- profilaktyka przeciwzakrzepowa (heparany sc),
- opanowanie chorób wyzwalających przełom: antybiotykoterapia, gdy czynnikiem wyzwalającym jest infekcja , wyrównanie cukrzycy,
- wyrównanie strat płynów i elektrolitów (spowodowanych wymiotami i biegunką) pod kontrolą ośrodkowego ciśnienia żylnego i badań biochemicznych!
- leczenie żywieniowe (NIE glukoza)
20
Q
poamidoranowa typ 2
A
jodochwytność - obniżona, zachamowana
leczenie - GKS
odstawienie - nie jest konieczne
21
Q
wzrost prawdopodobieństwa ChGB
A
występowanie choroby w rodzinie ,
palenie tytoniu,
duże spożycie jodu,
stres,
ciąża,
rasa czarna.
22
Q
podostre zapalenie tarczycy - niedoczynność faza
A
III
23
Q
niedoczynność tarczycy - bad.lab.
A
morfologia krwi obwodowej: często stwierdzana jest niedokrwistość normochromiczna normocytarna lub makrocytarna ,
↑ cholesterolu całkowitego, LDL oraz trójglicerydów i apolipoproteiny B, ↓ WKT ,
↑ AST, ALT,
↓ ALP,
↑ LDH, CK, amylazy w moczu,
↑ PRL ,
↓ Na (niewielki), ↑ Ca (niewielki) ,
24
Q
choroby przypominające niedoczynność tarczycy
A
zespół nerczycowy,
niedokrwistość Addisona-Biermera,
niewydolność krążenia.
25
izolowany, mierny wzrost TSH
okres rekonwalescencji po chorobach ogólnoustrojowych,
niedoczynność kory nadnerczy,
działanie leków, które wpływają na układ dopaminergiczny (metoklopramid, domperydon, pochodne fenotiazyny),
mutacje receptora TSH z konsekwencją w postaci oporności na TSH.
26
stężenie TSH wynosi 5–10 mIU/, leczenie
- występowanie objawów niedoczynności,
- wiek chorego (po 80 nie zaleca się),
- obecność przeciwciał anty-TPO ,
- obecność ChNS, NS, wola tarczycy lub cukrzycy.
27
Śpiączka hipometaboliczna - objawy
hipotermia (<30°C, nawet 24°C!),
wzrost TSH, obniżenie FT4,
zaburzenia poznawcze i zaburzenia świadomości: otępienie, śpiączka,
obniżenie napięcia mięśniowego, osłabienie odruchów ścięgnistych,
zaparcie, w późniejszym etapie niedrożność mechaniczna jelit – kałowa
drgawki,
bradykardia zatokowa,
wzrost BP, a w późniejszym etapie hipotonia i wstrząs,
kwasica,
hiperkapnia i hipoksemia (jako wynik hipowentylacji),
hipoglikemia,
obniżenie Na, zatrucie wodne,
niedokrwistość,
wzrost cholesterolu całkowitego, LDL,
wzrost AST, ALT,
wzrost CK.
28
Śpiączka hipometaboliczna - leczenie
- podaniu hydrokortyzonu i.v. ,
Hydrokortyzon należy podać w pierwszej kolejności – przed L-T4 – ze względu na ryzyko zmniejszonej rezerwy nadnerczowej. Wlew przerywamy po wykluczeniu niedoboru kortyzolu.
- duże dawek L-T4 i.v. lub preparatu L-T4 i L-T3 i.v. , po uzyskaniu poprawy – L-tyroksyny p.o. ,
- intubacji i wspomaganiu oddechu w przypadku niewydolności oddechowej,
- wyrównaniu zaburzeń elektrolitowych i odpowiedniej podaży płynów ,
- Ogrzewanie pacjenta, nawet przy stwierdzonej hipotermii, jest przeciwwskazane! Może to doprowadzić do wstrząsu hipowolemicznego z powodu rozszerzenia naczyń krwionośnych.
29
profilaktyka jodowa w ciąży
250 μg/dobę (w tym 150–200 μg w postaci suplementów, maksymalne spożycie – 500 μg
30
hashitoxicosis - leczenie
w większości wypadków wystarcza leczenie wspomagające β-blokerami
31
rzekoma niedoczynność przytarczyc co to
choroba uwarunkowana genetycznie cechująca się opornością tkanek na działanie PTH spowodowana mutacją genu GNAS1. Zazwyczaj występuje podwyższone stężenie parathormonu i hipokalcemia.
32
niedoczynność przytarczyc - EKG
wydłużenie odstępu QT
33
niedoczynność przytarczyc bad. lab.
hipo PTH
hipo Ca (2x wapń skorygowany)
hiper Ph
N Mg !!!!!!!!!!
34
pierwotna niedoczynność przytarczyc - okulistyka
zaćma warstwowa
35
leczenie hipokalcemiin - objawowaj (tężyczka)
- 20 ml 10% roztworu glukonolaktobionianu wapnia lub chlorku wapnia i.v. w czasie 10–20 minut ,
- ocena kalcemii co 4–6 godz.,
- jednocześne podawanie wapnia i witaminy D3 p.o
36
leczenie pokalcemii - przewlekłej
- 1000–3000 mg/d preparatu wapnia p.o. ,
- preparaty witaminy D3 – preferowane aktywne metabolity: alfakalcydol lub kalcytriol , gdyż nie wymagają hydroksylacji w nerkach ,
- diuretyki tiazydowe ,
- wyrównywanie niedoborów magnezu 250-1000mg/dobę
37
Wtórna niedoczynność przytarczyc
stan hiperkalcemii (rzadziej hipokalcemii), któremu towarzyszy prawidłowe lub obniżone stężenie parathormonu.
38
wtórna nadczynność przytarczyc
PChN (Niemal wszyscy pacjenci z eGFR <45 ml/min/1,73 m2)
hiper PTH
hipo Ca
hiper Ph
39
hiper Ca EKG
bradykrdia
blok P-K
skrócenie QT
40
Oznaczenie wapnia
Stężenie wapnia całkowitego w surowicy krwi należy zawsze oznaczyć, dostosowując do stężenia albumin, gdyż powszechnie występująca hipoalbuminemia może zaniżyć stężenie wapnia całkowitego (jest to tzw. wapń skorygowany). Stężenie wapnia zjonizowanego zależy z kolei od pH krwi
41
farma - hiperCa
- witamina D3,
- kalcymimetyki: cynakalcet
- bisfosfoniany lub denosumab,
estrogeny,
- selektywne modulatory receptora estrogenowego (raloksyfen),
- uzupełnianie fosforanów obecnie nie jest już stosowane ze względu na ich działania niepożądane. - wapń <1000 mg/dobę
42
Wskazania do leczenia operacyjnego w trzeciorzędowej nadczynności przytarczyc:
PTH > 1000 pg/ml,
hiperkalcemia >12 mg/dl (3 mmol/l),
uporczywy świąd skóry,
bóle kostne,
zwapnienia tkanek miękkich,
miopatia.
43
Czynnościowy nadmiar glikokortykosteroidów
- depresji ,
- ciąży ,
- choroby alkoholowej ,
- jadłowstrętu psychicznego
44
Zespół Cushing - bad. lab.
- wzrost: erytrocytów, hemoglobiny, leukocytów, trombocytów,
- spadek: limfocytów, monocytów, eozynofili,
- hiperglikemia,
- hipercholesterolemia, hipertrójglicerydemia, spadek stężenia cholesterolu HDL,
- hipokaliemia i hipofosfatemia,
- zasadowica.
45
Choroba Cushinga
- zwiększone stężenie kortyzolu w surowicy i/lub wydalanie wolnego kortyzolu w dziennej zbiórce moczu,
- ↓↓↓ o ≥ 50% stężenia kortyzolu w stosunku do wartości wyjściowej w teście hamowania 8 mg deksometazonu, brak spadku w teście hamowania 1 mg lub 2 mg deksametazonu,
- zniesiony rytm dobowy kortyzolu i ACTH,
- niezahamowane wydzielanie ACTH,
46
Choroba Cushinga - farma
- pasyreotyd – analog somatostatyny II generacji, który zmniejsza wydzielanie ACTH i normalizuje dobowe wydalanie wolnego kortyzolu z moczem u ~40% pacjentów,
- osilodrostat – inhibitor steroidogenezy, który normalizuje dobowe wydalanie wolnego kortyzolu z moczem u ~80% chorych.
47
choroba Addisona
Pierwotna niedoczynność kory nadnerczy
48
choroba Addisona, objawy gdy
uszkodzenie 90% kory
49
choroba Addisona TSH i prolaktyna
wzrost
50
zespół Waterhaus-Friedrichsena
Ostra niewydolność kory nadnerczy spowodowana ciężkim, zazwyczaj obustronnym krwotokiem do nadnerczy w przebiegu sepsy, najczęściej wywołanej przez Neisseria meningitidis. Choroba ta przebiega piorunująco i potrafi doprowadzić do śmierci w ciągu kilku godzin.
51
zespół Conna
Rodzaj hiperaldosteronizmu pierwotnego spowodowanego przez gruczolaka nadnercza wytwarzającego aldosteron.
52
Główną przyczyną pierwotnego hiperaldosteronizmu
obustronny rozrost nadnerczy
53
hiper aldo farma
- antagonistów receptora mineralokortykosteroidowego (spironolakton , eplerenon )
Wskazania: przed zabiegiem operacyjnym (przez kilka tygodni), obustronny rozrost nadnerczy, rezygnacja z leczenia chirurgicznego,
- amiloryd z hydrochlorotiazydem
Wskazania: w przypadku nietolerancji antagonistów aldosteronu,
- ACEI
Wskazania: obustronny rozrost nadnerczy przy nieskuteczności terapii antagonistami receptora mineralokortykosteroidowego.
54
Jedynymi bezpiecznymi lekami stosowanymi w trakcie diagnostyki układu RAA są:
werapamil, α–blokery (doksazosyna, prazosyna) i moksonidyna.
55
podstawowe obrazowe w nadnerczy
TK
56
guz chromochłonny gdzie
rdzeń nadnerczy, najczęściej rozwijają się na poziomie spływu lewej żyły nerkowej do żyły głównej dolnej i w narządzie Zuckerkandla.
57
czynne hormonalnie guzy, co wydzielają
Guzy chromochłonne - adrenalinę,
przyzwojaki – noradrenalinę,
przyzwojaki głowy i szyi – dopaminę.
58
guzy chromochłonne - złoty standard
stężenia wolnych metoksykatecholamin w osoczu oraz ocena wydalania frakcjonowanych metoksykatecholamin z moczem.
59
guz chromochłonny - przygotowanie do zabiegu
przez 10–14 dni stosowaniu nieselektywnego leku α-adrenolitycznego: fenoksybenzaminy , doksazosyny lub prazosyny ,
u pacjentów ze znaczną tachykardią dołączeniu kardioselektywnego β-adrenolityka (atenololu, ale też nieselektywnego propranololu) , jednak dopiero po zablokowaniu receptorów α,
właściwym nawodnieniu chorego i wyrównaniu hipowolemii,
stosowaniu diety bogatosodowej.
60
guz chromochłonny - skuteczne przygotowanie
- BP nie wzrasta >160/90 mmHg i nie spada <80/45 mmHg w ciągu 24 godz. poprzedzających operację,
- w EKG nie stwierdza się: uniesienia odcinka ST i odwrócenia załamka T oraz przedwczesnych pobudzeń (dopuszczalne maks. 1 pobudzenie na 5 min) w ciągu 7 dni poprzedzających operację.
61
guz chromochlonny - opanowanie NT w czasie operacji
fentolaminę w dawce 2–5 mg i.v. w dawkach powtarzanych
62
objawy dojrzenia u dziewcząt
1. zwiększenie wzrostu i mc
2. rozwój piersi
3. owłosienie łonowe oraz pochwowe
3. apokrynowe gr. potowe
4. upławy
5. miesiączka
63
skale oceny dojrzałości dziewcząt
Turnera
kryteria Lauritzena
64
guz chromochłonny skóra
blada
65
stężenia TSH pomiędzy 5 a 10 mIU/l u dziecka, kiedy leczymy
- współwystępowanie wola,
- zwiększone miano przeciwciał anty-TPO i/lub anty-Tg,
- objawy kliniczne niedoczynności tarczycy, w tym zwolnienia tempa wzrastania,
- dziecko <3. rż.,
- ultrasonograficzne cechy choroby Hashimoto,
- okres pokwitania, stosowanie estrogenów lub antykoncepcji,
- leczenie hormonem wzrostu,
- stan po radioterapii okolicy tarczycy,
- dziecko z cukrzycą typu 1, celiakią, zespołem Turnera, zespołem Downa lub niskorosłością
66
WNT przyczyny
dysgeenzja tarczycy
67
WNT objawy
duże ciemiączko tylne
bradykardia
68
nieprawidłowe TSH w badaniu przesiewowym
z pierwszej bibuły wynoszące ≥28 mIU/ml lub z drugiej bibuły ≥12 mIU/ml
69
USG płodu z WNT
- wielowodzie,
- obrzęki i wodobrzusze,
- ograniczenie wzrastania płodu,
- zwiększony obwód tarczycy,
- odgięciowe ułożenie głowy,
- małe jądro kostnienia lub jego brak w nasadzie dalszej kości udowej w 32. tc.
70
WPN z niedoboru 21-hydroksylazy objawy
- brak łaknienia i brak przyrostu masy ciała, wymioty, odwodnienie, hiperpigmentacja skóry
- zespół utraty soli cechuje się się gwałtownym pogorszeniem stanu ogólnego (najczęściej w 5–14. dż. ):
wymioty, biegunka, odwodnienie,
tachykardia, hipotensja, wstrząs,
hiponatremia, hiperkaliemia, kwasica metaboliczna,
hipoglikemia, drgawki,
gorączka,
- u dziewczynek maskulinizacja zewnętrznych narządów płciowych , a u chłopców zwiększona pigmentacja moszny, prącia i brodawek sutkowych.
71
Powikłania WPN
- ostra niewydolność kory nadnerczy (przełom nadnerczowy)
- zespół policystycznych jajników (PCOS), zespół metaboliczny, nadwaga lub otyłość,
- niepłodność u kobiet i u mężczyzn,
- łagodne guzy nadnerczy ,
- guzy jąder .
72
Opóźnione dojrzewanie
jeśli pierwsze objawy dojrzewania nie występują u dziewcząt w wieku >13 lat (brak rozwoju gruczołów piersiowych), a u chłopców w wieku >14 lat (brak zwiększenia objętości jąder >3 ml), a także jeżeli w ciągu 4–4,5 lat od początku pokwitania pełna dojrzałość płciowa nie została osiągnięta oraz gdy menarche nie wystąpiło po 16. rż.
73
hipogonodyzm hiper (pierwotny) wrodzony - zespoły
zespół Klinefeltera
zespól Turnera
zespół Noonan
74
indukcja dojrzewania
Chł :
- testosteron od 12. rż.
- alternatywnie hCG (w hipo hipo)
Dz:
- 17β-estradiol od 11. rż. (plastry lub tabletki)
- dodaj progestageny po wystąpieniu krwawienia z macicy
75
triada Whiplea glukoza
<40mg/dl
76
