Farma III wirki Flashcards

(101 cards)

1
Q

Drotrekogin alfa

A

ludzkie aktywowane białko C - bad klin - wykrozystanie w leczeniu gorączki krwotocznej (Ebola)

Dużą rolę w patogenezie gorączki krwotocznej odgrywają ciężkie zaburzenia krzepnięcia w odpowiedzi na masywną ekspresję VIIa na uszkodzonym śródbłonku

  • mamy też rNAPc2 - rekombinowane białko C2 pozyskiwane od nicieni
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
2
Q

NHP (Non Human Primates) - leczenie Eboli - badania kliniczne

A

działa interferon beta
surowica ozdrowieńców

1) MB-003, ZMAPP - mieszanina przeciwciał monoklonalnych p/wybranym epitopom wirusa
2) antysensowne oligomery (PMO phosphoroamidate morpholino oligomers) - wiążą się z mRNA blokują powstawanie białek wirusa
3) RNAi w liposomach (SNALPs)
4) BCX4430 = IMMUNICILIN-A - analog adenozyny o szerokim spektrum działania wobec różnych wirusów

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
3
Q

SAM (Small Animal Model) - leczenie Eboli - badania kliniczne

A

MBL mannose binding lectin
fawipirawir
brincydofowir

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
4
Q

Leki które utrudniają wniknięcie wirusa Eboli do komórek

A

Klomifen, toremifen - modulatory receptora estrogenowego
Amiodaron, dronedaron, werapamil - antyarytmiki
Chlorochina

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
5
Q

Acyklowir

co to, mechanizm
oporność
spektrum
podawanie i zastosowanie
DN
A
  1. Acyklowir - HSV, VZV

analog guanozyny -> 3x fosforylacja, pierwsza tylko przez wirusową kinazę tymidynową (aktywacja leku jedynie w zakażonych komórkach)
I) hamuje polimerazę DNA (inhibicja kompetytywna)
II) przedwcześnie terminuje DNA (nieodwracalnie łączy się z nią)
Oporność: delecja kinazy! (też na: walacykloir, famcyklowir, gancyklowir), mut. polimerazy
HHV 1-6

(miejscowo) oral + genital herpes
(p.o., wch 20%) varicella (do 24h od zmian skórnych), zoster (do 72h)
profilaktyka reaktywacji HSV po transplantacji
(i.v., penetruje do OUN) encephalitis
noworodki i ciężkie Herpesy (immunocompromised)

DN: NWG, bóle głowy
nephrotoxicity - (i.v.) odwracalne uszkodzenie, acyklowir krystalizuje w cewkach
neurotoxicity (drgawki, drżenie mm, splątanie)
-> dobrze nawadniaj pt

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
6
Q

Walacyklowir

mechanizm
podawanie
zastosowanie
DN, na co uważać

A
  1. Walacyklowir - HSV, VZV

podlega szybkiemu met w jelitach i wątrobie do acyklowiru -> hamuje polimerazę
większa biodostępność (p.o.)

oral herpes (1d) + genital herpes (świeża i nawracająca)
zoster
CMV po transplantach

DN jak acyklowiru
częściej neurotoxicity (zawroty i bóle głowy, drgawki, splątanie, pobudzenie)
cechy uszkodzenia wątroby (do góry idzie AspAT, AlAT)
rzadko anemia, granulocytopenia

u pt z AIDS (długo duże dawki):
często GI distress
mikroangiopatia -> powikłania zakrzepowe: TTP, HUS

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
7
Q

Famcyklowir

mechanizm
zastosowanie
DN

A
  1. Famcyklowir - HSV, VZV

(p.o.) -> wątroba -> pencyklowir
3x fosforylacja, 1. przez kinazę wirusową

słabiej i tylko i wyłącznie I) hamuje polimerazę DNA (dd: acyklowir)
ALE uzyskuje większe stężenia i dłużej utrzymuje się we krwi
Fam i a - krzyżowa oporność (oczywiste :)

oral herpes (1d) + genital herpes  (świeża i nawracająca)
zoster

DN: jak acyklowir: NWB, bóle głowy
u szczurków większa częstość raka sutka

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
8
Q

Pencyklowir

co to
zastosowanie

A
  1. Pencyklowir - HSV

aktywny metabolit famcyklowiru
(krem) oral herpes

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
9
Q

Wudyny: Brywudyna, Sorywudyna, Eperwudyna

mechanizm
zastosowania
DN

A
  1. Wudyny - HSV, VZV
    analogi nukleozydu tymidylowego, 3x fosforylacja, I) hamują polimerazę DNA, jak acyklowir

Brywudyna
rak trzustki? bo hamuje Hsp27

Sorywudyna - mniej DN, test: VZV u dzieci
Znacznie nasila mielotoksyczność fluorowanych pirymidyn (fluorouracylu) - przypadki śmiertelne!

Eperwudyna (miejscowo) oral + genital herpes

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
10
Q

Ibacytabina

mechanizm
zastosowanie

A
  1. Ibacytabina - HSV
    analog nukleozydowy

hamuje polimerazę DNA HSV
(miejscowo) oral herpes

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
11
Q

Denotywir (Vratizolin)

A
  1. Denotywir - HSV
    poch. izotiazolowa

HGW jak gdziała - być może aktywuje u immunologiczny p/wirusowo, p/bakteryjnie (G+, S aureus), p/zapalnie
:)

(miejscowo) oral herpes

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
12
Q

Tromantadyna

A
  1. Tromantadyna - HSV
    poch. adamantanu

HGW jak działa - glikoproteiny błon - uniemożliwia wnikanie wirusa, hamuje pozbywanie się płaszcza

(miejscowo) oral herpes

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
13
Q

Moroksydyna

A
  1. Moroksydyna - HSV, VZV
    biguanid - niejasny mechanizm

też na grypę A - profilaktyka!!!!!!

DN: efekty cholinolityczne (can’t see, cant’ pee, can’t spit, can’t shit)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
14
Q

Dokozanol

A
  1. Dokozanol - HSV, VZV
    alkohol alifatyczny

hamuje łączenie się wirusa HSV z błoną komórki oraz jego wnikanie (czyli: wnikanie blokuje tromantadyna i dokozanol)

(krem) oral herpes - do 12h od objawów prodromalnych

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
15
Q

Tryflurydyna

A
  1. Tryflurydyna - HSV, VZV
    trifluorotymidyna - hamuje kompetytywnie polimerazę DNA

2x fosforylacja (tak jakby pominięcie tej pierwszej fosforylacji = aktywacji)

  1. nie wymaga fosforylacji przez kinazę wirusa
    - > działa na szczepy oporne na acyklowir
  2. , 3. fosforylacja tylko przez kinazy komórkowe
    - > działa i w kom zakażonych i zdrowych - cytotoksyczna

zbyt toksyczna do stosowania ogólnego
(miejscowo 1% rr) zapalenie rogówki

tryflurydyna + tipiracyl (inhibitor fosforylazy tymidynowej) - leczenie ogólne pt z zaawansowanym, meta rakiem okrężnicy

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
16
Q

Idoksurydyna

A
  1. Idoksurydyna - HSV, VZV
    jodowany analog deoksyurydyny
    hamuje polimerazę DNA i wbudowuje się w nić DNA

pierwszy lek p/wirusowy

3x fosforylacja
1. etap może iść przez wirusową I KOMÓRKOWĄ polimerazę
zbyt toksyczna do stosowania ogólnego (kardiotoksyczna)

(miejscowo) zapalenie rogówki (okulistyka)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
17
Q

Widarabina

A
13. Widarabina - HSV, VZV
analog nukleozydu adenozylowego
3x fosforylacja
inhibitor polimeraz DNA, nie tylko herpes (wirusów DNA :)
hamuje też replikację retrowirusów

(miejscowo) zapalenie rogówki, aktywny na szczepy oporne na idoksurydynę
rzadko: zoster u AIDS

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
18
Q

Tipiracyl

A

Tryflurydyna + tipiracyl (inhibitor fosforylazy tymidynowej) - leczenie ogólne pt z zaawansowanym, meta rakiem okrężnicy

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
19
Q

Gancyklowir

A
  1. Gancyklowir - CMV

analog guanozyny -> 3x fosforylacja, pierwsza tylko przez wirusową kinazę tymidynową
I) hamuje polimerazę DNA (inhibicja kompetytywna)
II) przedwcześnie terminuje DNA (nieodwracalnie łączy się z nią)

Oporność: delecja kinazy! (też na: walacykloir, famcyklowir, gancyklowir), mut. polimerazy (też na cydofowir i foskarnet)
HHV 1-8

(p.o. wch 15%)
(i.v., penetruje do OUN - też foskarnet penetruje) wszystkie postaci zakażenia CMV (+ foskarmet, Ig p/CMV), długotrwale - zmniejsza ryzyko męsaka Kaposiego u pt z AIDS
(do oka: wstrzyknięcia do ciała szklistego, implanty; równocześnie odaje się i.v.) retinitis -> DN może dojść do odklejania się siatkówki (retiny)

DN: mielosupresja
NWB gorączka zaczerwienienie skóry bóle głowy bezsenność neuropatia obwodowa, neuro, uszkodzenie wątroby

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
20
Q

Walgancyklowir

A
  1. Walgancyklowir - CMV

podlega szybkiemu met w jelitach i wątrobie do gancyklowiru -> hamuje polimerazę
większa biodostępność (p.o.), powinien być zażywany z pożywieniem

retinitis u AIDS
profi CMV u transplantów

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
21
Q

Cydofowir

A
  1. Cydofowir - CMV

analog nukleoTYDU cytydylowego, 2x fosforylowany jedynie przez kinazy komórkowe (nie ma fosforylacji przez wirusowe)
I) hamuje polimerazę DNA (inhibicja kompetytywna)
II) przedwcześnie terminuje DNA

akt: też na adeno i inne
Opornosć tylko in vitro

długi T1/2 aktywnych metabolitów (difosforan cydofowiru, fospocholina+cytofowir)
(i.v.) retinitis (nie do ciała szklistego bo uszkodzisz)
adenowirki

NERKI! NEFROTOKSYCZNOŚĆ! (proporcjonalna do dawki)

  • wydalanie na drodze aktywnego wydzielania cewkowego - dostosuj dawkę do klirensu kreatyniny, nie u NN
  • nawadniaj pacjenta/ łącz z probenecydem - hamuje wydalanie cydofowiru (uwaga na DN probenecydu: nudności, wymioty, zaczerwienienie skóry)
  • broń boże przed łączeniem z foskarnetem czy innymi nefrotoksykami (aminoglikozydami, amfoterycyną B, NLPZtami)

DN: uveitis - zapalenie błony naczyniowej
spadek IOP (intraocular pressure)
kwasica metaboliczna
neutropenia (nawet 15% pt)

estry cydofowiru mają lepszą biodostępność po podaniu doustnym (p.o.)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
22
Q

Foskarnet

A
  1. Foskarnet - CMV

Kwas fosfonomrówkowy (analog pirofosforanu) -> bezpośrednio hamuje polimerazę DNA i RNA, RT HIV-1
nie wymaga aktywacji
oporność: mut polimerazy

(i.v., dobrze penetruje do OUN - też jak gancyklowir, łączy się te leki często) retinitis, esophagitis, colitis
HSV VZV oporne na acyklowir
profi MK u AIDS, zapobiega zawrotom (też na MK jest gancyklowir)!!!!!!!
(rzadko jako wstrzyknięcia do ciała szklistego)

krótki T1/2, ale deponuje się w kościach (HGW)

NERKI! NEFROTOKSYCZNOŚĆ! (jak cydofowir - nie łączymy tych leków)

  • dostosuj dawkę do klirensu kreatyniny (to samo co przy cydofowirze)
  • DN: zaburzenia elektrolitowe
  • nawadniaj pacjenta, podawaj lek powoli, nie dawaj nefrotoksycznych
  • jak dasz Pentamidynę do tego to WAPŃ Poleci na łeb na szyję

DN:
owrzodzenia żołędzi (duże stężenia leku w moczu)
PP: NW
anemia
zaburzenia neurologiczne (drgawki zwłaszcza + imipenem)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
23
Q

Fomiwirsen

A
  1. Fomiwirsen - CMV

antysensowny oligonukleotyd 21pz, wiąże się z mRNA dla IE2 CMV (czynnik transkrypcyjny), zahamowanie translacji IE2, zahamowanie rozmnażania wirusa

(wstrzyknięcia do ciała szklistego) retinitis

DN: oczne: zaburzenia widzenia, zapalenie komory przedniej, obrzęk/odklejanie retiny
ogólne: GI distress, gorączka, inne dziwne: zapalenie zatok, zapalenie płuc, stan septyczny

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
24
Q

Maribawir

A

CMV ciekawostki

inhibitor kinazy UL97

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
25
Tomeglowir
Tomeglowir, letermowir (tomek z listem - to koniec!) - CMV ciekawostki inhibitory terminazy
26
Letermowir
Tomeglowir, letermowir (tomek z listem - to koniec!) - CMV ciekawostki inhibitory terminazy
27
Inne leki wykazujące aktywność wobec CMV
Artezunat (p/malarii) Mykofenolan mofetylu (immunosupresant) Leflunomid (p/RZS)
28
Enfuwirtyd
Fusion inhibitor - inhibitor wejścia HIV do komórek 1. Enfuwirtyd syntetyczny peptyd łączy się z gp41 otoczki HIV - stabilizuje i zapobiega zmiano jego komformacji - wirus nie wnika leczenie skojarzone zaawansowanej postaci AIDS HIV-2 jest mniej podatny na na enfuwirtyd (sc) DN prawie u wszystkich reakcje w miejscu wstrzyknięcia (ból, obrzęk, guzek, zazerwienienie) rzadziej objawy ogólne: neuropatia ob, zaburzenia snu, depresja, gorączka, bóle stawów, eozynofilia zapalenia płuc, powikłania infekcyjne 0,5% objawy uczuleniowe
29
Marawirok
Fusion inhibitor - inhibitor wejścia HIV do komórek 2. Marawirok (MARATON) antagonista rec. chemokinowego CCR5 (receptor na komórkach ludzkich) - łączy się on z gp120 oporność: przestawienie się na CXCR4 przed zastosowaniem zrób test tropizmu DN: Gi distress często: zawroty i bóle głowy, parestezje, skurcze mm, bezsenność, zaburzenia smaku rzadziej poważne: neurologiczne (drgawki), sercowo-naczyniowe (niedokrwienie mm sercowego)
30
Pleryksafor
Fusion inhibitor - inhibitor wejścia HIV do komórek 3. Pleryksafor odwracalny antagonista CXCR4 - nie sprawdził się w leczeniu zakażenia HIV dobry lek uwalniający komórki macierzyste ze szpiku do krwi - autoprzeszczep w chłoniaku/szpiczaku plazmocytowym
31
Ibalizumab
Fusion inhibitor - inhibitor wejścia HIV do komórek 4. Ibalizumab - Ig p/CD4, nie upośledza odporności III faza bad klin
32
Wikriwirok
Fusion inhibitor - inhibitor wejścia HIV do komórek antagonista rec. chemokinowego CCR5 (receptor na komórkach ludzkich) - łączy się on z gp120 jak marawirok
33
NRTI - zasady ogólne
potrójna fosforylacja I) inhibicja kompetycyjna odwrotnej transkryptazy II) po wbudowaniu w nić DNA powodują zakończenie jej syntezy (terminacja elongacji) jest aktywność wobec HIV-2 niektóre działają też na polimerazę DNA HBV DN: toksyczność mitochondrialna (najczęściej powoduje ją stawudyna) - kwasica mleczanowa - kwasica! - stłuszczenie wątroby - hepatomegalia! AspAT AlAT! - zaburzenia metabolizmu lipidów ! = przerwij leczenie
34
Zydowudyna ZDV=AZT
NRTI 1. Zydowudyna Azydotymidyna - analog deoksytymidyny, najstarszy NRTI szeroko stosowany w terapii AIDS zalecany u kobiet w ciąży i noworodków jeśli kobieta ma HIV - profilaktyka niewrażliwość na lek >3 mutacje przerwa: zanik oporności wirusa DN: MIELOSUPRESJA z niedokrwistością makrocytową i neutropenią (2-8% pt) Gi distress bóle głowy, bezsenność, przebarwienia paznokci miopatia, neuropsych nie łączyć: 2-1 stawudyna-zydowudyna dwie tymidyny (zydowudyna hamuje fosforylację stawudyny do aktywnej pochodnej)
35
Stawudyna D4T
NRTI 2. Stawudyna - analog tymidyny działa długo 55% w OUN (najwięcej z NRTI chyba) ``` DN: obwodowa neuropatia czuciowa (ryzyko wzrasta, jeśli stosuje się razem z 4 dydanozyną oraz z 5 zalcytabiną - wszystkie te leki powodują neuropatię) zapalenie trzustki (z 4 dydanozyną - też to powoduje) postępujący paraliż mm (a'la Guillan Barre) ``` częściej niż inne NRTI powoduje toksyczność mitochondrialną nie łączyć: 2-1 stawudyna-zydowudyna dwie tymidyny (zydowudyna hamuje fosforylację stawudyny do aktywnej pochodnej) 2-4 stawudyna - dydanozyna
36
Lamiwudyna 3TC
NRTI 3. Lamiwudyna - analog cytozyny działa synergistycznie z wieloma NRTI - ale nie z 5 zalcytabiną (bo też jest pochodną cytozyny :) - też HIV-1 oporne na zydowudynę - hamuje polimerazę DNA HBV - WZW B: u 44%pt zniknięcie HBV z krwi, u 17% trwała serokonwersja (lamiwudyna nie powinna być lekiem I RZ na HBV bo generuje trochę oporności) wchłanianie wzrasta pod wpływem kotrimoksazolu oporność: 3456 krzyżowa problemem jest oporność przy HBV i generowanie oporności krzyżowej lek dobrze tolerowany nie łączyć: 3-5 lamiwudyna z zalcytabiną - oba leki są pochodnymi cytozyny i wzajemnie ograniczają swoją fosforylację
37
Dydanozyna DDI
NRTI 4. Dydanozyna - analog adenozyny podajemy na pusty żołądek oporność: 3456 krzyżowa TAMs DN: zapalenie trzustki (CI czynniki ryzyka choroby) neuropatia obwodowa (unikać stawudyny, zalcytabiny, izoniazydu) B owrzodzenia przełyku zapalenie wątroby kardiomiopatia zab. OUN hiperurykemia, napady dny moczanowej DD-eyes: zmiany w siatkówce, zapalenie nerwu wzrokowego nie łączyć: 2-4 dydanozyny ze stawudyną - boimy się o obwodową neuropatię czuciową i zapalenie trzustki 4-7 dydanozyny z tenofowirem - oba są pochodnymi adenozyny fluorochinolonami i tetracyklinami - chelatuje je
38
Zalcytabina DDC
NRTI 5. Zalcytabina - analog cytozyny nie łączyć: 3-5 lamiwudyna z zalcytabiną - oba leki są pochodnymi cytozyny i wzajemnie ograniczają swoją fosforylację długi czas działania wewnątrz komórek (stężenie we krwi spada szybko) DN: neuropatia obwodowa (stawudyna, dydanozyna, zalcytabina) - 15% pt, zwł z niewydolnością nerek owrzodzenia jamu ustnej i przełyku zapalenie trzustki, rzadziej (stawudyna, dydanozyna, zalcytabina) bóle głowy i stawów, zaczerwienienie skóry
39
Abakawir ABC
NRTI 6. Abakawir - analog guanozyny długi czas działania wewnątrz komórek DN: reakcje uczuleniowe (u 5% pt): gorączka, złe samopoczucie, wymioty, biegunka, jadłowstręt, zaczerwienienie skóry, zapalenie gardła, skurcz oskrzeli nie pij wódy z kawiorem :)
40
Tenofowir
NRTI 7. Tenofowir acykliczny nukleoTYD adenozylowy - z tłustym posiłkiem - też na HBV (378 lamiwudyna, tenofowir, emtrycytabina) - alafenamid tenofowiru - prolek - uwalnia wewnątrzkomórkowo tenofowir pod wpływem katepsyny A DN: GI distress zmęczenie uszkodzenie cewek nerkowych (zespół Fanconiego) nie łączyny 4-7 pochodnych adenozylowych: tenofowiru z dydanozyną - tenofowir zaburza wydalanie dydanozyny i nasila jej toksyczność
41
Emtrycytabina FTC
NRTI 8. Emtrycytabina - fluorowana pochodna lamiwudyny o długim działaniu wewnątrz komórek - HBV (378) DN: 1) przebarwienia skóry dłoni (zwłaszcza u Afroamerykanów) 2) preparat jest w rr z glikolem propylenowym - nie stosować u osobników z wrażliwą wątrobą: kobiet w ciąży, małych dzieci, ludzi na disulfiramie, na metronidazolu itp
42
NNRTI
Delawirdyna, Efawirenz, Newirapina, Etrawiryna, Rilpiwiryna - łączą się bezpośrednio z odwrotną trakskryptazą w innym miejscu niż przeznaczone dla trifosfonukleotydów - allosterycznie hamują jej aktywność - nie wymagają aktywacji w postaci fosforylacji - nie są aktywne wobec HIV-2 opornosć: szybko, zależy od pojedynczych mutacji DN: 1) Emesis (tzn brzuszne jakieś: wymioty, biegunka itd) 2) Eczema - skóra (zaczerwienienie, wysypki) 3) poważne interakcje - metabolizowane przez cyt P450, CYP3A4
43
Delawirdyna
NNRTI 1. Delawirdyna dobrze się wchłania z pp silnie wiąże się z białkami osocza DN: zaczerwienienie skóry (ok 18% pt), rzadko rumień wielopostaciowy czy SJS bóle głowy, NW, zwiększony AspAT i AlAT teratogenny w modelach zwierzęcych (ogólnie NNRTI nie dla kobiet w ciąży) INHIBITOR CYP: hamuje metabolizm leków metabolizowanych przez CYP3A4, 2C9, 2D6 (trzeba dawkować 2 a nie 3x/d indynawir lub sakwinawir)
44
Efawirenz
NNRTI 2. Efawirenz stosuj lek na pusty żołądek - tłusty pokarm tak bardzo nasila wchłanianie leku, że można się zatruć silnie wiąże się z białkami osocza DZIAŁA DŁUGO DN: zaburzenia OUN aż u 50%: zawroty głowy, bezsenność, bóle głowy, koszmary senne, splątanie, niepamięć, pobudzenie, dysforia, omamy zazwyczaj przemija to po 1mscu leczenia 30% ma zmiany skórne - zaczerwienienie, wysypka NWB, krystaluria, zwiększony AspAT i AlAT, cholesterol TERATOGENNY (microphthalmia, anencephalia) induktor i inhibitor CYP3A4
45
Newirapina
NNRTI 3. Newirapina bardzo dobrze wchłania się po podaniu doustnym w OUN osiąga 45% stężenia we krwi (ważne! bo delawirdyna i efawirenz nie wchodzą do OUNu wcale) DZIAŁA DŁUGO profi: + pojedyncza dawka dla matki z AIDS na początku porodu + 3-dniowa terapia noworodka DN: dokuczliwe zaczerwienienie skóry u 17% (zapobieganie: stopniowe zwiększanie dawki przez pierwsze 14 dni; u chorych z dużym nasileniem zmian skórnych należy przerwać leczenie) 4% uszkodzenie wątroby (częściej u osób z dużą l lim T, kobiet, zakażonych HBV HCV, bywa piorunujące)
46
Etrawiryna
NNRTI - nowy - na HIV oprone na efawirenz i newirapinę 4. Etrawiryna "elastyczna" interakcja z enzymem - z odwrotną transkryptazą oddziałują różne izomery konformacyjne leku mutacje dają mniejszą oporność DN: zmiany skórne (zaczerwienienie) zaburzenia hematologiczne (małoPLT, anemia) neuropatia obwodowa dyslipidemia
47
Rilpiwiryna
NNRTI - nowy 5. Rilpiwiryna - SILNIEJSZE i DŁUŻSZE DZIAŁANIE - MNIEJSZE NASILENIE DN - farmakokinetyka jak etrawiryna - "elastyczny" DN: zaburzenia nastroju (depresja, dysforia, myśli samobójcze) bezsenność
48
Inhibitory proteazy
- NAWIRY powstawanie defektywnych, niezakaźnych wirusów aktywność wobec HIV-1 i mniejsza wobec HIV-2 DN: 1) zaburzenia metabolizmu tkanki tłuszczowej = lipodystrofia polekowa (w najmniejszym stopniu: atazanawir) - redystrybucja - dyslipidemia (podwyższenie LDL i TGL) - upośledzona tolerancja glukozy z insulinoopornością zapobieganie: TESAMORELINA (analog GHRH) 2) większe prawdopodobieństwo krwawień u pacjentów z hemofilią wszystkie inhibitory proteazy są sybstartami i INHIBITORAMI CYP3A4, niektóre też INDUKTORAMI (amprenawir, skawinawir, ryto?) - największy wpływ ma RYTONAWIR najsłabszy - SKAWINAWIR
49
Tesamorelina
analog czynnika uwalniającego hormon wzrostu (analog GHRH) - zapobieganie lipodystrofii polekowej po inhibitorach proteazy
50
Amprenawir
Inhibitor proteazy 1. Amprenawir rzadko oporność (w porównaniu z innymi inhibitorami proteaz) INDUKTOR i INHIBITOR CYP3A4 (też tak: skawinawir) DN: parestezje okolicy ust depresja skóra LEK MA BUDOWĘ SULFONAMIDU (1 8 9 amprenawir typranawir darunawir) - może wywoływać reakcje nadwrażliwości u pacjentów uczulonych na sulfonamidy LEK P.O. z GLIKOLEM PROPYLENOWYM (CI !!!) i WIT E
51
Fosamprenawir
Inhibitor proteazy 2. Fosamprenawir PROLEK - przekształcany przez enzymy rąbka szczoteczkowego jelita do amprenawiru wygodniejszy w użyciu - lepsza biodostępność pozwala na stosowanie mniejszej dawki dobowej u dorosłych zamiast amprenawiru :) DN amprenawiru
52
Indynawir
Inhibitor proteazy 3. Indynawir dobrze przenika do OUN (też: atazanawir) oporność często INHIBITOR CYP3A4 (jak wszystko z resztą) DN: 1. hiperbilirubinemia 2. kamica moczowa (lek krystalizuje w kanalikach nerkowych) - przeciwdziałanie: płynoterapia 3. częściej niż inne powoduje insulinooporność małoPLT, aminotransferazy, nudności itd
53
Sakwinawir
Inhibitor proteazy 4. Skawinawir podawany w postaci kapsułek z twardym żelem (skawinawir H) słabo wchłania się z pp co zrobić? + rytonawir + pokarm tłuszczowy ma najmniejszy wpływ na CYP, ale jest jego INDUKTOREM i INHIBITOREM DN: pitu pitu, nieżyt nosa
54
Atazanawir
Inhibitor proteazy - nowszy 5. Atazanawir dłuższe działanie - stosowany raz dziennie osłabione wchłanianie przy IPP (czyli ja teraz) dobrze przenika do OUN + rytonawir oporność: mut I50L - powoduje ZWIĘKSZENIE podatności wirusa na inne inhibitory proteaz INHIBITOR CYP3A4 (jak wszystko z resztą) jedyny inhibitor proteaz nie wywołujący klinicznie istotnej lipodystroii DN: GI distress, neuropatia obwodowa, zaczerwienienie skóry, żółtaczka (hamuje transferazę glukuronidową), wydłuża QT
55
Lopinawir/Rytonawir
Inhibitor proteazy 6. Lopinawir/Rytonawir preparat Kaletra rytonawir nasila aktywność lopinawiru (ritonavir boosting)
56
Rytonawir
Inhibitor proteazy NAJSILNIEJ SZIAŁA NA CYP3A4, INHIBITOR RITONAVIR BOOSTING - hamujące działanie rytonawiru jest wykorzystywane do wzmocnienia działania preparatów podawanych razem z nim
57
Nelfinawir
Inhibitor proteazy 7. Nelfinawir mniej DN - PREFEROWANY U KOBIET W CIĄŻY
58
Typranawir
Inhibitor proteazy - nowszy 8. Typranawir zawsze z rytonawirem (to samo co ze skawinawirem tą biodostępnością po podaniu doustnym) INDUKTOR i INHIBITOR CYP (to samo co amprenawir, skawinawir) INDUKTOR GLIKOPROTEINY P (odpowiadającej za wypompowywanie z komórki wielu substancji terapeutycznych) DN: zaczerwienienie skóry (częstsze u kobiet) leukopenia krwawienie śródczaszkowe LEK MA BUDOWĘ SULFONAMIDU (1 8 9 amprenawir typranawir darunawir) - może wywoływać reakcje nadwrażliwości u pacjentów uczulonych na sulfonamidy
59
Darunawir
Inhibitor proteazy - nowszy 9. Darunawir jak nic innego nie działa, to darunawir + rytonawir DN: zaczerwienienie skóry, osutka plamisto-grudkowa (i grudkowa) zwiększenie aktywności amylazy we krwi LEK MA BUDOWĘ SULFONAMIDU (1 8 9 amprenawir typranawir darunawir) - może wywoływać reakcje nadwrażliwości u pacjentów uczulonych na sulfonamidy
60
Kobicystat
wybiórczy inhibitor izoformy CYP3A4 cytochromu P 450 - stosowany w terapii skojarzonej w celu poprawy biodostępności inhibitorów proteazy metabolizowanych przez tę izoformę (5, 9: atazanawir, darunawir)
61
Raltegrawir
Inhibitor integrazy - GRAWIR - zapobiega namnażaniu się HIV-1, HIV-2 i zakażaniu kolejnych komórek hamują terminazę Herpesów? oporność: mut integrazy DN: GI distress gorączka, bóle głowy świąd skóry - osłabiają efekt terapeutyczny INSTI: induktory glukuronidazy wątrobowej (fenobarbital, rifampicyna) - zwiększają efekt INSTI: rytonawir, kobicystat
62
Elwitegrawir
Inhibitor integrazy - GRAWIR - zapobiega namnażaniu się HIV-1, HIV-2 i zakażaniu kolejnych komórek hamują terminazę Herpesów? DN: GI distress gorączka, bóle głowy świąd skóry - osłabiają efekt terapeutyczny INSTI: induktory glukuronidazy wątrobowej (fenobarbital, rifampicyna) - zwiększają efekt INSTI: rytonawir, kobicystat
63
Dolutegrawir
Inhibitor integrazy - GRAWIR - zapobiega namnażaniu się HIV-1, HIV-2 i zakażaniu kolejnych komórek hamują terminazę Herpesów? DN: GI distress gorączka, bóle głowy świąd skóry - osłabiają efekt terapeutyczny INSTI: induktory glukuronidazy wątrobowej (fenobarbital, rifampicyna) - zwiększają efekt INSTI: rytonawir, kobicystat
64
PrEP
Tenofowir, Emtrycytabina
65
``` Klewudyna Elwucytabina, Aprycytabina Stampidyna Racywir Amdoksowir Festinawir ```
Nowe NRTI
66
Lesywiryna | Kalanolid A
Nowe NNRTI
67
Fostemsawir Cyjanowiryna N Gryfitsyna
Nowe fusion inhibitors oparte na blokowaniu gp120
68
Bewirymat
Brewirymat, wiwekon (wiwa cold brew :) - maturation inhibitors - łączą się z poliproteiną w miejscach jej cięcia przez proteazę w odróżnieniu od inhibitorów proteazy nie hamują enzymu bezpośrednio
69
Wiwekon
Brewirymat, wiwekon (wiwa cold brew :) - maturation inhibitors - łączą się z poliproteiną w miejscach jej cięcia przez proteazę w odróżnieniu od inhibitorów proteazy nie hamują enzymu bezpośrednio
70
Wzmacniacze leków przeciwretrowirusowych
- rytonawir, kobicystat, sok z grejfruta - chlorchina - hamuje pompę wyrzucającą inhibitory proteaz z komórek - aktuwyją NRTI (zaburzają syntezę endogennych nukleotydów): hydroksykarbamid, leflunomid, mykofenolan mofetylu podobnie działa resweratrol :)
71
Leczenie WZW B
1) interferon alfa 2) 378: lamiwudyna tenofowir entekawir EAT: entekawir, adefowir, telbiwudyna
72
Interferon alfa-2A, interferon alfa-2B
WZW B i C - przewlekłe i aktywne pegylowane sc, im Liczne i poważne DN
73
Albuferon
Interferon + albumina - wydłużony okres aktywności, do podawania 1x/2-4tyg. WZW B i C - przewlekłe i aktywne
74
Lokteron
WZW B i C - przewlekłe i aktywne interferon alfa 2 - w postaci implantów uwalniających sub czynną przez 12 tyg
75
Interferon omega
WZW B i C - przewlekłe i aktywne w postaci implantów uwalniających sub czynną przez 12 tyg
76
Adefowir
leczenie WZW B (NRTI) acykliczny analog nukleozydu adeninowego hamuje polimerazę DNA HBV hamuje odwrotną transkryptazę HIV (obecnie niestosowany) diester (dipiwoksyl adefowiru) -> esterazy -> aktywny związek fosforylowany 2x przez 48tyg: zanik wirusa HBV z krwi u 48-72% pt (więcej niż lamiwudyna - 44%) poprawa obrazu morfologicznego wątroby (spadek włóknienia i cech zapalenia) u >połowy pt nie wyst oporność krzyżowa z lamiwudyną DN rzadko, ew przy dużych dawkach uszkodzenie nerek - NRTI=zaburzenia funkcji mitochondriów: kwasica mleczanowa, stłuszczenie wątroby
77
Entekawir
leczenie WZW B analog nukleozydu guaninowego hamuje wszystkie funkcje polimerazy DNA HBV (priming, odwrotną transkrypcję ujemnej nici DNA, syntezę dodatniej nici DNA) (p.o.) na pusty żołądek - pokarm hamuje wchłanianie usuwanie wirusa z krwi - bardziej efektywny niż lamiwudyna serokonwersja - skuteczność taka sama DN: NW, zawroty i bóle głowy u zwierząt: większa zapadalność na nowotworu
78
Telbiwudyna
leczenie WZW B analog nukleozydu tymidylowego inhibitor polimerazy DNA HBV aktywna wobec szczepów opornych na lamiwudynę i tenofowir oporności: M204L, L180M, M204V wiele DN: kwasica mleczanowa uszkodzenie wątroby uszkodzenie mm z podwyższeniem poziomu kinazy kreatynowej
79
Leczenie WZW B
1) Interferon alfa 2) Rybawiryna 3) DAA Direct Acting Antivirals: A) inhibitory NS3 - PROTEAZY (prewiry) B) inhibitory NS5A (świry ;) C) inhibitory SN5B - POLIMERAZY (buwiry)
80
Rybawiryna
lek używany na HCV analog guanozyny, 3x fosforylowany mech: - hamowanie IMPDH - mniejsza komórkowa synteza 3Pguanozyny - blokowanie tworzenia cap dla mRNA - hamowanie polimerazy DNA różnych wirków - zwiększenie liczby mutacji wirusowego mat gen (tak jest w przypadku HCV) - nasila odpowiedź komórek na interferon HCV: (p.o.) + interferon alfa odpowiedź na terapię zależy od: genotypu (najgorzej 1), rasy (najgorzej u czarnych), chorób tow (źle jak HIV i chora wątroba) DN: AH anemia hemolityczna (10-20%, zależna od dawki, może być tak ciężka że trzeba odstawić lek - monitoruj stężenie) zaburzenia nastroju (depresja, dysforia), bezsenność nudności, świąd skóry CI: anemia zaawansowana NN postępująca dławica piersiowa TERATOGENNY (nie zachodzić w ciążę nawet do 6mscy po zakończeniu leczenia) - RSV - ciężka grypa A i B wziewnie, w nebulizacji - ciężkie zapalenie oskrzelików i płuc u dzieci wziewna rybawiryna jest dobrze tolerowana (ew podrażni DO czy spojówki) - gorączka Lassa - EBV pochodne rybawiryny o niższej toksyczności: TArybawiryna (jest to prolek) LEWOwiryna
81
``` Boceprewir Telaprewir Symeprewir Paritaprewir Asunaprewir Grazoprewir ```
DAA - p/HCV Inhibitory NS3 - PROTEAZY (serynowej) - PREWIRY jak z inhibitorami proteazy HIV, noo... Leczenie skojarzone dla HCV genotyp 1: 1 + 2 + 3A + 3C DN: anemia, małoPLT, limfopenia PP: NWB, świąd okolicy odbyty, szczelina odbytu zaburzenia skórne (wysypka, świąd) - dość częste
82
``` Daklataswir Ledipaswir Ombitaswir Welpataswir Elbaswir ```
``` DAA - p/HCV Inhibitory NS5A (świrki) - replikacja ``` terapia "bezinterferonowa" (3ABC) DN: zmęczenie bóle głowy nudności
83
Sofosbuwir
DAA - p/HCV Sofosbuwir, Dasabuwir - Inhibitory NS5B - POLIMERAZY - BUWIRY analog urydyny - po przekształceniu do trifosforanu hamuje polimerazę leczenie skojarzone DN: zmęczenie bóle głowy nudności
84
Dasabuwir
Sofosbuwir, Dasabuwir - Inhibitory NS5B - POLIMERAZY - BUWIRY nienukleozydowy inhibitor polimerazy leczenie skojarzone DN: zmęczenie bóle głowy nudności
85
Skojarzenia WZW C
elbaswir grazoprewir ledipaswir sofosbuwir welpataswir sofosbuwir ombitaswir paritaprewir rytonawir (ritonavir boosting :)
86
Inne na HBV
Klewudyna Waltocytabina Alamifowir
87
Celgosywir
P/HCV | Bad klin - inhibitor alfa glukozydazy odpowiedzialnej za glikozylację białek kapsydu wirusa
88
Inhibitory cyklofiliny
P/HCV Badania kliniczne DEBIO-25
89
Amantadyna
P/grypa, pochodne adamantanu hamują białko M2 otoczki wirusa grypy A (tej grypy co powoduje pandemie) - hamują uncoating oporność rozwija się b szybko (99% H3N2 i H5N1 jest niewrażliwe) nie ma oporności krzyżowej z inhibitorami neuraminidazy - profilaktyka grypy (przed lub po ekspozycji) leczenie: 1-2 dni po wyst objawów - którsza grypa o 1-2 dni - terapia Parkinsona - nasilają uwalnianie dopaminy z zakończeń presynaptycznych wydalana przez nerki niemetabolizowana ``` DN: DOPA! - NW jadłowstręt - OUN: bezsenność, rozdrażnienie, trudności w koncentracji (poważne objawy u ludzi starszych i z NN) - obrzęki kończyn TERATOGENNY ```
90
Rymantadyna
P/grypa, pochodne adamantanu hamują białko M2 otoczki wirusa grypy A (tej grypy co powoduje pandemie) - hamują uncoating oporność rozwija się b szybko (99% H3N2 i H5N1 jest niewrażliwe) nie ma oporności krzyżowej z inhibitorami neuraminidazy - profilaktyka grypy (przed lub po ekspozycji) leczenie: 1-2 dni po wyst objawów - którsza grypa o 1-2 dni - terapia Parkinsona - nasilają uwalnianie dopaminy z zakończeń presynaptycznych metabolizowana w wątrobie większa aktywność in vitro niż amantadyna - NW jadłowstręt - OUN: bezsenność, rozdrażnienie, trudności w koncentracji (poważne objawy u ludzi starszych i z NN); rymantadyna ma mniej DN z OUNu - obrzęki kończyn TERATOGENNY
91
Zanamiwir
P/grypa, MIWIR - inhibitory neuraminidazy analog kwasu sjalowego - neuraminidaza nie może odszczepiać nowo powstałych wirusów od komórek -> hamuje uwalnianie wirusów z komórek, a przez to szerzenie się infekcji (wziew) profilaktyka i leczenie A i B klucz: wczesne użycie! (od razu po expo albo do 48h od objawów) może być stosowany >7rż DN: (droga podania) kaszel, skurcz oskrzeli, pieczenie w nosie i gardle
92
Oseltamiwir
P/grypa, MIWIR - inhibitory neuraminidazy analog kwasu sjalowego - neuraminidaza nie może odszczepiać nowo powstałych wirusów od komórek -> hamuje uwalnianie wirusów z komórek, a przez to szerzenie się infekcji (p.o) - PROLEK profilaktyka i leczenie A i B klucz: wczesne użycie! (od razu po expo albo do 48h od objawów) dzieciom >1rż można podawać tylko oseltamiwir DN: (droga podania) BNW bóle brzucha (10%) żeby złagodzić - podawanie leku z pożywieniem zmiany skórne
93
Peramiwir
P/grypa, MIWIR - inhibitory neuraminidazy, nowy (iv) w przypadku opornej grypy A ``` DN: NEUTROPENIA biegunka transaminazy wzrost CTK hiperglikemia OUN: bezsenność, halucynacje, zab zachowania ```
94
Adapromina Umifenowir Triazawiryna Fawipirawir
Ruskie leki p/grypowe | pochodna adamantanu
95
Laninamiwir
P/grypa, MIWIR - inhibitory neuraminidazy, nowy, bad klin | donosowo w profilaktyce
96
Co jeszcze na grypę?
rybawiryna i tarybawiryna interferon alfa i induktory interferonu moroksydyna
97
Fludaza
P/grypa rekombinowana sjalidaza - niszczy receptory zawierające kwas sjalowy - istotne w początkowym etapie infekcji - łączenia się wirusów z komórami (wziewnie)
98
Pawlizumab
P/RSV profilaktyka dla wcześniaków i dzieci z wadami serca i płuc co miesiąc 5x im Ig p/białko F RSV - blokowanie wejścia wirusa do komórki dobrze tolerowany
99
Motawizumab
P/RSV o większym powinowactwie do RSV niż pawlizumab, bad klin
100
Plekonaryl
P/Picorna (rhinowirusy i enterowirusy) łączy się z białkiem VP1 kapsydu wirusów - blokuje odpłaszczanie (aerozol do nosa) profilaktyka i zapobieganie przeziębieniom zwłaszcza u pt z astmą!
101
Imikwimod
P/HPV (Aldara) (5% krem) immunomodulator w zewnętrznym leczeniu kłykcin kończystych aktywuje mechanizmy odporności pierwotnej: nasila wytwarzanie interferonów, zwiększa aktywację TLR DN: przebarwienia skóry rzadko zespół grypopodobny podobny: rezykwimod