geschiedenis van de roman: literatuur voor 1800

Question 1

ridderroman (4)

Answer 1

• middeleeuwse, meestal berijmende verhalen over een geïdealiseerde ridderwereld uit het verleden
• ontwikkeling: 12e eeuw Frankrijk
• roman : tekst in Romaans geschreven, niet in Latijn
• Karel Ende Elegast & Walewein

Question 2

roman (2)

Answer 2

• eerste romans = bewerkingen van klassieke heldendichten: Roman d’Eneas & Roman de Troie
• daarna pas verhalen over Karel de Grote en Arthur

Question 3

doelpubliek ridderroman (1)

Answer 3

adel–> queesten die ze zelf hadden willen beleven

Question 4

antiroman: Reinaert (3)

Answer 4

• ontstaan 13e eeuw
• parodie op hoofse ridderroman en de feodale maatschappij
• eind ME: ridderroman beantwoordde beeld van ridder niet meer aan zijn maatschappelijke belang –> veranderingen door humanisme en renaissance

Question 5

humanisme en renaissance (2)

Answer 5

• herontdekking van de oudheid: oudheid als voorbeeld voor maatschappij (kunst, rechtspraak…)
• antropocentrisme ipv theocentrisme

Question 6

hoe ridderromans blijven bestaan in 16e eeuw (3)

Answer 6

• de zogenaamde Amadisromans
• hoofdfiguur Amadis = dolende ridder die onderweg de zwakkeren probeert te verdedigen
• =ideaalbeeld van avontuurlijke en sentimentele ridder

Question 7

picareske roman (10)

Answer 7

• 16e-17e eeuw
• Spanje
• kritisch-ironiserende houding
• ook schelmenroman
• bloeitijd = 1600 -1630
• hoofdpersonage: picaro = sociale verschopping (antiheld) die in ik-vorm vertelt hoe hij zich door allerlei lastige situaties heen met slimme streken (meestal ten koste van zijn meesters) in leven weet te houden
• opvallend = afwezigheid typische liefdesthema
• aandacht: sociale situatie zoals die door de picaro gezien en beleefd wordt aan de rand van de maatschappij
• niet van sociaal protest spreken: picaro verzet zich niet tegen toestand –> zo goed mogelijk doorheen slaan
• verteltoon = mild-humoristisch

Question 8

prototype picareske roman (2)

Answer 8

• = anonieme La vida de Lazarillo de Tormes –> gaf genre bekendheid
• Don Quichot van Cervantes: gaf de Amadisroman de genadeslag

Question 9

Don Quichot (3)

Answer 9

• meer dan een parodie van Hoofse roman
• realisme en aandacht voor karakters en milieu–> prototype van de klassieke 19-eeuwse roman
• leidt tot ontstaan burgerlijke roman: leunt aan bij maatschappelijke realiteit waarin de burgerij almaar belangrijker werd en de adel aan belang inboette

Question 10

verlichting (5)

Answer 10

• late 16e eeuw - late 18e eeuw
• politiek vlak: periode van ingrijpende revoluties en veranderingen
• belangrijke filosofische stroming = rationalisme: alles kan met verstand beregeld worden
• Descartes = grondlegger rationalisme
• verlichting: steunde op vooruitgangsdenken: met behulp van verstand jan men een betere wereld maken

Question 11

verlichting: genres in literatuur

Answer 11

• filosofisch verhaal: Voltaires Candide ou l’optimisme
• reisverhaal: Robinson Crusoë van Defoe en Gulliver’s Travels van Swift
• briefroman: Richardson met Pamela

Question 12

de briefroman (4)

Answer 12

• vertelvorm die lezer inzicht bood in de mens en daardoor ook geschikt om beschavingsideaal van de verlichting uit te dragen
• vernieuwend: ik-perspectief
• alwetende erg populair:
  - auteur voegde commentaar toe, maakte morele beschouwingen of verkondigde zijn standpunt waarbij hij lezer rechtstreeks aansprak—> bv Washington Irving

Question 13

De historie van me juffrouw Sara Burgerhart (3)

Answer 13

• Wolff & Deken
• bevat duidelijke verlichtingsthema’s maar ook a romantische elementen
• eerste Nederlandse briefroman: vernieuwend genre uit 18e eeuw