Gezondheidspsychologie H10 Flashcards
Slaap (67 cards)
1
Q
Hoeveel van ons leven slapen we?
A
1/3
2
Q
Wat is van belang voor een gezond leven?
A
Goede nachtrust
3
Q
Wat is slaap?
A
Normaal periodiek optredende toestand van rust van het organisme, gepaard gaande met een verlaging van het bewustzijn en als gevolg daarvan een afgesloten zijn van de buitenwereld
4
Q
Wat is de periodieke terugkeer van slaap?
A
- slaap afgewisseld met waaktoestand
- ongeveer gesynchroniseerd met waaktoestand
- activiteit organen, hormoonproductie
- slaap-waakritme flexibel -> makkelijker langer op dan korter
5
Q
Welke verschillen in slaap zijn mogelijk?
A
- van persoon tot persoon
- per leeftijd
6
Q
Wat is rust?
A
- lichaam in rusttoestand
- doelgerichte acties ontbreken
- sterk verminderde lichamelijke activiteit
- laag of afwezig bewustzijn voor omgeving
- niet louter reactie op vermoeidheid/verveling
- niet nodig voor behoud energie
- niet afhankelijk van wil
7
Q
Wat houdt bewustzijnsverlaging in?
A
- verlaging/uitschakeling bewustzijn
- geen/weinig waarneming van prikkels
- geen reactie op meeste stimuli
– toestand bewusteloosheid <> toestand bij slaap onmiddellijk te wijzigen
8
Q
Waarmee wordt een slaaponderzoek gedaan?
A
EEG, EOG, EMG
9
Q
Wat is EEG?
A
Elektro-encefalogram (kappetje)
10
Q
Wat is EOG?
A
Elektro-oculogram (draden aan gezicht)
11
Q
Wat is EMG?
A
Elektro-myogram (apparaatje aan hand/pols)
12
Q
Welke slaapstadia zijn er?
A
- slaapstadium 1
- slaapstadium 2
- slaapstadium 3&4
- slaapstadium REM
13
Q
Wat houdt slaapstadium 1 in?
A
- overgangsfase volledig wakker -> slapen
- vertraging EEG-activiteit
- vermindering alfagolven
- langzame oogbewegingen
- reactiviteit prikkels van buitenaf verminderd
- gedachten dolen
- ledematen worden zwaar, afname spierspanning
- normale maximale duur: 10 min
14
Q
Hoe ziet de EEG-activiteit eruit in stadium 1?
A
Langzame thèta-activiteit (3-7cps) afgewisseld met snelle bètahersengolven die lijken op EEG in wakende toestand
15
Q
Wat houdt slaapstadium 2 in?
A
- EEG-slaapspoelen
- K-complexen
- eerste echte slaapstadium
- verhoogde wekdrempel
- flarden van gedachten
- verslapping spieren
- geen oogbewegingen
- duur: 30min
16
Q
Hoe ziet de EEG-activiteit eruit in stadium 2?
A
Trager patroon met langere golflengten (12-14cps), korte uitbarstingen (0.5-2cps) van snelle elektrische activiteit
17
Q
Wat houden slaapstadium 3&4 in?
A
- deltagolven
- uiterlijk meest ‘duidelijke slaap’
- diepe, langzame ademhaling
- geen oogbewegingen
- daling hart- en ademhalingsfrequentie, bloeddruk, zuurstofverbruik en lichaamstemperatuur
- slaper is moeilijk wakker te maken
- duur: tot 1uur
- einde: neemt elektrische activiteit toe
- doorloop nu stadia andersom
18
Q
Hoe zien de deltagolven eruit in stadium 3&4?
A
Trage golven met deltrafreqentie ‘deltaslaap’ (1.5-2cps)
- stadium 3: meer dan 20% van tijd
- stadium 4: meer dan 50% van tijd
19
Q
Wat houdt slaapstadium REM in?
A
- snelle bewegingen van de oogbollen
- fibrillaire trekken van de mondhoeken
- inhibitie grove motoriek: slaapverlamming
- hart- en ademhalingsfrequentie, maagzuursecretie en hersentemperatuur stijgen
- mannen: peniserectie, vrouwen: sterkere vaginale doorbloeding
- om de ongeveer 90min
- elke rem wordt langer en elke diepe slaap korter
20
Q
Waarop zie je een volledige slaapcyclus?
A
Hypnogram
21
Q
Hoe verloopt de slaapcyclus?
A
5 cycli van ongeveer 90 min
1>2>3>4>3>2>1>REM>1
22
Q
Waaraan herken je normale slaap?
A
- cycli van 90min
- diepste slaap in begin van de nacht
- REM-slaap steeds langer naarmate de nacht vordert
23
Q
Waarom slapen we?
A
Mogelijkheden:
- energie besparen
- bevordert verstandelijk functioneren
- herstellende functie van lichaam en geest
- helpen hersenen overdag ongewenste info wegspoelen
24
Q
Hoezo zou slaap energie besparen?
A
Wanneer energie niet nodig voor voedsel verzamelen of partner zoeken, door circadiaanse klok van hersenen gecoördineerd
25
Wat zou slaap van het verstandelijk functioneren bevorderen?
Vooral geheugen en probleemoplossingsvermogen
26
Waarom zou slaap een herstellende functie van lichaam en geest hebben?
Beschadigde hersencellen worden tijdens slaap hersteld, vorming van nieuwe neuronen in hersenen door slaap bevorderd en door gebrek aan geremd zijn
27
Waarvan hangt de behoefte van hoeveelheid slaap af?
- genetische factoren
- persoonlijke kenmerken en gewoontes
- hoeveelheid lichaamsbeweging
- veranderen naarmate ouder worden
28
Welke genetische factoren hebben invloed op nood hoeveelheid slaap?
Slaapbehoefte en individuele variaties in circadiaans ritme
29
Wat kan stadium 4 verlengen?
Uitputtende lichamelijke activiteit
30
Wat is de slaapbehoefte per leeftijd?
- pasgeborenen: 16-18u waarvan 1/2 REM
- kinderen in groei: veel slaap
- pubers: 7-8u waarvan 20% REM
- volwassenen (16+): 7.5u
- eerste maanden zwangerschap: +2u
- ouderen: 6u waarvan 15% REM
31
Wat zorgt voor circadiane ritmen?
- licht/donker, sociale factoren, biologische klok
- lichaamsfuncties
- Geen invloed omgeving (25u)
32
Hoe zijn circadiane ritmen ontdekt?
Experiment in bunker
33
War gebeurd er bij een verstoring van circadiane ritmen?
Invloed op gevoelens en gedrag
34
Wat gebeurt er bij een continu slaaptekort?
Chronisch slaaptekort
- slaperig gevoel middag
- vermoeid in les uit 'verveling'
35
Waarmee is slaapdeprivatie geassocieerd?
- gewichtstoename
- verkorting levensduur
- verwoestende uitwerking op cognitief en motorisch functioneren
-> 'groot slaaptekort maakt je dom'
36
Wat doet de leeftijd met slaapstadia?
Bij ouder worden
- deltaslaap en REM-slaap dalen
- stadium 1 en 2 stijgen
- kwaliteit van slaap slechter
- slaapefficiëntie daalt
37
Hoe bereken je de slaapefficiëntie?
Totaal slaaptijd x 100 / totale tijd in bed
38
Wat valt er te zeggen over slaapstoornissen en leeftijd?
Nemen toe met leeftijd
Jongeren:
- meer problemen inslapen
- minder doorslapen
Ouderen
- meer doorslaapproblemen
- vroeg wakker worden
- minder nachtmerries en bedplassen
- meer slaapapneu en myoclonus nocturnus
39
Wat is de classificatie van slaapstoornissen?
- association of sleep disorders centers
- DSM
- international classification of diseases (ICD)
40
Wat zijn insomnieën?
= hypnosomnie: niet lang slapen
= in- en doorslaapmoeilijkheden
41
Wat is de prevalentie van insomnieën?
15-30% bevolking
42
Wat heeft een rol bij het ontstaan van insomnieën?
Medicijnen en alcohol
43
Welke insomnieën zijn er?
- slaapapneusyndroom: SAS
- myoclunus nocturnus: rusteloze benensyndroom
44
Wat houdt het slaapapneusyndroom in?
- afwijkende ademhaling
- door dichtklappen luchtwegen in keel
- ook bij premature baby's -> sudden infant death syndrome (SIDS)
45
Wat zijn de symptomen van slaapapneusyndroom?
- snurken
- stoppen met ademen
46
Wat is de behandeling van slaapapneusyndroom?
Verminderen via apparaat die extra lucht in longen pompt en luchtwegen open houdt
47
Wat is het gevolg van slaapapneusyndroom?
Kan schade geven aan hersencellen en verhoogde bloeddruk gevaarlijk hoge spanning in bloedbanen en hart
48
Welke behandelingen zijn er voor insomnieën?
Cognitieve gedragstherapie
49
Wat houdt de cognitieve gedragstherapie voor insomnieën in?
Voor strategieën om in slaap te vallen
-> kalmerend, complex decor voorstellen
50
Wat zijn hypersomnieën?
Onwillekeurige neiging om overdag in slaap te vallen
51
Wat is narcolepsie?
Een hypersomnie, stoornis waarbij mensen overdag plotseling en dikwijls zonder enige waarschuwing in slaap vallen
52
Wat houdt narcolepsie in?
- geen normale aanvallen slaperigheid
- abnormale REM-periode: meteen bij begin slaap
- elk soort opwinding een aanval van narcolepsie veroorzaakt
53
Waarmee gaat narcolepsie soms gepaard?
Cataplexie: plotseling verlies spierspanning
54
Waardoor ontstaat narcolepsie?
Als gevolg van genetisch probleem dat een negatieve invloed heeft op de schakelingen in de herstenstam waar het slapen wordt gereguleerd
-> gaat gepaard met afgenomen aanvoer hypocretine
55
Welke behandeling is er voor narcolepsie?
Genezing niet mogelijk, medicijnen die symptomen verminderen
56
Wat zijn dissomnieën?
Slaap-waakcyclus niet afgestemd op 24u cyclus
57
Welke disomnieën zijn er?
- jetlagsyndroom
- ploegendienstensyndroom
58
Wat zijn parasomnieën?
Gedragingen niet thuishorend in de slaap + psychosomatische verschijnselen in slaap voorkomen of door slaap verergeren
59
Wanneer komen parasomnieën voor?
Stadium 4 (deltaslaap)
60
Welke parasomnieën zijn er?
- jactatio capitis
- pavor nocturnus
- somnambulisme
- enuresis nocturnus
61
Wat is jactatio capitis?
Hoofdbewegingen
62
Wat is pavor nocturnus?
Nachtelijke paniek
63
Wat is somnambulisme?
Slaapwandelingen
64
Wat is enuresis nocturnus?
Nachtelijk bedwateren
65
Wat houdt pavor nocturnus in?
- schreeuwen in de nacht en zien er doodsbang uit
- kunnen angstig wakker worden, geen specifieke herinnering aan psychische gebeurtenis
- genetische component
- nemen af tijdens volwassenheid of verdwijnen
66
p66
67
