H1: Preconceptie Zorg Flashcards
(25 cards)
Wat is preconceptiezorg?
Een geheel van maatregelen te bevordering van de gezondheid van moeder en kind die bij voorkeur voor conceptie genomen worden
Wat is het doel van preconceptiezorg? Wat tonen studies aan?
Het fysiologische verloop van de zwangerschap te bevorderen en zorgen voor goede uitkomst door zo gezond mogelijk aan de zwangerschap te beginnen
Studies tonen aan dat slechte zwangerschapsuitkomsten voortkomen vroeger in de zwangerschap ( tijdens de organogenese) eerste consultatie pas op 6-8 weken amenorroe is vaak al te laat
Wanneer vind de organogenese plaats
Dag 17-56 na bevruchting ( +- 8 wk)
Wat zijn nieuwe uitdagingen in de laatste decennia?
Stijging van perinatale morbiditeit en mortaliteit:
- overgewicht bij Vlaamse vrouwen (25,8%)
- obese (14,7%)
- blijft roken ( 10%)
- meer alcohol dan vroeger
Stijging van aangeboren afwijkingen (Europees)
- leeftijd moeder
- diverse samenleving ( ethnicities, epilepsie, diabetes)
- IVF / ICSI
- meerlingenzwangerschappen
Wat zijn de barrières van preconceptiezorg bij zorgverleners?
- tijdsgebrek tijdens consultatie
- competitie met andere preventieve acties zoals kankerscreening)
- vrouwen bespreken kinderwens niet
- neurale buisdefecten zijn zeldzaam dus geen topprioriteit
- onvoldoende richtlijnen en ondersteunende middelen
Wat zijn de barrières voor preconceptiezorg bij de zorgvragers
- onwetendheid omdat ze zelf initiatief moeten nemen voor preconceptiezorg en onbewust van het aanbod
Leg de barkerhypothese uit + schets historie ervan
= Fetal origin hypothese = ziekte bij persoon op latere leeftijd kan toe te schrijven zijn aan invloeden die de persoon als foetus heeft ondervonden
HISTORIE:
- Brit - David Barker
- legde verband tussen intra uterien groei retardatie en hartaandoeningen op middelbare leeftijd door opmerking van meer hartaandoeningen in arme regio’s van Engeland en Wales
Wat volgde uit de Barker Hypothese en welke studies tonen dit aan?
Development Origin of Health And Disease ( DOHaD) = internationaal onderzoeksgemeenschap doet verder onderzoek in welke mate gezondheidsproblemen een vroege oorsprong kennen
- Proteïne armdieet tijdens preimplantatiefase = afwijking postnatale groei en hypertensie bij nageslacht
- Dutch famine studies (= hongersnood in winter 1944 in NL)
- Evolutie van de levensverwachting
Leg de 2 studies ( Dutch Famine studies en evolutie van de levensverwachting) uit
- Hongersnood in 1944 in NL was van korte duur laar had grote gevolgen:
- Zwanger tijdens => kleine baby’s
- Z tijdens 1 tri => hartinsufficientie , schizofrenie, persoonlijkheidsstoornissen op latere leeftijd , obesitas bij jongens
- Z tijdens laatste tri => glucoseintolerantie , daling obestitas bij jongens
- Vrouwen in utero tijdens => 5 x kans op borstkanker + zelf kleinere baby’s
- 140 j geleden = gemiddeld 40 jaar nu = gemiddeld 80 jaar ( vrouwen beginnen op latere leeftijd en risico’s stijgen
Wanneer is de vruchtbare periode in theorie vs praktijk
In principe 5 dagen van de menstruele cyclus ( eisprong + 2 à 3 dagen pre en 1 dag post)
- perfecte cyclus = 28 dagen en eisprong op dag 14
- in realiteit onregelmatig ( 21-35 dagen en eisprong dag 11-16)
Rijpe eicel leeft 24 uur
Zaadcel leeft 2 à 3 dagen ( gemiddeld 48 uur)
Wat houdt fertility awareness in? Welke challenges bestaan er?
Meer dan anatomie en fysiologie ook begrip van invloeden op vruchtbaarheid en kennis kunnen toepassen en over praten !
Educatie op jonge leeftijd en preconceptiezorg zorg is van belang!
° Vlaamse vrouw gemiddeld 29 jaar primipara ( 1/10 >35 jaar)
° Piek vruchtbaarheid rond 25 jaar
° medische hulp rond fertiliteit => risico’s op miskraam en andere
° ongeplande ZS = onvoldoende voorbereidt en levensstijl niet aangepast
° risico groepen bij lagere opleiding, single, roken, drugs, partnergeweld
Wat houdt Reproductive Life Plan in?
= Wordt toegepast in de VS door huisartsen = initiatief komt van hulpverleners bij het na vragen van kinderwens en een plan te hebben voor koppels
= In Zweden wordt contraceptie zelf voorgeschreven door VV en spreken VV koppels aan over hun kinderwens
Wat is het belang van inname van foliumzuur en wat is het advies en wat is het gevolg hiervan?
Verlaagt risico neurale buisdefecten met 50-70%
ADVIES = 400 microgram foliumzuur ( =wateroplosbaar vitamine B11) van min 4 WK voor conceptie tot 3 maand na ZS
Pathologie van NBD is sterk afhankelijk van hoogte op het ruggenmerg
-> moeilijk of niet stappen
-> voelen geen blaasvulling of volledig incontinent
-> vaak samen met hydrocephalus ( = vochtophoping van de hersenen)
Welke factoren leveren verhoogd risico op neurale buisdefecten?
- eerder ZS met kind neuraal buisdefecten
- zelf of partner andere familieleden
- anti-epileptica meds ( valproate en carbamazepine)
- anti-malaria meds ( proguanil)
- diabetes
- obese
- malabsorptie
- thalassemia of sikkelcelanemie ( bloedziekte met te weinig hemoglobine)
- middel tegen reuma ( sulfasalazine)
Welke voorzorgsmaatregelen zijn er omtrent voeding en handhygiëne en waarom?
Belangrijk voor preventie van ziektes zoals toxoplasmose en CMV omdat zwangere vrouwen ook een lagere weerstand hebben ( ook belangrijk bij preconceptiezorg)
handwassen bij:
- bereiden voedsel ( bewerken van rauw vlees, groenten, fruit en kruiden)
- gebruik van rauwe eieren
- na tuinieren
- na contact met dieren en dierenvoeding
- na contact zieke personen en verzorgen van kinderen
Welke adviezen zijn er rond de voedingsdriehoek en voeding? Waar zijn deze te vinden?
Te vinden op gezondleven.be
- met mate en gevarieerd!
- zie overzicht
Bij welke voeding moet je opletten of bestaan er extra adviezen?
Bij zuivelproducten en rauwe vis ( ook gerookt, gemarineerd en gepekeld) —> LISTERIA
Bij vis ( koop methylarme vis zoals zalm, kabeljauw, haring, koolvis en garnalen —> METHYLKWIK
Bij bereide slaatjes met vis —> microbengevoelig ( maak het zelf en direct op)
Bij eieren —> SALMONELLA ( goed gebakken of hardgekookt)
Bij bewerkt vlees —> bevat veel additieven
Welke adviezen bestaan er rond fysieke beweging? Wat zijn de voordelen
- tegen obesitas, chronische aandoening en stress
ADVIES =
- min 5 x / wk en min 30 min / dag
- intensieve activiteit leidt tot anovulatie en menstruele stoornissen
- matige activiteit bevordert psychisch welbevinden en positief op ovulatie en zwangerschapskansen
Welke gevolgen zijn er bij verschillende BMI’s in de preconceptiezorg . Wat zijn onder en over BMIs
ONDER ( BMI < 18.5 ) => anovulatie
OVER ( BMI > 24.9) => duurt langer om zwanger te worden
OBESITAS => gewichtsvermindering van 10% wordt geadviseerd
Wat zijn de gevolgen van roken op fertiliteit?
VROUW = impact op folliculair vocht -> eicellen schade of vernietiging ( 30% vruchtbaardaling) + effect transport van de zaadcellen door effect op tube en cervix ( onomkeerbaar)
MAN = kwaliteit zaadcellen verminderen bij rookstop keert normale vruchtbaarheid na enkele maanden terug
Gevolgen van alcohol bij preconceptiezorg
VROUW :
- voor ZS : vruchtbaarheid daalt
- voor conceptie : verhoogd kans op miskraam en foetale sterfte
- frequent : menstruele stoornissen
MAN : spermamotiliteit
Effect van cannabis, cocaine, opiaten en amfetamines?
VROUW : effect op LH hormoon
MAN: effect fertiliteit ( wel omkeerbaar)
Daarnaast ook psychosociale en verslavingsproblematiek
Welk advies wordt gegeven bij omgevingsfactoren en arbeidsomstandigheden bij preconceptiezorg en welke risicoberoepen of eventueele blootstelling wordt best vermeden?
Zwangere vrouw in België wel beschermd maar nog niet in preconceptieperiode
ADVIES : arbeidsgeneesheer raadplegen
RISICOSECTOREN EN BEROEPEN:
- chemische en farmaceutische bedrijven
- apothekers
- OK of RX
- isotopenlabos
- drukkerijen
- chemische wasserijen
- schilders
BLOOTSTELLING:
- zware metalen
- organische oplosmiddelen
- pesticiden en herbiciden
- narcosegassen
- cytostatica = chemotherapie
- stoffen bij las werkzaamheden
PLAATSEN MET VERHOOGDE TEMPERATUUR ( bij mannen vooral):
- saunas
- heet bad
- langdurig zitten
- laptop op schoot
- strak ondergoed
Belangrijk advies voor het beschermen van de darmmicrobioom van de baby bij preconceptiezorg? En welke factoren pelen een rol na de geboorte? ( invloeden tijdens ZS en na geboorte?)
Invloeden tijdens de ZS:
- antibiotica
- levensstijl
- hygiene
invloeden na geboorte:
- ZS duur
- geboorteweg
- babyvoeding
- ziekenhuisomgeving
- antibiotica toediening
