H7.2: Exogeen en endogeen lipiden transport

Question 1

Belangrijkste vettige substanties in bloed

Answer 1

• Cholesterol
• TG

Question 2

Cholesterol eigenschappen

Answer 2

• Vetachtige stof
• Niet hetzelfde als vet
• Niet wateroplosbaar

Question 3

Hoe komt cholesterol voor?

Answer 3

In de vorm van vrij cholesterol en cholesterol esters

Question 4

Eigenschap cholesterol esters?

Answer 4

Nog slechter oplosbaar in water dan vrij cholesterol

Question 5

Functie cholesterol

Answer 5

• Bouwstenen in het celmembraan (stevigheid)
• Gal voor het oplossen van vetten
• Voorloper steroïdhormonen
• Voorloper vitamine D

Question 6

Centrale orgaan in cholesterolhuishouding?

Answer 6

Lever

Via voeding komt cholesterol naar lever

Question 7

Hoe verlaat cholesterol lichaam?

Answer 7

• VLDL
• HDL
• Vrij cholesterol in gal
• Galzuren/galzouten

Question 8

Cholesterol informatie

Answer 8

• Alleen in dierlijke producten
• Aangeraden is 300 mg/dag waarvan 50% wordt gereabsorbeerd
• Excretie 1 gram per dag

DUS: per dag ongeveer 850 mg cholesterol aanmaken

Question 9

Waarom is bij een te hoog cholesterol een cholesterol arm dieet vaak niet effectief?

Answer 9

Omdat het grootste deel van het cholesterol gesynthetiseerd wordt in het lichaam

Question 10

Met welke twee stoffen begint cholesterolsynthese?

Answer 10

• Acetyl-CoA
• Acetoacetyl-CoA

Question 11

Belangrijkste enzym in de pathway van cholesterolsynthese?

Waarom?

Answer 11

HMG-CoA reductase

Het is de snelheidsbepalende stap

Question 12

Wat doen statines?

Answer 12

Remmen HMG-CoA reductase

Question 13

Hoe zijn TG opgebouwd?

Verzadigd
Onverzadigd

Answer 13

Glycerol met 3 vetzuurstaarten

Verzadigd: geen dubbele binding en ontstekingsbevorderend

Onverzadigd: dubbele binding en veilig

Question 14

Functie TG?

Answer 14

Brandstof

Question 15

Waarom worden cholesterol en TG m.b.v. lipoproteïnen door bloed vervoerd?

Answer 15

Ze zijn niet wateroplosbaar

Question 16

Uiterlijk lipoproteïnen

Answer 16

• Buitenkant hydrofiel met vrij cholesterol (redelijk wateroplosbaar) en fosfolipiden
• Binnenkant lipofiel met TG en veresterd cholesterol

Question 17

Apolipoproteïnen

Answer 17

• Speciale eiwitten
• Zitten op mantel afhankelijk van soort lipoproteïnen

Question 18

Atherosclerose

Answer 18

Bepaalde lipoproteïnen kunnen in de vaatwand blijven plakken

Question 19

Hoe groter de dichtheid…

Answer 19

Hoe meer cholesterol ze bevatten

Question 20

Chylomicron

Answer 20

• Veel TG
• Weinig cholesterol

Lage dichtheid

Question 21

Chylomicron remnant

Answer 21

• Deel van TG is eruit
• Kleiner deeltje

Hogere dichtheid

Question 22

VLDL

Answer 22

• Very low density lipoproteïn
• Grote deeltjes
• Weinig cholesterol

Lage dichtheid

Question 23

LDL

Answer 23

• Low density lipoproteïn
• Kleinere deeltjes
• Gevaarlijker voor HVZ, omdat ze makkelijker onder vaatwand kruipen

Hogere dichtheid

Question 24

Lp(a)

Answer 24

• Soort LDL-deeltje
• Nog een staart

Groter

Question 25

HDL

Answer 25

- High density lipoproteïn - Klein deeltje - Goede cholesterol - Veel cholesterol Grote dichtheid

Question 26

Indeling lipoproteïnen

Answer 26

- Chylomicron - Chylomicron remnant - VLDL - LDL - Lp(a) - HDL

Question 27

Apo's betekenis Functie

Answer 27

Structurele eiwitten op mantel lipoproteïnne - Ligand voor receptoren - Binding van andere apo's aan receptoren beïnvloeden - Functioneren als cofactoren voor enzymen

Question 28

Exogene pathway

Answer 28

- TG en cholesterol in darm opgenomen - Vervoeren via chylomicron - Voor vorming is enzym microsomaal transfer protein (MTP) nodig - In chylomicron veel TG

Question 29

Exogene pathway uitleg

Answer 29

- Wanneer chylomicron aankomt in capillairen zorgt LPL voor binden van TG uit chylomicron waardoor deze wordt leeg getankt - In overblijvende deeltje zitten minder TG en meer cholesterol (chylomicron remnant) - Deeltje wordt opgevangen door LRP- of LDL-receptor en gaat terug naar lever

Question 30

Endogene pathway

Answer 30

- Chylomicron remnant opgenomen in lever door remnant receptor - Lever krijgt cholesterol en TG uit voeding, maar vormt zelf ook cholesterol - VLDL gevormd - VLDL bevat veel TG - LDL tankt TG uit dit deeltje waarbij IDL ontstaat - Deeltje kan worden opgenomen door lever en omgezet in LDL

Question 31

Drie dingen die met LDL kunnen gebeuren

Answer 31

- Opname door extrahepatische cel (welke cholesterol nodig heeft) - Opname door LDL-receptoren van lever - Opslag in vaatwand (atherosclerose)

Question 32

LDLR metabolisme

Answer 32

- LDLR op plasmamembraan in clathrin coated pit - Wanneer LDL bindt aan LDLR (met apoB100) wordt complex opgenomen in vesicle - LDL afgebroken - LDLR gerecycled o.i.v. PCSK9

Question 33

PCSK9

Answer 33

- Eiwit dat circuleert in bloed - Wanneer het in vesicle terecht komt met de LDLR wordt de receptor niet meer gerecycled maar afgebroken

Question 34

Te weinig PCSK9... Veel LDLR...

Answer 34

LDLR gaat langer mee Cholesterol kan beter worden weggevangen en afgebroken

Question 35

Gevolg weinig PCKS9?

Answer 35

Minder HVZ

Question 36

Familiaire hypercholesterolemie

Answer 36

- Fout in LDLR gen - Nu teveel cholesterol in bloed Agressief ingrijpen met statines

Question 37

Consequentie als lever te weinig cholesterol binnenkrijgt?

Answer 37

Lever gaat als compensatie meer cholesterol aanmaken

Question 38

Hypercholesterolemie Symptomen

Answer 38

LDL kan oxideren en onder endotheel blijven steken in proteoglycanen waar ontstekingscellen op af komen - Arcus lipoides: witte ring rond iris - Xantomen: brede achillespezen - Xanthelasmata: vetophopingen rond ogen

Question 39

LCAT

Answer 39

Cholesterol wordt naar binnen getransporteerd

Question 40

CETP

Answer 40

Overdracht LDL -> lever

Question 41

Waarom is HDL geen goede maat voor cholesterol efflux capaciteit (heropname)?

Answer 41

Bij meting wordt HDL-cholesterol gemeten en niet de functie van HDL

Question 42

Lipoproteïne (a)

Answer 42

- Variant LDL - Aan apo-B op mantel zit een staart - Hoe lang de staart is, is genetisch bepaald - Arthrogeen - Statines helpen