H9 en 10 - ziekte en seksualiteit + behandeling Flashcards
(29 cards)
seksueel erotische dienstverlening
enkele organisaties waar mensen met handicap iemand kunnen inhuren
- heel scale aan intimiteit
- niet perse gericht op klaarkomen, wel op samenzijn en intimiteit
- geen prostituees maar zorgverleners die weten hoe ze ermee moeten omgaan
methodologische beperkingen objectieve benadering ziekte en seksualiteit
- gebrek aan gestandaardiseerde definitie van seksuele disfuncties
- gebrek aan gevalideerde meetinstrumenten (enkel female sexual function inventory en international index of erectile function maar h ook beperkingen)
- retrospectief onderzoek( -> maar laat geen conclusies toe over temporeel verband
- inadequate beschrijving ziektekarakteristieken
- gebrek aan goede controlegroepen
inhoudelijke beperkingen objectieve benadering ziekte en seksualiteit
- vooral focus op seksueel functioneren, en niet op seksualiteitsbeleving
- veel aandacht mannelijk functioneren
- veel aandacht voor (overschatting van) impact fysiologie op seksueel functioneren (minder aandacht voor psychologie, relationele en sociale determinanten van seksualiteit)
- cultureel taboe
seksualiteit (vlgns functionele benadering)
complex fenomeen waarin biologische, psychologische, gedragsmatige, culturele en relationele factoren een rol spelen
chronische ziekte (vlgns functionele benadering)
complex van biologische symptomen maar kan evenzeer een grote impact hebben op psychologische, relationele, socioculturele en relationele factoren
seksueel rempedaal
medicatie met 5-HT
seksueel gaspedaal
DA- agonisten
ziekte: directe impact op seksueel functioneren,
- aantasting genitale anatomie
- aantasting seksuele fysiologie
ziekte: indirecte impact
- op seksueel functioneren: neurologische, vaculaire of hormonale complicaties
- op seksualiteitsbeleving: algemene klachten zoals vermoeidheid, spierpijn,…
ziekte: iatrogene impact
= veroorzaakt door behandeling
- levenreddende chirurgie zoals mastexctomie, radicale hysterectomie, radicale protatectomie, ..
- nevenwerking medicatie
- nevenwerking voorgeschreven gedrag
6 soorten seksuele problemen (Jim Bender)
- seksuele disfuncties
- seksuele problemen
- seksuele relatieproblemen
- seksuele aanpassingsproblemen
- praktische seksuele problemen
- seksuele integratieproblemen
seksuele disfuncties (Jim Bender)
problemen met verlangen, opwinding, orgasme, bevrediging of pijn
- niet alle seksuele disfuncties zijn problemen (!!lijdensdruk als criterium)
seksuele problemen (Jim Bender)
problemen met seksualiteitsbeleving
- verandering in lichamelijke beleving van seksualiteit
- verandering in emotionele beleving van seksualiteit
seksuele relatieproblemen (Jim Bender)
hoewel relatie in algemeen niet veel verandert is, kan ziekte wel zware last leggen op seksualiteit en seksueel functioneren binnen de relatie
- onderscheid tss nieuwe problemen ontstaan door de ziekte of oude problemen
seksuele aanpassingsproblemen (Jim Bender)
aanhoudende problemen om zich aan te passen aan nieuwe situatie die door ziekte gecreëerd wordt
praktische seksuele problemen (Jim Bender)
praktische problemen die praktische oplossing nodig hebben
seksuele integratieproblemen (Jim Bender)
mensen die in kritieke fase tijdens seksuele ontwikkeling chronische ziekte hebben, slagen er niet in in maken van volgende stap in seksuele ontwikkeling
3 principes Elliot
- gebruik beschikbare fysiologische processen, bouw nieuwe erogene zones en gebruik fantasie
- aanpassen aan restfunctie met behulp van hulpmiddelen
- ontwikkel positieve kijk op seksuele mogelijkheden en seksuele toekomst
gebruik beschikbare fysiologische processen, bouw nieuwe erogene zones en gebruik fantasie?
- kijk naar wat beschikbaar is, wat nog werkt
- bouw nieuwe erogene zones door herconditionering
- gebruik fantasie
aanpassen aan restfunctie met behulp van hulpmiddelen?
- wat er nog over is gebruiken
- wat er te weinig is compenseren door hulpmiddelen
uitgangspunt balansmethode Gianotten
seksuele functie is totale som van remmende en stimulerende invloeden
- responsiviteit voor seksueel contact, seksueel verlangen, erectie/lubricatie, orgamse
- allemaal elementen van deze som
- balans verwijst niet naar “in balans zijn”, maar naar totale gewicht van remmende en stimulerende factoren, waarbij we proberen om de stimulerende factoren te laten doorwegen om zo seksuele functie terug tot stand te laten komen
- 4 fasen
FASE 1 van Gianotten balansmethode
- anamnese seksuele voorgeschiedenis
- inventariseren remmende factoren => wat houdt jullie tegen?
- nagaan welke er veranderbaar zijn EN of ze dit willen wijzigen
- uitgangspunt: het heeft geen zin om te proberen de oude situatie te herstellen en de onveranderlijke factoren te proberen veranderen
FASE 2 van Gianotten balansmethode
- model bespreken
- grafische inventaris van inhiberende factoren (weegschaal tekenen, samen opschrijven van inhiberende factoren)
- introduceren van stimulerende factoren (heel breed + aandacht voor timing, individuele verschillen in verlangen, bespreek stimulerende factoren)
FASE 3 van Gianotten balansmethode
symptomatische behandeling
- tweede orde!
