HC6: Stemmingsstoornissen en suïcide

Question 1

Betekenis: affect

Answer 1

Humeur, wisselend gedurende de dag en van dag tot dag.

Question 2

Betekenis: stemming

Answer 2

gemoedstoestand over langere termijn, minimaal 2 weken.

Question 3

Betekenis: stemmingsstoornis

Answer 3

Syndroom / pathologische toestand van ontregelde stemming.

Question 4

Betekenis: disruptieve stemmingsdisregulatiestoornis

Answer 4

De disruptieve stemmingsdisregulatiestoornis kan worden opgevat als een kinderpsychiatrisch syndroom met ernstige recidiverende driftbuien die zich verbaal en/of in het gedrag manifesteren en die wat intensiteit of duur betreft in grove mate disproportioneel zijn ten opzichte van de situatie of aanleiding.

Question 5

Betekenis: persistent depressieve stoornis (dysthyme stoornis)

Answer 5

Duurt nog langer dan gewone depressieve stoornis.

Question 6

Betekenis: Cyclothyme stoornis

Answer 6

Lichte mate bipolaire stoornis

Question 7

Betekenis: maniforme stemmingsstoornis

Answer 7

Bipolaire stoornis

Question 8

Depressieve stoornis (DSM-5)

Answer 8

Tenminste eenmalige depressieve episode (-> 2 weken, tenminste 2 aaneengesloten weken last van ten minste 5 depressieve kenmerken.
A.
- Sombere stemming
- Interesse verlies (anhedonie)
- Gewicht / T
- Insomnia of hypersomnia
- Psychomotore remming of agitatie
- Vermoeidheid / verlies van energie
- Waardeloosheid-/ schuldgevoelens
- Concentratie / vertraagd denken / besluitloosheid
- Doodsgedachten / suïcidale ideaties
B. Lijdensdruk / beperkingen in sociaal maatschappelijk functioneren
C. Niet tgv somatische aandoening of tgv een middel
D. Niet in het kader van schizo-affectieve stoornis of pscychose
E. Nooit een (hypo) manische episode

Question 9

Wat zijn psychosociale risicofactoren voor een depressieve stoornis?

Answer 9

• Eerdere off-time verlies-ervaringen –> of time= verlies wat niet bij je levensfase past
• Kindling: na iedere depressie, recidief risico stijgt (= soort cumulatief risico)
• Afhankelijkheid
• Weinig of wegvallen van sociale steun en eenzaamheid
• Zingevingsproblematiek / rolverwijzing
• Negatieve levensbalans
• Co-morbiditeit: psychisch en fysiek

Question 10

Overlap en co-morbiditeit bij depressie

Answer 10

• Anemie: bloedarmoede
• Apatisch delier: stille verwardheidstoestand
• Dementiesymtomen
• M. Parkinson
• Sickness: algehele malaise
• Medicatie-bijwerkingen
• Angststoornissen

Question 11

Betekenis: pseude-dementie

Answer 11

Zo erg depressief dat het lijkt alsof je dement bent.

Question 12

Welke aspecten spelen mee bij despressiviteit?

Answer 12

Psychologische aspecten, bv persoonlijkheid, cognities en coping.
- Sociale factoren
- Stress, biologisch
- Somatische aandoeningen kunnen stemming beïnvloeden
- Stress-hormonen ontregelen + somatiek
- Ontregeling op sociaal, psychologisch en somatisch vlak.

Question 13

Therapieën depressieve stoornis

Answer 13

• Optimaliseren van de somatische conditie (bewegen –> hardlopen)
• Activering / bewegingstherapie
• Steunende / structurerende interventies
• Systeem interventies
• Cognitieve gedragstherapie; aanzetten tot gedrag wat stemming verbeterd
• IPT; interpersoonlijke therapie
• Mindfulness (recidief-preventie) geeft handvaten om bepaalde zaken te accepteren + ontspanning vinden
• Farmacotherapie
• ECT; electroconvulsietherapie; elektrische shock om door hersenen om bepaalde gebieden te activeren. (2 keer per week voor 3 weken)
• TMS; transcraniale magnetische stimulatie
• DBS
• Toekomst?? –> genetische manipulaties–> hersencellen licht gevoelig maken met licht signalen hersencellen beïnvloeden.

Question 14

Persisterende depressieve stoornis (dysthyme) (DSM-5)

Answer 14

• Duurt langer dan 2 jaar, moet sprake zijn van somberen stemming het grootste deel van de dag, vaker wel dan niet.
• Vaak norse mensen die weinig plezier beleven, meestal minder symptomen dan een ernstige depressieve stoornis
• DSM-5 tenminste 2 symptomen
  
  • Slechte eetlust of veel eten
  • Insomnia of hypersomnia
  • weinig energie of vermoeidheid
  • Gering gevoel van eigen waarde
  • Slechte concentratie of besluitloosheid
  • Gevoelens van hopeloosheid
• in 2 jaar nooit langer dan 2 maanden symtoomvrij

Question 15

(Hypo) manische episode (DSM-5)

Answer 15

Sterk verhoogde expansieve / geagiteerde stemming, mensen zijn juist overactief, de wereld kan niet op. Doorgeschoten in het pathologische, mensen zijn overdreven actief.
- Ten minste 3 van deze manische symtomen
- Opgeblazen gevoel van eigenwaarden / grootheidsideeen
- Verminderde slaapbehoefte
- Spreekdrang
- Vluchtige / jagende gedachte
- Verhoogde afleidbaarheid
- Toename doelgerichte activiteit
- Overmatig bezig met risico-activiteiten

Question 16

Bipolaire-I- stoornis

Answer 16

Afwisseling van manische en depressieve periode

Question 17

Bipolaire-II-stoornis

Answer 17

Afwisseling van manische en depressieve periode, hypomanie is een wat lichtere manie

Question 18

Therapie voor bipolaire stoornis

Answer 18

• FARMACOTHERAPIE
• Stemmingsstabilatoren: Lithiumzouten antipsychotica: antimanisch
• Antidepressiva: kunnen mani induceren!
• Benzodiazepinen: verslavingsrisico en afhankelijkheid
• Psycho educatie: goede uitleg geven en therapie trouw bevorderen, regelmatig leven leiden! –> Sociaal ritme therapie
• Lotgenoten contact / lithiumpolikliniek –> lithium zout eigenlijk levenslang gebruiken
• FFT: family focused treatment: familie ondersteunen en uitleg geven
• ECT: bij rapid cycling: bij snelle afwisseling tussen depressie en manie, dan electro convulsie therapie
  -Adjunctieve psychotherapie
• Psychotherapie alleen is vaak niet behulpzaam voor mensen met een bipolaire
  stoornis
• Psychotherapie wordt vaak complementair gebruikt bij lithium of andere medicatie
• Adjunctieve therapie in combinatie met medicatie lijkt patiënten wel te helpen bij hun
  gedragsproblemen, in het bijzonder mensen met een cyclothymische stoornis

Question 19

Cyclothyme stoornis (DSM-5)

Answer 19

Langer dan 2 jaar: afwisseling depressieve en hypomanie symtomen
- in 2 jaar nooit langer dan 2 maanden symptoomvrij
- voldoet niet aan criteria voor depressieve of manische episode
- significante consequenties mbt sociaal maatschappelijk functioneren.

Question 20

Suïcidaliteit (Sneidman 1918-2009)

Answer 20

Suïcide: intentioneel, direct en bewust zelf veroorzaakt overlijden

Question 21

Type suïcidaliteit: Death seekers

Answer 21

Met duidelijke intentie om leven te beëindigen

Question 22

Type suïcidaliteit: Death initiators

Answer 22

Zoeken levenseinde vanuit idee dat het stervensproces al begonnen is

Question 23

Type suïcidaliteit: Death ignorers

Answer 23

Mensen die denken dat zelf veroorzaakt overlijden niet het einde van hun bestaan betekent

Question 24

Type suïcidaliteit: Death darers

Answer 24

Ambivalent tot de dood en tonen dat in hun suïcidaliteit; mensen die gevaarlijk gedrag vertonen om de dood uit te dagen

Question 25

Type suïcidaliteit: Sub-intentional death

Answer 25

Niet intentioneel “true intent is unclear” onbewust aandeel in eigen overlijden. Suïcide of verkeersongeval?

Question 26

Studie strategieën bij suïcide

Answer 26

• Retrospectieve analyse ( “psychologische autopsie”) achteraf kijken hoe het is gelopen
• Interview van suïcidepogers

Question 27

Inschatten suïcide risico: middel interview

Answer 27

Case (chronological assement of suïcide events)
- actuele gedachte / gebeurtenissen
- voorgeschiedenis
- toekomstvisie/ toekomstplannen / toekomstperspectief
- crisisplan
* Ask
* Asses: exploreer risico / ernst
* Advice: geef duiding, deel inzichten met patiënt
* Agree: bespreek de zorg; handel zo nodig directief
* Assist: verwijs en overleg; regel veilige setting
* Assure follow up; maak vervolgafspraak en regel nazorg

Question 28

Therapie suïcidaliteit

Answer 28

• Preventieprogramma’s
• Reductie beschikbaarheid van middelen
• Vragen naar suïcidaliteit / risicofactoren
• Screenlijsten als hulpmiddel (multidisciplinaire richtlijn)
• Doodsgedachten
• Doodsverlangen
• Suïcidegedachten
• Suïcide wens
• Suïcideplannen
• Suïcide voorbereidingen
• ## (Eerdere) suïcidepogingen

Question 29

Betekenis: unipolaire depressie

Answer 29

Depressie zonder een (geschiedenis van) manie

Question 30

DSM-5 categoriseert de verschillende depressieve stoornissen

Answer 30

• Major depressive disorder
• Persistent depressive disorder
• Premenstrual dysphoric disorder

Question 31

Major depressive episode (DSM-5)

Answer 31

• Gedurende minstens 2 weken: depressieve gemoedstoestand voor het merendeel van de
  dag en/of een vermindering van plezier of interesses in de meeste activiteiten voor het
  grootste deel van de dagen
• Binnen dezelfde 2 weken, tenminste 3 of 4 van de volgende symptomen:
• Verandering van gewicht of trek
• Slaapproblemen (insomnia of hypersomnia)
• Geagiteerdheid of verminderde activiteit
• Vermoeidheid of lethargie
• Gevoelens van waardeloosheid of schuld
• Verminderde concentratie of besluitvaardigheid

Question 32

Het biologische model van unipolaire depressie

Answer 32

• Biologische benadering
• Biochemische factoren
• Verlaagde activiteit van twee neurotransmitters: serotonine en norepinefrine
  – Ontdekt op basis van testen met medicatie voor hoge bloeddruk en eerste antidepressiva
  – Later meer gedetailleerde studies naar interacties tussen neurotransmitter
• Hormonen en de HPA-as
  – Stress-as overgeactiveerd
• Immuun systeem
• Bij extreme stress treedt er disregulatie op van het immuunsysteem en dit draagt bij aan de
  ontwikkeling van depressie
  – Vertraagd functioneren van lymfocyten, toename CRP en sterkere ontstekingsreacties
• Verhoogde incidentie van migraine, prikkelbare darm syndroom, chronische vermoeidheid,
  artritis en andere problemen veroorzaakt door CPR productie en ontstekingsreacties

Hersencircuits
* Dysfuncties in bepaalde circuits
* Beeldvormingstudies
* Subgenual cingulate heeft een
specifieke bijdrage
* Abnormale activatie en
bloeddoorstroming in een aantal
hersengebieden
* Structurele problemen:
interconnectiviteit
* Abnormale neurotransmitter activiteit