Hoofdstuk 11 - Schooltijd - fysieke ontwikkeling

Question 1

Welke periode beslaat de schooltijd?

Answer 1

6-12 jaar

Question 2

Wat is kenmerkend voor de fysieke groei in de Schooltijd?

Answer 2

Verloopt langzaam en gestaag. Kinderen groeien gemiddeld 5-7 cm/jaar en 3kg/jaar.
Het gewicht gaat zich anders verdelen, lichaam wordt gespierder en krachtiger. Kinderen verdubbelen hun kracht.
Ossificatie - botten worden harder. Jongens zijn, door hun grotere aantal spiercellen, meestal sterker dan meisjes.

Question 3

Wat is ossificatie?

Answer 3

Het proces waarbij botten harder worden

Question 4

Wat is een belangrijke verbetering in de grove motoriek tijdens de schooltijd?

Answer 4

Spiercoordinatie; ze leren met gemak fietsen, schaatsen, zwemmen en touwtje springen

Question 5

Verschilt de motoriek van jongens en meisjes in de schooltijd?

Answer 5

Lange tijd werd gedacht dat jongens op alle vlakken beter gaan presteren dan meisjes, maar onderzoek wijst uit dat dat niet het geval is. Meisjes zijn beter in evenwicht, jongens kunnen beter mikken en kunnen flexibeler van richting veranderen

Question 6

Hoe komt het dat vroeger onderzoek uitwees dat jongens fysiek beter gingen presteren op alle vlakken en dat nieuwer onderzoek dit tegenspreekt?

Answer 6

Verschillen waren mogelijk het gevolg van motivatie en verwachtingen die meisjes meekregen uit de maatschappij over dat ze slechter zouden zijn in sport.

Question 7

Hoe ziet de ontwikkeling van de fijne motoriek eruit voor kinderen in de schooltijd?

Answer 7

• 6 tot 7 jaar - kinderen kunnen veters strikken en knopen leggen
• 8 jaar - kinderen kunnen beide handen onafhankelijk van elkaar bewegen
• 11 tot 12 jaar - kinderen kunnen objecten bijna net zo gemakkelijk hanteren als volwassenen

Question 8

Wat is de oorzaak van de verbetering van de fijne motoriek tijdens de schooltijd?

Answer 8

Tussen 6-8 jaar vindt een grote toename van Myeline plaats waardoor elektrische prikkels zich sneller tussen neuronen bewegen, zodat spieren boodschappen sneller doorkrijgen en kinderen hun spieren beter kunnen beheersen.

Question 9

Wat zijn sociale voordelen van fysieke competentie?

Answer 9

Kinderen die fysiek goed presteren zijn vaak populairder, dit geldt meer voor jongens dan voor meisjes. De sociale voorsprong van jongens die fysiek goed presteren neemt in de schooltijd steeds meer toe.

Question 10

Wat zijn de voordelen van fysieke activiteiten voor kinderen in de schooltijd?

Answer 10

Helpen kinderen in conditie houden, brengen ze fysieke en sociale vaardigheden bij en leren ze zich lekker te voelen in hun eigen lichaam. Het belangrijkste is dat kinderen er plezier aan beleven.

Question 11

Waardoor komt het dat jongens die fysiek sterk zijn populairder zijn dan meisjes die fysiek sterk zijn?

Answer 11

Sociale normen voor mannen en vrouwen. Mannen die groter, sterker en fysiek competenter zijn, worden aantrekkelijker gevonden dan mannen die dat niet zijn. De normen voor meisjes en vrouwen zijn minder gebaseerd op fysieke competentie.

Question 12

Waar vloeien de voordelen van fysieke prestaties uit voort bij kinderen in de schooltijd?

Answer 12

Mogelijk uit fysieke competentie maar het zou ook goed kunnen dat dit komt door fysieke rijping waardoor kinderen sterker, groter en zwaarder zijn.

Question 13

Wat is biobanding en waarom wordt dit gedaan?

Answer 13

Het in sportverband in teams indelen op basis van fysieke maturiteit in plaats van op basis van chronologische leeftijd. Dit wordt gedaan om te voorkomen dat kinderen gefrustreerd en onzeker worden doordat de sport de fysieke en mentale vaardigheden van het kind te boven gaan.

Question 14

Wat zijn invloeden op de fysieke ontwikkeling van kinderen in de schooltijd?

Answer 14

1. Voeding
2. Groeiachterstand en groeistoornissen
3. Ondergewicht en obesitas
4. Chronische aandoeningen
5. Somatische-symptoomstoornis
6. Ongevallen

Question 15

Welke mogelijke invloed hebben voedingsstoffen op de ontwikkeling van kinderen in de schooltijd? (3x)

Answer 15

Kinderen die meer voedingsstoffen kregen, lieten, in een onderzoek in Guatamala, meer interactie met leeftijdsgenoten en meer positieve emoties zien, toonden minder angst, en waren gemiddeld actiever dan leeftijdsgenoten die minder voedingsstoffen kregen.

Goede voeding heeft invloed op de ontwikkeling van een gezond gebit.

Voeding vertoont een correlatie met cognitieve prestaties. Ondervoeding kan nieuwsgierigheid, responsiviteit en motivatie om te leren afzwakken.

Question 16

Wat betekent small for gestational age?

Answer 16

Klein voor de zwangerschapsduur, kinderen die kleiner dan gemiddeld ter wereld komen.

Question 17

Wat zijn mogelijke oorzaken van een groeiachterstand?

Answer 17

• Ondervoeding
• Stress
• Misbruik
• Verwaarlozing
• Groeistoornis

Question 18

Wat zijn oorzaken van een groeistoornis die wel behandeld kan worden? Hoe wordt die behandeld?

Answer 18

• Groeihormoontekort
• Chronische nierinsufficientie
• Prader-Willi syndroom
• Turner-syndroom

Groeishormonen

Question 19

Wat zijn oorzaken van een groeistoornis die niet behandeld kan worden?

Answer 19

• Dwerggroei
• Syndroom van down
• Foetaal alcohol spectrumstoornis
• Ziekte van Crohn

Question 20

Welke rol speelt cultuur in voeding bij kinderen in de schooltijd?

Answer 20

Cultuur bepaald wat ouders geschikte voeding voor hun kinderen vinden

Question 21

Op welke leeftijd beginnen kinderen zich zorgen te maken over hun gewicht? Waarom?

Answer 21

Rond 6 jaar, vanaf 7 jaar zijn 25% van de kinderen met een soort van dieet bezig. Bezorgheid is vaak het resultaat van een overmatige focus op slank zijn, iets wat tot in elk aspect van de samenleving is doorgedrongen.

Question 22

Hoe bepalen we een gezond gewicht?

Answer 22

Op basis van BMI - body mass index. Gezond BMI ligt tussen 20 en 25. Eronder wijst op ondergewicht, erboven wijst op overgewicht. Een BMI van boven de 30 wordt obesitas genoemd. BMI wordt berekend door het gewicht in kg te delen door het kwadraat van de lengte in meters

Question 23

Welke trends zijn er op het gebied van over- en ondergewicht?

Answer 23

Algehele stijging van de BMI van kinderen over de hele wereld sinds 1975.
Recente cijfers uit Vlaanderen tonen een stijging van het aantal kinderen met ondergewicht. In Nederland is tussen 2009 en 2013 gekeken naar meer dan 100000 kinderen waarbij ongeveer 10% ondergewicht had. Er lijkt aan de andere kant een lichte daling te zijn ingezet in de hoeveelheid kinderen met overgewicht in Nederland. In Vlaanderen laten cijfers tijdens de schooltijd zien dat er meer kinderen van 12 jaar zijn met overgewicht dan kinderen van 6 jaar.

Question 24

Wat het is het risico van obsitas?

Answer 24

Groter risico op ziekten zoals diabetes, hart- en vaatziekten en kanker. Daarnaast slechtere schoolprestaties, laag zelfbeeld en psychische problemen.

Question 25

Wat zijn oorzaken van obesitas?

Answer 25

1. Genetisch - bepaalde genen maken kinderen kwetsbaarder voor de ontwikkeling van obesitas, aanleg om snel zwaar te worden en moeite om het gewicht kwijt te raken 2. Omgevingsfactoren - een combinatie van ongezond eten en te weinig bewegen 3. Zeldzame medische factoren die voorspellend zijn voor overgewicht, zoals hormonale factoren, groeistoornissen, medicijngebruik en bepaalde syndromen

Question 26

Hoe pak je overgewicht bij kinderen in de schooltijd aan?

Answer 26

- Leer kinderen hun eetgewoonten zelf te beheersen, richt niet te sterk op dieet. - Zorg dat er alleen gezonde en plantaardige voeding in huis is, geen frisdrank en vermijd fastfood - Breng regelmaat in de eetmomenten, drie vaste momenten en twee tussendoortjes - Bij overgewicht worden kinderen niet op dieet gezet maar wordt geprobeerd het gewicht stabiel te houden, als kinderen dan groeien dan wordt de BMI vanzelf ok.

Question 27

Welke bredere aanpak is er om obesitas bij kinderen in de schooltijd tegen te gaan?

Answer 27

- Europees EPODE netwerk (oorspronkelijk frans - Ensemble, Prevenons l'Obesite Des Enfants) samenwerking op lokaal niveau dat voorlichting geeft aan ouders, zich op scholen, creches, sport- en ouderverenigingen, kantines, gezondheidswerkers, politici, lokale besturen en bedrijven richt. - In Nederland is EPODE vertaald naar het JOGG netwerk (Jongeren op gezond gewicht)

Question 28

Wat is een chronische ziekte?

Answer 28

Een aandoening die lange tijd aanhoudt en waarbij er geen uitzicht is op volledige genezing

Question 29

Welke chronische ziekten komen bij kinderen in de schooltijd het meeste voor?

Answer 29

Astma (het meest), ernstige migraine/hoofdpijn, chronisch eczeem

Question 30

Wat is astma? Hoe werkt dat? Wat lokt een aanval uit?

Answer 30

Chronische aandoening die wordt gekenmerkt door periodieke aanvallen van piepend ademhalen, hoesten en kortademigheid Astma treedt op wanneer de luchtwegen die naar de longen leiden samentrekken waardoor de luchtaanvoer en afvoer gedeeltelijk geblokkeerd raken. Kost meer moeite om er lucht doorheen te krijgen. Uitlokkers - luchtweginfecties, overgevoeligheid voor bepaalde stoffen, hooikoorts, stress, en fysieke activiteit

Question 31

Hoe verminder je de gevolgen van astma?

Answer 31

- Medicijnen, puffers/inhalator - Gezonde leefstijl - vermijden van bepaalde prikkels (roken)

Question 32

Hoe komt het dat steeds meer kinderen aan astma leiden?

Answer 32

1. Betere diagnostiek 2. Betere isolatie van gebouwen, minder frisse lucht 3. Toegenomen luchtvervuiling

Question 33

Wat is somatisatie?

Answer 33

Het vertalen van psychische spanning of klachten naar lichamelijke klachten of symptomen

Question 34

Wat is een somatische-symptoomstoornis?

Answer 34

Stoornis gekenmerkt door een of meer aanhoudende ernstige lichamelijke klachten waaronder de betrokkene lijdt, of die het dagelijks leven in significante mate verstoord

Question 35

Waarom word er tegenwoordige niet meer gesproken van een somatoforme stoornis maar van een somatische-symptoomstoornis?

Answer 35

In het verleden werd gesproken van een somatoforme stoornis en hanteerden we expliciet het criterium dat een onderliggende somatische oorzaak niet kon worden aangetoond. Dit criterium is in DSM5 komen te vervallen omdat: 1. de afwezigheid van een somatische oorzaak niet met zekerheid vasts te stellen is 2. het inspeelt op op het onjuiste dualisme tussen lichaam en geest

Question 36

Wat is een somatoforme stoornis?

Answer 36

Een psychische stoornis, waarbij er langdurige lichamelijke klachten zijn, waarvan de oorzaken niet (alleen) lichamelijk zijn maar ook psychisch

Question 37

Welke ongevallen komen het meest voor bij kinderen in de schooltijd?

Answer 37

Verkeersongevallen

Question 38

Hoe kun je de kans op ernstige gevolgen door een (verkeers)ongeval verminderen?

Answer 38

- Dragen van een helm en andere beschermingsmiddelen buiten de auto - bijv. bij het skeeleren - Dragen van gordels - Kinderen goed leren vallen, veel letsel wordt veroorzaakt door slecht vallen

Question 39

Wat is een visuele beperking?

Answer 39

Probleem met het gezichtsvermogen, zoals blindheid of slechtziendheid

Question 40

Welke vormen van visuele beperking zijn er volgens het oogfonds? Leg uit

Answer 40

Slechtziend - na correctie minder dan 30% zien, of een gezichtsveld kleiner dan 30 graden (een normaal gezichtsveld is 140 graden) Maatschappelijk blind - minder dan 5% zien of een gezichtsveld kleiner dan 10 graden. Mensen die maatschappelijk blind zijn kunnen nog wel licht en donker onderscheiden en de omtrek van mensen en objecten zien. Blind - helemaal niets zien, ook geen licht

Question 41

Hoe zit het met een visuele beperking in de schooltijd?

Answer 41

Ook als een kind niet in de formele definities van visuele beperking past, kan er sprake zijn van visuele problemen, bijv. die betrekking hebben op dichtbij kijken, vermogen om kleur, diepte en licht te zien. Ongeveer 1 op de 1000 kinderen heeft visuele ondersteuning nodig op school. Deze kinderen zijn ook kwetsbaarder voor sociale en emotionele problemen.

Question 42

Op welke signalen moeten ouders letten om een visuele beperking op te merken?

Answer 42

Ernstige visuele problemen worden snel geconstateerd, maar sommige komen geleidelijk op, naarmate kinderen zich fysiek ontwikkelen. Alert zijn op veelvuldige oogirritatie, voortdurend knipperen, bepaalde gezichtsbeweging tijdens lezen, leesmateriaal ongewoon dicht op het gezicht, moeite met schrijven en terugkerende hoofdpijn en duizeligheid

Question 43

Wat is een auditieve beperking? Hoeveel kinderen hebben daar last van?

Answer 43

Probleem met het gehoor, zoals slechthorendheid of doofheid 1 a 2%

Question 44

Welke effecten heeft een auditieve beperking? Denk aan de invloed van leeftijd op het ontwikkelen vd stoornis

Answer 44

Dat is in grote mate afhankelijk van de leeftijd waarop deze ontstaat: 1. Voordat een kind leert praten, zijn effecten veel ernstiger, dit heeft te maken met de cruciale rol die gehoor speelt bij taalontwikkeling. Er bestaat een link tussen vroege, ernstige slechthorendheid en problemen met abstract denken, omdat abstracte begrippen moeilijk uit te leggen zijn zonder taal. 2. Nadat een kind leert praten (3 jaar), zijn de effecten milder, minder effect op de verdere taalontwikkeling

Question 45

Wat is een cochleair implantaat (CI)? Wat zijn de voordelen en wat zijn de nadelen?

Answer 45

Een hoorapparaat dat de functie van het slakkenhuis overneemt en geluiden niet harder maakt zoals een gewoon gehoorapparaat, maar het geluid omzet in signalen, die naar de gehoorzenuw worden gestuurd. Positieve effecten op het vermogen om verstaanbaar te spreken en spraakbegrip. Meer dove kinderen kunnen in het normale onderwijs blijven. Nadelen zijn dat het kind een operatie moet ondergaan, levenslange afhankelijkheid van techniek, contactsporten zijn te risicovol, trainen met CI kost het gezin veel tijd, aandacht en energie.

Question 46

Wat is een spraakstoornis? Noem enkele voorbeelden en licht ze toe.

Answer 46

Stoornis waarbij een probleem optreedt in de productie van gesproken taal. Voorbeelden zijn: 1. stemstoornissen- kunnen optreden in perioden van sterke lichamelijke groei (tijdelijk), of door structurele afwijkingen (knobbeltje), en functionele problemen ( verkeerd gebruik ademhaling) 2. articulatiestoornissen - worden klanken vervormd, vervangen en weggelaten 3. stotteren - stoornis in de vloeiendheid van spraak, gekenmerkt door herhalingen, haperingen en stiltes

Question 47

Vertel wat meer over stotteren - waar komt het vandaan, wat kun je eraan doen?

Answer 47

Oorzaak is onduidelijk. Alle jonge kinderen stotteren weleens, ongeveer 1% heeft een chronische vorm van stotteren. Dit kan de communicatie belemmeren en schaamte en stress veroorzaken. Oplossingen zitten in voldoende tijd krijgen om uit te praten, en logopedie.

Question 48

Wat is een taalstoornis?

Answer 48

Stoornis waarbij een probleem optreedt in het verwerven van of inzicht hebben in het hanteren van grammaticale en communicatieve regels. Qua inhoud: semantiek (begrijpen hoe woorden, zinnen en teksten betekenis overbrengen) Qua vorm: fonologie, morfologie, syntaxis Qua gebruik: pragmatiek

Question 49

Waarop kan een taalstoornis betrekking hebben? (3x)

Answer 49

Op het taalbegrip - receptieve taalstoornis Op de taalproductie - expressieve taalstoornis Op beiden

Question 50

Noem een aantal voorbeelden van taalstoornissen, leg uit. Hoe worden deze gediagnosticeerd?

Answer 50

1. Taalontwikkelingsstoornis TOS 2. Ontwikkelingsdysfasie - vertraagde of verstoorde taalontwikkeling bij kinderen bij wie er geen sprake is van een benedengemiddelde intelligentie, een gehoorstoornis, een afwijking aan de spraakorganen, een ernstige contactstoornis of extreme deprivatie 3. Kinderafasie - verworven taalstoornis die ontstaat als gevolg van hersenletsel of hersenfucntiesstoornis, opgelopen op het moment dat het taalvermogen zich als (gedeeltelijk) heeft ontwikkeld. Logopedisch en psychologisch onderzoek kan in een audiologisch centrum worden gedaan om de oorzaak te achterhalen.

Question 51

Wat is ADHD?

Answer 51

Attention Deficit Hyperactivity Disorder Gedragsstoornis, gekenmerkt door onoplettendheid, hyperactiviteit en impulsiviteit

Question 52

Welke type ADHD zijn er en hoe constateer je ADHD?

Answer 52

Er zijn drie typen ADHD: 1. Overwegend symptomen van onoplettenheid 2. Overwegend symptomen van impulsiviteit 3. Een combinatie van beiden Vaak is het lastig om kinderen die gewoon erg druk zijn te onderscheiden van kinderen met ADHD. ADHD is te zien als een uiterste op het continuum van geconcentreerd, rustig en beheerst gedrag, naar ongeconcentreerd, druk en impulsief gedrag. Een multidisciplinair team moet hier samen met kind en ouders de diagnose stellen.

Question 53

Wat is de behandelmethode voor ADHD en hoe goed werkt die? Welke verklaring is daarvoor?

Answer 53

Medicatie zoals Ritalin (methylfenidaat) Een meerjarig onderzoek heeft aangetoond dat de gevolgen van medicatie en therapie op schoolprestaties na enkele jaren weer weg zijn. Mogelijke verklaringen zijn dat kinderen hun medicatie niet meer zo getrouw innemen na een tijd, dat ze ene tolerantie voor het medicijn opbouwen, de dosis niet aanpassen aan hun gewicht, stoppen door bijwerkingen. Mogelijk ook doordat rustiger gedrag zorgt dat ze minder hulp in de klas krijgen. Psychoeducatie voor ouders en kinderen om de verschijnselen te leren kennen en ermee om te gaan. Cognitieve gedragstherapie om kinderen te leren hun impulsen te beheersen en hun doelen te bereiken Aanpassen van de omgeving (ouders en leerkracht) op het kind. Ouders en leerkrachten technieken aanleren om het gedrag van het kind te verbeteren.

Question 54

Wat is de huidige kijk op de schooltijd voor kinderen met een beperking?

Answer 54

Om ze zoveel mogelijk te integreren in het normale onderwijssysteem door daar passend onderwijs aan te bieden.

Question 55

Wat is een DAG?

Answer 55

Een directed acyclic graph - een model om verwachte causale relaties tussen variabelen aan te geven

Question 56

Wat is directe causatie?

Answer 56

Bij een causaal model waarin de onafhankelijke en afhankelijke variabele in directe causatie met elkaar staan, is de ene variabele een directe oorzaak van de andere variabele.

Question 57

Wat is Indirecte causatie of mediatie?

Answer 57

Dat is een causaal model waarbij er een intermedierende variabele aanwezig is tussen twee variabelen. Die intermedierende variabele wordt ook wel mediator genoemd.

Question 58

Wat is een common cause of confounding?

Answer 58

Het is mogelijk dat een correlatie tussen twee variabelen kan worden verklaard door een derde variabele die een gemeenschappelijke oorzaak (common cause) is van beide variabelen. Die derde variabele wordt ook wel een confounder genoemd.