Hoofdstuk 13 - Schooltijd - Sociaal-emotionele en persoonlijkheidsontwikkeling Flashcards
(76 cards)
Welk psychosociale stadium zitten kinderen in in hun schooltijd? Leg uit.
Het stadium van vlijt-vs-minderwaardigheid
De periode tussen 6-12 jaar waarin het kind volgens Erikson competenties ontwikkelt om problemen met ouders, leeftijdsgenoten, school en de wereld om zich heen het hoofd te kunnen bieden
Wat gebeurt er in het vlijt-vs-minderwaardigheids stadium met kinderen?
Ze proberen een plek te verwerven in hun sociale wereld. Ze spelen, leren en sporten in groepen. Ze bewegen zich tussen diverse sociale groepen en rollen, en hebben relaties met vrienden, familie en leerkrachten. Succes in dit stadium leidt tot gevoelens van competentie en bekwaamheid. Moeilijkheden gaan gepaard met gevoelens van mislukking en onvermogen. Die werken het hele leven door. Vlijt is een betere voorspeller van succes dan IQ of sociale achtergrond.
Hoe verschuift het zelfbeeld in de schooltijd?
In de peuter/kleutertijd bestond het zelfbeeld nog uit met name externe fysieke eigenschappen. In de schooltijd verschuift dit naar meer innerlijke, psychische eigenschappen.
Daarnaast differentieren kinderen ook meer en meer het beeld van zichzelf. Als kinderen ouder worden ontdekken ze dat ze goed zijn in het een maar minder goed in het ander. Ze zoeken activiteiten op waarbij vlijt zijn vruchten afwerpt.
Hoe ziet het zelfbeeld van kinderen eruit in de schooltijd?
Bestaat uit innerlijke, psychische eigenschappen
Ontwikkelt zich in verschillende domeinen:
1. Fysieke domein - uiterlijk en fysieke vermogens
2. Emotionele domein - specifieke emotionele stemmingen
3. Sociale domein - relaties met leeftijdsgenoten en met familie
4. Intellectuele domein - taal, geschiedenis, rekenen en natuurwetenschappen
Het zelfbeeld kan in ieder domeinen anders zijn
Hoe ontstaat het zelfbeeld van kinderen in de schooltijd?
Kinderen bepalen waar ze staan door sociale vergelijkingsprocessen met kinderen van dezelfde leeftijd, waarbij ze opwaartse (ambitie, negatief) en neerwaartse (goed voor zelfbeeld) vergelijkingen kunnen gebruiken
Wat is sociale vergelijking?
Je eigen gedrag, vermogens, expertise en meningen beoordelen door ze te vergelijken met die van relevante anderen
Wanneer gebruiken mensen sociale vergelijking om te weten waar ze staan?
Mensen gaan zichzelf vergelijken aan de hand van de sociale realiteit, als concrete, objectieve maatstaven van hun capaciteiten ontbreken. De sociale realiteit is een beeld dat is afgeleid van de manier waarop anderen handelen, denken, voelen en tegen de wereld aankijken.
Wat is neerwaartse sociale vergelijking? Welk effect heeft het?
De eigen capaciteiten vergelijken met de prestaties van leeftijdsgenoten die minder competent of succesvol zijn
Dit gebruiken kinderen wanneer hun eigenwaarde in het gedrang is. Dit beschermt het zelfbeeld.
Wat is opwaartse sociale vergelijking? Welk effect heeft het?
De eigen capaciteiten vergelijken met de prestaties van leeftijdsgenoten die vaardiger of succesvoller zijn.
Kan kinderen ambitieuzer maken maar het kan ook zorgen dat ze een lager gevoel van eigenwaarde ontwikkelen omdat ze denken nooit zo succesvol te kunnen zijn.
Wat is eigenwaarde?
De waardering voor de eigen ik, met alle positieve en negatieve kenmerken en competenties die we daarmee associeren
Wat is het verschil tussen eigenwaarde en zelfbeeld?
Eigenwaarde is de waardering voor het eigen ik. Waar het zelfbeeld bestaat uit opvattingen over en percepties van het ik, is eigenwaarde meer evaluatief georienteerd.
Zelfbeeld verwijst naar de manier waarop je jezelf ziet in relatie tot de wereld om je heen. Zelfbeeld is niet hetzelfde als eigenwaarde. Eigenwaarde is hoe je je waarde ziet en zelfbeeld is zowel hoe je jezelf ziet als hoe je denkt dat de wereld je ziet
Welke ontwikkelingen maken kinderen door in de schooltijd die invloed hebben op het zelfbeeld en de eigenwaarde?
- Ze gaan zich steeds meer vergelijken met anderen
- Ze bekijken hoe hun prestaties zich verhouden tot de normen in de maatschappij
- Ze ontwikkelen hun eigen innerlijke maatstaven voor succes en houden bij hoe ze in vergelijking met anderen presteren
Wat gebeurt er specifiek met de eigenwaarde van kinderen in de schooltijd?
Die differentieert - op sommige vlakken is hun eigenwaarde groter dan op andere vlakken.
Welk effect heeft een lage eigenwaarde op de prestaties van kinderen?
Kinderen met lage eigenwaarde, denken dat ze iets niet kunnen, zijn dan mogelijk zo zenuwachtig en/of doen minder hun best, waardoor ze slecht presteren, wat weer hun gevoel van eigenwaarde naar beneden haalt. (selffulfilling prophecy)
Welk effect heeft een hoge eigenwaarde op de prestaties van kinderen?
Kinderen met hoge eigenwaarde, zijn niet zenuwachtig, doen wel hun best en presteren daardoor beter, dit is goed voor hun gevoel van eigenwaarde en zorg voor een positieve cyclus. (selffulfilling prophecy)
Welke invloed hebben ouders en leerkrachten op de eigenwaarde van kinderen in de schooltijd?
Een autoritatieve opvoedstijl zorgt voor een hogere eigenwaarde dan een autoritaire of permissieve opvoedstijl
Leerkrachten kunnen invloed hebben op het gevoel van eigenwaarde door betrokken te zijn, structuur te bieden en de autonomie van het kind te ondersteunen.
Welk onderscheid wordt gemaakt mbt peerrelaties in de schooltijd?
- dyadische peerrelaties - vriendschappen
- peerervaringen op groepsniveau - hoe goed een kind in de groep ligt
Waarom sluiten kinderen vriendschappen? Wat zijn de voordelen?
- Verschaffen ze informatie over de wereld, over andere mensen en over zichzelf
- Vrienden bieden emotionele steun, waardoor kinderen beter met stress om kunnen gaan
- Vriendschap helpt voorkomen dat kinderen het doelwit van agressie worden
- Vriendschap biedt de gelegenheid om te oefenen met sociale interactie en communicatie met anderen
- Vriendschap bevordert intellectuele groei
Leg uit wat het belang is van peerrelaties vs gezinsrelaties in de schooltijd?
Vriendjes worden steeds belangrijker, maar dat neemt het belang van het gezin niet weg. De meeste deskundigen menen dat verschillende microsystemen (bronfenbrenner) invloed hebben op de ontwikkeling van kinderen in de schooltijd.
Welke stadia zijn gedefinieerd door Damon op het gebied van vriendschap?
- Vriendschap gebaseerd op het gedrag van anderen
- Vriendschap gebaseerd op vertrouwen
- Vriendschap gebaseerd op psychische nabijheid
Leg uit wat het eerste stadium van vriendschap is volgens Damon? Op welke leeftijd speelt dit?
Grofweg van het 4e tot het 7e levensjaar
Vriendschap is gebaseerd op gedrag van anderen. Kinderen zien vrienden als anderen die hen aardig vinden, met hen willen delen en met wie ze het grootste deel van hun tijd doorbrengen.
Leg uit wat het tweede stadium van vriendschap is volgens Damon? Op welke leeftijd speelt dit?
Vriendschap gebaseerd op vertrouwen - loopt van 8 jaar tot 10 jaar
Het belangrijkste element voor vriendschap is wederzijds vertrouwen. Kinderen die er voor je zijn als je ze nodig hebt, beschouw je als vrienden. Kinderen nemen het anderen zeer kwalijk als ze dat vertrouwen schenden.
Leg uit wat het derde stadium van vriendschap is volgens Damon? Op welke leeftijd speelt dit?
Vriendschap gebaseerd op psychische nabijheid, loopt van 11 jaar tot 15 jaar
Zelfde kijk die ze ook tijdens de adolescentie zullen hebben. Intimiteit en loyaliteit zijn de belangrijkste criteria voor vriendschap. Kenmerken zijn psychische nabijheid, wederzijdse openheid en exclusiviteit.
Kinderen krijgen ook duidelijke ideeen over welk gedrag ze in vrienden waarderen en aan welk gedrag ze een hekel hebben.
Wat is peerstatus?
De mate van aanvaarding versus verwerping door leeftijdsgenoten