Hoofdstuk 2: Perceptie Flashcards
(25 cards)
Perceptie
= Waarneming: resultaat van ons brein (dus niet zintuigen: deze registreren alleen de info)
Geen exacte kopie van de werkelijkheid
Actief proces
Doel: bepalen welke actie vereist is (steunt op objectherkenning)
Mentale voorstelling
Opbouw van interne representatie op basis van de ontvangen prikkels
Interne representatie: mentale voorstelling van externe omgeving
Vier stappen van oppikken prikkel tot interne representatie
- Stimulatie
- Transductie
- Sensatie
- Perceptie
Sensoren
Gespecialiseerde zintuigcellen die fysische prikkels uit de externe omgeving oppikken
Elke sensorische modaliteit reageert op een verschillend soort prikkel (zicht, tast, …)
Transductie
Sensoren zetten fysieke prikkel om in elektrochemische zenuwimpulsen die interpreteerbaar zijn voor onze hersenen
Sensatie
= Gewaarwording
Resultaat van transductie
Er is een omzettingproces gebeurd, maar hersenen hebben neurale prikkels nog niet geïnterpreteerd dus nog geen perceptie
Ruw, zonder betekenis
Perceptie
Patroon van zenuwimpulsen wordt geïnterpreteerd door hersenen
Interne representatie wordt opgebouwd en er wordt betekenis aan toegekend
! Percept is geen perfecte kopie van prikkel
Drie centrale vragen in de psychofysica
- Detectiedrempel: neem ik de prikkel waar?
- Verschildrempel: verschilt de prikkel van een andere prikkel?
- Schaal: hoe sterk ervaar ik de prikkel
Detectiedrempel
Stimulus verschilt in intensiteit (helderheid: zwart/wit)
Detectietaak: neem ik drempel waar (ja/nee)
Absolute drempel
Absolute drempel
Hoeveel stimulatie heb ik minimaal nodig om de prikkel te detecteren
Verschilt tussen sensorische modaliteiten
Geen absolute waarde: graduele overgang in plaats van alles of niets → drempelwaarde wanneer prikkel in 50% van de gevallen wordt waargenomen
Verschildrempel
Wanneer neem je het verschil tussen twee prikkels waar?
Just Noticeable Difference
Wet van Weber
Just Noticeable Difference
Het kleinste verschil in stimulatie dat in 50% van de gevallen wordt waargenomen
Geen absolute waarde
Wet van Weber
Staat in verhouding met intensiteit van standaardstimulus
k = JND/I met k = weberfractie en I = intensiteit
Schaal
Is er een verband tussen de intensiteit van de stimulus en de intensiteit van de subjectieve ervaring?
Machtswet
Afhankelijk van sensorische modaliteit: S = k . I^a met S = subjectief gevoel, k = constante afhankelijke van stimulatie, I = intensiteit stimulus
Bottom-up verwerking
Data-gestuurd, stimulus-gestuurd
Gestuurd vanuit omgeving
Top-down verwerking
Concept-gestuurd
Gestuurd vanuit hersenen (verwachtingen, concepten, herinneringen)
Interactief model
Veel complexer dan bottom-up
Twee modellen voor objectherkenning
- Computationele benadering (David Marr, 1982)
- Recognition by Component Theory (Irving Biederman, 1987)
Computationele benadering (David Marr, 1982)
Waarneming als informatieverwerkingsprobleem: in elk cognitief proces achterhalen wat de opeenvolgende stappen zijn
Drie fasen met drie niveaus van representatie: primaire schets, 2,5D schets, 3D representatie
Bottom-up model
Niveau 1: primaire schets
Retinale beeld herleiden tot grijsschaalrepresentatie
Helderheidsovergangen
Gestaltbenadering: objectformatie komt tot stand na zelforganisatie van onderdelen
Principe van Prägnanz: perceptuele input organiseren tot de meest eenvoudige en stabiele vorm
Niveau 3: 3D representatie
Gezichtspuntonafhankelijke, voorwerpgerichte, allocentrische waarneming (cilinders)
Niveau 2: 2,5D schets
Diepte toevoegen aan primaire schets: afstand en oriëntatie
Egocentrische, gezichtspuntafhankelijke representatie
Niveau 3: 3D schets
Gezichstpuntonafhankelijke, voorwerpgerichte, allostatische waarneming (cilinders)
Recognition by Component Theory (Biederman, 1987)
36 gezichtspuntonafhankelijke geons (geometrical ions) die visuele alfabet van objectrepresentatie vormen
Bottom-up model
Gezichtsherkenning
Complexe vorm van objectherkenning
Objecten vergelijken met ‘gemiddeld object’ (= prototype: gemiddelde voorstelling van object)
Hoe minder cognitieve inspanning vereist, hoe aantrekkelijker we iemand vinden
