HOOFDSTUK 4

Question 1

vetten
- aggregatietoestand
- rijk aan …
- smeltpunt

Answer 1

• vast bij 15°C
• verzadigde vetzuren
• hoog

Question 2

oliën
- aggregatietoestand
- rijk aan …
- smeltpunt

Answer 2

• vloeibaar bij 15°C
• onverzadigde vetzuren
• laag

Question 2

triglyceriden zijn …

Answer 2

esters van glycerol met 3 vetzuren

• vetzuren = variërende ketenlengte: tussen 4 - 24 C’tjes

Question 3

palmitinezuur

Answer 3

C16:0
verzadigd

Question 4

oliezuur

Answer 4

C18:1
omega-9
mono-onverzadigd

Question 5

linolzuur

Answer 5

C18:2
omega 6, 9
poly-onverzadigd

Question 6

alfa-linoleenzuur

Answer 6

C18:3
omega 3, 6 en 9

Question 7

archidonzuur

Answer 7

C20:4
omega 6
poly-onverzadigd

Question 8

EPA

Answer 8

C20:5
omega 3
poly-onverzadigd

Question 9

DHA

Answer 9

C22:6
omega 3
poly-onverzadigd

Question 10

essentiële vetzuren

Answer 10

= we kunnen deze zelf niet synthetiseren. We zijn wel instaat om vanuit deze vetzuren anderen om te vormen

Question 11

elongase-enzymen

Answer 11

= ketenverlenging

Question 12

desaturase enzymen

Answer 12

= bijkomende dubbele bindingen invoeren richting carbonzuur

Question 13

semi-essentiële vetzuren

Answer 13

= we kunnen deze synthetiseren indien de juiste essentiële vetzuren aanwezig zijn

= AA, EPA, DHA

Question 14

fosfolipiden

Answer 14

= glycerolbackbone met 2 vetzuurstaarten en polaire kop

Question 15

functies van lipiden

Answer 15

• energievoorziening
• structuur
• energie-opslag
• metabole processen

Question 16

PUFAs

Answer 16

= beïnvloeden van cholesterolspiegels, minder verzadigde vetzuren

= positief effect op LDL (daalt)
= onverzadigde vetzuren zijn beter in het voorkomen van hart- en vaatziekten

Question 17

essential fatty acids

Answer 17

• prostaglandinemetabolisme
• membraanfluïditeit
• structureel membraanneuronen

=> toediening bij zwangerschap, zuigelingen, prematuren

Question 18

belang van precursoren van eicosanoïden

Answer 18

= moleculen die in het lichaam gevormd worden en die een belangrijke mediator zijn en een signaal-rol kunnen spelen in verschillende processen

Question 19

COX

Answer 19

= cyclooxygenase enzyme

Question 20

LOX

Answer 20

= lipooxygenase enzyme

Question 21

functie van COX en LOX

Answer 21

=> onze vetzuursubstraten omzetten naar eicosanoïden
(= prostaglandines, leukotrienen en tromboxanen)

Question 22

uit linolzuur door:
COX ->
LOX ->
TXA2 ->

Answer 22

COX = prostaglandines
LOX = leukotrienen
TXA2 = tegen vormen van stolsel

Question 23

eicosanoïden uit omega 3

Answer 23

= anti-inflammatoir, anti-aggregatie en vasodilatatie
= BD verlagen

Question 24

eicosanoïden uit omega 6

Answer 24

= pro-inflammatoir, pro-aggregerend en vasoconstrictie

Question 25

essentie van mediterraan dieet?

Answer 25

beweging water 3x fruit 400g groenten volle graanproducten handje noten olijfolie

Question 26

wat zijn transvetzuren

Answer 26

= onverzadigde vetzuren waarvan minstens 1 dubbele binding in de trans-configuratie staat

Question 27

industrieel gevormde trans-vetzuren

Answer 27

- hydrogenatie-reactie van plantaardige oliën - dubbele bindingen - enkele bindingen - volledige hydrogenatie = alle dubbele bindingen omzetten naar enkele bindingen

Question 28

hoe meer transvetzuren aanwezig zijn, ...

Answer 28

hoe groter het effect LDL stijgt HDL daalt = verhoogd risico op hart- en vaatziekten

Question 29

wat is het peroxidatiegetal?

Answer 29

= getal dat een maat is voor de kwaliteit van de olie

Question 30

peroxidatieproces bestaat uit 3 reacties

Answer 30

- initiatie - propagatie - terminatie

Question 31

wat gebeurt er in de initiatiestap?

Answer 31

1. CH2 verliest een H’tje aan HO* (radicaal) Het gevormde radicaal in het vetzuur kunnen we stabiliseren via de dubbele binding -> peroxidatie met O2 2. Door de aanwezigheid van zuurstof => peroxylradicaal = radicaal kan reageren met intacte vetzuren

Question 32

wat gebeurt er in de terminatiestap?

Answer 32

Peroxylradicaal kan weg-reageren met andere actieve methyleen in dezelfde molecule => cyclische endoperoxide = niet erg stabiel => gaat fragmenteren = vetzuur valt uiteen: in ketonen en aldehyden

Question 33

E nummer van anti-oxidanten?

Answer 33

300 - 399

Question 34

BHT BHA

Answer 34

= butylhydroxytolueen = butylhydroxyanisol

Question 35

linguaal lipase

Answer 35

= mond en slokdarm

Question 36

wat doen galsappen?

Answer 36

galsappen = fosfolipiden = emulgatoren

Question 37

exogeen transport

Answer 37

vetten worden aangevoerd vanuit voedsel richting de lever

Question 38

endogeen transport

Answer 38

vetten van lever naar perifere weefsels

Question 39

totale bloedscholesterol

Answer 39

= 1,3(2S - P) + 1,5Z S = verzadigde vetzuren P = poly-onverzadigde vetzuren Z = √(voedingscholesterol )

Question 40

cholesterol-excretie =

Answer 40

= voedingscholesterol + endogene cholesterol

Question 41

Te hoge LDL?

Answer 41

= cholesterol afzetten = bloedvatverkalking

Question 42

voedingsaanbeveling voor vet?

Answer 42

20 - 30% van energiebehoefte = vet

Question 43

voedingsaanbeveling voor verzadigde vetzuren?

Answer 43

minder dan 10% van totale energiebehoefte