Hoofdstuk 4: Leerstoornissen

Question 1

Een leerstoornis

Answer 1

Opvallende problemen met leren in de enge betekenis
Het gaat wel degelijk om een stoornis en niet gewoon om een moeilijkheid met leren
Gaat om schoolse vaardigheden in de enge betekenis: spellen, lezen en/of rekenen

Question 2

Primaire leerstoornis

Answer 2

Niet verklaarbaar onderpresterend
Geen onderliggend probleem

Question 3

Secundair leerprobleem

Answer 3

Leren wordt bemoeilijkt als gevolg van omgeving of ander probleem buiten het leren

Question 4

Drie criteria om van een leerstoornis te spreken

Answer 4

1. Achterstandcriterium
2. Hardnekkigheidscriterium
3. Exclusiviteitscriterium

Question 5

Achterstandscriterium

Answer 5

Een ernstige achterstand bij het verwerven van een schoolse vaardigheid, zichtbaar gemaakt in het behalen van een zeer lage score
Achterstand bij technisch lezen, spellen en tel- en rekenvaardigheden (dus niet begrijpend lezen of wiskundig redeneren)

Question 6

Hardnekkigheidscriterium

Answer 6

Leerproblemen moeten ‘adequate-instructie’-ongevoelig zijn:
Adequate instructie: instructie en oefening in de klas, geprotocolleerd aanbod van differentiatie, individuele remediërende hulp
Ongevoelig: minstens zes maand hulp aanbieden, maar geen significante verbetering

Question 7

Exclusiviteitscriterium

Answer 7

Primaire leerstoornis staat op zichzelf, andere oorzaken zijn uitgesloten (comorbiditeit kan wel, want verklaart geen oorzaak)
Impliceert normaliteitscriterium: kinderen hebben normale intelligentie

Question 8

Prevalentie leerstoornissen

Answer 8

Kinderen en jongeren: 5-15%
Volwassenen: 4%

Question 9

Drie benaderingen om leerstoornissen te verklaren

Answer 9

1. Genetische benadering
2. Neuropsychologische benadering
3. Cognitieve benadering

Question 10

Genetische benadering

Answer 10

Actueel onderzoek richt zich op verband tussen genen, hersenontwikkeling en cognitieve processen

Question 11

Neuropsychologische benadering

Answer 11

Leerstoornissen die gevolg zijn van tekorten in neuropsychologische vaardigheden en het neurologisch substraat
Verschillen in werking hersenen van normale lezers en dyslectici

Question 12

Cognitieve benadering

Answer 12

Verband tussen cognitief functioneren en schools leren vanuit twee overlappende benaderingen: ontwikkelingspsychologie en informatieverwerkingsbenadering

Question 13

Ontwikkelingspsychologie

Answer 13

Er zijn een aantal basisfuncties die je moet kunnen om te kunnen lezen
Hiërarchisch ontwikkelingsmodel: ene fase bouwt voort op de andere
Leerstoornis als gevolg van gebrekkige ontwikkeling basisfuncties
! Achterhaalde visie

Question 14

Informatieverwerkingsbenadering

Answer 14

Informatie uit omgeving wordt gebruikt en verwerkt om nieuwe kennis of vaardigheden op te doen
Procesmodellen: een vertaling van informatieverwerking naar domeinspecifieke modellen

Question 15

Kenmerken leergestoorde kinderen

Answer 15

Geen problemen met sensorisch registeren
Wel problemen met kortetermijngeheugen, zwakker werkgeheugen, problemen met oproep uit LTG en automatisering

Question 16

Drie oplossingsstrategieën/verwerkingsstrategieën

Answer 16

1. Procedurele (‘back-up’) strategieën
2. Geheugenstrategieën (retrieval)
3. Automatisering

Question 17

Procedurele (‘back-up’) strategieën

Answer 17

Weten hoe je tot een specifieke oplossing komt
Volgen van bepaalde oplossingsweg in verschillende stappen

Question 18

Geheugenstrategieën (retrieval)

Answer 18

Onmiddellijk de oplossing kennen op basis van geheugen

Question 19

Automatisering

Answer 19

Overgang maken van procedurele strategieën naar geheugenstrategieën

Question 20

Drie soorten diagnostiek

Answer 20

1. Classificerende diagnostiek
2. Verklarende diagnostiek
3. Handelingsgerichte diagnostiek

Question 21

Classificerende diagnostiek

Answer 21

Doel: bepaald probleem onderkennen als behorend tot één of ander type
Eigenschappen ontleend aan definities
Problematisch als we mensen reduceren tot hun diagnose

Question 22

Verklarende diagnostiek

Answer 22

Een theorie over oorzaak/etiologie is richtinggevend
Etiologie gaat altijd over oorzaak die moet worden bekeken

Question 23

Handelingsgerichte diagnostiek

Answer 23

Leerstoornissen niet behandelen om ze weg te werken, maar diagnose om de behandeling te ondersteunen
Breder dan enkel constateren

Question 24

Vier niveaus van de handelingsgerichte diagnostiek

Answer 24

1. Taakniveau/didactisch onderzoek
2. Procesniveau
3. Geschiedenis
4. Cognitieve processen

Question 25

Procesgerichte benadering in de behandeling van leerstoornissen

Answer 25

Vooral gebaseerd op basisfunctiemodel en neuropsychologische benaderingen Oorsprong in hiërarchisch ontwikkelingsmodel Sensomotoriek, visuele en auditieve perceptie vormen basis en moeten getraind worden Weinig evidentie, maar gebruikt in praktijk Boekt niet veel vooruitgang, jongere blijft met frustraties zitten

Question 26

Taakgerichte benadering in de behandeling van leerstoornissen

Answer 26

= Orthodidactische = orthopedagogische behandeling Gebruiken een theoretisch model als uitgangspunt: domeinspecifieke ontwikkelingsmodellen of informatieverwerkingsmodellen

Question 27

Twee leerprincipes die taakgerichte benadering sturen

Answer 27

1. Directe instructie 2. Strategie-instructie → Combinatie van beide vormen levert beste resultaten op

Question 28

Directe instructie

Answer 28

Leerstof opsplitsen in deelstappen en deze gestructureerd en systematisch inoefenen, nadien opnieuw integratie

Question 29

Strategie-instructie

Answer 29

Aanleren van oplossingsstrategieën (bv. ezelsbruggetje) Verantwoording hiervan door middel van zelfinstructie-strategieën en aandacht voor meta-cognitieve vaardigheden Instructie in kleine interactieve groepen

Question 30

STICORDI-maatregelen

Answer 30

Stimuleren: activiteiten opstarten Compenseren: bv. extra tijd geven Remediëren: welke ruimte is er om problematiek weg te werken Dispenseren: iemand van bepaalde opdracht ontslaan (vrijstelling)