Hoofdstuk 9 - Gezondheidspsychologie Flashcards
(18 cards)
Biomedische model definitie
Lichaam = robot
Oorzaak ziekte?
Biomedische oorzaak
= alleen het fysieke zien
- Behandelingen en/of reparatie mogelijk
Biopsychosociaal model (4)
Multi causaal karakter
Verschillende oorzaken van ziekte
fysische
Infectie, genetische afwijking, trauma, omgevingsfactoren
Psychische
Stress, trauma
Sociale
Armoede, werkdruk, slechte huisvesting
Oorzaken oorsprong biopsychosociaal (4)
1) Veranderende tableau in ziekte – en sterfte cijfer
Stijgende levensverwachting door gedrag van mensen
Welvaartsziekten
2) Effectiviteit en kosten van hooggespecialiseerd curatieve geneeskunde
3) Aanvaardingen door medische disciplines
4) Politieke evoluties
Preventief gezondheidsbeleid en budgetten duurzame focus geven
Gezondheidsdeterminanten definitie
= factoren die gezondheid beïnvloeden
Gezondheidsdeterminanten van Lalonde (4)
1) Biologische factoren
2) Voorzieningen van gezondheidszorg
3) Leefstijl
4)Omgeving
Biologische factoren
= nature
- Genetische eigenschappen
Liggen vast maar kunnen beïnvloed worden door levensstijl en omgeving
Bv. haarkleur, lengte, gewicht, geslacht, erfelijke aandoeningen
Voorzieningen van gezondheidszorg
= kwaliteit en organisatie
(toegankelijkheid)
Kwaliteit
Afhankelijk groeiende wetenschappelijke inzichten
Organisatie
Voorbeeld verplichte ziekteverzekering
Leefstijl
= keuzes en gewoontes
Beïnvloed door gezondheid
Bv. voeding, beweging, roken en alcoholgebruik, slaapgewoontes
Omgeving
Vier contexten
1) Fysiek
Woon – en schoolomgeving en voorzieningen
Bv. verkeersituatie, woonsituatie, fietspaden,…
2) Sociaal-cultureel
Organisatie van sociale verbanden
Bv. gezinssituatie, familie, buren, vrienden, klasgenoten,
3) Economisch
Betaalbaarheid en marketing van gezondheid
Economische welvaart land/gebied
4) Politiek
Wetten, regels en aanbevelingen
Waarom strategieën? (2)
Begrijpen van gedrag
Gedrag Beïnvloeden
Healt belief model (kennen determinanten kunnen noemen) (4)
= vooral bij gezondheidsvoorlichting en bewustwordingscampagnes
Risico ongezond gedrag en voordelen gezond gedrag staan centraal
Drie kenmerken:
1) Dreiging van ziekte
2) Waargenomen/ verwachte vooroordelen en barrières van preventie
3) Cues tot actie
Later vierde determinant toegevoegd
4) Eigen effectiviteit
Theory of plannend behaviour (kennen determinanten kunnen noemen) (4)
- Intenties voorspellen van gedrag
- Intenties woorden beïnvloed door
(kerndeterminanten)
1) Attitude
2) Subjectieve norm
3) Ervaren gedragscontrole
4) Intentie = centrale voorspeller
ASE !!! (3)
= bergijpen waarommensen bepaald gedrag stellen
- Nadruk op praktische zaken die gedrag beïnvloeden
Vaardigheden
Barrières
Kerndeterminanten:
1) Attitude
2) Sociale invloed
3) Eigen – effectiviteit
1) Attitude
Instrumentele overtuigingen
Verwachtingen over voor en nadelen van gedrag
Emotionele overtuigingen
Hoe gedrag wordt beleefd
2) Sociale invloed
Subjectieve norm
Wat mensen die jij belangrijk vindt vinden van gedrag
Sociale steun
Steun belangrijke personen om gedrag te stellen
Zowel praktisch als emotioneel
Sociale druk
Druk die iemand ervaart om bepaald gedrag te vertonen of net niet
3) Eigen effectiviteit
= verglijkbaar met zelf-effectiviteit
Vertrouwen in jezelf om bepaald gedrag te stellen
Individuele strategieën
= gedrag individu rechtstreek beïnvloeden
- Rekening houden met:
Motivaties
Attitudes
Gewoontes,…
Bv. 1 KENNEN EXAMEN
- Coaching
- Educatie en voorlichting
- Motiverende gesprekken
Omgevingsstategieën
= aanpassen van omgeving om gezond gedrag te gaan bevorderen / stimuleren
Beïnvloedt niet alleen individu, maar ook grotere groepen
Bv. 1 KENNEN EXAMEN
- Fysieke omgeving aanpassen
- Sociale druk creëren
- Aanpassing van aanbod
