Hoorcollege 2 Flashcards

Question

George Berkeley

Answer 1

George Berkeley Berkeley laat alle eigenschappen van de fysische wereld afhangen van de geest: “Zijn is waargenomen worden” (“esse est percipi”). Er zijn alleen maar secundaire eigenschappen, want deze nemen we waar. Is dit wel empirisme? Ja, de waarneming staat centraal (kennis volgt nog steeds uit ervaring). Dit is geen ontkenning van de fysische werkelijkheid (EH: 78). De hoogte is ook afhankelijk van de waarnemer en is dus een secundaire eigenschap. Alles is afhankelijk van de waarnemer. Bestaat deze steen dan wel? Ja hij bestaat omdat jij er naar kijkt. Maar wat als je even niet kijkt? Dan neem je niets meer waar, dus dan zou het er niet meer zijn. Maar het is er nog wel, want God kijkt continu, dus het is er nog steeds. Er zijn twee problemen: je krijgt ook een reductio ad absurdum + de redenering m.b.t. tot de hoogte is ook niet juist. De hoogte is wel afhankelijk van hoe iemand het ziet, maar het heeft wel een bepaalde grootte in centimeters. Idealisme: de filosofische opvatting dat de werkelijkheid essentieel mentaal is. De werkelijkheid is afhankelijk van de geest.

Answer 2

David Hume We denken na over de wereld in termen van oorzaak en gevolg. Als empirist zegt hij dus dat hij kennis heeft van oorzakelijke verbanden. Maar oorzakelijkheid kun je niet waarnemen met je zintuigen. Wij zitten psychologisch zo in elkaar, dat als wij twee gebeurtenissen waarnemen waarvan de ene voor de andere plaatsvindt en ze in elkaar buurt plaatsvinden en keer op keer, dan concluderen wij dat dat een oorzakelijk verband is. We kunnen het niet waarnemen (dus kunnen we er geen kennis van hebben), maar we concluderen dit wel. Dit is inductie: je hebt 100x gezien dat op A B volgt, dus zal het altijd wel zo zijn. Als empirist kun je dit niet doen. Hume heeft een versie van het empirisme die erg op die van Locke lijkt. Hume is wel wat kritischer op zijn eigen visie dan Locke op die van hem. Het probleem zit hem in het nadenken over de wereld (standen van zaken, matters of fact). We denken na over de feiten die er zijn in de wereld. Hierin zit uiteindelijk ook het probleem.

Answer 3

Hume & Locke: Door de wereld waar te nemen, doe je kennis op. Bij Hume gaat dat via het „copy principle‟: d.w.z. je doet impressies op en die resulteren in ideas in de geest (analoog aan een zegelring die door een druk in was een afdruk achterlaat). De impressies verdwijnen vervolgens weer en slechts het idee blijft achter. Normaal gesproken komt een idee overeen met een impressie. Een idee is altijd minder helder dan de werkelijke impressie. Complexe idee van New Jeruzalem. Dit bestaat niet, dus hoe kun je hier een idee van hebben? De enkelvoudige ideeën, van het samengestelde complexe idee, zijn allemaal terug te herleiden tot enkelvoudige impressies. Alle kennis is uiteindelijk terug te voeren tot de ervaringen van enkelvoudige impressies.

Answer 4

Een probleem voor Hume Ideeën kunnen we enkel opdoen via de ervaringen door waarnemingen (Hume is een empirist). Redeneren over de wereld (matters of fact) doe we met behulp van het idee van „oorzakelijkheid‟, door middel van oorzaak en gevolg. Bijv. de vonk veroorzaakte de ontploffing, het gebrek aan dopamine veroorzaakte Parkinson. Als we kennis willen hebben van de wereld, moeten we kennis hebben van de oorzakelijkheid van deze gebeurtenissen.

Answer 5

Hume‟s analyse van oorzakelijkheid 1. Nabijheid van oorzaak en gevolg (kan je waarnemen). De twee gebeurtenissen moeten in elkaars buurt plaatsvinden. 2. Juiste tijdsvolgorde (kan je ook waarnemen). Eerst de botsing, dan het wegrollen van de tweede bal en dus niet andersom. 3. Noodzakelijk verband: het kan niet anders dan dat als de ene bal tegen de andere botst dat deze dan gaat rollen (dit kan je niet waarnemen). Je moet toeval kunnen uitsluiten. Er moet ook voldaan worden aan een noodzakelijk verband, maar dit kun je niet zien. Je kunt niet zien dat de gebeurtenis ook noodzakelijk moet zijn. Je kunt een gebeurtenis hebben die aan eis 1 en 2 voldoet, maar geen oorzaak en gevolg is. Bijv. een vlieg die op een flat land (vervolgens stort de flat in). Dit is geen oorzakelijke relatie, maar toeval. Je moet toeval uitsluiten. We spreken van een noodzakelijk verband tussen gebeurtenis A en B niet als er niet alleen voldaan wordt aan element 1 en 2, maar ook aan het noodzakelijk verband (maar dit kun je dus niet zien. Omdat we geen kennis kunnen hebben van oorzakelijkheid (want we missen het 3e element), dan kun je ook geen kennis hebben van de wereld. We hebben geen kennis van de noodzakelijke verbanden en dus geen kennis over de wereld (scepticisme).

Answer 6

Poging om de zaak te redden We kunnen noodzakelijkheid niet waarnemen, en dus zijn empiristen niet gerechtvaardigd in het gebruik van het idee „oorzakelijkheid‟. Maar we redeneren wel zo; dat komt omdat we psychologisch zo in elkaar zitten dat we tot een oorzakelijk verband concluderen telkens als we een constante conjunctie waarnemen (die constante conjunctie is dus waarneembaar). Je ziet vaak dat als twee biljartballen botsen, de andere wegrolt. Constant gaan twee gebeurtenissen samen, tot nu toe is dit iedere keer gebeurd. Maar levert dit dan echt kennis op van causale verbanden? Nee, want je gebruikt inductie. Je hebt 100x gezien dat de tweede bal wegrolt, dus ga je er maar vanuit dat het volgende keer ook zo zal zijn. Op deze manier kan Hume de kennis van oorzakelijke verbanden niet redden. Dit is een vorm van inductief redeneren (zie Aristoteles en Bacon, college 1) en inductie is een ongeldige redeneervorm. Inductie is op basis van een aantal (maar niet alle) gevallen waarin A samenging met of gevolgd werd door B, concluderen dat altijd als A, dan B. Inductief redeneren is een ongeldige manier van redeneren. Hume kan het probleem van oorzakelijkheid niet redden. Hume kan niet zeggen dat hij kennis heeft van oorzakelijke verbanden. Hij komt uit op scepticisme. Dit is niet wat hij wilde. Hume: we hebben een belangrijke bias: we redeneren inductief. We denken dat we daarmee tot kennis komen, maar dat is niet zo. In de praktijk van alledag levert dit meestal geen problemen op. In theorie is dit een groot probleem. Als je als wetenschapper opzoek bent naar zekere kennis over de wereld en je denkt dus na over de wereld in termen van oorzaak en gevolg en je geen kennis kan hebben van oorzaak gevolg relaties, dan kun je geen kennis hebben over de feiten in de wereld. Bij Bacon zagen we dat goede wetenschap inductie gebruikt. Nu zien we dat inductie ongeldig is. Je zou kunnen concluderen dat wetenschap – zolang het inductie gebruikt – irrationeel is. Bij Popper (college 4) zullen we zien dat hij probeert inductie buiten de wetenschap te houden om zo de rationaliteit van de wetenschap te behouden.

Answer 7

Evaluatie rationalisme en empirisme Rationalisme: De geassocieerde theorie over ingeboren kennis is onhoudbaar (ook in de milde vorm van Descartes en zijn tijdgenoten); Empirisme: Sommige ideeën die de empiristen wel hebben, komen niet voort uit de ervaring opgedaan via de waarneming (substantie, causaliteit). We hebben gezien dat het Britse empirisme (met name de positie van Locke) een reactie was op het rationalisme van Descartes; De laatste versie van dat empirisme (de versie van Hume) levert een probleem op: we kunnen geen kennis hebben; Dat geldt dan dus ook voor de natuurwetten: daarvan kunnen we niet zeker weten dat die juist zijn.

Hoorcollege 2 Flashcards

(31 cards)