Nederland 1515-1648 Flashcards Preview

Geschiedenis > Nederland 1515-1648 > Flashcards

Flashcards in Nederland 1515-1648 Deck (44)
Loading flashcards...
1
Q

Habsburg bestaande uit:

A
  • 17 Nederlandse gewesten
  • Duitse rijk + Oostenrijk
  • Spanje + koloniën
  • Bourgondië
  • en meer
2
Q

Een bede

A

Heer vraagt om belasting van de gewesten zodat hij hen verdedigt wanneer nodig.
Staten generaal kan dit goed of afkeuren

3
Q

Karel V wil centraliseren:

A
  • 1 bestuur met professionele ambtenaren
  • 1 geloof: het Rooms-katholieke geloof

Weerstand bij: steden en lage adel

4
Q

De Reformatie

A

Kritiek op Rooms katholieke kerk

  • Desiderus Erasmus kijkt of de Vulgaat wel klopt: is niet zo. Hij bekritiseert de rijkdom van de kerk
  • Maarten Luther stichtte een eigen kerk: Lutherse kerk, 95 stellingen tegen katholieke kerk 1517 op de deur van de kerk van Wittenberg
5
Q

Lutherse kerk

A
  • niet de paus maar vorst is leider
  • de bijbel richtinggevend
  • sola Fides alleen door geloof kom je in de hemel
  • afschaffing pausschap, celibaat, veel sacramenten, heiligenverering en kloosterorden.
  • regels rooms katholieke kerk waren onterecht
6
Q

Vrede van Ausburg

A

1550
Cuius regio, eius regio
Karel V ondertekende

7
Q

Johannes Calvijn

A

Calvinisme
Iedere gemeente zichzelf die een raad van gekozen ouderlingen bestuurde de kerk
Tegen de vorst in verzet als het tegen Gods gebed is

8
Q

Landvoogd

A

Iemand die op het land let voor de heer

9
Q

Drie Collaterale raden:

A

-Raad van State
-Raad van Financiën
-De Geheime Raad
1531
Adviseerden Karel en zorgden voor uitvoering van zijn beleid

10
Q

Smeekschrift aan Margaretha van Parma

A

In 1566 door het Verbond der Edelen.

Verzochten de kettervervolgingen te stoppen en de SG te betrekken bij het bestuur

11
Q

Stadhouders die Margaretha van Parma hielpen

A

Egmont, Horne, Willem van Oranje

12
Q

De beeldenstorm

A

1566
Protestanten maakten de katholieke kerk geschikt voor protestantse kerkdiensten -> geen versieringen
Begon in Vlaanderen

13
Q

De hertog van Alva

A

1567-1573
Hij moest orde terug brengen in het land na beeldenstorm
Veel lage edelen vluchtten, ook naar zee dit werden (water)geuzen

14
Q

Filips 2 nam 2 maatregelen na de beeldenstorm:

A
  • invoer van De Tienden

- invoer Raad van Beroerten (Bloedraad)

15
Q

Raad van Beroerten

A

Ook wel Bloedraad

Vervolgt beeldenstormers en Smeekschriftondertekenaars

16
Q

Karel V twee nieuwe plakkaten in 1550

A

Iemand die ook maar iets met ketterij te maken had kreeg de doodstraf

17
Q

Slag bij Heiligerlee

A
  • Willem van oranje trekt met huurlegers de nederlanden binnen en verslaat het Spaanse leger in Heiligerlee, watergeuzen vielen vanuit het Westen aan.
  • begin tachtigjarige oorlog
18
Q

Tachtigjarige oorlog

A

1568-1648

19
Q

Inname den Briel

A

1 april 1572

Door de watergeuzen, vestigden een protestants stadsbestuur

20
Q

De eerste statenvergadering in Dordrecht

A

Hier werd besloten:

  • gezamenlijke financiële lasten voor de verdediging op zich te nemen
  • Willem van oranje te erkennen als stadhouder van Holland, Zeeland en Utrecht
21
Q

1573: veldtocht van Alva

A
  • Don Frederik neemt op bloederige wijze steden over
  • Zutphen-Naarden-Alkmaar
  • Leids ontzet
22
Q

Leids ontzet

A

Bij Alkmaar waren de dijken doorgestoken en zetten geuzen de sluizen open. Soldaten trokken zich terug naar Leiden. Daar ontstond grote hongersnood, de Spaanse soldaten vluchtten

23
Q

Spaanse furie

A

Verwoesting van Antwerpen

24
Q

De pacificatie van Gent

A
  • Spaanse troepen moesten de Nederlanden verlaten
  • geen religieuze vervolgingen meer
  • religieuze situatie moest gehandhaafd worden
25
Q

Parma nieuwe landvoogd

A

1578-1592

26
Q

Unie van Atrecht

A

Drie Waalse gewesten die vrede sloot met Filips 2

Katholieke gewesten

27
Q

1579

A

De pacificatie viel uiteen door hertog van Parma

28
Q

Alteratie van Amsterdam

A

Amsterdam bleef katholiek en trouw aan Filips II. Amsterdam raakt steeds meer geïsoleerd.
26 mei 1578 trok de schutterij naar het stadhuis en een gewapend deel van de bevolking bezette de dam. Het stadsbestuur werd gearresteerd en met katholieke geestelijken de stad uitgezet

29
Q

Unie van Utrecht

A

Protestantse gewesten in het Noorden (+enkele Vlaamse steden)

30
Q

De republiek ontstaat in 4 fasen:

A
  1. Unie van Utrecht wordt gesloten
  2. Filips II verklaart Willem van Oranje vogelvrij in 1580
  3. In het plakkaat van verlatinghe/acte van verlatinghe wordt Filips afgezet in 1581
  4. De republiek der verenigde Nederlanden ontstaat in 1588
31
Q

Deductie van Vrancken

A

1580

  • hoogste macht ligt altijd bij het gewest
  • soevereiniteit van gewest, in opdracht van Holland
32
Q

Plakkaat van Verlatinghe

A

Unie van Utrecht verlaat Filips en het Habsburgse rijk

De gewesten verklaren dat ze het recht hadden om het rijk te verlaten

33
Q

Hertog van Anjou en Graaf van Leicester

A

Nieuwe heren van de Nederlanden 1581 maar mislukte omdat ze net als Filips wilden centraliseren

34
Q

Val van Antwerpen

A

Verovering van Parma

35
Q

De Spaanse armada

A

Ging ten onder na gevochten te hebben met Engeland in 1588

36
Q

Raadspensionaris

A

Secretaris van het gewest, bereid GS voor en is vaak voorzitter van de delegatie bij de SG

37
Q

De stadhouder

A

Altijd een oranje, legerleider van het gewest.
Aanvankelijk zijn er twee: Een Friese en een Hollandse Oranje
Oorlog: dan wordt hij kapitein generaal

38
Q

Staten generaal ging over:

A
  • buitenlandse politiek: oorlog en koloniën

- generaliteitsgebieden in de republiek

39
Q

Maurits van Oranje

A

Na zijn vader stadhouder met als raadspensionaris Johan van Oldenbarnevelt.
Die gingen later niet zo goed samen
Maurits moest van Johan naar Duinkerken vanwege piraterij maar toen vond de slag van Nieuwpoort plaats (1600)
Maurits wilde oorlog Johan niet

40
Q

Het twaalfjarige bestand

A

Tijdelijke wapenstilstand met Spanje door Oldenbarnevelt

41
Q

Gomaristen

A

Streng calvinistisch, willen 1 staatsreligie, strikte predestinatieleer. Eisen hun Nationale Synode

42
Q

Arminianen

A

Remonstranten, vinden dat men wel invloed op zijn lot heeft.

43
Q

Nationale synode

A

1618 in Dordrecht

De arminiaanse visie werd verboden

44
Q

Verdrag van Munster/ Westfalen

A

1648
Vrede met Spanje
-gunstig voor handel en oorlogskosten
Gevolgen
-de republiek werd internationaal als onafhankelijke staat erkend
-erkende de grens met Zuidelijke Nederlanden
-Spanje verdedigde zuidgrens zuidelijke Nederlanden