Nýrun Flashcards
(25 cards)
Hver eru helstu hlutverk nýrna?
Að búa til þvag með síun blóðs, stilla magn vökva og salta og losa úrgangsefni. Einnig að framleiða renín og erythopoietin og virkja D vítamín.
Hvar eru nýrun í líkamanum?
Þau eru aftan við kviðarhol, sitthvoru megin í líkamanum, erum í línu við 11 og 12 rifbeinið fyrir ofan mitti.
Í hvaða 3 megin hluta skiptast nýrun?
Nýrnabörk (cortex), nýrnamerg (medulla) og nýrnaskjóðu( pelvis)
Hver er minnsta stafræna eining nýrna? (minnsta eining sem getur framleitt þvag)
Nýrungar (nephrons)
Hvað gerist í nýrnahnoðra?
Síun verður í nýrnahnoðra og vökvinn skilar sér í bowmans capsule. Síun gerir flestum efnum, blóðvökva (plasma) kleift að komast inn í pípluna en útilokar blóðfrumur og flest plasmaprótein.
Hvaða hluti píplukerfis tekur við vökvanum úr nýrnahnoðra?
Bowmans capsule
Hvað er juxtaglomerular apparatus
Stýrikerfi
Hverjir eru 3 grunnþættirnir í framleiðslu þvags?
Síun í nýrnahnoðra, Endurupptaka í píplum og seytun í píplum.
Hversu stór hluti blóðvökvans er síaður í nýrnahnoðra og hvað er mikið endurupptekið (við venjulegar aðstæður)
Um 20%, 180 L á dag. (Um 178,5 L aftur inn í blóðið og 1,5 L út með þvagi.
Hvað er í vökvanum sem endar í bowmans hylki ( og hvað er ekki í honum )
? ( blóðvökvi, þvagefni, það sem er ekki í honum er prótein?)
Hvað er seytun í nýrum og til hvers er hún?
Seytun úr blóði yfir í píplur er leið til að bæta efnum í þvagið úr blóði. Það er virk ferli sem eykur útskilnað.
Hvað myndar síuna í nýrnahnoðrum, þ.e. í gegnum hvað þarf vökvalausnin að fara (3 atriði) ?
Í hnoðranum eru sérstakar háræðar þar sem síunin fer fram
1. Blóðvökvinn kemst framhjá æðaþelsfrumum háræðana
2. Blóðvökvinn kemst yfir grunnhimnu
3. Vökvinn kemst milli fótfruma
Hvers vegna komast prótín ekki í gegnum síuna?
Þau eru of stór
Hvaða kraftar hafa áhrif á nettó síunarkraft? (3 kraftar)
- Blóðþrýstingur í háræðum í nýrnahnoðra (55 mmHg)
- Styrkur vatns verður minni í blóðinu en í pípluvökvanum (osmótískur þýstingur) ( 30 mmHg)
- Vökvaþrýstingur í bowmanshylkinu (15 mmHg)
Hvaða tvær stærðir ráða síunarhraða í nýrnahnoðra?
Síunarfasti x síunaþrýstingur
Hvernig er síunarfasta stýrt?
Fer eftir flatarmáli í snertingu við blóð og gegndræpi síunnar
Hvað er átt við með endurupptöku í nýrum?
Hvernig er vatn og önnur efni sem eru komin inn í nýrnapíplukerfið eru tekin aftur upp á stýrðan hátt inn í blóðið.
Hvert er Na+ pumpað til að endurupptaka geti átt sér stað og hvernig kemur pumpan hreyfingu á Na+ ( og veldur upptöku að lokum inn í blóðið)
Na+ er pumpað út í millifrumuvökvann, styrkur verður hár sem þýðir að Na+ leitar inn í blóðið það sem styrkurinn er lægri
Hvaða tvö kerfi stýra endurupptöku Na+
Renín-angíotensin-aldosteron kerfið og natriuretic peptið
Hvaðan fæst orkan til að endurupptaka glúkósa og aminósýrur í nýrum
Frá styrkhalla Na+
Hvað er átt við með seytun í nýrum?
úr blóði yfir í nýrnapíplur (öfug átt við endurupptöku)
Hver er miklvægasta seytunin (hvaða efni)?
H+ og K+ og lífrænar jónir
Hvað er plasma clearance (plasma clearance rate)
Það sem tekið var úr blóði og skilað út sem þvag.
Plasma clearance: Það rúmmál blóðvökva sem hreinsað var að viðkomandi efni
Hvað er þvaglát?
Þvaglát er tæming á þvagblöðru
