Paul Cézanne Flashcards
(11 cards)
Paul Cézanne (1839–1906)
jako artysta był samoukiem. Miał zostać prawnikiem, ale
zawód ten go nie interesował i po zamieszkaniu w Paryżu przez pewien czas uczęszczał do
Académie Suisse, gdzie zetknął się z Camille’em Pissarrem. Oglądając w Luwrze dzieła
dawnych mistrzów, zachwycił się obrazami Nicolasa Poussina. Intelektualne podejście
tego twórcy do malarstwa, a w szczególności uporządkowana kompozycja obrazów, stały
się dla Cézanne’a wzorem postawy twórczej. Artysta tworzył obrazy olejne. Artysta tworzył mnóstwo szkiców, a niektóre z jego dzieł powstawały w wielu wersjach, gdyż Cézanne
poszukiwał idealnej harmonii kompozycji. Nie starał się oddać podobieństwa malowanych
postaci w konkretnej chwili, ale ukazać ich charakter, rozumiany jako podkreślenie cech
najbardziej wyrazistych. W 1895 roku, dzięki staraniom paryskiego marszanda Ambroise’a Vollarda, odbyła się pierwsza indywidualna wystawa Cézanne’a, która wprawdzie nie została dobrze
przyjęta przez krytyków, ale wywołała poruszenie wśród twórców.
W 1907 roku, rok po śmierci Cézanne’a, zorganizowano wielką wystawę retrospektywną,
obejmującą cały dorobek malarza. Rozsławiła ona jego imię, a wybitni artyści z początku
XX wieku zaczęli się inspirować jego pracami. Obrazami Cézanne’a zachwycił się wówczas także młody malarz – Pablo Picasso, który zaczerpnął od niego geometryzację form
i patrzenie na przedmiot z różnych punktów widzenia. Z tego powodu Cézanne’a nazywa
się niekiedy protokubistą
tematyka dzieł Paula Cézanne’a
Tematyka
jego prac była ograniczona do motywów pozbawionych narracji, stanowiących pretekst
do poszukiwań malarskich. Były to najczęściej martwe natury, pejzaże, portrety, sceny
rodzajowe i akty.
początki twórczości Paula Cézanne’a
Początkowo nawiązywał do stylu Eugène’a Delacroix i Gustave’a Courbeta. Pod
wpływem Pissarra przeżył fascynację impresjonizmem. Rozjaśnił paletę i zaczął budować
formę kolorem oraz stosować swobodną fakturę, o czym świadczy przełomowy dla jego
twórczości obraz – Dom wisielca. Artysta uznał jednak, że impresjoniści odbierali wrażenia
z natury jedynie powierzchownie i nie skupiali się na konstrukcji przedmiotów. Pragnął
uczynić ze swojego malarstwa coś, jak sam powiedział: „równie trwałego jak sztuka muze-
ów”.
twórczość Paula Cézanne’a
Już pod koniec lat siedemdziesiątych XIX wieku wypracował własny styl.
Wszystkie jego doświadczenia artystyczne koncentrowały się na wzmocnieniu dyscypliny
kompozycji obrazu, która miała być wynikiem procesu intelektualnego, oraz na konstrukcji przedmiotów potraktowanych jak bryły geometryczne. Świadczy o tym jego słynna
wypowiedź nawołująca do sprowadzania ukazywanych przedmiotów do brył. Odrzucił
perspektywę zbieżną, obowiązującą dla wszystkich przedmiotów, na rzecz patrzenia na
każdy z nich z innego punktu widzenia. W jego obrazach można zauważyć kilka punktów zbiegu linii prostopadłych do płaszczyzny płótna. Niektóre przedmioty widoczne są
z góry, inne z boku, i to pod różnym kątem. Cézanne ogromną wagę przywiązywał do
kolorystyki. Preferował takie barwy jak ochra, sjena palona, zieleń chromowa i szmaragdowa,
błękit kobaltowy. Budował głębię w obrazach, posługując się perspektywą barwną, zgodnie
z zasadą, że barwy chłodne (zwłaszcza błękity) optycznie wycofują się w głąb, podczas
gdy barwy ciepłe wysuwają się w kierunku patrzącego. Dzięki temu, że niekiedy okalał
pomarańczowe i czerwone owoce błękitem, podkreślając ich formę kilkoma uderzeniami pędzla, stawały się one niemal materialne i nabierały bryłowatości bez stosowania
tradycyjnego światłocienia. Nakładał farbę grubo, pociągnięciami zbliżonymi kształtem
do prostokąta. Często posługiwał się szpachlą.
Paul Cézanne
Góra Sainte-Victoire z wielką sosną
Mieszkając w Aix-en-Provence, kilkadziesiąt razy – różnymi technikami i z różnych
punktów widzenia – malował pejzaże z Górą Świętej Wiktorii (fr. Sainte-Victoire).
Góra ta była dla artysty pretekstem do poszukiwań formalnych: rozważania nowej koncepcji
przestrzeni i poszukiwania harmonii polegającej na starannych relacjach geometrycznych
między malowanymi formami. Dominantę kompozycji stanowi charakterystyczny, zbliżony do trójkąta kształt szczytu. Nadaje on obrazowi równowagę
Obraz, jako jeden z wielu widoków
Góry Świętej Wiktorii, został
namalowany w 1886 roku farbami
olejnymi na płótnie o wymiarach
92 x 67 cm. W tym okresie twórczość
artysty cechowała geometryzacja
form. Malarz ukazał górę widoczną zza
przedstawionej na pierwszym planie
wielkiej sosny. W obrazie wykorzystał
perspektywę powietrzną, gdyż daleki
plan utrzymany jest w barwach
chłodniejszych, błękitnieje i traci na
wyrazistości. Farba nakładana jest
swobodnie, ekspresyjnymi plamami.
Obraz znajduje się w Courtauld
Gallery w Londynie
twórczość Paula Cézanne’a po 1890
Prace z lat osiemdziesiątych, takie jak np. Góra Sainte-Victoire z wielką sosną, cechuje
spokój i harmonia. W późniejszych obrazach kadr się przybliża, farba kładziona jest coraz
śmielszymi pociągnięciami, a kompozycja się dynamizuje. W latach 1895–1906
obrazy artysty stały się nie tylko bardziej syntetyczne, lecz także silniej ekspresyjne.
Paul Cézanne
Wielkie kąpiące się
Jest to największe
z przedstawień kąpiących się
kobiet w twórczości artysty.
Obraz powstał ok. 1906 roku.
Został namalowany farbami
olejnymi na płótnie
o wymiarach ok. 2,50 x 2,10 m.
W różnych wersjach
przedstawienia artysta
poszukiwał jak najlepszego
ujęcia. W tym wypadku
kompozycja opiera się na
kształcie trójkąta, którego
ramiona wyznaczają
sylwetki kobiet, a zamykają
łączące się konary drzewa.
Zdeformowane, wydłużone
postacie ukazane są
z różnych punktów widzenia.
Obraz znajduje się
w Muzeum Sztuki w Filadelfii
w Stanach Zjednoczonych
Paul Cézanne Chłopiec w czerwonej kamizelce
Artysta wykonał serię portretów młodego chłopaka,
a jednym z nich jest prezentowany na ilustracji obraz
namalowany pomiędzy 1888 a 1890 rokiem farbami olejnymi
na płótnie o wymiarach ok. 64 x 80 cm. Przedstawia modela
w tradycyjnym włoskim stroju: w białej koszuli, kamizelce
z czerwonym przodem i z błękitną chustą zawiązaną pod
kołnierzykiem. Dla wzmocnienia ekspresji malarz świadomie
zastosował deformację, w tym przypadku zaburzenie
proporcji poprzez wydłużenie ręki. Cała jego uwaga została
skierowana na konstrukcję sylwetki chłopca i osadzenie jej
w przestrzeni. Obraz jest w Muzeum Fundacji E.G. Bührlego
w Zurychu w Szwajcarii i miał swoją burzliwą historię. Został
skradziony w 2008 roku, ale odzyskano go w 2012 roku.
Paul Cézanne Martwa natura z kuchennym stołem
Obraz namalowany między 1888 a 1890 rokiem farbami olejnymi na płótnie o wymiarach ok. 82 x 65 cm
znajduje się w Musée d’Orsay w Paryżu. Kuchenny stół, luźno przykryty zarzuconą i pofałdowaną
serwetą, zastawiono koszem z owocami i naczyniami kuchennymi. Kompozycja jest wieloplanowa,
ale konwencjonalna perspektywa linearna, w której wszystkie linie zbiegają się w określonym
punkcie, tutaj nie obowiązuje. Poszczególne elementy pokazane są na wprost, z dołu lub z góry.
Linia horyzontu w zależności od miejsca w obrazie zdaje się przesuwać w pionie i w poziomie,
a wszystkie przedstawione przedmioty wydają się rozchwiane. Z lotu ptaka widziana jest podłoga,
nieco z góry stolik. Kosz z owocami oraz naczynia oglądane są z boku. Przestrzeń budują barwy.
Chłodne „uciekają” w głąb, by uwypuklić ciepłe, oranżowe, czerwone i żółte owoce. Bryłę buduje
kolor. Obraz jest przykładem zerwania z realistycznym ukazywaniem natury. Zastosowano w nim
autonomię barw w świetle i cieniu. Widoczny jest wyrazisty dukt pędzla
Postimpresjonista Paul Cézanne odrzucił wrażeniowe postrzeganie rzeczywistości
i zajął się konstrukcją formy oraz osadzeniem w przestrzeni malowanych przedmiotów.
Nie stosował tradycyjnej perspektywy linearnej. Studiował naturę, a malowane obiekty starał się ujmować jako bryły geometryczne. Ze względu na to, że interesowała go
konstrukcja przedmiotu, patrzył na obiekty z różnych punktów widzenia. Przez historyków sztuki jest nazywany protokubistą (łac. proto ‘przed’), czyli artystą zapowiadają-
cym powstanie kubizmu. Przestrzeń ukazywał przede wszystkim poprzez perspektywę
barwną. Niekiedy malował elementy martwej natury, np. owoce, w taki sposób, że
ustalał ich punkt najbliższy oku, malując go w kolorze właściwym dla przedmiotu,
a następnie śmiałymi ruchami pędzla okalał go błękitem. Dzięki temu przedmioty nabierały
przestrzenności. Z reguły nie stosował otwartych kadrów.
Paul Cézanne Autoportret w białym
turbanie,
obraz malowany w latach
1881–1882 farbami olejnymi na płótnie
o wymiarach 46 x 56 cm znajduje się
w Nowej Pinakotece w Monachium
w Niemczech. Autoportret
w białym turbanie Cézanne’a jest przykładem budowania przez tego artystę trójwymiarowej formy za
pomocą barw o zróżnicowanej temperaturze. Malarz koncentrował się na konstrukcji przedmiotu, jego
bryłowatości. Kształty podkreśla czarny kontur. Charakterystyczny dla artysty jest widoczny dukt szerokiego
pędzla, prowadzonego wielokierunkowo.
