Razvojna verbalna apraksija Flashcards
(47 cards)
Šta se ukratko dešava kod RVA?
CNS ne usmerava ili ne kontroliše delovanje govornog motornog sistema na adekvatan način.
Šta rezultati istrazivanja pokazuju?
Mnogi simptomi povezani sa RVA nisu nuzno jedinstveni za ovaj poremećaj. Npr, rezultati Josa i Darlija su pokazali da deca koja ispunjavaju dijagnozu RVA su imala znatno losije sposobnosti i na planu neverbalnih praksicnih sposobnosti.
Koji je moguci uzrok te pojave ( iz istrazivanja)?
Moguce je da se oralna apraksija javlja kao komorbidni poremecaj koji se javlja kod neke dece sa RVA, sto je cest slucaj i kod stecenog RVA.
Koji je drugi problem oko definisanja poremecaja?
Proizilazi iz terminoloske problematike, odnosno termina “apraksija”. Termin se upotrebljava za steceni oblik VA koji nastaje ostecenjem mozga. To je jedan od razloga zasto se RVA cesto svrstava u poremecaj govornih glasova idiopatskog porekla. Slican je primer sa terminom razvojna disfazija, zbog slicnosti sa terminom afazija. Disfazija se upotrebljavao za steceni jezicki poremecaj uzrokovan neuroloskim ostecenjem, ali koji nije obuhvatao potpuno ostecenje jezickih modaliteta, za razliku od afazije. Navedeno je prevazidjeno uvodjenjem termina Specificni jezicki poremecaj.
Po Americkoj asocijaciji za govor, jezik i sluh, kako glasi definicija RVA?
Decja apraksija govora je neuroloski poremecaj govornih glasova u kome su preciznost i doslednog pokreta u osnovi govora naruseni, uz odustvo neuromisicnih deficita( npr abnormalni refleksi, tonus misica..). Ona se moze javiti kao posledica poznatog neuroloskog ostecenja, moze biti povezana sa kompleksnim neurobihevioralnim poremecajima, ili se moze javiti kao idiopatski neurorazvojni poremecaj.
Sta je osnova definicije?
U osnovi ovog poremecaja leze teskoce u planiranju/programiranju prostorno-vremenskih sekvenci pokreta koje dovode do gresaka u produkciji glasova i prozodije.
Koja je mana navedene definicije?
Ogranicava teskoce ovog poremecaja na govorne. Drugi deficiti koji se mogu javiti kod ove dece, poput oralne apraksije, navedena definicija implicira kao koegzistirajuce. Takodje, iako se u nekoj literaturi RVA zove neuroloskim poremecajem, bolje je koristiti termin neurorazvojni kako bi se razdvojila apraksija u detinjstvu nastala usled verifikovanog neuroloskog oboljenja ili lezije od RVA u kojoj postoji odsustvo toga.
Kako su RVA klasifikovali DSM 5 i ICD 11?
DSM 5 ne smatra RVA kao poseban poremecaj, vec je svrstan u razvojni poremecaj govornih glasova, zajedno sa razvojnim artikulacionim poremecajem i razvojnim fonoloskim.
ICD 11 takodje.
Kod kojih poremecaja se RVA moze javiti kao sekundarni deficit?
rolandicke epilepsije, galaktosemije, fragilnog X, Dauna, PSA.
Sta je utvrdjeno neuroimidzing metodama?
Strukturne abnormalnosti u vidu smanjene gustine sive materije u nukleus kaudatusu bilateralno, malom mozgu i donjem frontalnom girusu, kao i povecana gustina sive materije temporalnog planuma.
Sta jos ukazuju podaci iz literature?
Ukazuju na metabolicke poremecaje kao neke od uzrocnika pojave RVA. 54% pacijenata sa galaktosemijom je ispoljilo RVA u jednom istrazivanju.
Takodje, cesce se javlja kod decaka.
Postoji hereditarna predispozicija RVA kod dece koja imaju porodicnu istoriju govornih poremecaja.
Koji su parametri pokreta znacajni za govornu produkciju?
- izbor misica za izvodjenje odredjenih artikulacionih pokreta
- smer kretanja artikulatora
- amplituda pokreta
- brzina kretanja artikulatora
- vreme kretanja
- stepen kontrakcije misica
- kolicina sile koja se primenjuje na artikulatore
- koordinacija medjusobno zavisnih pokreta artikulatora
Sta znaci selektovanje odredjene grupe misica?
Dete koje spaja usne kada pokusava da kaze “mama” mora da selektuje odredjene grupe misica, vazno je aktivirati odgovarajuce misice kako bi se izvrsio zeljeni motorni plan.
Sta utice na smer kretanja artikulatora?
Utice koartikulacija jer zavisi od susednih glasova u ciljanom izgovoru. Neka deca ispoljavaju teskoce sa odredjenim koartikulacionim sekvencama, kao sto je pomeranje jezika iz velarnog * u alveoralni * polozaj prilikom izgovora reci glava. Kada je smer pokreta artikulatora ostecen, veca je verovatnoca da ce se pojaviti distorzije i supstitucije.
Od cega zavisi udaljenost kretanja(amplituda pokreta)?
Ona nije apsolutna za odredjene glasove, vec varira u zavisnosti od brzine govora i koartikulacije. Deca koja imaju teskoca sa parametrom amplitude pokreta verovatno nece produkovati tacno odredjen glas, sto dovodi do supstitucija i distorzija. Takodje, mogu imati siru amplitudu od optimalne, sto ce uticati na brzinu pokreta.
Sta znaci teskoce u kontroli brzine kretanja artikulatora?
Ceste su kod dece sa RVA. Ispoljavaju spore artikulacione prelaze sa glasa na glas i sloga na slog. Brzina kretanja utice i na trajanje pokreta. Teskoce u postizanju suptilnih varijacija u trajanju uticu na produkciju samoglasnika, ukljucujuci teskoce u pravljenju razlike izmedju napetih* i labavih* samoglasnika, sto ce uticati i na adekvatno akcentovanje ciji su nosioci upravo vokali. To prouzrokuje ostecenje prozodije.
Teskoce sa trajanjem pokreta?
Dete koje ima teskoce sa trajanjem pokreta moze da zameni nazalne za oralne glasove, ili obrnuto zbog teskoca u preciznom odredjivanju vremena kretanja veluma*. Neke od glasovnih gresaka koje su uobicajene su zamena b d g za p t k zbog teskoca u preciznom odredjivanju spajanja ili razdvajanja glasnica.
Na sta utice stepen kontrakcije misica?
Utice na produkciju glasova, frekvenciju i intenzitet. Varijacije u kontroli sile koja se primenjuje na artikulatore utice na artikulaciju i prozodiju. Npr, dete sa RVA moze imati teskoce da postigne suptilne varijacije u snazi misica prilikom izdaha kako bi regulisalo relativni intenzitet glasova u okviru sloga.
Koji je jedan od osnovnih simptoma RVA?
Nedosledne greske na suglasnicima i samoglasnicima pri ponavljanju slogova ili reci. To znaci promenljivost nacina na koji se odredjena rec produkuje u vise pokusaja. Npr, moze produkovati rec “banana” kao “babana”, “bana” ili “nana”.
Sta jos znacajno ispoljavaju ova deca?
Produzene i izmenjene koartikulacione prelaze izmedju glasova i slogova. To rezultuje cestim pauzama izmedju glasova i slogova sto je rezultat teskoca u izvodjenju finih prelaza sa glasa na glas ili sloga na slog. Ovakve pauze mogu dati detetotom govoru skakato kvalitet, sto utice na prozodiju ( robotski govor), i takodje uticu i na razumljivost.
Kakva je prozodija kod RVA?
Ostecena, uzrokovana teskocama u akcentovanju slogova i reci. Dete koristi jednolican akcenat prilikom cega akcentuje svaki slog i gotovo svaku rec u recenici, sto daje utisak robotskog govora. Mogu biti osteceni ritam, tempo i ton glasa, i moze imati ceste prekide u govoru.
Sta razlikuje decu sa RVA od dece sa dizartrijom, RFP, RJP?
Greske priikom produkcije vokala, ostali poremecaji ne ispoljavaju to u meri kao kod dece sa RVA.
Koji je 5. znacajan simptom?
Imaju teskoce sa izvodjenjem naizmenicnih suprotnih pokreta na zadacima dijadohokineze. U osnovi lezi ne samo poremecaj planiranja i programiranja vec i deficiti fonoloske memorije i fonoloskog procesiranja.
Kakva se varijabilnost javlja prilikom produkcije glasova?
Greske su nedosledne. Varijabilnost je na nivou fonema, npr glasovi se razlicito izgovaraju u razlicitim recima. Takodje, desava se i poziciona varijabilnost, tj kad dete pravilno izgovara glasove samo ukoliko se nalaze u odredjenoj poziciji u reci. Takodje, kod ove dece se javlja i kontekstualna varijabilnost, kada dete izgovara pravilno glasove samo u odredjenim recima ili odredjenim kontekstu.
