Rekstrar hagfræði hugtök

Question 1

umsvif

Answer 1

Hvað eiga sér stað mörg viðskipti í tilteknu hagkerfi á einhverju tilteknu tímabili (t.d. ári)

Question 2

fórnarkostnaður

Answer 2

ef þú kaupir eithvað eitt þá ertu að fórna einhverju öðru nema ef þú ert t.d. elon musk

Question 3

Jaðar breytingar

Answer 3

eru örlitlar breytingar á því sem um ræðir t.d. á ksotnaði, tekjum, eða hagnaði

Question 4

Hreint markaðshagkerfi

Answer 4

er eingin þörf fyrir afsipti ríkisins

Question 5

miðstýrt hagkerfi

Answer 5

grundvallast á áætlunar búskap þar sem stjórnvöld ákveða öll svör við grundvallarspurningum hagkerfisins

Question 6

markaðsbrestur

Answer 6

á sér stað þegar markaðurinn reynist ófær um að ráðstafa gæðum á hagkvæman hátt, ef að markaðurinn bregst getuð hið opinbera stundum gripið inn í til að tryggja eða ýta undið hagkvæmni og réttlæti

Question 7

Rekstrarhagfræði

Answer 7

beinir sjónum að eisntökum þáttum eða einingum hagkerfisins

greinin á ákvörðunartöku fyrirtækja og heimila og markaðsfyrirkomu lagi

Question 8

hagvöxtur

Answer 8

aukning á framleisðlu á vörunum og þjónustu á ákveðnum tíma

Question 9

landframleiðsla á mann

Answer 9

markaðsvirði framleiðsu á vörum og þjónsutu til endanlegra nota í ákveðnu landi á ákveðnum tíma, deilt niður á alla íbúa sama lands

Question 10

lífskjör

Answer 10

má meta með ýmsum hætti:
- með því að bera saman tekur tveggja einstkalinga
- með því að bera saman markaðsverð framleisðlunar í landinu

Question 11

framleiðni

Answer 11

er magn vöru og þjónsutu sem framleitt er á hverja vinnustund

Question 12

hringrásin

Answer 12

er lísandi líkan af hagkerfinu sem sýnir:
- hvaða aðföng og afurðir fara um heimili og fyrirtæki (innri hringur)
- hvernig peningar fara um heimili og fyrirtæki (ytri hirngur)

Question 13

Fyrirtækji

Answer 13

framleiða og selja vörur og þjónsutu
ráða starfsfólk og kaupa framleiðslu þætti

Question 14

Heimili

Answer 14

kaupa og neyta vörur og þjónsutu
eiga og selja ákvðena framleiðsluþætti

Question 15

aðleiðsla (induction)

Answer 15

út frá fyrirligjandi gögnum er sett fram tilgáta sem gæti seinna meir orðið að kenningu

Question 16

afleiðsla (deduction)

Answer 16

út frá fyrirliggjandi forendum eða kenninu er sett fram tilgáta sem er reynt að afsanna með gögnum sem rannskandi aflar

Question 17

Vísindaleg apferðafræði

Answer 17

athuganir, kenningar, tilgátur og fleria, nota óhlutstæð líkön (oft einföld) þró kenningar, safna og greina gögn til að athuga hvort eitthvert vit sé í kenningum. setja fram tilgæatu sem reynt er að hafna

Question 18

framboð og eftirspurn

Answer 18

eru þau öfl sem sjá til þess að jafnvægi náist á markaði.
einnig sísa þau til hegðunar eisntaklinga og fyrirætkja, hvrnig samskiptum þeirra á markaði er háttað

Question 19

Framboð (supply)

Answer 19

lýsir hegðun seljanda á ákveðni vöru

Question 20

eftirspurn (demand)

Answer 20

lýsir hegðun kaupenda á ákveðnri vöru

Question 21

Skilvirkur markaður

Answer 21

forsendur fyrir skilvirkan markað eru:
-margir kaupendur og seljendur
- einginn einn seljandi eða kaupandi sem getur haft áhrif aá verð
- auðvelt að hefja rekstri og hætta rekstri
- allir framleiðendur framleiða eisn vörur
- seljendur og kaupendur eru skynsamir
- vel skilgreindur eignar réttur

Question 22

eftirspurn magn

Answer 22

er það magn vöru sem akupednur hafa getu til og eru reiðubúnir að kaupa

Question 23

lögmál eftirspurnar

Answer 23

þýðir að öðrum forsendum óbreyttum, að eftirspurn eftir vöru dregst saman við hækkun á veði vörunanar

Question 24

eftirspurnarferill

Answer 24

sýnir sambandið á milli verðs á vöru og eftirspurðu amgni

Question 25

venjuleg vara

Answer 25

ef tekjur aukast(minkka) eykst (minkar) eftirspurn eftirviðkomandi vöru

Question 26

óæðri vara (inferior good)

Answer 26

ef tekjur aukast minkar eftirpurning etir viðkomandi vöru Dæmi: strædó ferðir

Question 27

stoðvörur (stuðningsvörur, complements)

Answer 27

vörur sem stiðja hvor aðra. ef það er verðhækkun á vöru A leiðir það til minni eftirspunar eftir vöru A og einnig á vöru B Dæmi: leikjatalva og leikir

Question 28

staðkvæmdarvörur (supstitutes)

Answer 28

vörur sem koma ís tað hvor annara, ef það er verðhækkun á vöru A leiðir til meiri eftispurnar á vöru B DÆmi: teguntir af bjór eða grill kjöti

Question 29

heildar eftirspurn

Answer 29

er samanlögð eftirspurn allra eisntaklinga eftir tilteknni vöru eða þjónustu, heildareftispurnin er lárétt summa eisntakra eftirspurna ferla (línan er svona =/ nema í hina áttina)

Question 30

lögmál framboðs

Answer 30

jákvætt smaband er á milli verðs og framboðs, þegar verð hækkar þá eykst framboðið á línuriti kemur sambandið fram sem uphallandi lína( með jákvæðum halla)

Question 31

Heildar framboð

Answer 31

er samanlagt framboð allra fyrirtækja á tiltekni vöru eða þjónustu, heildar ramboð er lárétt summa einstakra framboðsferla (svona lína =/)

Question 32

jafnvægisverð

Answer 32

verðið það sem framboðið magn og eftirspurt magn er í jafnvægi á mynd er það þar sem að framboð og eftrispurn línurnar skerast

Question 33

jafnvægismagn

Answer 33

framboðs magn og eftirspurt magn við jafnvægisverði - á mynd þar sem að línurnar skerast

Question 34

breyting á framboði

Answer 34

hliðrun framboðslínube

Question 35

breyting á framboðnu amgni

Answer 35

hreyfing eftir fastri framboðslínu

Question 36

breyting á eftirspurn

Answer 36

hliðrun á eftirspurnar línu

Question 37

breyting á eftrispurðu amgni

Answer 37

hreyfing á fastri eftirspurnar línu

Question 38

offramboð

Answer 38

þegar verð er hærra en jafnvægisverðið þá er framboðið magn meira en eftirspurt magn

Question 39

umfram eftirspurn

Answer 39

þegar verðið er lægra en jafnvægisverð þá er eftirspurt magn meira en framboðið

Question 40

lögmál framboðs og eftirspurnar

Answer 40

verð á vöru eða þjónsutu aðlagar sig þannig að framboðið og eftirspurt magn komsit í jafnvægi

Question 41

teygni

Answer 41

mælir hversu sterk viðbrögð kaupedna og sejanda eru þegar aðstæður á markaði breytast, gerir okkur kleift að skoða framboð og eftirspun með meiri nákvæmni en ella DÆMI: þegar markaður breytsit er það t.d breyting á verði eða tkejum

Question 42

verðteygni eftirspurnar

Answer 42

er mælihvarði á hversu mikið kauphegðun breytist í kjölfar verðbreytinga, ef að hún breytist verulega við verðbreytingar er hún teygin annars óteygin

Question 43

óteygin eftrispurn

Answer 43

eftirspurt magn er ekki næmt fyrir verðbreytingum

Question 44

teygin eftirspurn

Answer 44

eftirspurt magn er næmt fyrir verðbreytingum

Question 45

fullkomlega teygin eftrispurn

Answer 45

þá er bara eitt verð og línan er bara alveg bein

Question 46

tekjuteygni eftirspurnar

Answer 46

mælir hversu næm eftirspurn eftir vöru er fyrir tekjubreytingar

Question 47

víxlteygin eftirspurn

Answer 47

mælir hevrsu næm eftrispurn eftir vörunni er fyrir verðbreytingum á annari vöruno

Question 48

notagildi

Answer 48

er fræðilegur mælihverfi á það virði sem sinstaklingur tengir við tiltekna neyslusamsetningu

Question 49

tekjuband

Answer 49

setur neyslu enytednans skoðrur um hvað hann getur keypt - tekjur takmarka neyslugetu neytendas og á hverju hann hefur efni á tekjuband sínir hversu mikið neytandinn getur keypt af tveimur vörum í ýmsum hlutföllum

Question 50

jafngildislínur

Answer 50

eru notðar til þess að snýna hvað neytendinn vill (val neytendans)

Question 51

heildar nota gildi

Answer 51

notagildi sem neytandinn hefur efni að neyta tiltekinnar vöru

Question 52

jaðar notagildi

Answer 52

notagildi sem neytandi hefur að neyta einnar einginar í viðbót af viðkomandi vöru

Question 53

minkandi jaðarnotagildi

Answer 53

að öllu jöfnu fer notagildi minnkandi eftir því sem meira er neytt af viðkomandi vöru

Question 54

jaðarstaðkvæmd í neyslu (MRS)

Answer 54

sýnir í havað hlutföllum neytandinn er tilbúin að skipta einni vöru út fyrir aðra er breytilegt eftir því hvar á jafngildislínuni við erum er jöfn hallatöluni í hverjum punkti jafngildislínunar er nöfn jaðarnotagildishlutföllum á milli vöru þ.e. jöfn jaðarnotagildishlutfalli vöru 1 deilt með jaðarnotagildishlutfalli vöru 2

Question 55

staðkvæmdar áhrif

Answer 55

sææu breyting sem verður á neyslu þegar verðbreyting hreyfir neytendan eftir sömu jafngildislínu að punkti með öðru jaðarskiptahlutfalli (MRS)

Question 56

tekjuáhrif

Answer 56

sú breyting í neyslu sem verður þegar verðbreyting hliðrar neytendanum á hærri eða lægri jafngildislínugi

Question 57

Giffen vara (good)

Answer 57

giffen vara er andstæðan við lögmál eftirspurnar, þegar verð á giffen vöru hækkar, eykst eftirspunin eftir vörunni tekju áhrifin eru jákvæð og eftirspunar línan halla upp

Question 58

ferill tekjuaukninga

Answer 58

ferill sem tengir saman alla punkta er sýna jafnvægi neytenda við ólíkar tekjur ef verið er að tala um venjulegar vörur þá er ferilinn upphallandi ef verið er að tala um óæðri vörur þá er ferilinn niðuhallandi

Question 59

hagfræðilegur hagnaður

Answer 59

tekjur - beinn og óbeinn kostnaður

Question 60

bókhaldslegur mostnaður

Answer 60

tekjur -beinn kostnaður

Question 61

hagfræðilegur hagnaður

Answer 61

yfirleitt lægri en bókhaldslegur hagnaður

Question 62

framleiðslufall

Answer 62

sínir sambandið á milli aðfanga sem notuð eru til framleiðslunnar og afurða

Question 63

jaðarframleisða

Answer 63

hvrsu mikið eykst framleiðslan ef notkun á einu aðfangi (t.d. vinnu afli) er aukinn um eina einignu

Question 64

minkandi jaðar framleisðla

Answer 64

á sér tað fyrr eða síðar, þegar framleisðlan er aukinn með auknum aðföndum

Question 65

fastur kostnaður

Answer 65

ersá kostnaður sem breytist ekki þegar framleisðlustigi er breytt eða ekert framleitt t.d. húsaleiga og laun

Question 66

breytilegur kostnaður

Answer 66

er sá kostnaður sem breytist þegar framleisðlustigi er breytt (eukið eða minkað) t.d. aðföngin, hráefni og vinnuafl

Question 67

heildarksotnaður

Answer 67

= fastur kosntaður + breytilegurkostnaður

Question 68

jaðarkostnaður

Answer 68

seigjir til um aukningu heildarkostnaðar við það að framleiða eina einingu til viðbótar, jaðarkostnaðurinn fer fyrst minkandi og svo hækkandi að lokum vegna fallaadni jaðarafkasta

Question 69

meðal heildarksotnaður

Answer 69

er U laga

Question 70

sstöðuskala hagkvæmni

Answer 70

langtíma meðalkostnðaur helst óbreyttur þótt framleitt magn breytist

Question 71

skalahagkvæmni

Answer 71

langtímameðalkostnaður lækkar með auknu framleisðlumagni

Question 72

skalaóhagkvæmni

Answer 72

langtímameðalkostnðaur hækkar með auknu framlesilumagni

Question 73

fulkominn samkeppni

Answer 73

- margir slejednur og kaupendur eru til staðar - vörur eru einsleitar - fyrirtæki eru verðþegar - fyrirtæki geta auðveldlega komið inn á markaðinn eða yfirgefið hann

Question 74

brotthvarf

Answer 74

felur í sér ákvörðun um að hætta rekstri og hverfa af markaði

Question 75

sokkin kostnaður

Answer 75

óafturkræfur kostnaður sem stofnað hefur verið til í fortíð og er einnig nefndur sokkinn kostnaður. sokkinn ksotnaður á ekki að hafa áhrif á framtíðar ákvarðanir

Question 76

jafnmagnsferill

Answer 76

sýna það magn af vinnuafli og vélum sem nægja til að framleiða tiltekið magn

Question 77

jafnkostnaðarferlar

Answer 77

sýnir þau hlutföll af aðföngum sem hægt er að kaupa fyrir tiltekna fjárhæð

Question 78

neytenda ábáti

Answer 78

er sú upphæð sem kaupandi myndi hæst greiða fyrir vöru að frádregnu verði vörunnar

Question 79

greiðsluvilji

Answer 79

er hámarksverð sem neytandi er reiðubúin að greiða fyrir vöru. stundum kallaður jaðarhagur

Question 80

framleiðendaábati

Answer 80

er sú upphæð se framleiðandinn fær að frádregnum kostnaði við framleisðuna, hann mælir ávinning seljandi af þáttöku á markaði

Question 81

verðstýring

Answer 81

er venjulega beitt þegar stjórnmálamenn teæja að markaðsverðið sé óréttlátt kaupendum eða seljendum, ríkisvaldiðkemur verðþaki eða verðgólfi

Question 82

hámarksverð

Answer 82

verðþak, sett af stjórnvöldum og er hámarksverð, sem má sleja á amrkaði

Question 83

lágmarksverð

Answer 83

verðgólf, sett af stjórnvöldum og er lágmarksverð, sem selja má á markaði

Question 84

hagkvæmt skattkerfi

Answer 84

hefur í för með sér lítið allratap og ágan umsýslukostnað

Question 85

allratap

Answer 85

er sú fórn í velsæd skattgreiðan umfram þær tekjur sem skatturinn aflar

Question 86

laffer kúrvan

Answer 86

geinir frá sambandi skatthlutfalls og skattekna ríkisins

Question 87

maðalskattur

Answer 87

er heildarskattur/heildartekjum

Question 88

jaðarskattur

Answer 88

er skattur sem greiddur er að viðbótarknrónu í tekjur

Question 89

nefskattur

Answer 89

er sá sami fyrir alla skattgreiðendur, óháð tekjum eða öðrum þáttum

Question 90

ábátalögmálið

Answer 90

byggir á þeirri hugmynd að fólk eigi að greiða skatta eftir því að hve miklu leyti það nýtur samfélagslegrar þjónustu DÆmi : skattur á bensíni skattar á bensíni eru notðair til að byggja upp vegakerfið, þeir sem keyra mest borga mest, þeir sem vilja eiga stærri bíla borga meira

Question 91

greiðslugetu lögmálið

Answer 91

byggir á þeirri hugmynd að skattheimta eigi að ráðast af því hve auðveldlega viðkomadni aðili geti borið byrðar skattheimtunnar

Question 92

kostnaðar og ábaragreining

Answer 92

felur í sér að bera saman kosntað og ábati samélagsins, af því að sjá fyrir þessum almannagæðum

Question 93

viðskiptakostnaður

Answer 93

er allur sá kosntðaur sem leggja verður í þegar fólk er í viðskiptum t.d. samningsgerð, ferðalög, símtöl og tími

Question 94

almannavalsfrði

Answer 94

stjórnvöld grípa inn í markaði vegna þrýstings frá almenningi eða fjölmiðlum

Question 95

einokun

Answer 95

einn seljandi, stendu frammi fyrir niðurhalladni eftirspurnarferli, getur hækkað verð án þess að missa alla sölu

Question 96

opinn markaður

Answer 96

markaður er sagður algjörlega opinn og samkeppnini yfirvofandi ef inkoma og útganga fyrirtækja er auðveld og ódýr

Question 97

framleisðlujaðarinn

Answer 97

sýnir mismuandni samsetningar afurða sem hægt er að framleiða með þeim framleisðluþáttum, sem eru tiltækir í hagkerfinu við núvernandi tækni.

Question 98

bein aðföng

Answer 98

fjöldu vinnsutunda sem þarf til að framleiða eina einingu afurða (t.d. eitt kg af kartöflum)

Question 99

Tollar

Answer 99

eru skattar á þær erlednu vörur sem eru innfluttar og seldar á heimamarkaði og bitnar á neytendum

Question 100

innfluttningskvóti

Answer 100

er magntakmörkun á innflutningi og hefur áhrif á svipað og tollur á amrkaðsjafnvægið

Question 101

lorenze ferilinn

Answer 101

sæynir sambandið á milli uppsafnaðs hlutfalls heimila og uppsafnaðs hlutfalls tekna.

Question 102

Hrakval

Answer 102

getur átt sér stað þegar umbjóðandinn hefur meiri upplýsingar en umboðsmaðurinn sem leiðir til þess að umboðsmaðurinn vill ekki eiga viðskipti DÆMI: tryggingafélög vita minna um hegðun tryggjenda en þeir sjálfir

Question 103

þjóðhagfræði

Answer 103

fjallar um hagvöxt og lífskilirði