Rousseau Flashcards
Stroming
Natuurecht, bepaalde morele inhoud, zo dicht mogelijk de natuurtoestand benaderen in een staat
Natuurlijke toestand
Vrijheid is gehoorzamen aan de wet die men zichzelf heeft voorgeschreven. Betekent dit dat de minderheid die tegen de wet was onvrij is? Volgens Rousseau niet. De minderheid heeft zich vergist. Iedereen geeft zijn mening over de vraag of een wetsvoorstel in overeenstemming is met de algemene wil en uit de stemming komt de algemene wil naar voren als de wil van de meerderheid, als vuistregel. De minderheid heeft zich vergist. Mens = goed, amour de soi (respect, zonder vergelijking met anderen) onderontwikkeld, gemeenschapswezen
Probleem = privé-eigendom, amour prope (ijdelheid), egoïstisch, bezig met eigen belang. Er ontstaat een verschil tussen armen en rijken (onmacht en macht).
Maatschappelijk verdrag
Het maatschappelijk contract is geen contract in de zin van wilsovereenstemming, maar een uitdrukking van de ‘volonte generale’. Door alle natuurlijke rechten zonder voorbehoud aan allen over te dragen, ontstaat een uit alle burgers samengestelde soeverein (de burgers hebben deel aan het soeverein gezag). Ieder mens verliest zijn natuurlijke vrijheid (=de vrijheid om alles te doen wat maar mogelijk is, waarbij we eigenlijk slaaf zijn van onze begeerte), maar krijgt daarvoor burgerlijke vrijheid (=gehoorzaamheid aan de wet die men zichzelf heeft voorgeschreven) terug. Door het maatschappelijk verdrag verheft een ‘bekrompen dier’ zich tot een ‘denkend wezen en een mens’.
staat
De staat mondt uit in een collectief volkslichaam: ‘volonte generale’. Dit volkslichaam moet het algemeen belang dienen. Iedereen is op voet van gelijkheid medewetgever. Hierdoor is de mens vrij, want iedereen is vrij en gehoorzaamd aan zichzelf. De mens is van nature een gemeenschapswezen. Democratie is voor Rousseau een wezenlijke vorm van menselijke verstandhouding. In goed overleg moeten de ware belangen van enkeling en gemeenschap verwoord en verwerkelijkt worden: de ‘volunte generale’. Iedereen is het daarmee eens, omdat iedereen deel uitmaakt van de gemeenschap en daarom ook van de algemene wil.
vrijheidsbegrip
Mensen moesten volgens Rousseau desnoods gedwongen worden om vrij te zijn. De wet is de uitdrukking van de ‘volonte generale’ en daarom de verwezenlijking van de menselijke vrijheid. Als iemand de wet niet wenst na te leven, handelt hij dus in strijd met zijn eigen vrijheid. Dat is tegennatuurlijk, moet op een vergissing berusten. Zo iemand moet een handje geholpen worden in de richting van zijn vrijheid.
