Sociale economie: MVO Flashcards
(41 cards)
Wat is Maatschappelijk verantwoord ondernemen?
MVO is de verantwoordelijkheid van een organisatie voor de effecten van haar beslissingen en activiteiten op de maatschappij en het milieu door transparant ethisch gedrag.
MVO houdt in dat organisaties aandacht voor mensenrechten, consumentenbelangen en sociale, ethische en milieukwesties in hun activiteiten en strategie integreren in nauwe samenwerking met hun stakeholders om: zoveel mogelijk gedeelde waarde te creëren voor hun eigenaren/aandeelhouders en voor hun andere stakeholders en de samenleving als geheel;
mogelijke negatieve effecten op te sporen, te voorkomen en te verminderen
Stakeholders
Alle organisaties die beïnvloeden en worden beïnvloed door tal van groepen en individuen.
Hoe creëren ze zo veel mogelijk gedeelde waarden voor hun eigenaren/aandeelhouders en voor hun andere stakeholders en de samenleving als geheel?
Thema’s en indicatoren voor waarde creatie op de sociale dimensie omvat onderwerpen zoals mensenrechten, werkgelegenheid, arbeidsomstandigheden, kinderarbeid, gezondheid en veiligheid, gelijke rechten voor alle werknemers, training en opleiding, carrière mogelijkheden, sociale verslaggeving, betrokkenheid bij de gemeenschap, enz.
Thema’s en indicatoren voor waarde creatie op de ecologische dimensie omvat onderwerpen zoals milieupolitiek, gebruik milieu management systemen, milieucontrole/ verificatie van de prestaties, verslaggeving, interne communicatie, innovatie producten, R&D investeringen in milieu verbeteringen, energieverbruik, waterverbruik, afval productie, enz.
Voorbeelden van effecten op de maatschappij en het milieu
Krantenartikelen:
- “Klimaatverandering stuwt migratie van Centraal-Amerika naar Verenigde Staten: “Hier vertrekken elke dag mensen””
- “Plastic zit overal, nu nog weten wat het aanricht”
- “Meer plasticafval in Schelde dan Noordzee”
- “Fast fashion maakt de wereld kapot”
- “Mexicaanse kartels strijden om ‘groen goud’”
Geen eenduidige Definitie voor MVO
- MVO wordt ook wel aanzien als een ‘container’ begrip
- Veel aanverwante begrippen: duurzame ontwikkeling/sustainable development,
corporate citizenship, corporate sustainability, corporate social responsibility, ESG
(environment, social & governance) - Introductie van nieuwe begrippen gelinkt aan de evolutie in de invulling van MVO.
- MVO is een dynamisch begrip dat evolueert naargelang de MSP behoeften
Een eerste model: Tripel P bottomline → Elkinton
MVO streeft systematisch naar economische (Profit), sociale (People) en milieu (Planet) verbetering. Dit wordt ook wel de “triple P bottomline” genoemd
Profit: Goederen en diensten voortbrengen met meerwaarde als maatstaf voor de maatschappelijke waardering ervan. Er wordt voornamelijk ingezet op het winst maken en besteed deze eventueel aan een milieu of sociale kwestie
People: Gevolgen voor mensen en MSP binnen en buiten de onderneming. Men heeft aandacht voor de werknemersrechten
Planet: De effecten op het natuurlijk leefmilieu
→ De dimensies beïnvloeden elkaar, vullen elkaar aan, komen soms met elkaar in conflict
→ Het zoeken naar een evenwicht is dan ook één van de grote uitdagingen in MVO
Drie even grote cirkels van gelijke omvang overlappen elkaar
Drie even grote cirkels van gelijke omvang overlappen elkaar: in de doorsnede bevindt zich de duurzame ruimte
Elkington daagt bedrijfsleiders uit niet enkel hun winsten te becijferen en te rapporteren, maar ook de ecologische en de sociale impact van hun bedrijf in kaart te brengen. Hij maakt duidelijk dat naast klassieke stakeholders, die zich richten op Profit, er ook andere stakeholders zijn, die zich richten op People en Planet. Bedrijfsleiders hebben de morele verplichting tegenover hun stakeholders, om de impact van hun bedrijf te meten en daar verantwoording over af te leggen - ook op lange termijn.
Elkington blijft wel bij de idee dat winstbejag (Profit) en duurzaamheid hand in hand kunnen gaan. Hij blijft dus duidelijk binnen de contouren van het kapitalisme.
Het definiëren van deze 3 grote pijlers binnen een - gevestigd - economisch systeem was revolutionair en is nog steeds een belangrijk uitgangspunt voor nagenoeg elke theorie rond duurzame economie.
Waarom Bottom line?
De bottom line is de laatste regel van een financieel overzicht, waar de winst of het verlies van een onderneming wordt weergegeven.
Elkington gebruikt de bottom line als metafoor om te laten zien dat ondernemingen niet alleen afgerekend kunnen (moeten) worden op hun financiële prestaties, maar ook op hun sociale en ecologische prestaties.
Wat betekent duurzaamheid echt?
Duurzame ontwikkeling, duurzame energie, duurzaam voedsel, duurzame make-up, duurzame mobiliteit en zelfs duurzaam kamperen. Noem iets en slimme marketeers proberen je een duurzame versie te verkopen. En zo dreigt duurzaamheid een echt containerbegrip te worden, dat alle betekenis verliest. Terwijl het belang van duurzaamheid net elke dag groter wordt Wat betekent het nu écht? Vanaf wanneer is iets duurzaam? En bestaat er zoiets als een perfect duurzame product? Tijd om dat eens uit te klaren!
Duurzaamheid wil dus zeggen dat we in onze behoeften voorzien, zonder dat we mensen, het milieu of de economie in gevaar brengen, nu of in de toekomst.
En dat is een hele uitdaging want de westerse wereld leeft nog op te grote voet.
Aanverwant begrip: ecologische voetafdruk
De ecologische voetafdruk is de geschatte oppervlakte aarde die een persoon of een groep personen nodig heeft om te produceren wat wordt geconsumeerd en te absorberen wat wordt weggeworpen.
- Kortom, hoeveelheid oppervlakte van aardbol die jij nodig hebt voor jouw levensstijl
- Minder je verbruikt, hoe kleiner jouw voetafdruk
Aanverwant begrip: earth overschoot day
De dag van het jaar waarop de mens alles heeft opgebruikt wat de aarde op één jaar kan produceren of opnieuw kan aanvullen.
Kenmerken van maatschappelijk verwantwoord ondernemen
- Vrijwillig engagement
- Een proces en geen eindbestemming
- Op maat van de organisatie
- MVO is onderdeel van de core business
- Verloopt in overleg en dialoog met de stakeholders
Kenmerken van maatschappelijk verwantwoord ondernemen: Vrijwillig engagement
- Enkel voldoen aan de wettelijke vereisten volstaat niet
- MVO-organisaties engageren zich vrijwillig tot initiatieven en acties die verder gaan dan de geldende wetgeving en internationale gedragsregels
- Maar vrijwillig mag niet verward worden met vrijblijvend
- Bedrijven en consumenten verwachten steeds vaker dat de producten die ze aankopen in faire omstandigheden geproduceerd worden en het milieu respecteren
- En valse MVO-claims houden een groot reputatierisico in
Kenmerken van maatschappelijk verwantwoord ondernemen: Een proces en geen eindbestemming
- MVO streeft naar het voortdurend verbeteren van de milieu, financieel-economische en sociaal-maatschappelijke prestaties
- Dit op een systematische manier en geïntegreerd in alle processen
- Van inkoop tot marketing en van productie tot HRM: overal spelen MSP vraagstukken
- MVO is een proces en geen eindbestemming: de uitdagingen veranderen in de tijd en met elke strategische beslissing
Kenmerken van maatschappelijk verwantwoord ondernemen: Op maat van de organisatie
- De praktische invulling van MVO is geen standaard proces, maar vereist maatwerk afhankelijk van het type organisatie, de sector, de omvang, de cultuur, de concurrentiepositie of de markten waarin het bedrijf opereert
- Verschillende acties* kunnen dus deel uitmaken van een MVO-beleid
- voorbeelden: samenwerking met NGO’s, stichtingen en andere non-profitorganisaties. aandacht voor competentieontwikkeling, diversiteit, een veilige en gezonde werkomgeving. corporate governance en eerlijk zakendoen. bescherming van het milieu. bescherming van de consument en duurzame klantenrelaties. eerlijke en transparante communicatie
Kenmerken van maatschappelijk verwantwoord ondernemen: MVO is onderdeel van de core business
- Integratie van MVO in de gehele bedrijfsvoering houdt in dat MVO tot de kern, tot de ‘core business’ van de organisatie doordringt
- MVO is dus veel meer dan maatschappelijke betrokkenheid of liefdadigheid
- Het gaat over de verantwoordelijkheid die de organisatie neemt voor de effecten die ze kan hebben in elke stap van haar waardeketen, van het ontginnen van haar grondstoffen tot het einde van de levensduur van haar producten
Kenmerken van maatschappelijk verwantwoord ondernemen: MVO verloopt in overleg en dialoog met de stakeholders
Een onderneming kan niet performant zijn op economisch, sociaal en milieugebied als ze de noden en verwachtingen van de haar omringende samenleving en haar stakeholders niet kent. Overleg en dialoog met de stakeholders is dan ook een essentieel onderdeel van MVO. Bovendien is het betrekken van de stakeholders een vorm van kwaliteitsgarantie voor MVO. Het maakt de MVO-engagementen minder vrijblijvend.
Het grote verschil tussen de neo-klassieke benadering van ondernemen en maatschappelijk verantwoord ondernemen, zit in de invloed die de stakeholders kunnen uitoefenen. De stakeholders (in de ruimste betekenis) hebben meer macht om invloed uit te oefenen op een onderneming dan in de (neo-) klassieke benadering wordt aangenomen. MVO onderkent dit. Dit uit zich in een benadering van ondernemen waarbij de belangen van alle relevante stakeholders in de bedrijfsvoering wordt opgenomen. Een onderneming heeft sociale, ecologische en financieel-economische verantwoordelijkheden ten opzichte van alle relevante stakeholders. Het nastreven van deze verantwoordelijkheden is wat waarde creatie op drie dimensies wordt genoemd.
Sustainable development: Brundland-rapport
- Is de naam waaronder het rapport ‘Our common future’ in 1987 bekend is geworden
- De belangrijkste conclusie van het rapport was dat de belangrijkste mondiale milieuproblemen het gevolg waren van de armoede in het ene deel van de wereld, en de niet-duurzame consumptie en productie van het andere deel van de wereld
- Voor het eerst dat er opgeroepen wordt tot “duurzame ontwikkeling”
- Duurzame ontwikkeling wordt in het rapport gedefinieerd als: “een ontwikkeling die tegemoetkomt aan de noden van het heden, zonder de mogelijkheden van toekomstige generaties om in hun behoeften te voorzien in het gedrang te brengen”
- Rapport wordt gezien als de grondslag van het voorzorgsprincipe
SDG’s = de wereldwijde doelstellingen voor duurzame ontwikkeling zijn de opvolgers van de 8 millenniumdoelstellingen
- De armoede halveren
- Elk kind naar school
- Mannen en vrouwen gelijkwaardig
- Minder kindersterfte
- Verbetering van de gezondheid van moeders
- Bestrijding van hiv/aids, malaria en andere dodelijke ziekten
- Bescherming van het milieu, schoon water voor iedereen
- Toegang tot betaalbare medicijnen, een eerlijk handelssysteem en minder schulden voor ontwikkelingslanden
Agenda 2030 voor Duurzame Ontwikkeling, gelanceerd door de VN in 2015
- Is een resolutie van de Algemene Vergadering van de VN, ondertekend door 193 lidstaten (niet bindend)
- 17 doelstellingen om duurzame ontwikkeling te realiseren, met 169 subdoelstellingen
- Ontwikkeld door de Verenigde Naties in samenspraak met NGO’s, bedrijfsleven,…
- Tegenwoordig zijn de SDG’s voor veel ondernemingen leidinggevend in hun (duurzaamheids)verslaggeving of worden bedrijven en organisaties geholpen/geadviseerd om de doelstellingen van de SDG’s te bereiken
Van 3 naar 5 P’s
- Planet (planeet): de natuurlijke hulpbronnen van de planeet en het klimaat beschermen voor toekomstige generaties
- People (mensen): armoede en honger in al zijn vormen uitroeien en waardigheid en gelijkheid garanderen
- Prosperity (welvaart): een welvarend en zinvol bestaan garanderen in harmonie met de natuur (de doelstellingen zijn ontworpen om milieubescherming te verzoenen met sociaal-economische ontwikkeling)
- Peace (vrede): vredevolle, rechtvaardige en inclusieve gemeenschappen bevorderen
- Partnership (partnerschap): agenda in praktijk brengen via stevig globaal partnerschap
Antecedenten (motieven) van MVO:
Alsmaar meer bedrijven investeren in maatschappelijk verantwoorde acties.
- Enerzijds door de opkomende druk om maatschappelijk verantwoord gedrag te stellen
- Anderzijds worden bedrijven steeds meer bewust van de verschillende positieve effecten die MVO met zich meebrengt.
Welke druk? = 3 mogelijke antecedenten/predictors om aan MVO te doen
- Druk van stakeholders
- Wetgeving, beleidsmaatregelen
- Certificaten/standaarden/labels
Antecedenten van MVO: Predictor 1
Druk van stakeholders:
Verschillende stakeholders kunnen druk uitoefenen op organisaties, bedrijven, …
- Aandeelhouders, klanten, media, lokale gemeenschap,…
Motieven van stakeholders kunnen verschillend zijn
- Instrumenteel: eigenbelang, druk uitoefenen uit eigenbelang.
- Moreel: ethische, morele principes. Druk uitoefenen omdat men vindt dat een bedrijf dit moet doen.
Antecedenten van MVO: Predictor 2
Wetgeving, regelgeving van het beleid
- Als de wetgeving in voege is, dan is er geen sprake van een MVO
- Als de wet nog niet van voege is, maar bedrijven passen het wel al toe OF ze doen meer dan de wet oplegt, dan kan men wel spreken van een MVO
- Initiatieven door sectorfederaties, werkgeversorganisaties, … vallen hier ook onder = peer pressure
