staatsrecht 4 met ai Flashcards
(78 cards)
1
Q
Wat is de rol van het politieke bestuur in België?
A
Leiding van de uitvoerende macht
2
Q
Wat is het niet-politieke bestuur?
A
Een enorm overheidsapparaat onder het politieke bestuur. Tal van andere instellingen die politiek niet verantwoordelijk zijn bv NMBS
3
Q
overdracht van bestuurstaken kan op 2 manieren
A
Decentralisatie: hierbij krijgt een ondergeschikt orgaan bevoegdheden toegekend van overheid maar staat deze nog onder hiërarchisch gezag van de overheid
functionele deconcentratie: bepaalt bestuursverantwoordelijkheid opgedragen aan entiteit die autonoom opereert bv. NMBS
in principe geen verordende bevoegdheden overdragen tenzij de politiek verantwoordelijke overheid controle uitvoert en deze besluiten ook niet kan goedkeuren en er moet ook controle van de rechterlijke macht mogelijk zijn
4
Q
A
5
Q
Wat is de wettelijke basis voor het taalgebruik door het bestuur in België?
A
Art. 30 Gw
6
Q
A
7
Q
Wat is het uitgangspunt van de bestuurtaalwetgeving in België?
A
Vrijheid van taalgebruik
8
Q
Wat zijn de twee principes voor de regeling van bestuurstalen?
A
- Territorialiteitsbeginsel
- Personaliteitsbeginsel
9
Q
Wat houdt het territorialiteitsbeginsel in?
A
Kijken naar het territorium waarin het bestuur zich bevindt
10
Q
Wat houdt het personaliteitsbeginsel in?
A
Kijken naar de persoon en welke taal die wil of kan spreken
11
Q
Welke uitzonderingen bestaan er voor faciliteitengemeenten?
A
- Taalgrensgemeenten
- Randgemeenten
12
Q
Wat is het grootste deel van de regels voor bestuurstaal in België?
A
De bestuurstaalwet van 1966
13
Q
Wat zijn de twee soorten diensten in de Vlaamse gemeenten?
A
- Homogeen Nederlands taalgebied
- Faciliteitengemeenten
14
Q
Wat is de taalregeling voor Brusselse gemeenten?
A
Tweetalig: zowel Nederlands als Frans
15
Q
Wat is de essentie van de wet van 16 juni 1989 voor Brusselse overheden?
A
Gebruik van Nederlands en Frans als bestuurstaal
16
Q
Wat zijn de sancties bij schending van de bestuurstaalwetgeving?
A
- Tuchtsanctie voor ambtenaren
- Vernietiging van in strijd met de wet genomen beslissingen
17
Q
Wat is de rol van de Vaste Commissie voor Taaltoezicht (VCT)?
A
Burger kan klacht indienen voor niet-bindende adviezen
18
Q
Wat zijn de voordelen van bestuurlijke handhaving?
A
- Sneller
- Efficiënter
- Goedkoper
19
Q
Wat zijn de nadelen van bestuurlijke handhaving?
A
- Minder waarborgen
- Voldoende wettelijke basis?
20
Q
Wat zijn de twee soorten deelstaten in België?
A
- Gemeenschappen
- Gewesten
21
Q
Wat is de basis van de bevoegdheidsverdeling in België?
A
Regelingen in de Gw en bijzondere meerderheidswetten
22
Q
Wat is het doel van het Belgisch systeem van federalisme?
A
Bevoegdheid wegnemen van de ene en toekennen aan de andere
23
Q
Wat zijn de moeilijkheden bij wijzigingsprocedures in de bevoegdheidsverdeling?
A
Moeilijke wijzigingsprocedures
24
Q
Wat zijn de grondslagen van de bevoegdheidsverdeling in België?
A
Het Belgisch systeem van federalisme is gebaseerd op 3 algemene grondslagen, pijlers
Deze pijlers zijn cruciaal voor de bevoegdheidsverdeling, maar zeggen nog niets over de specifieke verdeling zelf.
25
Wat houdt het principe van autonomie in binnen het Belgisch federalisme?
De deelstaten zijn autonoom en er staat niemand boven hen.
## Footnote
Dit betekent dat de soevereine staatsmachten binnen België verdeeld zijn over autonome entiteiten.
26
Wat is het gelijkheidsbeginsel in het Belgisch federalisme?
Wetten, decreten en ordonnanties staan op voet van gelijkheid.
## Footnote
Dit beknot de autonomie van de deelstaten niet.
27
Wat is het federale substitutierecht?
De federale overheid kan zich in de plaats stellen van deelstaten om internationale verplichtingen te waarborgen.
## Footnote
Dit gebeurt alleen na een veroordeling en niet preventief.
28
Wat is het exclusiviteitsbeginsel?
Elk niveau is exclusief bevoegd, zowel materieel als territoriaal, voor specifieke aangelegenheden.
## Footnote
Dit voorkomt conflicten tussen verschillende overheidsniveaus.
29
Wat zijn gedeeld exclusieve bevoegdheden?
Bevoegdheden die van het federale naar het deelstatelijke niveau zijn overgedragen met enkele uitzonderingen die bij de federale overheid blijven.
## Footnote
Dit leidt tot samenwerking tussen verschillende overheidsniveaus.
30
Wat zijn concurrerende bevoegdheden?
Deelstaten zijn bevoegd als de federale overheid niet optreedt, zoals bij belastingen.
## Footnote
Dit is een uitzondering op het exclusiviteitsbeginsel.
31
Wat zijn parallelle bevoegdheden?
Meerdere entiteiten zijn bevoegd voor dezelfde aangelegenheid zonder hiërarchie, zoals in de ontwikkelingssamenwerking.
## Footnote
Er is geen voorrang voor het federale of deelstatelijke niveau.
32
Wat houdt het beginsel van territoriale exclusiviteit in?
Gemeenschappen, gewesten en het federale niveau kunnen niet handelen buiten hun grondgebied.
## Footnote
Dit staat onder toezicht van een rechter.
33
Wat zijn residuaire bevoegdheden?
Bevoegdheden die niet expliciet zijn verdeeld en dus overblijven bij de federale overheid.
## Footnote
In België komt dit voort uit de centrifugale ontwikkeling van de staat.
34
Wat is de rol van de bijzondere wetgever in de bevoegdheidsverdeling?
De bijzondere wetgever heeft regels gecreëerd om te bepalen welke vormen van formele wetgeving van toepassing zijn.
## Footnote
Dit is vastgelegd in de BWHI.
35
Wat betekent 'bij, door of krachtens de wet' in de Grondwet?
Dit verwijst naar de noodzaak dat bevoegdheden door de wetgever moeten worden uitgeoefend.
## Footnote
Er is een nuance dat de uitvoerende macht niet kan tussenkomen, maar de wetgever kan delegeren.
36
Wat is het verschil tussen centripetale en centrifugale ontwikkeling van de staat?
Centripetale ontwikkeling betekent dat deelstaten samenkomen in een grotere staat, terwijl centrifugale ontwikkeling betekent dat een eenheidsstaat uiteenvalt in kleinere deelstaten.
## Footnote
België kent een centrifugale ontwikkeling.
37
Wat zijn enkele voorbeelden van wicked problems in het Belgisch federalisme?
Maatregelen over vakantiegeld, discriminatiebestrijding en vliegtuigverboden kunnen meerdere bevoegdheidsdomeinen aanspreken.
## Footnote
Dit toont aan dat samenwerking tussen niveaus noodzakelijk is.
38
Wat is de residuaire bevoegdheid?
Bevoegdheid die niet expliciet aan een niveau is toegewezen en dus toekomt aan de federale overheid
## Footnote
Dit houdt in dat alles wat niet uitdrukkelijk is toegewezen aan een niveau, residuaire bevoegdheden zijn.
39
Wat bepaalt art. 35 Gw over residuaire bevoegdheden?
Gewesten en gemeenschappen zijn bevoegd voor overige aangelegenheden onder voorwaarden bepaald door de wet
## Footnote
Dit artikel is nog niet in werking en kan pas in werking treden wanneer aan twee voorwaarden is voldaan.
40
Hoe zijn de federale bevoegdheden vastgelegd?
In de Grondwet
## Footnote
Dit betreft de verdeling van residuaire bevoegdheden over deelstaten.
41
Wat zijn gemeenschapsbevoegdheden volgens art. 127-130 Gw?
Bevoegdheden van de Vlaamse, Franse en Duitse gemeenschap
## Footnote
Art. 127-129 behandelen de Vlaamse en Franse gemeenschap, terwijl art. 130 de Duitse gemeenschap behandelt.
42
Wat betreft cultuur en onderwijs zijn de gemeenschappen bevoegd op basis van welk artikel?
Art. 127 Gw
## Footnote
Dit artikel stelt materiële bevoegdheden vast die niet moeilijk zijn en verder uitgewerkt worden in de BWHI.
43
Wat zijn voorbeelden van culturele aangelegenheden?
* Schone kunsten
* Bibliotheken
* Discotheken
* Audiovisuele media
* Jeugd
* Sport
## Footnote
Deze zijn verder uitgewerkt in art. 4 BWHI.
44
Welke aspecten van onderwijs vallen buiten de bevoegdheid van de gemeenschappen?
Diplomavoorwaarden, leerplicht en pensioenregeling
## Footnote
Onderwijs wordt niet in zijn geheel overgeheveld.
45
Wat is de territoriale bevoegdheid van de Vlaamse Gemeenschap?
Bevoegd binnen het Nederlandse taalgebied
## Footnote
Dit geldt ook voor de Franse en Duitse gemeenschappen binnen hun respectieve taalgebieden.
46
Wat zijn unicommunautaire instellingen?
Instellingen die behoren tot de Vlaamse of Franse Gemeenschap
## Footnote
Voorbeelden zijn eentalige scholen en culturele instellingen.
47
Wat is de rol van gemeenschapscommissies in Brussel?
Zij zijn verantwoordelijk voor de uitvoering van gemeenschapsbevoegdheden in Brussel
## Footnote
Er zijn drie gemeenschapscommissies: VGC, FGC en GGC.
48
Wat zijn bicommunautaire instellingen?
Instellingen die onder de bevoegdheid van de federale overheid vallen
## Footnote
Voorbeeld is het Paleis voor Schone Kunsten.
49
Wat zijn persoonsgebonden aangelegenheden volgens art. 128 Gw?
Aangelegenheden die nauw verbonden zijn met het leven van de enkeling in zijn gemeenschap
## Footnote
Dit moet verder uitgewerkt worden in een bijzondere wet.
50
Wat is de bevoegdheid van de gemeenschappen in het tweetalig gebied Brussel?
Bevoegd voor unicommunautaire instellingen
## Footnote
Niet bevoegd voor bicommunautaire instellingen en maatregelen die Brusselaars rechtstreeks raken.
51
Wat is de bepaling over taalgebruik in art. 129 Gw?
Gemeenschappen zijn bevoegd inzake taalgebruik in bestuurszaken, onderwijs en sociale betrekkingen
## Footnote
Dit vormt een uitzondering op art. 30 Gw.
52
Wat zijn de materiële bevoegdheden van de gewesten?
Bevoegdheden die samenhangen met het grondgebied, zoals economie, landbouw en leefmilieu
## Footnote
Deze zijn niet expliciet in de Grondwet neergeschreven.
53
Wat houdt asymmetrie in het Belgisch federalisme in?
Bevoegdheidsverdelingen zijn niet gelijk ontwikkeld op Vlaams en Waals niveau
## Footnote
Dit betreft de verschillende bevoegdheden die aan de gemeenschappen zijn toegekend.
54
Wat zijn impliciete bevoegdheden?
Bevoegdheden die deelstaten kunnen uitoefenen, ook als ze daar strikt genomen niet bevoegd voor zijn
## Footnote
Dit kan onder bepaalde voorwaarden, zoals noodzakelijk voor de uitoefening van een eigen bevoegdheid.
55
Wat zijn de voorwaarden voor het gebruik van impliciete bevoegdheden?
* Noodzakelijk voor de uitoefening van een eigen bevoegdheid
* Weerslag op bevoegdheid van andere overheid is marginaal
* Aangelegenheid leent zich tot gedifferentieerde regeling
## Footnote
Dit wordt vaak gebruikt, vooral in Vlaanderen.
56
Wat zijn impliciete bevoegdheden?
Bevoegdheden die worden gebruikt door een overheid die niet expliciet in de wet zijn vastgelegd maar noodzakelijk zijn voor de uitvoering van hun eigen bevoegdheden
## Footnote
Impliciete bevoegdheden zijn vaak onderwerp van juridische discussie en zijn vooral gebruikt in Vlaanderen voor de oprichting van bestuursrechtcolleges.
57
Wat staat er in Art. 61 Gw met betrekking tot administratieve rechtscolleges?
Geen administratief rechtscollege kan worden ingesteld dan krachtens de wet
## Footnote
Deze bepaling is van 1993 en sluit aan bij de federale overheid.
58
Wat zijn instrumentele bevoegdheden?
Bevoegdheden die deelstaten kunnen uitoefenen als instrument om hun toegewezen bevoegdheden te ondersteunen
## Footnote
Deze bevoegdheden zijn transversaal en helpen bij de uitvoering van de materiële bevoegdheidspakketten.
59
Wat is de verdragsbevoegdheid van deelstaten?
Deelstaten kunnen zelf verdragen sluiten voor aangelegenheden waarvoor zij bevoegd zijn
## Footnote
Dit is geregeld in de BWHI en betreft vooral onderwijs en internationaal optreden.
60
Wat houdt de strafrechtelijke bevoegdheid van gemeenschappen en gewesten in?
Gemeenschappen en gewesten kunnen overtredingen van hun decreten bestraffen binnen hun bevoegdheden
## Footnote
Dit is vastgelegd in Art. 11 BWHI.
61
Wat zijn fiscale bevoegdheden?
Bevoegdheden die deelstaten hebben om belastingen te heffen in materies waarvoor zij niet materieel bevoegd zijn, maar rekening houdend met federale wetten
## Footnote
Deze fiscale autonomie is essentieel om afhankelijkheid van de federale overheid te verminderen.
62
Wat zijn oneigenlijke belastingen?
Belastingen die oorspronkelijk federale belastingen zijn, maar nu als gewestelijke belastingen worden aangeduid
## Footnote
Voorbeelden zijn onroerende voorheffing, erfbelasting en verkeersbelasting.
63
Wat is de rol van het overlegcomité?
Het overlegcomité is het basisorgaan voor samenwerking tussen de federale overheid en deelstaten
## Footnote
Het stelt bijeenkomsten voor overleg en coördinatie van bevoegdheden.
64
Wat zijn de drie grenzen aan de bevoegdheidsuitoefening van deelstaten?
1. Federale loyauteit
2. Evenredigheidsbeginsel
3. Economische monetaire eenheid
## Footnote
Deze principes zorgen ervoor dat deelstaten hun bevoegdheden niet uitoefenen op een manier die andere niveaus belemmert.
65
Wat is een belangenconflict?
Een conflict dat ontstaat doordat de belangen van een overheid ernstig worden geschaad door de handelingen van een andere overheid
## Footnote
Dit is een politiek conflict en vereist een procedure tussen parlementen.
66
Wat zijn de twee manieren om bevoegdheidconflicten op te lossen?
1. Preventieve controle
2. Reactieve controle
## Footnote
Preventieve controle wordt uitgevoerd door de RvS, terwijl reactieve controle ligt bij het GwH en andere rechtbanken.
67
Wat is de belangrijkste rechtscollege voor de controle op bevoegdheidsverdeling in België?
Het Grondwettelijk Hof (GwH)
## Footnote
Het GwH is verantwoordelijk voor het toetsen van wetten, decreten of ordonnanties aan bevoegdheidsverdelende regels.
68
Wat zijn de drie soorten bevoegdheden die aan de EU zijn toegekend?
* Exclusieve bevoegdheden
* Gedeelde bevoegdheden
* Ondersteunende bevoegdheden
## Footnote
Deze indeling is belangrijk voor de werking van de EU en de rol van lidstaten.
69
Wat is een voorbeeld van een exclusieve bevoegdheid van de EU?
Douane-unie
## Footnote
De EU heeft exclusieve bevoegdheden in zeer beperkte gevallen, zoals handelspolitiek.
70
Wat houdt een gedeelde bevoegdheid in?
Lidstaten kunnen optreden als de EU niet optreedt
## Footnote
Voorbeelden zijn milieu en landbouw.
71
Wat zijn de algemene beginselen voor de uitoefening van de EU-bevoegdheden?
* Subsidiariteit
* Evenredigheid
* Loyale samenwerking
## Footnote
Deze beginselen zijn cruciaal voor de werking van de EU.
72
Welke taken heeft een gemeente?
* Taken van gemeentelijk belang
* Taken van gemengd belang
* Medebewindstaken
## Footnote
Deze taken zijn onderhevig aan wetgeving en gemeentelijke autonomie.
73
Wat houdt gemeentelijke autonomie in?
Gemeenten zijn bevoegd om taken van uitsluitend gemeentelijk belang op te nemen
## Footnote
Dit betekent dat gemeenten regels kunnen vaststellen en belastingen kunnen heffen.
74
Wat kan er evolueren in de tijd met betrekking tot gemeentelijk belang?
Wat van gemeentelijk belang is
## Footnote
De formele wetgever bepaalt wat van gemeentelijk belang is en kan bevoegdheden ontnemen.
75
Wat is een voorbeeld van een taak van gemengd belang?
Ruimtelijke ordening
## Footnote
Bij gemengd belang hebben hogere overheden een rol, maar gemeenten kunnen ook optreden.
76
Wat zijn de taken van gemeenten volgens artikel 41 van de Grondwet?
Zaken die enkel van gemeentelijk belang zijn worden door de gemeente geregeld
## Footnote
Er bestaat geen specifieke lijst van taken van gemeentelijk belang.
77
Wat is de rol van de wetgever in de bevoegdheidsverdeling?
De wetgever bepaalt wat van gemeentelijk belang is en kan bevoegdheden ontnemen
## Footnote
Het Gerechtelijk Hof voert marginaal toezicht uit.
78
