TEST Flashcards
(499 cards)
1
Q
Wat is de uitleg van Acromegalie?
A
Overproductie van groeihormoon bij volwassenen
2
Q
Wat zijn de symptomen van Acromegalie?
A
Grote handen/voeten, prognathisme, macroglossie
3
Q
Wat zijn de oorzaken van Acromegalie?
A
Niet gespecificeerd
4
Q
Hoe wordt Acromegalie gediagnosticeerd?
A
Niet gespecificeerd
5
Q
Wat is de behandeling van Acromegalie?
A
Chirurgie, medicatie, radiotherapie
6
Q
Wat moet je nog weten over Acromegalie?
A
Niet gespecificeerd
7
Q
Wat zijn de tandheelkundige gevolgen van Acromegalie?
A
Anterieure open beet, macroglossie, prognathisme, verdikte lippen, grove gelaatskenmerken, bot- en weke delenveranderingen, vertraagde tandwisseling, verhoogde cariësgevoeligheid, parodontitis, noodzaak voor orthodontie/kaakchirurgie. CAVE bij sedatie (grote tong), let op comorbiditeiten zoals diabetes en hypertensie.
8
Q
Wat is de uitleg van Diabetes mellitus?
A
Chronisch hoge bloedsuikerwaarden (type 1: geen insuline, type 2: resistentie)
9
Q
Wat zijn de symptomen van Diabetes mellitus?
A
Dorst, vermoeidheid, infectiegevoeligheid, gewichtsverlies
10
Q
Wat zijn de oorzaken van Diabetes mellitus?
A
Niet gespecificeerd
11
Q
Hoe wordt Diabetes mellitus gediagnosticeerd?
A
Niet gespecificeerd
12
Q
Wat is de behandeling van Diabetes mellitus?
A
Insuline, dieet, leefstijl, orale medicatie
13
Q
Wat moet je nog weten over Diabetes mellitus?
A
Niet gespecificeerd
14
Q
Wat zijn de tandheelkundige gevolgen van Diabetes mellitus?
A
Droge mond (xerostomie), verhoogde kans op infecties (candida), parodontitis (samenhang met HbA1c), vertraagde wondgenezing, neuropathie, ochtendafspraken aanbevolen, voorzichtig met adrenaline, implantaatproblemen bij slechte glycemiecontrole.
15
Q
Wat is de uitleg van Ziekte van Addison?
A
Tekort aan cortisol (primaire bijnierinsufficiëntie)
16
Q
Wat zijn de symptomen van Ziekte van Addison?
A
Vermoeidheid, hyperpigmentatie, lage bloeddruk
17
Q
Wat zijn de oorzaken van Ziekte van Addison?
A
Niet gespecificeerd
18
Q
Hoe wordt Ziekte van Addison gediagnosticeerd?
A
Niet gespecificeerd
19
Q
Wat is de behandeling van Ziekte van Addison?
A
Glucocorticoïden en mineralocorticoïden substitutie
20
Q
Wat moet je nog weten over Ziekte van Addison?
A
Niet gespecificeerd
21
Q
Wat zijn de tandheelkundige gevolgen van Ziekte van Addison?
A
Orale mucosale hyperpigmentatie, verhoogd infectierisico (candida, herpes), risico op Addisoncrisis bij stressvolle situaties (chirurgie, pijn), stressprotocol vereist, overleg arts nodig, corticosteroïden verhogen bij ingrepen.
22
Q
Wat is de uitleg van Ziekte van Cushing?
A
Overproductie van cortisol
23
Q
Wat zijn de symptomen van Ziekte van Cushing?
A
Gewichtstoename, striae, hypertensie, verminderde weerstand
24
Q
Wat zijn de oorzaken van Ziekte van Cushing?
A
Niet gespecificeerd
25
Hoe wordt Ziekte van Cushing gediagnosticeerd?
Niet gespecificeerd
26
Wat is de behandeling van Ziekte van Cushing?
Chirurgie, medicatie, radiotherapie
27
Wat moet je nog weten over Ziekte van Cushing?
Niet gespecificeerd
28
Wat zijn de tandheelkundige gevolgen van Ziekte van Cushing?
Parodontitis, slechte wondgenezing, orale infecties, stressprotocol
29
Wat is de uitleg van Hyperthyreoïdie?
Te veel schildklierhormoon (bv. ziekte van Graves)
30
Wat zijn de symptomen van Hyperthyreoïdie?
Gewichtsverlies, exophthalmus, tremor, tachycardie
31
Wat zijn de oorzaken van Hyperthyreoïdie?
Niet gespecificeerd
32
Hoe wordt Hyperthyreoïdie gediagnosticeerd?
Niet gespecificeerd
33
Wat is de behandeling van Hyperthyreoïdie?
Thyreostatica, radioactief jodium, chirurgie
34
Wat moet je nog weten over Hyperthyreoïdie?
Niet gespecificeerd
35
Wat zijn de tandheelkundige gevolgen van Hyperthyreoïdie?
Vroege tandwisseling, verhoogde cariës, vermijd adrenaline, verhoogd infectierisico
36
Wat is de uitleg van Hypothyreoïdie?
Tekort aan schildklierhormoon (bv. Hashimoto)
37
Wat zijn de symptomen van Hypothyreoïdie?
Vermoeidheid, gewichtstoename, oedeem
38
Wat zijn de oorzaken van Hypothyreoïdie?
Niet gespecificeerd
39
Hoe wordt Hypothyreoïdie gediagnosticeerd?
Niet gespecificeerd
40
Wat is de behandeling van Hypothyreoïdie?
Levothyroxine levenslang
41
Wat moet je nog weten over Hypothyreoïdie?
Niet gespecificeerd
42
Wat zijn de tandheelkundige gevolgen van Hypothyreoïdie?
Vertraagde tanddoorbraak, glazuurhypoplasie, vergrote tong, vertraagde genezing
43
Wat is de uitleg van Hyperparathyreoïdie?
Te veel parathormoon (meestal door tumor)
44
Wat zijn de symptomen van Hyperparathyreoïdie?
Hypercalciëmie, botpijn, nierstenen
45
Wat zijn de oorzaken van Hyperparathyreoïdie?
Niet gespecificeerd
46
Hoe wordt Hyperparathyreoïdie gediagnosticeerd?
Niet gespecificeerd
47
Wat is de behandeling van Hyperparathyreoïdie?
Chirurgie, bisfosfonaten, hydratatie
48
Wat moet je nog weten over Hyperparathyreoïdie?
Niet gespecificeerd
49
Wat zijn de tandheelkundige gevolgen van Hyperparathyreoïdie?
Vertraagde tanddoorbraak en wisseling, glazuurhypoplasie, macroglossie, vertraagde wondheling, parodontitis, verhoogde bloedingsneiging, bij kinderen vaak malocclusie, CAVE: vertraagde afbraak anesthetica en risico op myxoedeem coma bij stress/infectie.
50
Wat is de uitleg van Hypoparathyreoïdie?
Tekort aan PTH, vaak na schildklierchirurgie
51
Wat zijn de symptomen van Hypoparathyreoïdie?
Spierkrampen, paresthesieën, hypocalciëmie
52
Wat zijn de oorzaken van Hypoparathyreoïdie?
Niet gespecificeerd
53
Hoe wordt Hypoparathyreoïdie gediagnosticeerd?
Niet gespecificeerd
54
Wat is de behandeling van Hypoparathyreoïdie?
Calcium- en vitamine D-suppletie
55
Wat moet je nog weten over Hypoparathyreoïdie?
Niet gespecificeerd
56
Wat zijn de tandheelkundige gevolgen van Hypoparathyreoïdie?
Glazuurhypoplasie, korte wortels, anodontie, geen ingrepen bij actieve ziekte
57
Wat is de uitleg van Centrale diabetes insipidus?
Tekort aan ADH → polyurie en polydipsie
58
Wat zijn de symptomen van Centrale diabetes insipidus?
Uitdroging, veel dorst en plassen
59
Wat zijn de oorzaken van Centrale diabetes insipidus?
Niet gespecificeerd
60
Hoe wordt Centrale diabetes insipidus gediagnosticeerd?
Niet gespecificeerd
61
Wat is de behandeling van Centrale diabetes insipidus?
Desmopressine (ADH-substituut)
62
Wat moet je nog weten over Centrale diabetes insipidus?
Niet gespecificeerd
63
Wat zijn de tandheelkundige gevolgen van Centrale diabetes insipidus?
Droge mond, fluorose, risico anesthesieoverdosering, overleg arts vereist
64
Wat is de uitleg van Pheochromocytoom?
Catecholamine-producerende tumor in (bij)nieren
65
Wat zijn de symptomen van Pheochromocytoom?
Hypertensie, tachycardie, angst, zweten
66
Wat zijn de oorzaken van Pheochromocytoom?
Niet gespecificeerd
67
Hoe wordt Pheochromocytoom gediagnosticeerd?
Niet gespecificeerd
68
Wat is de behandeling van Pheochromocytoom?
Chirurgie, vooraf alfa-/betablokkers
69
Wat moet je nog weten over Pheochromocytoom?
Niet gespecificeerd
70
Wat zijn de tandheelkundige gevolgen van Pheochromocytoom?
Geen adrenaline gebruiken, risico hypertensieve crisis, THK-ingrepen enkel na stabilisatie
71
Wat is de uitleg van Astma?
Chronische ontsteking van de luchtwegen
72
Wat zijn de symptomen van Astma?
Piepende ademhaling, hoest, kortademigheid, beklemming
73
Wat zijn de oorzaken van Astma?
Allergenen, inspanning, stress, infecties, medicatie
74
Hoe wordt Astma gediagnosticeerd?
Anamnese, spirometrie, reversibiliteitstest, allergietesten
75
Wat is de behandeling van Astma?
Inhalatiemedicatie, educatie, triggers vermijden
76
Wat moet je nog weten over Astma?
Kan ernstig verlopen bij aanvallen
77
Wat zijn de tandheelkundige gevolgen van Astma?
Vermijd sulfiethoudende anesthesie, voorkeur ochtendsessies, risico op candidiasis door GCS
78
Wat is de uitleg van COPD?
Chronische, irreversibele luchtwegobstructie
79
Wat zijn de symptomen van COPD?
Hoest, sputum, dyspneu, vermoeidheid
80
Wat zijn de oorzaken van COPD?
Roken, luchtvervuiling, genetica (bv. α1-antitrypsine)
81
Hoe wordt COPD gediagnosticeerd?
Anamnese, spirometrie (FEV1/FVC < 70%), beeldvorming
82
Wat is de behandeling van COPD?
Rookstop, inhalatoren, zuurstof, longrevalidatie
83
Wat moet je nog weten over COPD?
Progressieve achteruitgang van longfunctie
84
Wat zijn de tandheelkundige gevolgen van COPD?
Rechtop behandelen, vermijd rubberdam, cave medicatie-interacties (theofylline)
85
Wat is de uitleg van Longontsteking?
Infectie van alveoli en longweefsel
86
Wat zijn de symptomen van Longontsteking?
Koorts, hoest met sputum, kortademigheid, pijn
87
Wat zijn de oorzaken van Longontsteking?
Bacteriën, virussen, schimmels
88
Hoe wordt Longontsteking gediagnosticeerd?
RX-thorax, bloed- en sputumonderzoek
89
Wat is de behandeling van Longontsteking?
Antibiotica, antiviraal, antischimmelmiddelen, zuurstof
90
Wat moet je nog weten over Longontsteking?
Risico bij ouderen en immuungecompromitteerden
91
Wat zijn de tandheelkundige gevolgen van Longontsteking?
Behandelingen uitstellen bij acute infectie, preventie via waterhygiëne
92
Wat is de uitleg van Tuberculose?
Infectie door Mycobacterium tuberculosis
93
Wat zijn de symptomen van Tuberculose?
Chronische hoest, bloed ophoesten, gewichtsverlies, koorts en nachtzweten, pijn op de borst, vermoeidheid
94
Wat zijn de oorzaken van Tuberculose?
myobacterium tuberculosis, Verspreiding via druppeltjes, immunosuppressie, HIV, dichtbevolkt, ondervoeding, drugs
95
Hoe wordt Tuberculose gediagnosticeerd?
Mantoux, IGRA, sputumkweek, RX
96
Wat is de behandeling van Tuberculose?
Langdurige combinatie-antibiotica (6-9 maanden), DOT, isonazide/rifampicine voor latent, preventie (BCG vaccin)
97
Wat moet je nog weten over Tuberculose?
Latente vorm is niet besmettelijk
98
Wat zijn de tandheelkundige gevolgen van Tuberculose?
Rifampicine: rode speeksel en gingivale infecties en wondgenezing vertraagd, bij open TB: uitstel THK, FFP2-masker vereist
99
Wat is de uitleg van Longkanker?
Maligne tumor in longen (SCLC/NSCLC)
100
Wat zijn de symptomen van Longkanker?
Chronische hoest, bloed ophoesten, gewichtsverlies, pijn op de borst, vermoeidheid, heesheid, bronchitis
101
Wat zijn de oorzaken van Longkanker?
Roken, asbest, genetisch, luchtvervuiling, voorgeschiedenis van longziektes
102
Hoe wordt Longkanker gediagnosticeerd?
RX/CT, sputumcytologie, biopsie, bronchoscopie, mediastinoscopie
103
Wat is de behandeling van Longkanker?
Chirurgie, chemo, radiotherapie, immunotherapie, palliatief
104
Wat moet je nog weten over Longkanker?
Hoog sterftecijfer, vaak laat ontdekt
105
Wat zijn de tandheelkundige gevolgen van Longkanker?
Afhankelijk van algemene toestand, risico bij bloeding, infectie, chemotherapie
106
Wat is de uitleg van Longfibrose?
Verlittekening van longweefsel → verminderde elasticiteit
107
Wat zijn de symptomen van Longfibrose?
Progressieve dyspneu
108
Wat zijn de oorzaken van Longfibrose?
Idiopathisch, auto-immuun, medicatie
109
Hoe wordt Longfibrose gediagnosticeerd?
CT-scan, longfunctieonderzoek
110
Wat is de behandeling van Longfibrose?
Symptomatisch, soms anti-fibrotica
111
Wat moet je nog weten over Longfibrose?
Vaak onomkeerbaar, slechtere prognose
112
Wat zijn de tandheelkundige gevolgen van Longfibrose?
Kortademigheid bij platliggen, rechtop behandelen
113
Wat is de uitleg van Pneumothorax?
Klaplong door lucht tussen long en pleura
114
Wat zijn de symptomen van Pneumothorax?
Pijn, kortademigheid, oppervlakkige AH
115
Wat zijn de oorzaken van Pneumothorax?
Trauma, emfyseem, punctie
116
Hoe wordt Pneumothorax gediagnosticeerd?
RX-thorax
117
Wat is de behandeling van Pneumothorax?
Conservatief of lucht afzuigen
118
Wat moet je nog weten over Pneumothorax?
Recidief mogelijk
119
Wat zijn de tandheelkundige gevolgen van Pneumothorax?
Niet behandelen tijdens acute fase
120
Wat is de uitleg van Longembolie?
Stolsel in longslagader
121
Wat zijn de symptomen van Longembolie?
Acute kortademigheid, pijn, hypoxie
122
Wat zijn de oorzaken van Longembolie?
DVT, chirurgie, OAC, zwangerschap
123
Hoe wordt Longembolie gediagnosticeerd?
D-dimeren, CT-angiografie
124
Wat is de behandeling van Longembolie?
Antistolling, trombolyse
125
Wat moet je nog weten over Longembolie?
Levensbedreigend indien massaal
126
Wat zijn de tandheelkundige gevolgen van Longembolie?
Antistolling verhoogt bloedingsrisico bij THK-ingrepen
127
Wat is de uitleg van Hyperventilatie?
Emotioneel of stressgerelateerd snel ademhalen
128
Wat zijn de symptomen van Hyperventilatie?
Tintelingen, droge mond, beklemming
129
Wat zijn de oorzaken van Hyperventilatie?
Angst, stress
130
Hoe wordt Hyperventilatie gediagnosticeerd?
Anamnese, uitsluiten andere oorzaken
131
Wat is de behandeling van Hyperventilatie?
Geruststelling, ademhalingsoefeningen
132
Wat moet je nog weten over Hyperventilatie?
Geen organische oorzaak
133
Wat zijn de tandheelkundige gevolgen van Hyperventilatie?
Droge mond mogelijk, stressreductie belangrijk bij THK
134
Wat is de uitleg van Slaapapneu?
Ademstops tijdens de slaap (OSA/CSA)
135
Wat zijn de symptomen van Slaapapneu?
Snurken, slaperigheid, ochtendhoofdpijn
136
Wat zijn de oorzaken van Slaapapneu?
Obesitas, alcohol, anatomie
137
Hoe wordt Slaapapneu gediagnosticeerd?
Slaaponderzoek (polysomnografie)
138
Wat is de behandeling van Slaapapneu?
CPAP, mondapparaten, chirurgie
139
Wat moet je nog weten over Slaapapneu?
Verhoogd cardiovasculair risico
140
Wat zijn de tandheelkundige gevolgen van Slaapapneu?
Geen sedatie/anesthesie zonder overleg, mogelijke MRA-verwijzing
141
Wat is de uitleg van Beroepsastma / beroepsgerelateerde longziekten?
Door blootstelling aan tandheelkundige materialen
142
Wat zijn de symptomen van Beroepsastma / beroepsgerelateerde longziekten?
Benauwdheid, hoesten op werkplek
143
Wat zijn de oorzaken van Beroepsastma / beroepsgerelateerde longziekten?
Latex, acrylaten, desinfectiemiddelen
144
Hoe wordt Beroepsastma / beroepsgerelateerde longziekten gediagnosticeerd?
Beroepsanamnese, longtesten
145
Wat is de behandeling van Beroepsastma / beroepsgerelateerde longziekten?
Vermijden trigger, PBM
146
Wat moet je nog weten over Beroepsastma / beroepsgerelateerde longziekten?
Reversibel bij tijdige aanpak
147
Wat zijn de tandheelkundige gevolgen van Beroepsastma / beroepsgerelateerde longziekten?
Goede ventilatie, PBM, rubberdam noodzakelijk
148
Wat is de uitleg van Hypertensie (hoge bloeddruk)?
Verhoogde arteriële bloeddruk, vaak zonder duidelijke oorzaak (essentiële hypertensie)
149
Wat zijn de symptomen van Hypertensie (hoge bloeddruk)?
Vaak asymptomatisch; soms hoofdpijn, visusstoornissen, onrust
150
Wat zijn de oorzaken van Hypertensie (hoge bloeddruk)?
Primair (meestal onbekend), secundair (bijnier, nier, slaapapneu), leefstijl
151
Hoe wordt Hypertensie (hoge bloeddruk) gediagnosticeerd?
BD-meting, SCORE 2, U-Preven
152
Wat is de behandeling van Hypertensie (hoge bloeddruk)?
Leefstijlmaatregelen, antihypertensiva (ACE-remmers, bètablokkers)
153
Wat moet je nog weten over Hypertensie (hoge bloeddruk)?
Niet gespecificeerd
154
Wat zijn de tandheelkundige gevolgen van Hypertensie (hoge bloeddruk)?
- Cave: stress, adrenaline (lokale anesthesie)
- Medicatie kan mondbijwerkingen geven: xerostomie, gingivahyperplasie
- Niet behandelen bij >160/100 mmHg tenzij spoed
- Orthostatische hypotensie na behandeling
155
Wat is de uitleg van Ischemisch hartlijden (o.a. angina pectoris, myocardinfarct)?
Verminderde bloedtoevoer naar het hart door atherosclerose
156
Wat zijn de symptomen van Ischemisch hartlijden (o.a. angina pectoris, myocardinfarct)?
Angina: drukkende pijn op borst, uitstralend
Myocardinfarct: intense pijn, kortademigheid
157
Wat zijn de oorzaken van Ischemisch hartlijden (o.a. angina pectoris, myocardinfarct)?
Atherosclerose, roken, diabetes, hypertensie, cholesterol, stress
158
Hoe wordt Ischemisch hartlijden (o.a. angina pectoris, myocardinfarct) gediagnosticeerd?
ECG, bloedonderzoek, angiografie
159
Wat is de behandeling van Ischemisch hartlijden (o.a. angina pectoris, myocardinfarct)?
Medicatie: nitraten, bètablokkers, statines, anticoagulantia
PCI of bypass
160
Wat moet je nog weten over Ischemisch hartlijden (o.a. angina pectoris, myocardinfarct)?
Niet gespecificeerd
161
Wat zijn de tandheelkundige gevolgen van Ischemisch hartlijden (o.a. angina pectoris, myocardinfarct)?
- Geen behandelingen <6 weken na infarct
- Opletten met adrenaline
- Bloedverdunnende medicatie → bloedingrisico
- Stress kan aanval uitlokken
- Antibioticaprofylaxe enkel bij specifieke indicaties
162
Wat is de uitleg van Hartritmestoornissen (bradycardie, tachycardie, atriumfibrillatie, ventrikelfibrillatie)?
Stoornissen in het hartritme door elektrische geleidingsproblemen
163
Wat zijn de symptomen van Hartritmestoornissen (bradycardie, tachycardie, atriumfibrillatie, ventrikelfibrillatie)?
Duizeligheid, flauwvallen, hartkloppingen, vermoeidheid
164
Wat zijn de oorzaken van Hartritmestoornissen (bradycardie, tachycardie, atriumfibrillatie, ventrikelfibrillatie)?
Veroudering, medicijnen, hartziekten, genetisch
165
Hoe wordt Hartritmestoornissen (bradycardie, tachycardie, atriumfibrillatie, ventrikelfibrillatie) gediagnosticeerd?
ECG, Holter, event recorder
166
Wat is de behandeling van Hartritmestoornissen (bradycardie, tachycardie, atriumfibrillatie, ventrikelfibrillatie)?
Pacemaker, ICD, medicatie zoals bètablokkers, anticoagulantia
167
Wat moet je nog weten over Hartritmestoornissen (bradycardie, tachycardie, atriumfibrillatie, ventrikelfibrillatie)?
Niet gespecificeerd
168
Wat zijn de tandheelkundige gevolgen van Hartritmestoornissen (bradycardie, tachycardie, atriumfibrillatie, ventrikelfibrillatie)?
- Cave stress/adrenaline (kan stoornis uitlokken)
- Vaak anticoagulantia → bloeding
- Interferentie met pacemaker of ICD
- Geen endocarditisprofylaxe nodig
169
Wat is de uitleg van Hartfalen?
Onvoldoende pompwerking van het hart
170
Wat zijn de symptomen van Hartfalen?
Dyspneu, vermoeidheid, oedeem, gewichtstoename
171
Wat zijn de oorzaken van Hartfalen?
Ischemie, hypertensie, kleplijden, ritmestoornissen
172
Hoe wordt Hartfalen gediagnosticeerd?
Klinisch onderzoek, ECG, echo, BNP, bloedonderzoek
173
Wat is de behandeling van Hartfalen?
ACE-remmers, diuretica, bètablokkers, SGLT2-remmers, soms ICD/CRT
174
Wat moet je nog weten over Hartfalen?
Niet gespecificeerd
175
Wat zijn de tandheelkundige gevolgen van Hartfalen?
- Geen electieve behandelingen bij instabiele patiënten
- Quid anticoagulantia
- Beperk sessieduur, vermijd stress
- Verhoogd infectierisico bij bepaalde medicatie
176
Wat is de uitleg van Klepafwijkingen?
Stoornis in klepwerking (stenose of insufficiëntie)
177
Wat zijn de symptomen van Klepafwijkingen?
Hartruis, dyspneu, vermoeidheid
178
Wat zijn de oorzaken van Klepafwijkingen?
Reumatisch, degeneratief, infectieus (endocarditis)
179
Hoe wordt Klepafwijkingen gediagnosticeerd?
Auscultatie, echo
180
Wat is de behandeling van Klepafwijkingen?
Chirurgie (klepreparatie/vervanging), anticoagulantia
181
Wat moet je nog weten over Klepafwijkingen?
Niet gespecificeerd
182
Wat zijn de tandheelkundige gevolgen van Klepafwijkingen?
- Bij kunstkleppen: altijd risico op endocarditis → profylaxe indien risicobehandeling
- Veelal antistolling noodzakelijk
- Strikte mondhygiëne essentieel
183
Wat is de uitleg van Endocarditisrisico?
Bacteriële infectie van de hartkleppen of het endocard
184
Wat zijn de symptomen van Endocarditisrisico?
Koorts, hartgeruis, embolieën, malaise
185
Wat zijn de oorzaken van Endocarditisrisico?
Bacteriëmie bij kwetsbare harten
186
Hoe wordt Endocarditisrisico gediagnosticeerd?
Klinisch, bloedkweek, echo
187
Wat is de behandeling van Endocarditisrisico?
Antibiotica, chirurgie bij klepdefect
188
Wat moet je nog weten over Endocarditisrisico?
Niet gespecificeerd
189
Wat zijn de tandheelkundige gevolgen van Endocarditisrisico?
- Profylaxe bij risicogroepen:
• Prothetische klep
• Voorgeschiedenis endocarditis
• Aangeboren afwijking met resterende defecten
- Enkel bij ingrepen met mucosablootstelling
190
Wat is de uitleg van Harttransplantatie?
Vervanging van het hart door donororgaan
191
Wat zijn de symptomen van Harttransplantatie?
Zie oorzaak hartfalen
192
Wat zijn de oorzaken van Harttransplantatie?
Eindstadium hartfalen
193
Hoe wordt Harttransplantatie gediagnosticeerd?
Anamnese, opvolging transplantatieteam
194
Wat is de behandeling van Harttransplantatie?
Immunosuppressiva, opvolging
195
Wat moet je nog weten over Harttransplantatie?
Niet gespecificeerd
196
Wat zijn de tandheelkundige gevolgen van Harttransplantatie?
- Verhoogd infectierisico
- Let op interacties medicatie (bv. macroliden)
- Gingivahyperplasie door ciclosporine
- Antibioticaprofylaxe indien geïndiceerd
- Wondgenezing trager, verhoogd bloedingsrisico
- Aseptisch werken verplicht
197
Wat is de uitleg van Reumatoïde artritis (RA)?
Auto-immuunziekte met chronische gewrichtsontsteking
198
Wat zijn de symptomen van Reumatoïde artritis (RA)?
Symmetrische polyartritis (meestal handen, polsen, nek), geen thoracolumbale aantasting
199
Wat zijn de oorzaken van Reumatoïde artritis (RA)?
Auto-immuun, genetische predispositie, mogelijk rol voor Porphyromonas gingivalis
200
Hoe wordt Reumatoïde artritis (RA) gediagnosticeerd?
Klinisch beeld, serologie (RF, anti-CCP), beeldvorming
201
Wat is de behandeling van Reumatoïde artritis (RA)?
DMARDs, biologische therapieën, NSAID's, corticosteroïden
202
Wat moet je nog weten over Reumatoïde artritis (RA)?
65% heeft gingivaal probleem; link met parodontitis
203
Wat zijn de tandheelkundige gevolgen van Reumatoïde artritis (RA)?
- Gingivale hyperplasie, parodontitis
- Temporomandibulaire artritis
- Parodontitis beïnvloedt respons op anti-TNF
- Mondgezondheid beïnvloedt ziekteactiviteit
204
Wat is de uitleg van Systemische lupus erythematosus (SLE)?
Multisysteem-auto-immuunziekte, vaak bij jonge vrouwen
205
Wat zijn de symptomen van Systemische lupus erythematosus (SLE)?
Vlindervormig erytheem, vermoeidheid, koorts, orale ulcera, orgaanaantasting (hart, nieren, huid)
206
Wat zijn de oorzaken van Systemische lupus erythematosus (SLE)?
Auto-immuun
207
Hoe wordt Systemische lupus erythematosus (SLE) gediagnosticeerd?
SLICC-criteria, serologie: ANA, dsDNA, Sm, antifosfolipiden
208
Wat is de behandeling van Systemische lupus erythematosus (SLE)?
Immunosuppressiva, corticosteroïden, hydroxychloroquine
209
Wat moet je nog weten over Systemische lupus erythematosus (SLE)?
Aften, hyposalivatie, periodontitis, burning mouth
210
Wat zijn de tandheelkundige gevolgen van Systemische lupus erythematosus (SLE)?
- Trismus, erosieve letsels
- Xerostomie, lichen planus
- Parodontitis en ulcera
- Goede mondhygiëne cruciaal
211
Wat is de uitleg van Sjögren-syndroom?
Auto-immuunziekte met exocriene klieraantasting
212
Wat zijn de symptomen van Sjögren-syndroom?
Droge ogen en mond (sicca), vermoeidheid, spierpijn
213
Wat zijn de oorzaken van Sjögren-syndroom?
Primair of secundair bij andere auto-immuunziekten
214
Hoe wordt Sjögren-syndroom gediagnosticeerd?
Klinisch + antistoffen (anti-Ro/SSA), lipbiopt
215
Wat is de behandeling van Sjögren-syndroom?
Kunsttranen, speekselvervangers, pilocarpine/cevimeline
216
Wat moet je nog weten over Sjögren-syndroom?
Parotisswelling, kans op lymfoom
217
Wat zijn de tandheelkundige gevolgen van Sjögren-syndroom?
- Xerostomie: verhoogd risico op cariës en infecties
- Moeilijke mondhygiëne
- Droge mucosa bemoeilijkt prothesedracht
218
Wat is de uitleg van Ziekte van Behçet?
Systemische vasculitis met mucocutane en neurologische manifestaties
219
Wat zijn de symptomen van Ziekte van Behçet?
Recidiverende orale/genitale aften, uveïtis, artritis, GI-betrokkenheid, neurologisch
220
Wat zijn de oorzaken van Ziekte van Behçet?
Onbekend; HLA-B51 geassocieerd
221
Hoe wordt Ziekte van Behçet gediagnosticeerd?
Klinisch + uitsluitingsdiagnostiek
222
Wat is de behandeling van Ziekte van Behçet?
NSAID's, colchicine, corticosteroïden, biologicals
223
Wat moet je nog weten over Ziekte van Behçet?
Ernstige systemische vorm mogelijk
224
Wat zijn de tandheelkundige gevolgen van Ziekte van Behçet?
- Complexe recidiverende aften
- Risico op verwarring met gewone stomatitis
- Tijdige herkenning en verwijzing belangrijk
225
Wat is de uitleg van Sclerodermie / Systemische sclerose?
Bindweefselaandoening met huidverdikking en fibrose van organen
226
Wat zijn de symptomen van Sclerodermie / Systemische sclerose?
CREST-syndroom: calcinosis, Raynaud, slokdysfunctie, sclerodactylie, teleangiëctasie
227
Wat zijn de oorzaken van Sclerodermie / Systemische sclerose?
Auto-immuun
228
Hoe wordt Sclerodermie / Systemische sclerose gediagnosticeerd?
Kliniek + auto-antistoffen
229
Wat is de behandeling van Sclerodermie / Systemische sclerose?
Symptomatisch, immuunsuppressie, vaatverwijders
230
Wat moet je nog weten over Sclerodermie / Systemische sclerose?
Risico op pulmonale hypertensie, renale crisis, hartfalen
231
Wat zijn de tandheelkundige gevolgen van Sclerodermie / Systemische sclerose?
- Loosening van tanden door reflux/parodontitis
- Moeilijk poetsen (sclerodactylie)
- Beperkte mondopening
232
Wat is de uitleg van Xerostomie (secundair bij Sjögren, SLE, medicatie)?
Objectief verminderde speekselproductie
233
Wat zijn de symptomen van Xerostomie (secundair bij Sjögren, SLE, medicatie)?
Droge mond, slikproblemen, slechte adem, branderig gevoel
234
Wat zijn de oorzaken van Xerostomie (secundair bij Sjögren, SLE, medicatie)?
Medicatie, Sjögren, bestraling hoofd/hals
235
Hoe wordt Xerostomie (secundair bij Sjögren, SLE, medicatie) gediagnosticeerd?
Flowmeting, sialografie, biopt
236
Wat is de behandeling van Xerostomie (secundair bij Sjögren, SLE, medicatie)?
Kunstspeeksel, pilocarpine, hydratie
237
Wat moet je nog weten over Xerostomie (secundair bij Sjögren, SLE, medicatie)?
Zie bij Sjögren
238
Wat zijn de tandheelkundige gevolgen van Xerostomie (secundair bij Sjögren, SLE, medicatie)?
- Droge mucosa → cariës, schimmelinfecties
- Protheseproblemen
- Mondspoeling vermijden met alcohol
239
Wat is de uitleg van Therapie-gerelateerde complicaties?
Effect van behandeling op mondgezondheid
240
Wat zijn de symptomen van Therapie-gerelateerde complicaties?
Trage wondgenezing, bloedingsneiging, infecties
241
Wat zijn de oorzaken van Therapie-gerelateerde complicaties?
Cortico's, DMARDs, biologicals
242
Hoe wordt Therapie-gerelateerde complicaties gediagnosticeerd?
Bloedbeeldcontrole, overleg met arts
243
Wat is de behandeling van Therapie-gerelateerde complicaties?
Stoppen biologicals vóór grote ingreep (4-5x halfwaardetijd)
244
Wat moet je nog weten over Therapie-gerelateerde complicaties?
Infectierisico bij neutropenie/lymfopenie
245
Wat zijn de tandheelkundige gevolgen van Therapie-gerelateerde complicaties?
- Eventueel preventieve antibiotica
- Goede wondzorg
- Hechten noodzakelijk
- Controle op bloedingstijden en immuunstatus
246
Wat is de uitleg van Acute leukemie (AML/ALL)?
Kwaadaardige woekering van onrijpe bloedcellen (blasten).
247
Wat zijn de symptomen van Acute leukemie (AML/ALL)?
Vermoeidheid, bloedingen, infecties, gingivale hypertrofie, botpijn, DIC, testisinfiltratie.
248
Wat zijn de oorzaken van Acute leukemie (AML/ALL)?
DNA-mutaties in stamcellen.
249
Hoe wordt Acute leukemie (AML/ALL) gediagnosticeerd?
Bloedafname, beenmergbiopsie.
250
Wat is de behandeling van Acute leukemie (AML/ALL)?
Chemotherapie, stamceltransplantatie.
251
Wat moet je nog weten over Acute leukemie (AML/ALL)?
Niet gespecificeerd
252
Wat zijn de tandheelkundige gevolgen van Acute leukemie (AML/ALL)?
Hoge infectierisico’s, mucositis, tandheelkundig onderzoek noodzakelijk voor start therapie.
253
Wat is de uitleg van Leukopenie / granulocytopenie?
Tekort aan witte bloedcellen, vooral neutrofielen.
254
Wat zijn de symptomen van Leukopenie / granulocytopenie?
Verhoogde vatbaarheid voor infecties.
255
Wat zijn de oorzaken van Leukopenie / granulocytopenie?
Medicatie, virale infecties, auto-immuunziekten.
256
Hoe wordt Leukopenie / granulocytopenie gediagnosticeerd?
Bloedbeeldanalyse.
257
Wat is de behandeling van Leukopenie / granulocytopenie?
Onderliggende oorzaak behandelen, soms G-CSF.
258
Wat moet je nog weten over Leukopenie / granulocytopenie?
Niet gespecificeerd
259
Wat zijn de tandheelkundige gevolgen van Leukopenie / granulocytopenie?
Infectierisico bij ingrepen, voorzichtigheid geboden.
260
Wat is de uitleg van Auto-immuunziekten (bv. AIHA, Myasthenia Gravis, Graves)?
Immuunsysteem valt lichaamseigen cellen aan.
261
Wat zijn de symptomen van Auto-immuunziekten (bv. AIHA, Myasthenia Gravis, Graves)?
Anemie, spierzwakte, hyperthyreoïdie.
262
Wat zijn de oorzaken van Auto-immuunziekten (bv. AIHA, Myasthenia Gravis, Graves)?
Genetisch, kwaadaardige klonen, virale triggers.
263
Hoe wordt Auto-immuunziekten (bv. AIHA, Myasthenia Gravis, Graves) gediagnosticeerd?
Autoantilichaamdetectie, bloedonderzoek.
264
Wat is de behandeling van Auto-immuunziekten (bv. AIHA, Myasthenia Gravis, Graves)?
Immunosuppressiva (corticoïden), oorzaak aanpakken.
265
Wat moet je nog weten over Auto-immuunziekten (bv. AIHA, Myasthenia Gravis, Graves)?
Niet gespecificeerd
266
Wat zijn de tandheelkundige gevolgen van Auto-immuunziekten (bv. AIHA, Myasthenia Gravis, Graves)?
Mondproblemen afhankelijk van de ziekte; risico op infecties verhoogd.
267
Wat is de uitleg van Stamceltransplantatie (autoloog/allogeen)?
Vervanging van het beenmerg door eigen (autoloog) of donorcellen (allogeen).
268
Wat zijn de symptomen van Stamceltransplantatie (autoloog/allogeen)?
Aplasie, mucositis, infecties, GvHD.
269
Wat zijn de oorzaken van Stamceltransplantatie (autoloog/allogeen)?
Meestal na chemotherapie.
270
Hoe wordt Stamceltransplantatie (autoloog/allogeen) gediagnosticeerd?
Niet van toepassing.
271
Wat is de behandeling van Stamceltransplantatie (autoloog/allogeen)?
Chemo + infusie van stamcellen, immunosuppressiva.
272
Wat moet je nog weten over Stamceltransplantatie (autoloog/allogeen)?
Niet gespecificeerd
273
Wat zijn de tandheelkundige gevolgen van Stamceltransplantatie (autoloog/allogeen)?
Strikte tandheelkundige opvolging noodzakelijk voor en na transplantatie.
274
Wat is de uitleg van Lymfoom (indolent/agressief)?
Tumoren uitgaande van lymfocyten.
275
Wat zijn de symptomen van Lymfoom (indolent/agressief)?
Lymfeklierzwelling, vermoeidheid, koorts.
276
Wat zijn de oorzaken van Lymfoom (indolent/agressief)?
Genetisch, virale infecties (EBV, HIV).
277
Hoe wordt Lymfoom (indolent/agressief) gediagnosticeerd?
Biopsie, immunofenotypering, genetische analyse.
278
Wat is de behandeling van Lymfoom (indolent/agressief)?
Chemo, immunotherapie, radiotherapie.
279
Wat moet je nog weten over Lymfoom (indolent/agressief)?
Niet gespecificeerd
280
Wat zijn de tandheelkundige gevolgen van Lymfoom (indolent/agressief)?
Kan orale manifestaties geven; tandheelkundig beleid afhankelijk van behandeling.
281
Wat is de uitleg van Chronische Lymfatische Leukemie (CLL)?
Woekering van rijpe B-lymfocyten.
282
Wat zijn de symptomen van Chronische Lymfatische Leukemie (CLL)?
Vaak asymptomatisch, later vermoeidheid, vergrote milt.
283
Wat zijn de oorzaken van Chronische Lymfatische Leukemie (CLL)?
Onbekend, genetisch.
284
Hoe wordt Chronische Lymfatische Leukemie (CLL) gediagnosticeerd?
Bloedonderzoek, flowcytometrie.
285
Wat is de behandeling van Chronische Lymfatische Leukemie (CLL)?
Vaak afwachtend, dan chemotherapie, BTK-remmers.
286
Wat moet je nog weten over Chronische Lymfatische Leukemie (CLL)?
Niet gespecificeerd
287
Wat zijn de tandheelkundige gevolgen van Chronische Lymfatische Leukemie (CLL)?
BTK-remmers beïnvloeden bloedplaatjesfunctie, behandelplanning nodig.
288
Wat is de uitleg van Trombocytopenie / Trombocytopathie?
Tekort aan of disfunctie van bloedplaatjes.
289
Wat zijn de symptomen van Trombocytopenie / Trombocytopathie?
Bloedingen, blauwe plekken.
290
Wat zijn de oorzaken van Trombocytopenie / Trombocytopathie?
Immuun, leverziekte, medicatie.
291
Hoe wordt Trombocytopenie / Trombocytopathie gediagnosticeerd?
Bloedplaatjestelling, functieonderzoek.
292
Wat is de behandeling van Trombocytopenie / Trombocytopathie?
Transfusie, behandeling oorzaak.
293
Wat moet je nog weten over Trombocytopenie / Trombocytopathie?
Niet gespecificeerd
294
Wat zijn de tandheelkundige gevolgen van Trombocytopenie / Trombocytopathie?
Verhoogd bloedingsrisico bij ingrepen; overweeg transfusie.
295
Wat is de uitleg van Coagulopathieën (o.a. hemofilie, DIC, leverlijden)?
Stoornissen in de bloedstolling.
296
Wat zijn de symptomen van Coagulopathieën (o.a. hemofilie, DIC, leverlijden)?
Bloedingen, soms trombose.
297
Wat zijn de oorzaken van Coagulopathieën (o.a. hemofilie, DIC, leverlijden)?
Erfelijk, sepsis, leverziekte.
298
Hoe wordt Coagulopathieën (o.a. hemofilie, DIC, leverlijden) gediagnosticeerd?
Stollingstesten (PT, aPTT, INR).
299
Wat is de behandeling van Coagulopathieën (o.a. hemofilie, DIC, leverlijden)?
Factorvervanging, specialistische zorg.
300
Wat moet je nog weten over Coagulopathieën (o.a. hemofilie, DIC, leverlijden)?
Niet gespecificeerd
301
Wat zijn de tandheelkundige gevolgen van Coagulopathieën (o.a. hemofilie, DIC, leverlijden)?
Bloedingsrisico bij extracties; vooraf overleg nodig.
302
Wat is de uitleg van Immuundeficiënties (bv. HIV)?
Afweerstoornissen, vaak verminderde lymfocytenfunctie.
303
Wat zijn de symptomen van Immuundeficiënties (bv. HIV)?
Infecties, immuundisregulatie.
304
Wat zijn de oorzaken van Immuundeficiënties (bv. HIV)?
HIV, genetisch, therapie.
305
Hoe wordt Immuundeficiënties (bv. HIV) gediagnosticeerd?
Serologie, bloedbeeld.
306
Wat is de behandeling van Immuundeficiënties (bv. HIV)?
Behandeling oorzaak, ondersteuning afweer.
307
Wat moet je nog weten over Immuundeficiënties (bv. HIV)?
Niet gespecificeerd
308
Wat zijn de tandheelkundige gevolgen van Immuundeficiënties (bv. HIV)?
Verhoogd risico op parodontale en andere orale infecties.
309
Wat is de uitleg van Plasmacelpathologieën (bv. multipel myeloom)?
Kwaadaardige plasmacellen produceren abnormale antistoffen.
310
Wat zijn de symptomen van Plasmacelpathologieën (bv. multipel myeloom)?
Botpijn, anemie, nierfalen.
311
Wat zijn de oorzaken van Plasmacelpathologieën (bv. multipel myeloom)?
Onbekend.
312
Hoe wordt Plasmacelpathologieën (bv. multipel myeloom) gediagnosticeerd?
Serum eiwit elektroforese, beenmergbiopsie.
313
Wat is de behandeling van Plasmacelpathologieën (bv. multipel myeloom)?
Chemo, autologe stamceltransplantatie.
314
Wat moet je nog weten over Plasmacelpathologieën (bv. multipel myeloom)?
Niet gespecificeerd
315
Wat zijn de tandheelkundige gevolgen van Plasmacelpathologieën (bv. multipel myeloom)?
Orale letsels, risico op botnecrose bij bisfosfonaatgebruik.
316
Wat is de uitleg van Ehlers-Danlos Syndroom?
Erfelijke bindweefselstoornis.
317
Wat zijn de symptomen van Ehlers-Danlos Syndroom?
Hyperelastische huid, bloedingen.
318
Wat zijn de oorzaken van Ehlers-Danlos Syndroom?
Genetisch.
319
Hoe wordt Ehlers-Danlos Syndroom gediagnosticeerd?
Klinisch, genetisch onderzoek.
320
Wat is de behandeling van Ehlers-Danlos Syndroom?
Symptoomgericht.
321
Wat moet je nog weten over Ehlers-Danlos Syndroom?
Niet gespecificeerd
322
Wat zijn de tandheelkundige gevolgen van Ehlers-Danlos Syndroom?
Moeilijke wondheling na extracties.
323
Wat is de uitleg van Prerenaal nierlijden?
Nierfalen door verminderde doorbloeding van de nier (zonder intrinsieke nierschade)
324
Wat zijn de symptomen van Prerenaal nierlijden?
Dorst, droge slijmvliezen, orthostatische hypotensie, lage bloeddruk, oligurie
325
Wat zijn de oorzaken van Prerenaal nierlijden?
Hypovolemie (dehydratatie, bloeding), infectie, hartfalen, leverfalen, trombose
326
Hoe wordt Prerenaal nierlijden gediagnosticeerd?
Anamnese, labo (creatinine ↑), echo (normale niergrootte), lage urineoutput
327
Wat is de behandeling van Prerenaal nierlijden?
Volumetoediening (vocht), optimalisatie BD, medicatieaanpassing (bv. stop diuretica of ACEi tijdelijk)
328
Wat moet je nog weten over Prerenaal nierlijden?
Reversibel bij tijdige interventie
329
Wat zijn de tandheelkundige gevolgen van Prerenaal nierlijden?
Geen directe gevolgen, maar aandacht voor bloeddruk en dehydratie; vermijd nefrotoxische medicatie zoals NSAID’s
330
Wat is de uitleg van Intrarenaal nierlijden?
Schade aan de nier zelf: glomeruli, tubuli of interstitium
331
Wat zijn de symptomen van Intrarenaal nierlijden?
Oligurie of anurie, flankpijn, actief urinesediment (proteïnurie, hematurie), soms symptomen onderliggende aandoening
332
Wat zijn de oorzaken van Intrarenaal nierlijden?
Toxisch (NSAIDs, antibiotica, PPI), infectieus (HIV, pyelonefritis), auto-immuun (SLE, glomerulonefritis), maligniteit (myeloom)
333
Hoe wordt Intrarenaal nierlijden gediagnosticeerd?
Urineonderzoek, bloedwaarden, echo, soms nierbiopsie
334
Wat is de behandeling van Intrarenaal nierlijden?
Oorzakelijke behandeling, stop nefrotoxische medicatie
335
Wat moet je nog weten over Intrarenaal nierlijden?
Belangrijk onderscheid t.o.v. AKI met reversibele oorzaken
336
Wat zijn de tandheelkundige gevolgen van Intrarenaal nierlijden?
Kans op progressie naar CKD; medicatie met renale klaring moet aangepast worden, verhoogde bloedingsneiging bij stollingsstoornissen
337
Wat is de uitleg van Postrenaal nierlijden?
Obstructie van de urineafvoerwegen leidt tot verhoogde druk en verminderde filtratie in de nier
338
Wat zijn de symptomen van Postrenaal nierlijden?
Pijn in onderbuik/flank, globusgevoel, oligurie, hematurie
339
Wat zijn de oorzaken van Postrenaal nierlijden?
Nierstenen, benigne prostaathypertrofie, tumoren, blaasdysfunctie, anticholinerge medicatie
340
Hoe wordt Postrenaal nierlijden gediagnosticeerd?
Beeldvorming: echo (stuwing), CT, klinisch onderzoek
341
Wat is de behandeling van Postrenaal nierlijden?
Obstructie opheffen (blaassonde, steenverwijdering), oorzaak behandelen
342
Wat moet je nog weten over Postrenaal nierlijden?
Kan volledig reversibel zijn bij tijdige behandeling; risico op hydronefrose en permanente schade bij uitstel
343
Wat zijn de tandheelkundige gevolgen van Postrenaal nierlijden?
Geen directe implicaties tenzij chronisch → dan aangepaste medicatie, bloedingsrisico inschatten
344
Wat is de uitleg van Chronische nierinsufficiëntie (CKD)?
Progressief verlies van nierfunctie
345
Wat zijn de symptomen van Chronische nierinsufficiëntie (CKD)?
Vermoeidheid, jeuk, oedeem, hypertensie, , overhydratatie, uremie, hartritmestoornissen, metaboloe acidose, calciumneerslag, botafwijkingen, renale anemie, arteriosclerose, bloedingsneiging
346
Wat zijn de oorzaken van Chronische nierinsufficiëntie (CKD)?
Diabetes, hypertensie, glomerulonefritis, cardiovasculaire ziektes
347
Hoe wordt Chronische nierinsufficiëntie (CKD) gediagnosticeerd?
eGFR, creatinine, urineonderzoek
348
Wat is de behandeling van Chronische nierinsufficiëntie (CKD)?
Dieet, fosfaatbinders, antihypertensiva, fosforbinders, bicarbonaat, ionenuitwisselaars, antihistaminica, dialyse, transplantatie
349
Wat moet je nog weten over Chronische nierinsufficiëntie (CKD)?
Verhoogd CV-risico, botontkalking, anemie
350
Wat zijn de tandheelkundige gevolgen van Chronische nierinsufficiëntie (CKD)?
Droge mond, halitose, gingivabloedingen, infectierisico, dosering medicatie aanpassen
351
Wat is de uitleg van Acute nierinsufficiëntie (AKI)?
Plotselinge verslechtering van nierfunctie
352
Wat zijn de symptomen van Acute nierinsufficiëntie (AKI)?
Oligurie, anurie, misselijkheid, verwardheid, overhydratatie, uremie, hartritmestoornissen, metaboloe acidose, calciumneerslag, botafwijkingen, renale anemie, arteriosclerose, bloedingsneiging
353
Wat zijn de oorzaken van Acute nierinsufficiëntie (AKI)?
Prerenaal (hypovolemie), renaal (toxines, glomerulonefritis), postrenaal (obstructie)
354
Hoe wordt Acute nierinsufficiëntie (AKI) gediagnosticeerd?
Serumcreatinine, eGFR, echo
355
Wat is de behandeling van Acute nierinsufficiëntie (AKI)?
Oorzaak behandelen, vochttoediening, vermijden nefrotoxische medicatie, Dieet, fosfaatbinders, antihypertensiva, fosforbinders, bicarbonaat, ionenuitwisselaars, antihistaminica, dialyse, transplantatie
356
Wat moet je nog weten over Acute nierinsufficiëntie (AKI)?
Tijdig reversibel
357
Wat zijn de tandheelkundige gevolgen van Acute nierinsufficiëntie (AKI)?
Oppassen met contrastmiddelen, NSAID’s vermijden, AB-dosering aanpassen
358
Wat is de uitleg van Nefrotisch syndroom?
Massaal eiwitverlies via urine
359
Wat zijn de symptomen van Nefrotisch syndroom?
Oedeem, hypoalbuminemie, hyperlipemie
360
Wat zijn de oorzaken van Nefrotisch syndroom?
Glomerulaire schade (primair of secundair)
361
Hoe wordt Nefrotisch syndroom gediagnosticeerd?
Urineonderzoek (proteinurie), bloedonderzoek
362
Wat is de behandeling van Nefrotisch syndroom?
Zout- en eiwitbeperking, diuretica, corticosteroïden
363
Wat moet je nog weten over Nefrotisch syndroom?
Verhoogd tromboserisico
364
Wat zijn de tandheelkundige gevolgen van Nefrotisch syndroom?
Infectierisico, wondgenezing vertraagd, medicatie-effect op mondslijmvlies
365
Wat is de uitleg van Glomerulonefritis (bv. post-streptokokken)?
Ontsteking glomeruli (vaak immunologisch)
366
Wat zijn de symptomen van Glomerulonefritis (bv. post-streptokokken)?
Hematurie, proteïnurie, hypertensie, nierfalen
367
Wat zijn de oorzaken van Glomerulonefritis (bv. post-streptokokken)?
Immunocomplexen na infectie (bv. keelinfectie)
368
Hoe wordt Glomerulonefritis (bv. post-streptokokken) gediagnosticeerd?
Urineanalyse, biopsie, serologie
369
Wat is de behandeling van Glomerulonefritis (bv. post-streptokokken)?
Supportief, soms immuunsuppressie
370
Wat moet je nog weten over Glomerulonefritis (bv. post-streptokokken)?
Kinderen en jongvolwassenen, meestal mild verloop
371
Wat zijn de tandheelkundige gevolgen van Glomerulonefritis (bv. post-streptokokken)?
Indien anemie: bleek tandvlees; infectierisico verhoogd bij immunosuppressie
372
Wat is de uitleg van Urineweginfecties (UWI)?
Infecties van urethra, blaas of nieren
373
Wat zijn de symptomen van Urineweginfecties (UWI)?
Pijn, koorts, dysurie, hematurie, flankpijn
374
Wat zijn de oorzaken van Urineweginfecties (UWI)?
Gramnegatieve bacteriën (E. coli), reflux, katheters
375
Hoe wordt Urineweginfecties (UWI) gediagnosticeerd?
Urinecultuur, dipstick, kliniek
376
Wat is de behandeling van Urineweginfecties (UWI)?
Antibiotica (man/gecompliceerd), verhoogde hydratatie, antisepticum (vrouw)
377
Wat moet je nog weten over Urineweginfecties (UWI)?
Zeer frequent bij vrouwen
378
Wat zijn de tandheelkundige gevolgen van Urineweginfecties (UWI)?
Bij pyelonefritis: uitstel van THK-behandelingen, risico op infectieverspreiding
379
Wat is de uitleg van Nierstenen (lithiasis)?
Vast neerslagmateriaal in urinewegen
380
Wat zijn de symptomen van Nierstenen (lithiasis)?
Koliekpijn, hematurie, nausea, braken
381
Wat zijn de oorzaken van Nierstenen (lithiasis)?
Dehydratie, infectie, erfelijke factoren
382
Hoe wordt Nierstenen (lithiasis) gediagnosticeerd?
Echo, CT zonder contrast
383
Wat is de behandeling van Nierstenen (lithiasis)?
NSAID’s, tamsulosine, ESWL, chirurgie
384
Wat moet je nog weten over Nierstenen (lithiasis)?
Preventie via hydratatie en dieet
385
Wat zijn de tandheelkundige gevolgen van Nierstenen (lithiasis)?
NSAID-gebruik voorzichtig, pijnstillingsbeleid aanpassen
386
Wat is de uitleg van Niercelcarcinoom?
Kwaadaardige tumor van de nier
387
Wat zijn de symptomen van Niercelcarcinoom?
Flankpijn, hematurie, gewichtsverlies
388
Wat zijn de oorzaken van Niercelcarcinoom?
Roken, erfelijke aanleg
389
Hoe wordt Niercelcarcinoom gediagnosticeerd?
CT, echo, biopsie
390
Wat is de behandeling van Niercelcarcinoom?
Chirurgie, targettherapie
391
Wat moet je nog weten over Niercelcarcinoom?
Vaak laat ontdekt
392
Wat zijn de tandheelkundige gevolgen van Niercelcarcinoom?
Impact op algemene gezondheid, overleg met arts bij actieve behandeling
393
Wat is de uitleg van Blaas- of prostaatkanker?
Tumoren van uroepitheel/prostaat
394
Wat zijn de symptomen van Blaas- of prostaatkanker?
Hematurie, mictiestoornissen
395
Wat zijn de oorzaken van Blaas- of prostaatkanker?
Roken, leeftijd, chronische irritatie
396
Hoe wordt Blaas- of prostaatkanker gediagnosticeerd?
PSA, echo, rectaal onderzoek
397
Wat is de behandeling van Blaas- of prostaatkanker?
Heelkunde, radiotherapie, hormonale therapie
398
Wat moet je nog weten over Blaas- of prostaatkanker?
PSA-screening controversieel
399
Wat zijn de tandheelkundige gevolgen van Blaas- of prostaatkanker?
Weinig directe implicatie, tenzij onder immunotherapie
400
Wat is de uitleg van Dialyse (hemo/peritoneaal)?
Kunstmatige verwijdering van afvalstoffen
401
Wat zijn de symptomen van Dialyse (hemo/peritoneaal)?
Vermoeidheid, infectierisico, jeuk
402
Wat zijn de oorzaken van Dialyse (hemo/peritoneaal)?
Terminale nierinsufficiëntie
403
Hoe wordt Dialyse (hemo/peritoneaal) gediagnosticeerd?
Klinisch en labo opvolging
404
Wat is de behandeling van Dialyse (hemo/peritoneaal)?
Hemodialyse of peritoneale dialyse
405
Wat moet je nog weten over Dialyse (hemo/peritoneaal)?
Katheterinfecties, stollingsproblemen
406
Wat zijn de tandheelkundige gevolgen van Dialyse (hemo/peritoneaal)?
Infectiepreventie essentieel, bloedingsrisico ↑, aangepaste medicatiedosering
407
Wat is de uitleg van Niertransplantatie?
Vervanging van niet-functionerende nier
408
Wat zijn de symptomen van Niertransplantatie?
Beter dan dialyse qua levenskwaliteit
409
Wat zijn de oorzaken van Niertransplantatie?
Terminale nierinsufficiëntie
410
Hoe wordt Niertransplantatie gediagnosticeerd?
HLA-matching, pre-operatieve screening
411
Wat is de behandeling van Niertransplantatie?
Chirurgisch + levenslange immunosuppressie
412
Wat moet je nog weten over Niertransplantatie?
Opportunistische infecties, maligniteit
413
Wat zijn de tandheelkundige gevolgen van Niertransplantatie?
Verhoogd infectierisico, gingivahyperplasie bij ciclosporine, dentogene foci vóór transplant verwijderen
414
Wat is de uitleg van Renovasculaire hypertensie?
Hypertensie door vernauwde nierslagader
415
Wat zijn de symptomen van Renovasculaire hypertensie?
Moeilijk behandelbare hoge BD
416
Wat zijn de oorzaken van Renovasculaire hypertensie?
A. renalis stenose
417
Hoe wordt Renovasculaire hypertensie gediagnosticeerd?
Duplex, angiografie
418
Wat is de behandeling van Renovasculaire hypertensie?
Angioplastiek, medicatie
419
Wat moet je nog weten over Renovasculaire hypertensie?
Vaak bij jongere hypertensiepatiënten
420
Wat zijn de tandheelkundige gevolgen van Renovasculaire hypertensie?
Vermijden vasoconstrictieve medicatie (bv. adrenaline)
421
Wat is de uitleg van Renale anemie?
Anemie door EPO-tekort
422
Wat zijn de symptomen van Renale anemie?
Vermoeidheid, bleekheid, dyspnoe
423
Wat zijn de oorzaken van Renale anemie?
Chronische nierinsufficiëntie
424
Hoe wordt Renale anemie gediagnosticeerd?
Hb, EPO
425
Wat is de behandeling van Renale anemie?
EPO-suppletie, ijzer
426
Wat moet je nog weten over Renale anemie?
Bijkomend cardiovasculair risico
427
Wat zijn de tandheelkundige gevolgen van Renale anemie?
Bleek tandvlees, verhoogde vermoeidheid bij THK-sessies
428
Wat is de uitleg van Renale osteodystrofie?
Botafwijkingen door nierfalen
429
Wat zijn de symptomen van Renale osteodystrofie?
Botpijn, breuken, skeletafwijkingen
430
Wat zijn de oorzaken van Renale osteodystrofie?
Secundaire hyperparathyreoïdie
431
Hoe wordt Renale osteodystrofie gediagnosticeerd?
Calcium, fosfaat, PTH
432
Wat is de behandeling van Renale osteodystrofie?
Vitamine D, fosfaatbinders
433
Wat moet je nog weten over Renale osteodystrofie?
↑ risico op fracturen
434
Wat zijn de tandheelkundige gevolgen van Renale osteodystrofie?
Moeilijke extractieheling, osteonecrose (bisfosfonaten!)
435
Wat is de uitleg van Amyloïdose?
Ophoping van amyloïd in organen, o.a. tong
436
Wat zijn de symptomen van Amyloïdose?
Verdikte tong, tandafdrukken, dysfagie
437
Wat zijn de oorzaken van Amyloïdose?
Chronische inflammatie, nierfalen
438
Hoe wordt Amyloïdose gediagnosticeerd?
Biopsie
439
Wat is de behandeling van Amyloïdose?
Onderliggende aandoening behandelen
440
Wat moet je nog weten over Amyloïdose?
Systemische complicaties
441
Wat zijn de tandheelkundige gevolgen van Amyloïdose?
Verstoorde orale anatomie, moeilijkheden bij THK-behandelingen
442
Wat is de uitleg van HSV-1 / HSV-2?
Herpes simplex-virus type 1 (oraal) en 2 (genitaal)
443
Wat zijn de symptomen van HSV-1 / HSV-2?
Pijnlijke blaasjes, gingivostomatitis (primoinfectie), labiale herpes (recidief), koorts
444
Wat zijn de oorzaken van HSV-1 / HSV-2?
Oraal contact (HSV-1), seksueel (HSV-2)
445
Hoe wordt HSV-1 / HSV-2 gediagnosticeerd?
Klinisch, PCR bij ernstige gevallen
446
Wat is de behandeling van HSV-1 / HSV-2?
Acyclovir bij primo-infectie of recidieven
447
Wat moet je nog weten over HSV-1 / HSV-2?
Besmettelijk tot korstvorming; kan encefalitis of keratitis geven
448
Wat zijn de tandheelkundige gevolgen van HSV-1 / HSV-2?
Uitstel behandeling bij actieve laesies, risico op virale transmissie via speeksel
449
Wat is de uitleg van Herpes Zoster (HZV)?
Reactivatie van varicellavirus → zona
450
Wat zijn de symptomen van Herpes Zoster (HZV)?
Blaasjes, neuralgie, koorts, mogelijke oog- of oorinvasie (Ramsay Hunt)
451
Wat zijn de oorzaken van Herpes Zoster (HZV)?
Reactivatie latent virus (verminderde immuniteit) (besmettlijkheid vanaf 48 voor de rash)
452
Hoe wordt Herpes Zoster (HZV) gediagnosticeerd?
Klinisch, soms PCR
453
Wat is de behandeling van Herpes Zoster (HZV)?
Pijnstilling, antiviraal bij oog/aangezichtsbetrokkenheid
454
Wat moet je nog weten over Herpes Zoster (HZV)?
Ouderen en immuungecompromitteerden vatbaar
455
Wat zijn de tandheelkundige gevolgen van Herpes Zoster (HZV)?
Bij zona in gelaat: verhoogd risico op littekens en mondproblemen
456
Wat is de uitleg van EBV (Epstein-Barr)?
Oorzaak van mononucleose
457
Wat zijn de symptomen van EBV (Epstein-Barr)?
Koorts, keelpijn, adenopathie, vermoeidheid, postvirale asthenie
458
Wat zijn de oorzaken van EBV (Epstein-Barr)?
Speekseloverdracht (“kissing disease”)
459
Hoe wordt EBV (Epstein-Barr) gediagnosticeerd?
Serologie (VCA, EBNA, atypische lymfocyten)
460
Wat is de behandeling van EBV (Epstein-Barr)?
Geen antivirale therapie, enkel bij complicaties (corticoïden)
461
Wat moet je nog weten over EBV (Epstein-Barr)?
Mogelijke link met lymfomen, MS
462
Wat zijn de tandheelkundige gevolgen van EBV (Epstein-Barr)?
Opletten bij zwelling en vermoeidheid; verminderde weerstand
463
Wat is de uitleg van CMV?
Cytomegalovirus, vaak asymptomatisch
464
Wat zijn de symptomen van CMV?
Mononucleose-achtig beeld bij gezonde; pneumonitis, retinitis bij immuungecompromitteerden
465
Wat zijn de oorzaken van CMV?
Transfusie, speeksel, seksueel, perinataal
466
Hoe wordt CMV gediagnosticeerd?
Serologie, PCR
467
Wat is de behandeling van CMV?
Ganciclovir bij ernstige vormen
468
Wat moet je nog weten over CMV?
Belangrijk bij transplantatie, HIV, zwangerschap
469
Wat zijn de tandheelkundige gevolgen van CMV?
Bij immuungecompromitteerden risico op orale ulceraties en infecties
470
Wat is de uitleg van HHV-6/7 (zesde ziekte)?
Veroorzaakt exanthema subitum
471
Wat zijn de symptomen van HHV-6/7 (zesde ziekte)?
Hoge koorts gevolgd door uitslag
472
Wat zijn de oorzaken van HHV-6/7 (zesde ziekte)?
Speeksel, placenta
473
Hoe wordt HHV-6/7 (zesde ziekte) gediagnosticeerd?
Klinisch
474
Wat is de behandeling van HHV-6/7 (zesde ziekte)?
Zelflimiterend
475
Wat moet je nog weten over HHV-6/7 (zesde ziekte)?
Vooral bij jonge kinderen
476
Wat zijn de tandheelkundige gevolgen van HHV-6/7 (zesde ziekte)?
Geen specifieke implicaties
477
Wat is de uitleg van HHV-8 (Kaposi sarcoom)?
Viraal geïnduceerde kanker bij immuungecompromitteerden
478
Wat zijn de symptomen van HHV-8 (Kaposi sarcoom)?
Paars-rode letsels, ook mucosaal
479
Wat zijn de oorzaken van HHV-8 (Kaposi sarcoom)?
HIV-geassocieerd
480
Hoe wordt HHV-8 (Kaposi sarcoom) gediagnosticeerd?
Biopsie
481
Wat is de behandeling van HHV-8 (Kaposi sarcoom)?
HIV-behandeling, chemo
482
Wat moet je nog weten over HHV-8 (Kaposi sarcoom)?
Cutane en orale bloedingsrisico’s
483
Wat zijn de tandheelkundige gevolgen van HHV-8 (Kaposi sarcoom)?
Orale letsels bloeden snel; oppassen bij ingrepen
484
Wat is de uitleg van HIV / AIDS?
Chronische virale immuunziekte
485
Wat zijn de symptomen van HIV / AIDS?
Aspecifiek: koorts, vermoeidheid, gewichtsverlies → opportunistische infecties
486
Wat zijn de oorzaken van HIV / AIDS?
Bloed, seksueel contact, moeder-kind
487
Hoe wordt HIV / AIDS gediagnosticeerd?
Serologie, PCR, CD4+ meting
488
Wat is de behandeling van HIV / AIDS?
cART (combinatie van antivirale therapieën) bij accidentele besmetting afhankelijk van de ernst starten met PEP
489
Wat moet je nog weten over HIV / AIDS?
U=U (onmeetbare viral load = niet besmettelijk), geen genezing
490
Wat zijn de tandheelkundige gevolgen van HIV / AIDS?
Candida, Kaposi, necrotiserende gingivitis, verhoogde infectierisico’s, bloederige interventies uitstellen bij niet behandelde patienten
491
Wat is de uitleg van Hepatitis A (HAV)?
Acute leverinfectie, zelflimiterend
492
Wat zijn de symptomen van Hepatitis A (HAV)?
asymptomatisch of Icterus, koorts, vermoeidheid, buikpijn
493
Wat zijn de oorzaken van Hepatitis A (HAV)?
Feco-oraal, voedsel/water
494
Hoe wordt Hepatitis A (HAV) gediagnosticeerd?
Serologie (IgM, IgG)
495
Wat is de behandeling van Hepatitis A (HAV)?
hygiene, vaccin ter preventie en vaak asymptomatisch
496
Wat moet je nog weten over Hepatitis A (HAV)?
Vaccin beschikbaar
497
Wat zijn de tandheelkundige gevolgen van Hepatitis A (HAV)?
Bij icterus en koorts: uitstel behandelingen
498
Wat is de uitleg van Hepatitis B (HBV)?
Acute of chronische virale hepatitis
499
Wat zijn de symptomen van Hepatitis B (HBV)?
bij chronische: asymptomatisch, Icterus, vermoeidheid, risico op cirrose of HCC
