TH 5 : bouwstenen van organismen

Question 1

Oefening. Tekening 1. Noteer de stoffen waaruit de mens bestaat in de legende.

Answer 1

1. water
2. eiwitten
3. vetten
4. mineralen
5. koolhydraten

Question 2

Vul aan. De mens is … en de stoffen waaruit de mens bestaat, zijn …

Answer 2

levend.. levensloos

Question 3

Welke stof bevat het menselijk lichaam het meest?

Answer 3

water

Question 4

Wat zijn de kleine verschillen in samenstelling tussen man en vrouw?

Answer 4

De man is meer gespierd, hij heeft meer eiwitten water dan een vrouw.
De vrouw heeft door haar vrouwelijke rondingen in verhouding tot de man meer vetten.

Question 5

Wat is levend tussen volgende zaken?
1. moleculen
2. koolhydraten
3. cel
4. lutum, silicium en aluminiumzouten
5. baksteen
6. stad
7. organisme

Answer 5

3 en 7

Question 6

Wat is het kleinste levende bouwsteentje van een organisme? (Groene kader)

Answer 6

De cel is het kleinste levende bouwsteentje van een organisme. Een levende cel is opgebouwd uit verschillende levenloze stoffen.

Question 7

Oefening. Tekening 2.
1.Is A of B een overlangse doorsnede van een appel?
2.Is C of D een dwarse doorsnede van een tomaat?

Answer 7

1.B
2.C

Question 8

Wat is het verschil tussen een dwarse en een overlangs doorsnede? (Groene kader)

Answer 8

Bij een overlangse doorsnede is de snijrichting in de lengte.
Bij een dwarse doorsnede is de snijrichting dwars op de lengte.

Question 9

Wat is het verschil tussen macro- en microscopisch? (Groene kader)

Answer 9

Iets macroscopisch waarnemen doe je met het blote oog.
Iets microscopisch waarnemen doe je met een loep of microscoop (of lens in gsm) omdat het te klein is om met het blote oog waar te nemen.

Question 10

Tekening 3. Hoe is een lichtmicroscoop opgebouwd?

Answer 10

1. tubus
2. revolver
3. objectief (voorwerpen)
4. tafelklemmen
5. lichtregelaar (diafragma en condensor)
6. microscooplamp
7. oculair (ooglens)
8. statief
9. voorwerptafel
10. macroschroef
11. microschroef
12. voet

Question 11

Hoe gebruik je een microscoop stapsgewijs om tot een goed beeld te komen? (gebruik tekening 3)

Answer 11

1. Leg een preparaat op de voorwerptafel, net onder het objectief.
2. Schakel de microscooplamp aan.
3. Draai met de revolver het kleinste objectief boven de voorwerptafel.
4. Draai door middel van de macroschroef de tafel zo dicht mogelijk bij het objectief
5. Kijk nu pas door het oculair, terwijl je aan de macroschroef draait tot je een scherp beeld ziet.
6. Verplaats het preparaat indien nodig, zodat wat je zoekt centraal in je beeld staat.
7. Draai met de revolver het volgende objectief op. Scherpstellen doe je nu vrijwel uitsluitend met de microschroef. Doe hetzelfde om scherp te stellen bij het grootste objectief.
8. Als de lichtinval niet goed is, kun je die bijsturen met de lichtregelaar.
9. Als je bij het tweede of derde objectief het scherpe beeld kwijt bent, start dan opnieuw bij stap 3.

Question 12

Tekening 4. Rangschik van groot naar klein.

Answer 12

3 - 2 - 1
5 - 4 - 6
8 - 9 -7

Question 13

Tekening 5. Hoe is het fruit doorgesneden?

Answer 13

De doorsnede van de kiwi is dwars.
De doorsnede van de aardbei is overlangs

Question 14

Met welk toestel kan je een cel bestuderen?

Answer 14

een microscoop

Question 15

Geef me drie beroepen waarbij aan microscopisch onderzoek wordt gedaan.

Answer 15

laborant, microbioloog, arts

Question 16

Tekening 6. Wat zijn A en B?
Vul de cijfers aan.

Answer 16

A. Bouw van een plantaardige cel
B. Bouw van een dierlijke cel
1. celkern
2. celmembraam
3. cytoplasma
4. mitochondriën
5. bladgroenkorrels
6. vacuole
7. celwand

Question 17

Tekening 7. Noteer het celonderdeel bij elke cartoon.

Answer 17

1. celkern
2. mitochondrium
3. groen zonnepaneel
4. cytoplasma - celmembraan
5. celwand
6. vacuole

Question 18

Hoe zijn cellen opgebouwd? (Groene kader)

Answer 18

Zowel een plantencel als een dierlijke cel bestaat uit: een celmembraan, een celkern en een cytoplasma met mitochondriën.
Een plantencel bezit bovendien ook: een celwand, een vacuole en bladgroenkorrels in het cytoplasma.
Alle celonderdelen werken samen om van de cel een levend bouwsteentje te maken:
1. De celkern coördineert de werking van de cel
2. Het celmembraan regelt het transport van stoffen in en uit de cel.
3. De celwand zorgt bij planten voor extra stevigheid.
4. De vacuole zorgt bij planten voor stevigheid en de opslag van water en opgeloste stoffen.
5. In het cytoplasma zijn voedings- en afvalstoffen opgelost.
6. In de mitochondriën en bladgroenkorrels gebeuren belangrijke stof- en energieomzettingen.

Question 19

Geef me de omschrijving en functie van de celkern.

Answer 19

Een herkenbaar bolvormig donkergekleurd celonderdeel.
Coördineert de werking van de cel en bevat de erfelijke kenmerken van het organisme (DNA)

Question 20

Geef me de omschrijving en functie van het celmembraan.

Answer 20

Een dun vliesje rondom het cytoplasma. Dit is de celbegrenzing die het transport van stoffen in en uit de cel regelt.

Question 21

Geef me de omschrijving en functie van het cytoplasma.

Answer 21

Een geleiachtige vloeistof waarin verschillende celonderdelen voorkomen. Dit is de celvloeistof die opgeloste stoffen voor de cel bevat.

Question 22

Wat zijn de mitochondriën en geef me omschrijving en functie?

Answer 22

Heel kleine korreltjes in het cytoplasma, ze zijn amper of niet zichtbaar met een lichtmicroscoop (1-2 um). Hier gebeuren stofomzettingen waarbij glucose wordt verbrand en er energie vrijkomt.

Question 23

Geef me de omschrijving en functie van bladgroenkorrels.

Answer 23

Grotere groene korrels in het cytoplasma van plantencellen (5-10 um)? Hier gebeuren stofomzettingen waarbij voedingsstoffen (glucose) voor de plant worden gevormd.

Question 24

Geef me de omschrijving en functie van een vacuole.

Answer 24

Een blaasje gevuld met vocht dat de celinhoud tegen de celwand duwt.
Water en opgeloste stoffen worden hier opgeslagen en geven de plantencel extra stevigheid.

Question 25

Geef me de omschrijving en functie van de celwand.

Answer 25

Dikke celbegrenzing opgebouwd uit cellulose. Zorgt voor de vorm en stevigheid van de plantencel.

Question 26

Tekening 8. Vul aan.

Answer 26

Preparaat ajuinvliesje: a. dezelfde b. gelijkaardig c. aaneengesloten d. bedekken en beschermen e. dekweefsel f. een weefsel Preparaat mondslijmvlies: a. dezelfde b. gelijkaardig c. aaneengesloten d. bedekken en beschermen e. dekweefsel f. een weefsel

Question 27

Tekening 9. Vergelijk de cellen op de microscopische beelden. Vul aan.

Answer 27

Dwarsdoorsnede stengel winterjasmijn: a. meerdere celtypes b. meerdere weefsels c. stengel d. allemaal e. een orgaan Overlangse doorsnede mensenhuid: a. meerdere celtypes b. meerdere weefsels c. huid d. beschermen tegen indringers + warmteregeling e. een orgaan

Question 28

Hoe groeperen cellen zich tot weefsels en organen? (Groene kader)

Answer 28

Een weefsel is een groep cellen met hetzelfde uitzicht en dezelfde functie. Een orgaan is een groep van weefsels die samen instaan voor dezelfde functie(s). Een weefsel bestaat uit één celtype. Een orgaan bestaat uit verschillende celtypes. Cellen en weefsels zijn microscopisch klein. Organen zijn macroscopisch waarneembaar.

Question 29

Tekening 10. Benoem de onderdelen. Wat is groen en wat is geel?

Answer 29

1. celmembraan 2. vacuole 3. celkern 4. celwand 5. cytoplasma 6. dierlijke cel 7. plantaardige cel Groen = de bladgroenkorrels Geel = de mitochondriën

Question 30

Tekening 11. Verbind de celonderdelen met hun functie.

Answer 30

1b 2a 3f 4c 5d 6e 7g

Question 31

Tekening 12.Bekijk de dissectie van het konijn (zoogdier) en vul aan.

Answer 31

1. rechterzijde 2. linkerzijde 3. borstholte 4. buikholte

Question 32

Tekening 12. Beantwoord de vragen 1. Welk elastisch gespierd vlies scheidt de romp inwendig in 2? 2. Welke twee lichaamsholtes worden zo gevormd? 3. Welke twee organen gaan er door het middenrif? 4. Welke botten beschermen de organen in de borstholte? 5. Welke belangrijke organen worden zo beschermd? 6. Welke lichaamsholte is het grootst? 7. Welke organen vallen het meest op in de buikholte? 8. Welke boonvormige organen liggen tegen de rugzijde op ongelijke hoogte?

Answer 32

1. middenrif 2. borst-en buikholte 3. slokdarm en bloedvaten 4. ribben en borstbeen 5. longen en hart 6. buikholte 7. maag, darmen en lever 8. nieren

Question 33

Tekening 13. Vul aan.

Answer 33

1. luchtpijp 2. rib 3. hart 4. rechterlong 5. borstholte 6. maag 7. lever 8. endeldarm 9. dunne darm 10. dikke darm 11. blindedarm 12. buikholte 13. rechterbijnier 14. rechternier 15. linkerurineleider 16. rechtereierstok 17. rechtereileider 18. baarmoeder 19. urineblaas 20. buikholte 21. linkerteelbal 22. penis 23. buikholte

Question 34

Tekening 14. Vul aan.

Answer 34

1. luchtpijp 2. bloedvaten 3. galblaas 4. milt 5. (linker)nier 6. urineblaas 7. dunne darm 8. blindedarm 9. appendix 10. dikke darm 11. endeldarm 12. aars 13. rib 14. middenrif

Question 35

Hoe is een zoogdier inwendig opgebouwd? (Groene kader)

Answer 35

In de romp van een zoogdier onderscheid je verschillende organen. De organen liggen verdeeld in twee ruimtes: een borstholte en een buikholte. Borst- en buikholte worden van elkaar gescheiden door een middenrif (diafragma)

Question 36

Tekening 15. Bekijk de tekening en vul de tabel in.

Answer 36

1. C - 5 en 6 - bloedvaten en hart 2. A - 1 en 2 - slokdarm en lever 3. D - 7 en 8 - nieren en urineblaas 4. B - 3 en 4 - luchtpijp en longen 5. G - 13 en 14 - penis en teelballen 6. F - 11 en 12 - eierstokken en baarmoeder 7. E - 9 en 10 - schedel en scheenbeen 8. H - 15 en 16 - biceps en buikspieren 9. I - 17 en 18 - hersenen en ruggenmerg

Question 37

Uit hoeveel organen is elk stelsel met dezelfde levensfunctie opgebouwd?

Answer 37

meerdere organen

Question 38

Tekening 16. Noteer de nummers bij de organen. Wat is groen, geel, blauw en oranje?

Answer 38

Groen = spijsverteringsstelsel Geel = uitscheidingsstelsel Blauw = ademhalingsstelsel Oranje = transportstelsel 10. lever 14. appendix 5. keelholte 9. alvleesklier 4. speekselklieren 3. tong 7. maag 1. mondholte 2. mondopening 11. galblaas 12. dunne darm 13. blindedarm 17. aars 15. dikke darm 16. endeldarm 6. slokdarm 8. twaalfvingerige darm 29. urineblaas 27. rechternier 28. rechterurineleider 26. linkernier 30. urinebuis 19. neusholte 2. mondopening 22. linkerlong 1. mondholte 21. luchtpijptakken 5. keelholte 20. luchtpijp 18. neusgaten 31. rechterlong 23. middenrif 24. hart 25. milt

Question 39

Hoe groeperen organen zich tot stelsels? (Groene kader)

Answer 39

Een stelsel is een groepering van organen die samenwerken aan dezelfde levensfunctie. Organen en stelsels zijn macroscopisch waarneembaar. Enkele belangrijke stelsels in een zoogdier zijn: spijsverteringsstelsel, ademhalingsstelsel, transportstelsel, uitscheidingsstelsel, voortplantingsstelsel, beenderstelsel (skelet), spierstelsel en zenuwstelsel. Een organisme is het geheel van alle stelsel.

Question 40

Tekening 17. Noteer het stelsel.

Answer 40

A. (vrouwelijk) voortplantingsstelsel B. spijsverteringsstelsel C. ademhalingsstelsel D. uitscheidingsstelsel

Question 41

Tekening 18. Verbind het stelsel met de organen die erin voorkomen. In welke lichaamsholte bevindt zich elk orgaan?

Answer 41

1. a en b - beide buikholte 2. c en e - beide buikholte 3. d - borst- en buikholte 4. f en g - f(buikholte) en g(borst- en buikholte) 5. h - borstholte

Question 42

Tekening 19. 1.Welk geslacht heeft dit konijn? 2. In welke doorsnede is het getekend? 3. Wat is het rode en wat is het groene? 4. Blauw en geel?

Answer 42

1. vrouwelijk 2. overlangs 3. het spijsverteringsstelsel is groen en het transportstelsel rood 4. de longen zijn blauw en de nieren zijn geel

Question 43

Tekening 20. Vul de organisatieniveaus binnen een organisme in.

Answer 43

1. cel 2.weefsel 3. orgaan 4. stelsel 5. organisme

Question 44

Welke stof in je lichaam zorgt voor het transport van en naar de cellen?

Answer 44

bloed

Question 45

Vanuit welke organen is er aanvoer van stoffen?

Answer 45

darmen en longen

Question 46

In welk celonderdeel vindt de celademhaling plaats?

Answer 46

mitochondriën

Question 47

Naar welke organen worden de eindproducten van de celademhaling afgevoerd?

Answer 47

huid, nieren en longen

Question 48

Welke stofomzetting vindt er plaats tijdens de celademhaling?

Answer 48

Zuurstofgas O2 en glucose worden omgezet in koolfstofdioxide (CO2), water H2O en afvalstoffen.

Question 49

Welke energieomzetting vindt er plaats tijdens de celademhaling?

Answer 49

Chemische energie uit voedsel wordt omgezet in warmte- en bewegingsenergie.

Question 50

Hoe functioneert de cel voor de samenhang binnen een dierlijk organisme? (Groene kader)

Answer 50

In de mitochondriën van elke levende cel vindt de celademhaling plaats. Tijdens dat proces gebeuren er energie- en stofomzettingen. Bij de energieomzetting in de cel wordt opgeslagen chemische energie uit voedsel omgezet in warmte- en bewegingsenergie. Bij de stofomzetting in de cel worden stoffen als zuurstofgas, glucose en andere voedingsstoffen omgezet in water, koolstofdioxide en afvalstoffen. Het bloed zorgt voor de aan- en afvoer van deze stoffen.

Question 51

Wat ben ik? a. Ik ben een dun vliesje dat stoffen in en uit de cel laat. b. Ik ben de coördinator van de cel en regel de celademhaling. c. Wij zorgen in de cel voor de verbranding van glucose met zuurstofgas ter vorming van energie.

Answer 51

a. celmembraan b. celkern c. mitochondriën

Question 52

Tekening 21. Wat zijn de juiste uitspraken?

Answer 52

1 - 3 - 5 - 7 - 8

Question 53

Tekening 22. De samenvatting nakijken!!!

Answer 53

OK :)

Question 54

Test jezelf!

Answer 54

Ok :)