Week 1 HC2 + VO3 Flashcards
(26 cards)
Wat is planetary health?
Onderzoekt de impact van door de mens veroorzaakte veranderingen in natuurlijke systemen op de gezondheid.
Wat zijn drie verbeteringen in de volksgezondheid wereldwijd?
- Kindersterfte gedaald van 40% naar <5%.
- Gestegen levensverwachting. : o.a. Door verbeterde sanitaire voorzieningen en toegenomen toegang tot zorg.
- Minder extreme armoede.
Wat zijn drie oorzaken van de overgang van het holoceen naar het antropoceen en wat betekenen deze begrippen?
- Holoceen: tijdperk met stabiel klimaat.
- Antropoceen: tijdperk waarin menselijke activiteit veel impact heeft op klimaat
- Landbouwrevolutie.
- Industriële revolutie.
- The Great Acceleration (na WOII toegenomen vraag naar grondstoffen).
Wat is de maximaal toelaatbare temperatuurstijging volgens de wetenschap?
1.5°C.
Wat gebeurt er bij een temperatuurstijging boven de 1.5°C? Hoe heet de term hiervoor?
Kantelpunten worden bereikt (zoals smelten van ijskappen en permafrost). Ook wel Tipping point genoemd. Dit is ‘the point of no return’. Hierna is schade onomkeerbaar en neemt het exponentieel toe.
Hoeveel is de aarde momenteel opgewarmd?
1.2°C.
Welke gezondheidsproblemen veroorzaakt hitte en wie vallen onder de risicogroepen?
- Meer dehydratie, hitteberoerten, HVZ-exacerbaties en respiratoire aandoeningen.
- Met name in de steden, omdat de hitte hier langer blijft hangen= hitte-eilanden;
- Risicogroepen voor hitte zijn kinderen, ouderen en armen, waardoor de bevolking ongelijkheid toeneemt;
Wat zijn gevolgen van extreem weer (bijv. overstromingen, stormen, bosbranden)?
- Directe doden en gewonden.
- Vervuild water en verspreiding van ziektes.
- Schade aan infrastructuur → minder toegang tot zorg.
Wat zijn voorbeelden van luchtvervuiling en wat zijn de gevolgen?
- Het verbranden van fossiele brandstoffen en bv bosbranden wat zorgt voor meer fijnstof en ozonvorming
→ toename respiratoire en HVZ-aandoeningen. Ook toename van pollen allergeniciteit en nieuwe allergenen: langere pollenseizoen met verhoogde pollenproductie, waardoor meer astma.
Hoe beïnvloedt klimaatverandering infectieziekten?
Door overstromingen, verandering in neerslag en temperatuurstijging toegenomen verspreiding van vectoren zoals malaria, teken en Zika-virus.
Wat zijn drie indirecte gevolgen van klimaatverandering op de gezondheid?
- Voedselonzekerheid (mislukte oogsten).
- Slechtere mentale gezondheid.
- Migratie, ontheemding en maatschappelijke onrust.
Wat zijn planetary boundaries?
Grenzen waarbinnen de planeet gezond blijft voor de huidige en toekomstige generaties.
Wat zijn de negen planetary boundaries?
- Klimaatverandering.
- Chemische vervuiling (zoals plastic).
- Uitputting van de ozonlaag.
- Luchtvervuiling.
- Verzuring van de oceanen.
- Stikstof- en fosforcyclus.
- Zoetwatergebruik.
- Verandering in landgebruik.
- Verlies van biodiversiteit.
Welke planetary boundaries zijn al overschreden?
Zes van de negen, waaronder biodiversiteit en stikstof- en fosforcycli.
Waarom is afname van biodiversiteit gevaarlijk?
Verhoogt kans op infectieziekten en vermindert medicatiegrondstoffen.
Welke landen hebben het meest bijgedragen aan CO2-uitstoot?
- VS: 40%.
- EU-28: 29%.
- Rest van Europa: 13%.
- Rest van Global North: 10%.
- Global South: 8%.
Welke bevolkingsgroepen en welke landen zijn het meest kwetsbaar voor klimaatverandering?
- bevolkingsgroepen: Armen, migranten, daklozen, vrouwen, ouderen, inheemse bevolkingen, kinderen en chronisch zieken.
- landen: de landen die het meest te kampen hebben en zullen krijgen met klimaatverandering, zijn de landen die het minste hebben bijgedragen aan de emissie (de Global South).
Wat is adaptatie? Noem een voorbeeld.
Verminderen van kwetsbaarheid voor klimaatverandering, bijvoorbeeld door het voorbereiden op mogelijke gezondheidscrisis. VB: opstellen nationaal hitteplan
Wat is mitigatie? Noem een voorbeeld.
Voorkomen van verdere klimaatverandering door uitstootvermindering. BV. Plaatsen windmolens of elektrische autos.
Wat zijn co-benefits, noem voorbeelden.
- het verlagen van CO2 uitstoot zorgt ook voor positieve bijeffecten op de volksgezondheid , zoals:
- Actieve mobiliteit (meer fietsen, minder auto’s).
- Voeding en leefstijl: Plantenrijk dieet.
- Verbeterde luchtkwaliteit.
- Groene steden.
- Toegang tot anticonceptie en gezinsplanning.
Wat is de Green Deal duurzame zorg en wat zijn de vijf thema’s hiervan?
Overheidsafspraken om duurzaamheid in de zorg te bevorderen.
- Actievere inzet op Gezondheidsbevordering.
- Vergroten kennis en bewustzijn. Duurzaamheid in curricula en richtlijnen.
- Verlagen CO2 uitstoot. 30% CO2-reductie in 2026, klimaatneutraal in 2050.
- Verminderen van primair grondstoffengebruik. 25% minder restafval in 2026, circulaire zorg in 2050.
- Verminderen milieubelasting door medicatie.
Waarom spelen artsen een belangrijke rol in planetary health?
Bereiken 90% van de wereldbevolking en worden als betrouwbaar gezien.
Wat is het verschil tussen de carbon footprint en de carbon handprint van artsen?
- Carbon footprint: Individuele impact (bijv. afval scheiden).
- Carbon handprint: Systeemverandering (bijv. onderwijs, beleid, onderzoek).
Hoe kunnen artsen bijdragen aan planetary health?
- Voorlichting geven aan patiënten.
- Deelnemen aan publieke debatten.
- Klimaat en gezondheidsbeleid integreren.
