week 1 - omvang en financiering overheid

Question 1

de drie functies die de overheid vervult door ingrijpen in de economie

Answer 1

1) Allocatie

2) stabiliseren van schommelingen in de conjunctuur

3) herverdeling van vermogen en inkomen

Question 2

pareto-efficientie

Answer 2

de allocatie van middelen op zo’n wijze dat er vanuit die situatie geen wijziging mogelijk is waarbij iemand in een groep erop vooruitgaat zonder dat een ander in die groep erop achteruitgaat.

Question 3

Great moderation

Answer 3

Periode voorafgaand aan de grote recessie. De beweging van prijsstijging werd steeds minder en de economische groei werd steeds stabieler. De inflatiecijfers gingen sterk terug.

Question 4

kapitaalmarkten

Answer 4

markten waar overheden op zijn aangewezen om overheidsschulden te financieren.

Question 5

Oorzaken van de grote recessie

Answer 5

• problemen subprime hypotheken
• onderlinge verstrengeling banken
• onderlinge verstrengeling banken en overheden
• te lage leverage ratio’s
• globalisering

Question 6

Leverage ratio’s

Answer 6

(hefboomratio’s) zijn financiële kengetallen die meten in welke mate een bedrijf, bank of financiële instelling gefinancierd is met vreemd vermogen (leningen) ten opzichte van het eigen vermogen

Question 7

EFSF en ESM

Answer 7

European Financial Stability Facility en European Stability Mechanism: Europese instellingen die liquiditeit en financiële steun verlenen aan die landen om
problemen te voorkomen en om ervoor te zorgen dat de economie gewoon door kan draaien.

ESM was voorheen EFSF

Question 8

De europese bankenunie

Answer 8

1. Single supervisory mechanism (SSM) –> uniform toezicht
2. Single resolution mechanism (SRM) –> niet 1 overheid moet het oplossen, maar het moet gezamenlijk
3. Single deposit insurance mechanism –> banktegoeden om ervoor te zorgen dat als een bank in problemen komt dat de tegoeden van mensen raakt.

Question 9

monetair vs budgettair beleid

Answer 9

Monetair beleid is het beleid van de centrale bank (in Europa: de Europese Centrale Bank - ECB) dat gericht is op het beïnvloeden van de geldhoeveelheid en rente in de economie om prijsstabiliteit en economische groei te waarborgen.

Budgettair beleid is het beleid van de overheid waarbij de overheidsinkomsten (belastingen) en uitgaven (zoals subsidies, investeringen) worden aangepast om economische doelen te bereiken.

Question 10

Tekort

Answer 10

wat de overheid elk jaar misloopt

Question 11

schuld

Answer 11

opbouw van alle tekorten in het verleden

Question 12

Bruto binnenlands product

Answer 12

datgene wat we in Nederland in totaal met elkaar verdienen

Question 13

Collectieveuitgavenquote

Answer 13

collectieve uitgaven/ bbp

Question 14

noemereffect

Answer 14

een verandering in de noemer (het onderste getal in een breuk of ratio) invloed heeft op de uitkomst van een verhouding, zelfs als de teller gelijk blijft. Het is vooral belangrijk bij het interpreteren van economische indicatoren.

Question 15

Collectieve-lastendruk

Answer 15

inkomsten van de collectieve sector gedeeld door het bbp

Question 16

excess burden

Answer 16

meet de vermindering van welvaart boven de toename van belastingopbrengsten.

–> als het welvaartsverlies kleiner is dan de toename van belastingopbrengsten spreken we van excess benefit.

Question 17

soorten EMU-saldo

Answer 17

• Feitelijke saldo (feitelijke uitgaven en inkomsten met elkaar vergeleken)
• Conjunctuurgeschoonde saldo –> Corrigeert voor de conjuncturele component van het tekort, berekend als 0,57* output gap
• Structurele saldo –> Corrigeert niet alleen voor de conjuncturele component, maar ook voor incidentele factoren, denk aan opbrengsten en telecomveiling, redding van een bankontwikkeling van structureel saldo is gematigder dan feitelijk saldo

Question 18

Wet van Wagner

Answer 18

Overheidstaken breiden zich uit naarmate de maatschappij zich ontwikkelt. Hiermee stijgen ook de overheidsuitgaven. Echter, kan de wet niet verklaren dat er vanaf 1985 een daling is van de collectieve uitgaven en ook de verschillen tussen landen kan het niet verklaren.

Question 19

Plateautheorie

Answer 19

De collectieve uitgaven springen na een ernstige economische of politieke crisis naar een ‘hoger plateau’. Het is lastig om daarna weer naar een ‘lager plateau’ te zakken. Deze theorie kan geleidelijke stijging, latere daling en verschillen tussen landen niet verklaren.

Question 20

Wet van Baumol

Answer 20

De wet zegt dat je bij de dienstensector nauwelijks productiviteitsgroei kunt zien (vb. verpleegkundigen, dat is alleen arbeidskracht, dus minder productiviteitsgroei). Lonen in de dienstensector houden echter gelijke tred met lonen in de goederensector. Dus waar in de industriële sector productiviteit en lonen tegelijkertijd omhoog kunnen gaan, dan zie je in dienstensector een toenemende onbalans optreden; het wordt steeds duurder en dat kan maken dat collectieve uitgaven steeds meer omhoog gaan (omdat het vaak diensten betreffen). Maar: na verloop van tijd treedt tegenreactie op, bijvoorbeeld vermindering van personeel vanwege toenemende tekorten op begroting.

Question 21

vliegwiel van Kessler

Answer 21

beschrijft hoe hogere overheidsuitgaven – bijvoorbeeld gefinancierd met hogere belastingen – onbedoelde effecten veroorzaken (zoals hogere loonkosten en meer werkloosheid), wat weer leidt tot extra overheidskosten (bijv. meer uitkeringen).
Zo ontstaat een vicieuze cirkel van steeds hogere uitgaven: een soort multiplier-effect dat zichzelf versterkt.