week 4 hoorcolleges

Question 1

prolaps en incontinentie grootste factoren

Answer 1

1. bevalling
2. daling van oestrogeenspiegel

Question 2

prolaps risicofactoren

Answer 2

vaginale bevalling
baren van groot kind >4kg
hoge pariteit (aantal bevallingen)
verhoogd BMI
+fam anamnese
zwaar lichamelijke werk
hysterectomie (baarmoederverwijdering)
eerdere prolapschirurgie
obstructief longlijden (veel hoesten –> verhoogde abdominale druk)
roken (ook veel hoesten)

Question 3

functie van de bekkenbodem

Answer 3

werking als afsluitmechanisme
ondersteuning van de organen (minder stress op ligamenten)

Question 4

wat ondersteunt de bekkenorganen

Answer 4

bekkenbodemspieren en endopelviene fascie (ofwel diafragma urogenitale) (wordt gevormd door rami inferiores ossis pubis en 2x rami ossis ischii)

Question 5

waar is het bekkenbodem aan opgehangen dorsaal, ventraal en lateraal

Answer 5

dorsaal: sacrum
ventraal: os ischii
lateraal: lig. sacrospinale

Question 6

uit welke 3 delen bestaat de m. levator ani

Answer 6

m. pubococcygeus, m. iliococcygeus, m. puborectalis.

Question 7

innervatie bekkenbodemspieren

Answer 7

segment S3 en n. pudendus.

Question 8

verschil man vrouw bekkenbodem

Answer 8

vrouw: 3 openingen in het diafragma
man: 2 openingen

Question 9

wat is het paracolpium

Answer 9

3 levels van support:
1. m. levator ani en sacro-uteriene ligamenten (belangrijkste ophangsysteem)
2. fascia pubocervicalis
3. fascia rectovaginalis

Question 10

prolaps vormen

Answer 10

cystocele: verzakking van blaas
top prolaps/descensus uteri: verzakking van corpus uteri
enterocele: verzakking van dunne darm
rectocele: verzakking van rectum

Question 11

symptomen prolaps

Answer 11

zwaar gevoel, neemt toe loop van de dag.
dyspareunie (pijn seks) of seksuele disfunctie
lage rugpijn
stress incontinentie, urge incontinentie, incomplete lediging van blaas of darmen (defecatie stress).

Question 12

AO prolaps

Answer 12

gestandaardiseerde vragenlijsten:
UDI 6 over urine incontinentie
PFIQ over sociale factoren.

Question 13

therapie na prolaps

Answer 13

expectatief beleid
pessarium (ring) tijdelijk of bij patiënten met contra-indicaties voor een operatie.
fysiotherapie om de bekkenbodemspieren te versterken.
operatie met lichaamseigenweefsel of mesh (kunststof matje in de verzakte wand gehecht, maar kan gaan zweren).

Question 14

ovariumcarcinoom prevalentie

Answer 14

> 60jr vrouw, 1500/jaar, 1100 overlijden/jaar.
75% pas in gevorderd stadium ontdekt.

hoogstadium tumoren: 75% kans op remissie, 50-75% recidief, mediane ziektevrije overleving is 18-24 mnd, mediane overleving 36-60mnd. mediane overleving na recidief 2 jr.

Question 15

overiumcarcinoom symptomen en beschermende/risicofactoren

Answer 15

symps: geen specifieke vroege symps, late syndromen: pijn, dikker worden van de buik. evt. mictie of defecatieproblemen.

beschermende factoren: minder ovulaties - pil >3jr gebruik 30-50% risicoreductie, verder ook zwangerschappen.

risicofactoren: hogere leeftijd en genmutaties, (BRCA1/2, Lynch syndroom MLH1/PMS2/MSH2/MSH6).

Question 16

diagnostiek ovariumcarcinoom

Answer 16

gynaecologisch onderzoek
daarna vaginale echografie, CT-scan en meting serum Ca-125.
(echografie: cysteus/solide, uni/multilocair, dikte septa, proliferaties, ascites. CT: kwadranten omentum, klieren, kleine bekken, cardiophrenische hoek, lever, longen, etc.).

dopplermeting, IOTA-meting (=international ovarian tumor analysis) of RMI (=risk of malignancy index)

tumormarkers, voorafgaand chirurgie of chemo. als follow-up kijken of behandeling aanslaat. niet bewijzend voor een tumor.
algemeen bloedonderzoek, algemene markers: CEA en Ca-125, kiemceltumoren: A1FP en hCG en LDH, sex cord stromal celtumoren: inhibine A/B en oestradiol en/of AMH.

histologie maakt de diagnose definitief.
4 verschillende histologische typen (80% ovariumcarcinomen):
laaggradig endometriumcarcinoom, graad 3 endometriumcarcinoom, clear cell ovariumcarcinoom, sereus ovariumcarcinoom.

Question 17

metastases ovariumcarcinoom

Answer 17

door de intraperitoneale lokalisatie van ovaria, exfoliatieve groei, en versleping van tumorcellen metasteren ovariumcarcinomen makkelijk. tumorcellen worden meegenomen door de vochtstroom in de buik en hechten zich dan.

lever, darmen. (vanaf hier kunnen ze zich verder metasteren).

metastasen in de navel: sister mary joseph nodule. evt. bij hoog stadium ovariumcarcinoom.
omental cake: hele omentum ingenomen door tumor.

Question 18

ovariumcarcinoom stagering

Answer 18

stagering: cytologie spoelvloeistof of ascites, inspectie en palpatie hele buikholte, uterus en adnexextirpatie, ormentectomie, stageringsbiopten, lymfeklierdissectie/sampling.

laag stadium (t/m stadium IIA): tumor bevindt zich in het orgaan van origine, toevalsbevinding.

hoog stadium (vanaf stadium IIB): aanwezigheid tumorweefsel in de buikholte of op de tuba. behandeling: debulking chirurgie.

Question 19

wanneer chemotherapie en bijwerkingen ovariumcarcinoom

Answer 19

bij metastasen.

bw: mucositis, haaruitval, misselijkheid, braken, diarree, obstipatie, spierijn, gewrichtspijn, neuropathie, nierfunctiestoornissen, beenmergdepressie.

Question 20

prognostische factoren ovariumcarcinoom

Answer 20

conditie (Karnofsky index)
TNM/FIGO stadium
tumorgraad
groote van restlaesies na chirurgie
chemotherapie
BRCA-status –> groter risico op ontstaan maar ook betere respons na chemotherapie.

Question 21

nieuwe behandeling ovariumcarcinoom

Answer 21

PARP-remmers
targeted therapy
HIPEC (hypertherme intraperitoneale chemotherapie)
intraperitoneale chemotherapie (na chirurgie)

Question 22

endometriumcarcinoom prevalentie en symptomen

Answer 22

komt vaker voor dan ovariumcarcinoom, vaak in laag stadium gevonden. sprake van progressie van hyperplasie naar maligniteit. toename van incidentie.

symps: postmenopauzaal bloedverlies is voornaamste klacht. bloedverlies tijdens seks of tussen menstruaties,

Question 23

risicofactoren endometriumcarcinoom

Answer 23

hormoongebruik bij alleen oestrogenen, combopil dus niet.
obesitas
infertiliteit in voorgeschiedenis (anovulatoire cycli)
nullipariteit
late overgang (meer exposure aan oestrogenen)
leeftijd
diabetes
hypertensie
radiotherapie aan de bekken
erfelijk (Lynch syndroom).

roken juist LAGERE kans, omdat rokers oestrogenen sneller omzetten

Question 24

AO endometriumcarcinoom

Answer 24

echografie en weefsel via biopsie met een flexibel buisje (=pipelle), hysteroscopische biopsie (in uterus kijken), of curretage (met lepeltje weefsel wegschrapen).

routine bloedonderzoek C-125 (bij verhoging is CT scan geïndiceerd), MRI scan of CT scan op indicatie, vrouwen <70jr moeten ook Lynch syndroom onderzoek doen.

Question 25

tumorstadia endometriumcarcinoom

Answer 25

T1: beperkt tot corpus (1a endometrium, 1b ook myometrium) T2: uitbreiding naar cervix (in stroma) T3: naar buikholte en/of schede T4: lokale uitbreiding naar blaas/rectum

Question 26

behandeling endometriumcarcinoom

Answer 26

laparoscopische hysterectomie (ook bij metastasen) ook adnexa weghalen, omdat ovariële hormonen evt. overblijvende ziekten kunnen stimuleren. vaginale schede aan bovenkant dichtmaken. aanvullende therapie: bestaling (inwendig: vaginale brachytherapie, uitwendig bij lymfekliermetastasen), chemotherapie/radiatie, hormoonbehandeling (progestagenen) bij graad I tumoren met hormoonreceptoren op de cellen en restziekte.

Question 27

recidief genmutatie endometriumcarcinoom

Answer 27

laaggradige tumor maar wle snel recidief is vaak bij p53-mutatie. daarom ook bij laaggradig mutatiebepaling. bij p53 ook vervolgbehandeling ondanks laaggradige tumor.

Question 28

cervixcarcinoom prevalentie en symptomen

Answer 28

baarmoederhalskanker 680 vrouwen/jaar, piekleeftijd 35-65jr, 200 voruwen/jaar overlijden. symps: bloedverlies, abnormale afscheiding, buikpijn. kan ook asymptomatisch bij screening dan opgespoord. geassocieerd met HPV infectie

Question 29

risicofactoren cervixcarcinoom

Answer 29

voor progressie naar kanker vanaf HPV infectie gestoorde immuunstatus, roken, andere infecties.

Question 30

diagnostiek cervixcarcinoom

Answer 30

afwijkend uitstrijkje na BVO of na klachten, eerst HPV-virus aanwezigheid bepaalt dan cytologisch onderzoek en dan colposcopie: met colposcopie (soort vergrootglas) naar baarmoederhals kijken. beoordelen of weefselovergang zichbaar en afwijjkingen. hierna biopt tbv. cytologie en histologie. AO: lab: routine screenend, tumormarkers SCC (plaveiselcelcarcinoom) en CA-125 (adenocarcinoom). beeldvorming: (PET) CT scan, MRI bij lopend onderzoek en stagering, X-thorax. onder narcose: speculum op baarmoedermond en uitgebreid vaginaal toucher, wordt weinig toegepast.

Question 31

matastaseringspatroon cervixcarcinoom

Answer 31

met name afhankelijk van lokale doorgroei, lymfogene afwijkingen en zelden hematogene verspreiding.

Question 32

behandeling cervixcarcinoom

Answer 32

metastaseringspatroon bepaalt mn de behandeling: laag risico: lokaal (conus) --> uterus extirpatie mid risico: lokaal maar radicaal --> wertheim met klierdissectie hoog risico --> chemoradiatie. voostadia: CIN II en CIN III een LLETZ, (=lisexcisie van transformatiezone) doen. hierbij wordt lis verwarmd, afwijkende weefsel wordt verwijderd. herstel 6 weken, carcinoom stadium 1a moet opereren: conisatie: binnenste stukje baarmoederhals wegnemen, randen beoordelen. simpele hysterectomie (verwijdering uterus) radicale hysterectomie (verwijdering uterus en eierstokken) trachelectomie (verwijdering baarmoederhals, parametrium (steunweefsel), lymfeklieren in bekken zonder verwijdering uterus). dit alleen bij sterke kinderwens en tumor <2cm. pelviene lymfadenectomie. hoge stadia: in en uitwendige radiotherapie icm. chemotherapie (chemoradiatie) of diepe hyperthermie. bestraling van uterus, cervix, bovenste 2/3e van vagina, parametria, en bekkenklieren. met versneller wordt 45-50 Gy gegeven in 23-28 fracties van 1,8-2 Gy.

Question 33

wat is een uterussparende operatie bij cervixcarcinoom

Answer 33

trachelectomie klieren en baarmoedermond wel verwijderd maar de baarmoeder zelf niet. bij duidelijke kinderwens, NIET bij tumor >2cm of bij technisch onmogelijk. bevallen hierna via keizersnee, ook bij vruchtdood. omdat er bandje om baarmoedermond zit die cervix functie overneemt.

Question 34

acute en late bijwerkingen van radiotherapie

Answer 34

acuut: frequente aandrang tot ontlasting of mictie, diarree, krampen, meer branderigheid, huidreactie, mucositis, lokale haaruitval en vermoeidheid. laat: ovariële disfunctie, darmschade, schade aan de blaas, vermoeidheid, osteoradionecrose van het sacrum (en andere botten ook).

Question 35

verschijnselen van de overgang

Answer 35

menstruatieklachten (onregelmatige cyclus, meer en langer bloedverlies), opvliegers, nachtelijk transpireren, hartkloppingen, stemmingswisselingen, hoofdpijn/migraine, verlaagd libido, urine-incontinentie, vaginale verschijnselen, depressie.

Question 36

wat is de fysiologie van een opvlieger

Answer 36

thermoregulatoire disfunctie op niveau van hypothalamus. thermoneutrale zone is versmald, als gevolg van noradrenaline. (verbreding door serotonine). premenopauzaal wordt overvloedige warmte afgevoerd door kerntemperatuur met 0.4 graden te verhogen, tijdens menopauze gebeurt dit al bij kleinere schommelingen. disfunctie wordt geïnduceerd door dalen van oestrogeenspiegel. - bloeddorstroming van huid stijgt door perifere vasodilatatie, hierdoor gevoel van warmte, hartfrequentie stijgt. - hierdoor transpireren, kerntemperatuur daalt - hierdoor bibberen als kerntemperatuur onder de normaalwaarde zakt.

Question 37

manier om opvliegers tegen te gaan

Answer 37

oestrogeensuppletie (herstelt thermoneutrale zone).

Question 38

wat is het effect van dalen van oestrogeen

Answer 38

afname bloedcirculatie in genitaal gebied afname elastine en collageen waardoor het weefsel stugger wordt vagina epitheel wordt dunner, omliggend bindweefsel neemt af.

Question 39

hormonale substitutietherapie indicaties en contraindicaties

Answer 39

overgangsklachten verdwijnen vrouwen met baarmoeder: oestrogenen en progestagenen vrouwen zonder baarmoeder: enkel oestrogenen. oestrogenen: oestradiol, progestagenen: progesteron of dydrogesteron. indicaties: optreden menopauze vóór 46jr, ernstige klachten, of versterkte botontkalking onder 50jr. contraindicaties: borstkanker, baarmoederslijmvlieskanker, trombose en/of longembolie. relatieve contraindicatie is migraine premenopauzaal: cyclish geven postmenopauzaal of wanneer eierstokken verwijderd zijn: continu.

Question 40

precieze seksuele disfunctie stoornissen bij kankerbehandelingen en RALP

Answer 40

pagine 22 hoorcollege boekje 2

Question 41

subsereus myoom buiten het cavum

Answer 41

geeft geen bloedingsklachten als het wél in cavum zou zitten zou het wel klachten geven.

Question 42

verschillende soorten cysten: corpus luteum

Answer 42

hemorrhagische, gladwandige cyste in de 2e helft van de cyclus. aka corpus rubrum. is benigne dus afwachtend beleid.

Question 43

verschillende soorten cysten: endometrioom

Answer 43

homogeen gesluierde, gladwandige cyste (soort zandloperbeeld). alleen behandeling bij klachten, jaarlijkse follow-up omdat wel maligne.

Question 44

verschillende soorten cysten: dermoidcyste

Answer 44

gladwandig, inhomogene cyste die vaak bestaat uit huidcellen. rokintansky nodule (talgklont), haren (echo witte streepjes), soms crazy andere dingen zoals tanden, etc. kan benigne of maligne zijn dus jaarlijkse follow-up.

Question 45

verschillende soorten cysten: dominant follikel

Answer 45

gladwandig, helder en benigne. premenopauzaal, <5cm. indien asymptomatisch en geen aanwijzingen voor maligne ontaarding dan expectatief beleid. follow-up dan niet geïndiceerd.

Question 46

wat is hydrosalpinx

Answer 46

een afgesloten eileider die gevuld is met vocht. geassocieerd met sub- en infertiliteit, oorzaak van chronische buikpijn. operatieve verwijdering alleen op indicatie.