wykład 2 Flashcards
(20 cards)
wyłączenie tajemnicy spotkania
- gdy przemawia za tym dobro wyższe, np. pacjent zagraża życiu lub zdrowiu własnemu lub innych, pacjent niepełnosprawny, przypuszczenie o wyrządzonych nadużyciach
- pacjent lub przedstawiciel ustawowy wyraża zgodę na ujawnienie informacji
- wymiana informacji z innymi specjalistami dla dobra procesu terapeutycznego, superwizja
- gdy informacji żądają określone organy
treści samobójcze
zawieramy w kontrakcie punkt, dot. tego, do kogo możemy się zwrócić, jeśli uznamy, że życie i zdrowie jest zagrożona. Opracowanie procedury, co ta osoba miałaby zrobić w takiej sytuacji.
środki psychoaktywne
w przepisach prawa nie ma paragrafu regulującego postępowanie w takim przypadku. Jeżeli to co robi osoba jest egosyntoniczne, nie ma chęci do zmiany (spójne z tożsamością i charakterem osoby) to możemy odmówić pacjentowi pomocy/ przekierować go do innego specjalisty; w przypadku uzależnienia od środków psychoaktywnych sama terapia indywidualna nie wystarczy, potrzebna jest też terapia grupowa opieka lekarska, czasami leczenie stacjonarne (zawsze leczenie kompleksowe!). jeśli uzależnienie jest egodystoniczne (osoba widzi problem, chce nad nim pracować) to możemy podjąć się współpracy, czasami w trakcie terapii może się okazać, że uzależnienie jest tak silne, że jedynie nasze oddziaływanie nie wystarczy, wtedy możemy skierować pacjenta do innych specjalistów.
przemoc/przestępstwa/krzywdzenie seksualne
odpowiedzialnością zgłoszenia przemocy obarczona jest osoba, która jest ofiarą przemocy, natomiast w przypadku dzieci ta odpowiedzialność spoczywa na psychologu! jak dowiemy się o przemocy w gabinecie, nie możemy tak po prostu wypuścić dziecka do miejsca, gdzie jest narażone na przemoc. Gdy ktoś ujawnia nam, że zamierza popełnić czyn zabroniony, musimy odczytać, czy ta osoba tylko tak mówi, czy rzeczywiście ma taki zamiar.
obszar seksualny
bardzo delikatny temat, natomiast nie możemy go unikać
im starszy pacjent
tym więcej ma praw dot. ochrony informacji na swój temat. Jeżeli pracujemy z dziećmi/ młodzieżą musimy uzgodnić z pacjentem i jego rodzicami, w jaki sposób i co będziemy przekazywać informacje z terapii rodzicom
tajemnice
Zdrada w związku intymnym
Śmierć samobójcza
Pobyt bliskiej osoby w zakładzie karnym
Tajemnica – Kodeks Postępowania Karnego (KPK):
Sąd, prokuratura mogą zwolnić psychologa, psychoterapeutę, psychiatrę czy seksuologa z obowiązku dotrzymania tajemnicy zawodowej. Na postawie art. 180 KPK, osoby obowiązane do zachowania […] tajemnicy związanej z wykonywaniem zawodu […] mogą odmówić zeznań co do okoliczności, na które rozciąga się ten obowiązek, chyba że sąd lub prokurator zwolni te osoby od obowiązku zachowania tajemnicy, jeżeli ustawy szczególne nie stanowią inaczej tylko w zakresie okoliczności, na które rozciąga się ten obowiązek. W zakresie innych okoliczności mają obowiązek zeznawania.
Wystarczającym argumentem do zwolnienia z tajemnicy przez prokuratora czy sąd jest uznanie, że zeznanie psychologa (psychoterapeuty) objęte tajemnicą może przyczynić się do dokonania prawdziwych ustaleń faktycznych i podjęcia właściwego rozstrzygnięcia. Po wydaniu postanowienia w przedmiocie zwolnienia z obowiązku tajemnicy osoba, wobec której wydano postanowienie nie może odmówić złożenia zeznań.
Tajemnica – Kodeks Postępowania Cywilnego (KPC):
W procesie cywilnym na podstawie art. 261 § 2 KPC psychoterapeuta może odmówić odpowiedzi na zadane pytanie, jeżeli zeznanie miałoby być połączone z pogwałceniem istotnej tajemnicy zawodowej. W takiej sytuacji ani organ procesowy ani strony nie mają uprawnień do zwolnienia świadka z zachowania tajemnicy zawodowej, bowiem Kodeks postępowania cywilnego (w przeciwieństwie do KPK) nie przewiduje instytucji zwolnienia z zachowania tajemnicy zawodowej (zob.: art. 259 pkt 2 KPC).
Szczególnym rodzajem tajemnicy jest tajemnica zawarta w art. 52 ust. 1 Ustawy o Zdrowiu Psychicznym. Nakazuje ona zachowanie w tajemnicy okoliczności przyznania się osoby z zaburzeniami psychicznymi do popełnienia czynu zabronionego. Ten rodzaj tajemnicy ma charakter bezwzględny, oznacza to, że nie jest możliwe zwolnienie z niej w trybie art. 180 § 2 KPK.
Jako psychologowie dostarczamy sądowi interpretację wyników testów badanego, wnioski i opinie, nigdy nie podajemy surowych wyników.
Zagadnienia etyczne i prawne związane ze sferą seksualną:
Jeśli zachodzą przesłanki określone w ustawie pozwalające na usunięcie ciąży, to:
Do 13 roku życia decyzję podejmuje sąd – a małoletnia może wyłącznie wyrazić swoją opinię
Po ukończeniu 13 do ukończenia 18 roku życia: małoletnia musi wyrazić swoją zgodę, zgoda przedstawiciela ustawowego nie wystarczy.
dziecko wykorzystane
Art. 185a KPK „(…)pokrzywdzonego przeciwko wolności seksualnej i obyczajowości, który w chwili czynu nie ukończył 15 lat, powinno się przesłuchiwać w charakterze świadka tylko raz (…)”
Jeżeli dziecko nie wnosi tematu traumy, to psycholog też jego nie wnosi, postępując zgodnie z zasadą, aby nie pogłębiać traumy, nie powodować wtórnego krzywdzenia
wykorzystanie dziecka przez dziecko
30-50% wszystkich sprawców wykorzystania seksualnego nie ukończyło 18 roku życia
Co bierzemy pod uwagę odróżniając niewinne zabawy dzieci od wykorzystania seksualnego?
- Rozmiary ciała (być może znacznie mniejsze dziecko nie miało jak protestować)
- Wiek (ponad 3 lata różnicy)
- Status (opiekun, lider)
- Zdolności (poziom rozwoju intelektualnego, niepełnosprawności intelektualnej)
- Przymus (grożenie, przekupstwo, szantaż, siła)
Obydwie strony potrzebują pomocy.
Definicja wykorzystania seksualnego
zachowania dorosłej osoby wobec dziecka w celu doznania seksualnej przyjemności; zachowania z kontaktem fizycznym lub bez kontaktu fizycznego (przykład bez kontaktu fizycznego: pokazywanie pornografii, obnażanie się przed dzieckiem, brak ochrony dziecka przez uczestnictwem we współżyciu rodziców).
stereotypy (prawdziwe) na temat sprawcy
Niektórzy sprawcy sami byli wykorzystywani seksualnie
Zyskują poczucie władzy i kontroli
Przeżywają lęk przed kontaktem seksualnym z osobą dorosłą
Fakty: ujawnienie i ukaranie sprawcy może być czynnikiem terapeutycznym sprawcy. Informacja o ukaraniu sprawcy jest bardzo pomocna dla osoby pokrzywdzonej.
syndrom przystosowania - Ronald Summit, 1983 r.
Tajemnica staje się wtórnie źródłem lęku, dzieci zachowują tajemnicę
Podporządkowanie autorytetowi dorosłych, lęk przed przewagą fizyczną, utratą miłości
Idealizacja sprawcy, przypisywanie sobie autorstwa zdarzeniom
Pomniejszanie wartości: utrzymanie kłamstwa staje się najwyższą wartością (szczególnie kiedy dorosły grozi dziecku, dziecko aktywnie staje w obronie sprawcy, bo nie chce stać się przyczyną, z powodu której komuś stanie się coś złego)
Daremne próby szukania pomocy (w egocentryzmie, u dziecka w niższym etapie rozwojowym, dziecko przeżywa siebie jako przyczynę wszelkich zdarzeń, więc sytuacja wykorzystanie również może być przypisana samemu sobie; może to być też mechanizm obronny: „jeśli mam wpływ na tą sytuację, to mogę ją zmienić, zatrzymać”)
Koszty ujawnienia krzywd (dzieci starsze, świadome konsekwencji ujawnienia prawdy, może obawiać się, że trafi do placówki opiekuńczo-wychowawczej, że rodzina się rozpadnie, że kroki związane z sądem będą przerażające)
przemoc w rodzinie
Ustawa z dnia 29.7.2005 r. o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie, ustanawia regułę, że osoby, które w związku z wykonywaniem swoich obowiązków służbowych lub zawodowych powzięły podejrzenie o popełnieniu ściganego z urzędu przestępstwa z użyciem przemocy w rodzinie, niezwłocznie zawiadamiają o tym Policję lub prokuratora (Art.12 ust.1 ). Obowiązek denuncjacji nie dotyczy każdego przestępstwa popełnionego z użyciem przemocy w rodzinie, lecz wyłącznie takiego, które ścigane jest z urzędu.
procedura niebieskiej karty
uruchamia się ją, zanim sprawa trafi do Sądu Rodzinnego; wtedy sprawą rodzina zajmuje się wielodyscyplinarny zespół (psychologowie, asystenci rodziny, prawnicy, lekarze), celem rozpoznania sytuacji w rodzinie i udzielenia odpowiedniej pomocy
ustawa Kamilka
Kluczowe zmiany wprowadzone przez ustawę:
Obowiązek wprowadzenia standardów ochrony małoletnich – dotyczy wszelkich placówek oświatowych, opiekuńczych, wychowawczych oraz innych instytucji, które mają kontakt z dziećmi
Standardy te określają zasady bezpiecznych relacji z dziećmi oraz procedury interwencji w przypadkach podejrzewania przemocy. To zbiór zasad i tryb postępowania, które mają na celu zapewnić dziecku ochronę przed krzywdzeniem.
Nie ma jednego wzoru – każda placówka powinna dostosować je do swojej specyfiki.
Baza, jaką są standardy ochrony dzieci, powinna być jednak wspólna i zawierać:
- Zasady określające bezpieczne relacje z dzieckiem z wyszczególnieniem zachowań niedozwolonych
- Procedury podejmowania interwencji w przypadku podejrzewania krzywdzenia dziecka
- Procedurę i wyznaczoną osobę odpowiedzialną za złożenie zawiadomienia o podejrzeniu przestępstwa wobec dziecka
Zmiany w wysłuchiwaniu dzieci:
- Dzieci będą wysłuchiwanie tylko raz w toku postępowania, chyba, że ich dobro wymaga ponowienia tej czynności
- Przesłuchania mają być prowadzone w sposób minimalizujący stres dla dziecka
- Ustawa reguluje, że dziecko przed sądem ma swojego reprezentanta
- W sytuacji, jeśli opiekun lub rodzic nie może podjąć tej funkcji, rolę tę mogą pełnić adwokaci i radcy prawni
- Rozszerzenie katalogu osób podlegających weryfikacji – każda placówka, której praca wiąże się z opieką nad dziećmi, musi przestrzegać zasad bezpiecznej rekrutacji; to oznacza, że kandydaci do pracy są sprawdzani w Rejestrze Sprawców Przestępstw na Tle Seksualnym i mają obowiązek pozyskania i przedstawienia zaświadczenia o niekaralności z Krajowego Rejestru Karnego, co ma na celu zapewnienie maksymalnego bezpieczeństwa małoletnim
- Wprowadzenie procedury Serious Case Review – obowiązkowe są analizy najpoważniejszych przypadków przemocy wobec dzieci, co ma pomóc w zapobieganiu podobnym tragediom w przyszłości
prawa rodziców
Władza rodzicielska – określenie, wokół którego jest wiele kontrowersji; nie możemy nic zrobić wobec dziecka bez zgody jego rodziców; jeżeli prawa rodzicielskie są ograniczone to odbywa się to tylko i wyłącznie przez postanowienie sądowe!
Prymat rodziców w wychowaniu dziecka – Art. 48 Konstytucji:
- Rodzice mają prawo do wychowania dzieci zgodnie z własnymi przekonaniami. Wychowanie to powinno uwzględnić stopień dojrzałości dziecka, a także wolność jego sumienia i wyznania oraz jego przekonania.
- Ograniczenie lub pozbawienie praw rodzicielskich może nastąpić tylko w przypadkach określonych w ustawie i tylko na podstawie prawomocnego orzeczenia sądu
ograniczenie władzy rodzicielskiej
- Nadzór kuratora (zazwyczaj umawia się z rodzicami kiedy przyjdzie, ale może zjawić się też bez zapowiedzi)
- Ograniczenie władzy do decydowania o niektórych spawach związanych z dzieckiem
- Piecza zastępcza (zabranie dziecka od rodziców i skierowanie go do rodzinnego pogotowia zastępczego albo do rodzinnego domu dziecka, albo do rodziny zastępczej; na czas wyjaśnienia sytuacji rodzinnej; jest to czas na przeprowadzenie procesów sądowych zmierzających do oddzielenia opiekuna (sprawcy) od rodziny; rodzice wówczas mają sądownie ograniczoną władzę rodzicielską)
- Opieka instytucjonalna (władza rodzicielska całkowicie ograniczona; w przypadku gdy np. rodzice chcą, żeby dziecko spędzało u nich święta/ weekendy to muszą mieć zgodę sądu)
- Obowiązek szkolny (którego rodzice muszą pilnować)
- Przemoc a karcenie
