сурактар Flashcards
(499 cards)
1
Q
Есім ханнын Турсын ханды колдаган
Катаган руын жазалауы туралы
ж а з д ы :
A
Әбілғазы
2
Q
Кат а г а н р у н ы н, ж а з а д а н а м а н калган белігі коныс аударды:
A
Ауганстанга, біразы
уйгырлар мен
кыргыздар арасына
сінісіп кетті
3
Q
Шынгысхан урпактарынын,
артыкшылыгы, билердін,
б а с ы м д ы л ы т ы м е н ауысты:
A
Есім хан тұсында
4
Q
Шынтысхан урпактарынын, с аяси
кукыктары шектеліп, тайпа, ру
кесемдерінін кукыктары кенейді:
A
Есім хан тұсында
5
Q
Билер ыкпалы кейінірек кушейді:
A
Тәуке хан тұсында
6
Q
Есім хан тусында зан шыгарушы билік о р н ы болып с акт а лды:
A
Құрылтай
7
Q
Есім хан тұсында Курылтай еткізілді:
A
Жылына бір рет Түркістанда
8
Q
Есім хан тұсында Курылтай шешкен маселелер:
A
С о г ы с ж о н е
бейбітшілік,
жайылымдарды белу,
хан с а й л ау ма с е л е с і
9
Q
XVII гасырдын басында улыстык
жуйенін орнына пайда болды:
A
Жүздік ұйым
10
Q
Казак жері Есім хан тусында улыстык
жуйе орнына белінді:
A
Уш шаруашылык
аумактык - бірлестік -
ж у зд е р ге
11
Q
Билер соттай алмады жэне эскерден
б а с к а барлык, м і н д е т ке рл кт е н
б о с а т ы л д ы :
A
Сұлтан
12
Q
Султандар XVIII гасырдын басына
карай айналды:
A
Эр жуз курамындагы
ыкпалды басшыга
13
Q
Тарихшы Махмуд ибн Уэлидін
айтуынша Есім хан кайтыс болды:
A
1628
14
Q
Сырдария аумағы үшін соғыс жалғасты
A
1603-1624
15
Q
Тұрсын Есім ханға қарсы шығып өзін хан жариялады
A
1613
16
Q
К а з а к билеушілері а лт аш р е т
калмактармен (ойраттар) согысты:
A
16 ғасырдың бірінші жартысында
17
Q
К а з а к- к а л м а к с о г ы с ы жалтасты:
A
18 ғасырдың ортансына дейін
18
Q
Батыс Монгол тайпалары ойрат
од а г ы н курды:
A
14 ғасырдың басында
19
Q
Ойрат одагы кулады:
A
17 ғасырдың басында
20
Q
О й р ат т а р д ы н бір белігі кешіп кетті:
A
Солт Қазақстан арқылы Еділдің ар жағына
21
Q
Еділ бойына барган ойраттар курды:
A
Қалмақ хандығын
22
Q
Шытыста калып койган ойраттар
курды:
A
Жоңғар хандығын
23
Q
Жонтар хандыгы курылды:
A
1635
24
Q
Ойраттар кауіп тендірді:
A
Қазақ, Ресей, Қытай шегараларына
25
Жонгарлар басып алуга умтылды:
Жетісу, Оңт Қазақстан қалаларын
26
Есім ха н н а н кейін билікке келген улы:
Жәңгір хан
1628-1652
27
Ерлігі м е н э с к е р и женістері ушін
х а л ы к Ж э н г і р ха н д ы ат ады:
Салқам Жәңгір
28
Қаз а к т а р к а л м а к т а р м е н к у р е с т е од а к т а с т ы :
Кашгария моголдары
ж е н е к ы р г ы з д а р
29
Калмактар казак жеріне шабуыл
ж а с а д ы :
1643
Орбұлақ шайқасы
30
1643 жылы ка з а к жеріне басып кірген жо н г а р билеушісі:
Батыр қонтайшы
31
Же н г і р ханнын, к а л м а к т а р м е н ш а й к а с ы туралы д е р е к береді:
Орыс деректері
32
Орыс деректері бойынша Жэнгір хан
ко л д а н д ы :
Оқ дәрі
33
О р бул а к т а Же н г і р хант а к е м е к к е
келді:
Самарқан билеушісі Жалаңтөс батыр
20 мың әскермен
34
Орбулак шайкасы натижесінде
калмактар женіліп, айырылды:
10 мың әскерден
35
1643-1644 ЖЫЛЫ шешуші
шайкастарда женіске жетті:
Жәңгір хан
36
Орбулак шайкасынын 3 5 0 жылдыгы
а т а п етілді
1993
37
Жонгір хан кезінде казак-бухар
к а т ы н а с ы :
Тыныш өтті
38
Же н г і р т ату кершілік к ат ы н а с
о р н а т т ы :
Қашғария хандарымен
39
Жо н г а р л а р е с жиып, к а з а к ж е р і н е кайта шабуылдар уйымдастырган:
Батыр қонтайшы
40
Жэнгір хан жо н г а р л а р м е н
шайкастардын, бірінде каза тапты:
1652
41
Казактар женіліп, Алатау бектерін
т а с т ап кетуге м е жбу р болды:
1652
42
Тауке хан туралы деректер кездеседі:
Орыс, қытай, ауыз әдебиетінде
43
Аныздарда Тауке хан билік еткен
у а к ы т а т а л д ы :
Алтын ғасыр
44
Тауке хан кезіндегі атакты билер:
Төле би
Қазыбек би
Әйтеке би
45
Оз з а м а н ы н д а турактылык пен
тыныштык о р н а т к а н к а з а к ханы:
Тәуке
46
Тауке ханнын билігі барлык уш жузге
т а р а д ы
17 ғасырда
47
Теу ке ха н ту с ы н д а шыгарылган
з а н д а р ж и н а т ы :
Жеті жарғы
48
Жонгір хан билік еткен туста Таукенін
а т к а р г а н к ы з м е т і :
Елшілік
49
Тау ке ха н кезіндегі к а з а к- бу х а р
к а р ы м- к а т ы н а с ы :
Соғыссыз өтті
50
Теу ке хан тусындаты б а с т ы сырткы
жау:
Жоңғар
51
Тауке хан билігі тусында басталды:
Ресеймен жақындасу
жоңғарлармен күрес болған соң
52
Казак-Ре с ей келіссездерінін негізгі
т а к ы р ы п т а р ы :
Ту т к ы н д а р а л м а с у,
ш е г а р а л ы к с а у д а н ы
дамыту, жонгарларга
карсы куш біріктіру
53
XVII-XVIII г а с ы р л а р а р а л а г ы н д а жонгар татына отырган контайшы :
Цеван Рабтан
54
XVIII г а с ы р б а с ы н д а к а з а к же р і н е кауіп тендірді:
Цеван Рабтаннын
белсенді жаулаушылык
эрекеттері
55
XVIII гасырдын басында
жонгарлар бас а-кектеп кірді:
Орта жүздің солт-батыс аймаштарына
56
Тауке хан Каракумда курылтай
ш а к ы р д ы :
1710
57
Біріккен эскер курылып, жонгарлар
шытыска к а р а й шегінді:
Қарақұм құрылтайынан кейін
58
О й р а т т а р м е н к у р е с т е К а з а к хандыгынын бірлігін с а кт а й а лган хан:
Тәуке хан
59
XIX г а с ы р д а Теу ке ханды к е н е
Спартанын акылгейі Ликургпен
т е н е г е н о р ы с г а л ы м ы :
А. И. Левшин
60
Абылай ханнын билікке келуіне ыкпа л е т к е н би:
Төле би
61
«К а з д ау ы с т ы К а з ы б е к б и » ат ау ы н берген:
Елшілікке барган кезде
жонгар билеушісі
Галдан Церен
62
Р е с е й м е н до стык кат ы н а с орнатуды к о л д а г а н :
Қазыбек би
63
3 0 жасында Кіші жуздін ата блі
а т а н г а н :
Әйтеке би
64
Казак, ка р а ка л п а к, кыргыз
халыктарынын, жо н г а р л а р т а к а р с ы бірігуіне р е к е т жасады:
Әйтеке би
65
Тәуке хан билік етті
1680-1715(18)
66
Таукенін
де хан сайлануына,
Туркістаннын Казак,
х а н д ы р ы н ы н
орталыты ретінде
к а л ы п т а с у ы н а
катысты. Ол уш
жуздін, ы н т ы м а г ы н
ныгайтуга, біртутас
К а з а к х а н д ы г ы н ы н
дамуына,
жонгарларта карсы
э с к е р и од а кт ы н
курылуына ыкпал
етті.
Төле би
67
Ж о н г а р
б а с к ы н ш ы л ы т ы н а
к а р с ы букілхалыктык
к у р е с т і уйымдастырушылар
дын бірі болды.
Қазыбек би
68
30 жасында Кіші
жуздін ага биі
атанган.
Әйтеке би
69
Кешпелілер когамында адамдар турмыс жадайына
байланысты бөлінді
Бай
Кедей
70
Қазақ қоғамы бөлінду
Ақсүйек - Ш ы н т ы с х а н у р п а к т а р ы - терелер, султан лауазымен
а л д ы.
Кожалар - Хлы Далага ислам
дінін таратушылар болды.
Қарасүйек - Билер - рулар мен тайпа
басшылары, экімшілік ж е н е с от
істерін аткарды. Одет кукыгын
жаксы білген, халык а р а с ы н д а
беделді адамдар гана би бола
а л д ы.
Батырлар. Шайкастаты жеке
ерлігі мен колбасшылыгы ушін
жекелеген адамдарга батыр
атагы берілді.
71
Шынтысхан урпактары хан бола алды:
Казак, кыргыз,
к а р а к а л п а к
улыстарында жэне
Хиуа, Бухарада
72
Шынтысхан урпакт арында болды:
Ортақ таңбасы, ұраны
73
Шынтысхан у р п а кт а р ы н ы н
а р т ы к ш ы л ы т ы с а к т а л д ы :
19 ғасырдың ортасына дейін
74
Шынтысхан у р п а к т а р ы а т к а р г а н міндеткерлік:
Тек әскери
75
Ш ы н т ы с х а н у р п а к т а р ы н а
к о л д а н ы л м а д ы :
Тэн ж а з а с ы н а н
босатылган, билер
с о т ы н а т а р т ы л м а д ы
76
Шынтысхан урпактарын карапайым
ха лык к а л а й атады:
Тақсыр
Мырза
Әмірші
77
Те р е л е р кірмеді:
Жүздер жүйесіне
78
Ж е к е а д а м н ы н кукытын ко р т ау іске а с т ы
Ру арқылы
79
Рудан шеттетілген а д а м :
Қорғансыз, заңнан тыс қалады
80
К а з а к х а н д ы г ы н д а г ы а д а м н ы н о р н ы айкындалды:
Руының атақ деңгейімен
81
Экономикалык емес, кукыкты негізде
К а з а к халкы белінді:
Ақсүйек
Қарасүйек
82
К а з а к кот а м ы н ы н турактылыгын
к а м т а м а с ы з етті:
Таптық күрестің болмауы
83
Асқан байларда болды
киіз уйі, жуздеген
туйесі, мындаган койы, меншігінде 15 мыннан 3 0 мынга тарта жылкысы болды.
84
Ханнын ж а н ы н д а ж у м ы с істеді:
Кеңес
Оған енді: Ыкпалды султандар,
тайпа кесемдері, билер
85
Ханды сайлау ресімі:
Ақ киіз көтеріп ұлақтау
86
Халык, ханнын саясатын унатпаганда
карсылык корсетуі:
Ханның қол астынан көшіп кетіп отырды
87
Оскери жорыктар кезінде ез руы мен
тайпа жасактарына басшылык етті:
Билер
88
Бидін ат к а р т а н кызметі:
Әскербасы
Әкімшілдік тұлға
Сот
89
Кешпелілер ко т а м ы н д а м а н ы з ы з о р
б о л д ы :
Ақсақалдардың
90
Ру мен тайпа жасактарын баскарды:
Батырлар
91
К а з а к кот а м ы н ы н негізін курады:
Отбасы
92
Кан жатынан туыстас отбасылардан
к у р а л д ы :
Ауыл
Биледі: ауылнай, ауылбасы
93
Жеті ат ат а дейінгі біріккен ау ы л д а р а т а л д ы :
Аталас аймақ = ата аймақ
Биледі: ақсақал
94
Аталас аймактардан куралды:
Ру немесе тайпа
Биледі: ру басы, ру биі
95
Ру жене тайпалар бірігіп курады:
Ұлысты
Биледі: сұлтан
96
Ұлыс жаунгерлерінін, саны жетті:
Он мыңға дейін
97
Барлык ка з а к рулары мен тайпалары
бірікті:
Жүзге
98
К а з а к ко т а м ы н ы н , т а р и х и-
ш а руа ш ы л ы к тургыдан ка л ы п т а с ка н э т н о а у м а т ы :
Жүз
99
К а з а к халкы а р а с ы н д а кептеген а н ы з
к е з д е с е д і :
Жуз жэне а лаш
ат ау ы н ы н шыгу тегі
ж е н і н д е
100
Алаша хан туралы д е р е к т е р
к а л д ы р г а н :
Кадыргали Жалаири,
Рашид-ад-Дин, Әбілғазы
101
Барлык жуздін шегаралары тулісті:
Сырдария бойында
102
Жеті жаргынын жасалу себептері:
Ескірген эдеттер мен
ережелерді жанарту,
халыкты біріктіру
103
Салык ісі зандастырылган зан
жинаЫ:
Жеті жарғы
104
«Султандардан баска кез-келген кару
а л ы п ж у р е а л а т ы н д а р х а н м е н е л билеушілеріне жыл сайын е з мулкінін бір белігін с а л ы к ретінде телеп о т ы р у ы т и с » д е п ж а з ы л г а н з а н :
Жеті жарғы
105
Мал кімге тиесілі екендігін ажырату
ушін салынды:
Таңбалар
106
Кісі елтірген к е з д е т е л е ге н кун
б а й л а н ы с т ы болды:
Жебірленушінін
элеуметтік жагдайына
107
Карапайым кісіні елтіргені ушін
т е л е н д і :
Ер адам ушін 1000,
ейел адам ушін 5 0 0 кой
108
Султанды н е м е с е кожаны елтірген
ушін теленді:
Жеті адамның құны
109
Кунды кылмыскердін, туыстары
н е м е с е ау ы л ы теледі:
Егер қылмыскер төлей алмаса
110
Ж а т дінге еткен а д а м г а , а т а- а н а с ы н жобірлеген а д а м г а кол д а н ы л г а н ж а з а :
Мулкін теркілеу мен
букіл журт алдында
м а с к а р а кылу
к о л д а н ы л д ы
111
Э й е л г е з о р л ы к-з о м б ы л ы к
ж а с а г а н д а р г а ж а з а :
Өлім жазасы
112
Кылмыскерді айыптау ушін талап
етілді:
Куә
113
Тауке ханнын, з а н ы колданылып келді:
19 ғасырдың ортасына дейін
114
Құрылтайға келгендер
Өз қаруымен келу керек
Қарусыз келсе дауыс бере алмайды
115
Жүзде биледі
Кіші хан
116
XV-XVII гасырлардагы туйе туралы
д е р е к т е р :
Казактар туйеге киіз
уйлі арбаны жегіп
пайдаланган
117
Кыстау ушін кеп ж а д а й д а тандалды:
Көл жағасы
Өзен бойы
118
Желтоксанда кешпелілер азык ушін
сойды:
Соғым
119
Оскери жатынан кауіпті жыл мезгілі:
Қыс
Себебі ауылдар бір бірінен алыс орналасқан
120
«Кыскы турактар арасындагы жол 15
кун» д е п керс еткен:
Рузбихан
121
Уйлену тойлары, ат бейгелері еткізілді:
Жайлауда
122
Кешпелілердін э с к е р и жорыты
жасалынады:
Күзде
Себебі жылқылар семіз, шыдамды болды
123
XV-XVII гасырлардаты уйлер турі:
Киіз уйлер жене арба
устіне тігілген киіз
уйлер
124
«Біз б а с п а н а л а р ы б а р а р б а л а р г а жігілген сансыз кеп туйелерді кордік, олар алыстан кала сиякты корінеді» д е п жазган:
Агылшын с а я хат ш ы с ы
А . Дженкинсон
125
Кешпелілердін туйеге жегілген
арбалары туралы жазган:
А . Дженкинсон,
Рузбихан, И . Барбаро
126
XVIII гасырда кешпелілер арба устіндегі киіз уйден кошті:
Жиналмалы киіз үйге
127
з а к т а р д ы н д а м ы г а н от б а с ы л ы к косібі:
Тері өңдеу
128
Эйелдер аткарган жумыс:
Киіз басу, тері ендеу,
киім тігу
129
Ер а д а м д а р д ы н жумысы:
Кару-жарак турлерін,
ер-токым, ат
обзелдерін жасап, аяк
киім тікті, мал табындарын коргады,
а н а у л а д ы
130
Кешпелілер артык онімді айырбастап о т ы р д ы :
Қалаларда
131
Кешпелілер телеген с а л ы к мелшері:
Ж ы л с а й ы н г ы кірістін
ж и ы р м а с ы н ш ы белігі
132
К а з а кс т а н н ы н онтустігіндегі ж е р меншігінін, турлері:
Сойырғал
Мүлік
Вакф
133
Ма лшылар телеген салык:
Зекет
Соғым
Сыбаға
134
К а з а кс т а н н ы н онтустігіндегі ж е р меншігінін, турлері:
Сойырғал
Мүлік
Вақф
135
XV-XVII гасырлардаты жазба
деректерде айтылады:
«Туркістаннын отыз
камал-каласы» туралы
136
К а з а кс т а н жеріндегі отырыкшылар
м е н кешпелілер туйіскен жер:
Оңтүстік Қазақстан
137
Калалар кулдырау себебі:
Феодалдык кыркыстар
мен шапкыншылык
138
IX-XII г а с ы р м е н с а л ы с т ы р г а н д а XV-XVII гасырларда халык саны
азайды:
3 есегп
139
Оты р а р м а н ы к а н ы р а п калды
15 ғасырдан бастап
140
Тургындар к а л а л а р д ы т а с т а п кетті:
17 ғасырда
141
Жер ауматы азайган калалар:
Сайрам
Созақ
Сығанақ
142
Туркістан К а з а к хандыгынын діни
жане саяси орталыгына айналды:
17 ғасырдан бастап
143
XVI гасырда корганыс камалы ретінде
белгілі к а л а :
Сауран
144
Букіл Дешті Кыпшак ушін «Сауда
айлагы» ж э н е к а з а к ха н д а р ы н ы н а л т а ш к ы о р д а с ы :
Сығанақ
145
Археологтар XVI-XVII г а с ы г а
ж ат ат ы н к а л а о р а м д а р ы н тапты:
Отырар
146
XV-XVII гасырдаты саудадаты жана
кубылыс:
Орта Азия мен Ресей
арасындагы сауданы
Казак жері аркылы
д а м ы ту
147
Ре сей Орталык Азияга саткан
т ау а р л а р :
Мата
Тұмыс заттар
148
Ре с е й с а уд а ке руе н д е р і е т ке н
к а л а л а р :
Сығанақ
Түркістае
149
XVI-XVII гасырларга жататын кытай
форфоры, орыс жене Орта Азия
тенгелері табылды:
Түркістан
Отырар
Сауран
150
Казак егіншілері негізінен осірді:
Тары
151
«Д е ш т і К ы п ш а к к е ш п е л і с і ж о л т а шыкканда бір д о р б а жент алып ш ы т а т ы н ы » т у р а л ы ж а з г а н :
И. Барбаро
152
Мал ы н а н айырылган отырыкшылар
а т а л д ы :
Жатақ
153
Жырау
Хан кенесшісі жене ру
басшысы
154
XV гасырда емір сурген ейгілі жырау:
Қазтуған
155
Дала тайпаларынын казак
хандарынын, кол а с т ы н а бірігуі ушін
к у р е с к е н ж ы р а у :
Қазтуған
156
XV-XVI гасырларда емір сурген
ж ы р а у л а р :
Шалкиіз
Досмамбет
157
Б ат ы рл ы к пен ка п а рм а н д ы к т ы д е р і п т е ге н жырау:
Доспамбет
158
От аншылдык т а к ы р ы п т а толт аган ж ы р а у :
Шалкиіз Тіленшіұлы
159
XVII гасырларда жыраулык дэстурді
ж а л т а с т ы р д ы :
Жиембет
160
Е н с е г е й бойлы е р Есім» жырынын
а в т о р ы :
Жиембет
161
Есім хан тусында ойраттарта карсы
с о т ы с т а р т а к а т ы с к а н :
Жиембет
162
XVI-XVII г а с ы р л а р д а е л а р а с ы н д а к е н т а р а л д ы :
Музыкалық аспаптар
163
Накыл с е з улгісіндегі лирика лык е л е н
турі:
Терме
164
XIV-XV г а с ы р л а р д ат ы б ат ы р л ы к
э п о с т а р :
Ер тарғын
Қамбар батыр
165
К а з а к ха лкынын л и р о-э п о с т ы к
ж ы р л а р ы :
« К о з ы К о р п е ш- Б а я н
сулу», «Кыз Жібек»,
« А й м а н- Ш о л п а н »
166
XV-XVII г а с ы р л а р д а г ы ха лык ау ы з одебитінін жанрлары:
М а к а л- м э т е л д е р,
ж ум б а кт а р, ка н ат т ы
с е з д е р, а к ы н д а р
а й т ы с ы , ш е ш е н д і к
е н е р
167
О н е ге л і о й-т у ж ы р ы м т а толы,
тапкырлыкты талап ететін жанр:
Шешендік өнер
168
К а з а к т а р и с л а м м е н кат а р,
таніршілдікке негізделген д э с ту рл е рд і
у с т а н д ы :
15-17 ғасвр
169
Казактар курмет тутып, сыйлады:
Ата баба рухын
Оларға шежіресін білу маңызды болды
170
К а з а к т а р д а е ж е л д е н бе р і с а кт а л ы п
к е л е ж а т к а н д е с т у р :
Отпен аластар
171
Кешпелілерге жол табура кемектесті:
Жұлдыз
172
Ауа-райы болжамын жасап, кеші-кон
уакытын а н ы кт ап отырды:
Есепші
173
К а з а к кунтізбесі куралган:
Мүшел леп аталған 12 жыл
174
Ж ы л б а с ы б о л ы п с а н а л г а н уа к ы т :
Наурыз мейрамы
22 наурыз
175
Киіз уйдін, беліктері:
Шаңырақ
Уық
Кереге
176
Киіз уй канаттары (улкендігі):
6
8
10
30
177
Киіз уйдін турлері:
Салтанатты киіз уйлер,
карапайым,
шаруашылык
максаттаты, жорык
киіз уйлері
178
Киіз уйдін ортасында орналасты:
Ошақ пеш
179
Кіреберіске карсы курметті орын:
Төр
180
Агаш , тас , кірпіштерден туракты уй
салынды:
Солтустік жене
СОЛТуСТіК- ШЫгЫС
Казакстанда
181
К а з а к т а р киімді тікті:
Шута, жун, жібек
маталары, киіз жене ан
терісінен
182
К а м з о л м е н ш а п а н тігілді:
Жүн
Жібек
183
Кыскы б а с киім:
Тымақ
184
С а б и д у н и е г е келісімен ж а с келіншек
киді:
Кимешек
185
Б и е сутінен жасалды:
Қымыз
186
Денді-дакылдардан негізгі тамак
турі:
Тары
Бидай
187
Тарыдан дайындалтан тагамдар:
Тары көже
Талқан
Жент
188
Бидайдан эзірленген тагамдар:
Бидай көже
Бауырсақ
Нан
189
Жылкы етінен дайындалды
Казы-карт а, жа л-жая,
ШуЖык
190
Куйеу жатынан жасалатын
ж о р а л г ы л а р :
Фулетіне мал, а н а с ы н а
с у т а к ы, к а л ы н д ы к т ы н
а г а л а р ы н а т а р т у ( е р-
токым, белдік), жакын
т у ы с т а р ы н а к о д е
(ш ат ы н с ы й л ы к )
191
Казактын гурыптык жыры:
Беташар
192
Мерекелік улттык ойындар:
Курес, кекпар, сайыс,
ат ж а р ы с
193
Кешпелілердін эскери ерекшелігі:
Тұрақты әскер болмадв
194
Согыс кезінде курылды:
Ру тайпалық жасақ
195
Біріккен э с ке р колбасшысы саналып,
согыска тікелей катысты:
Хан
196
Шайкас кезінде жараланган хандар
Бұрындық
Қасым
Тәуекел
197
Ш а й ка с т а к а з а тапкан хан:
Мамаш
198
Согыс кезінде алган жарадан кайтыс
б о л т а н ха н :
Тәуекел
199
XVII г а с ы р л а р д а э с к е р д е
п а й д а л а н ы л а баст ады:
Зеңбірек
Мылтық
200
Хандаты ту с а н ы жеткен:
9 (мыкты билеушілерді
« т о г ы з т у л ы х а н » д е п
а т а г а н )
201
Э с к е р г е ш а к ы р г а н к е з д е ж ау ы н г е р
міндетті болды:
Ж о р ы к к а м і н е т і н к о с
ат, э с к е р и к а р у м е н шығуға
202
Кешпелілер шабуыл жасаган кезде
к о л д а н г а н д і с :
Толғама
Коршауга алу, айнала
коршау
203
«Толт ама Дешті Кыпшак
кешпелілерінін сенімді эдісі» д е п
ж а з г а н :
Бабыр
204
Туркі медениетінін, асыл мурасы
ретінде с а н а л ат ы н ш ы г а рма :
Жазбалар
205
«Жа з б а л а р » т арихт а б а с к а ш а ат п е н
б е л г і л і :
Бабырнама
206
Б а б ы р е м і р сурді:
1483-1530
207
«Б а б ы р н а м а » жанрлык жагынан ж а т а д ы.
Мемуарлвқ әдебиетке
208
« Б а б ы р н а м а д а » баяндалган:
Автор езінін атынан не
естігінін, нені коргенін,
б а с т а н кешіргенін
209
г а л ы м д а р ат а кт ы г р е к-р и м
а вт о р л а р ы енбектерінін, к а т а р ы н а койган шыгарма:
Бабырнама
210
«Та р и х-и-Р а ш и д и » енбегінін, авторы:
Мұхаммед Хайдар Дулати
211
Мухаммед Хайдар Дулати емір с у р г е н :
1449-1551
212
Мухаммед Хайдардын, шыгу тегі :
Дулат тайпасы
213
Мухаммед Хайдар тербиеленді:
Бабыр сарайында
214
Мухаммед Хайдар еркін жазган тілдер:
Түркі
Парсы
215
«Тарих-и-Рашиди» енбегі жазылган:
Парсы
216
«Та р и х-и-Р а ш и д и д і н » негізгі
м а з м у н ы :
14-16 ғасырлардағы Моғолстан
217
«Тарих-и-Рашиди» енбегі мэліметтер
береді:
Қазақтар жөнінде
218
«Жэмит-ат-тауарих» («Жылнамалар
жинаты») енбегінін, авторы:
Қадырғалы Жалаири
219
Тауекел хан тусында ыкпалды би
б о л г а н :
Қадырғали Жалаири
220
Ка д ы р г а л и Ж а л а и р и 1587 жылы О р а з м у х а м м е д сул т а н м е н бірге туткынта тусті:
Орыстарға
221
Ка з а к уа к ы т о р ы с патша лытында
т у р г а н.
Қадырғали Жалаири
222
«Ж э м и т-ат-т ау а р и х » е н бе г і
б а я н д а л т а н :
XV-XVI гасырлардаты
ка з а к тарихы, хандар
шешіресі
223
«Ж э м и г-ат-т ау а р и х » жазылган:
Араб әріпімен қазақ тілінде
224
«Ш ы н т ы с н а ма » енбегі жазылды:
16 ғасыр
225
« Ш ы н т ы с н а м а » а вт о р ы :
Өтеміс қажы
226
Шынгыснамада» айтылады:
Жошы ұрпақтарының тарихы
227
«Шынтыснама» кунды дерек болып табылады:
XIII-XV гасырлардагы саяси тарих, Алтын Орданы баскарган
хандар, Батыс жэне
Онтустік Ка з а кс т а н
т у р а л ы
228
«Тарих-и Эбілкайыр хани» жазылган
уакыт:
16 ғасыр
229
«Тарих-и Обілкайыр хани» енбегінін авторы:
Масуд ибн Осман Кухистани
230
«Тарих-и О б і л ка й ы р хани» е н бе г і н д е айтылады:
Әб і л ка й ы р хан
б а с к а р г а н «ке ш п е л і
е з б е к т е р » т а р и х ы
231
«Шежре-и турк» (Турік шежіресі) кітабынын, авторы:
Хиуа каласынын ханы,
тарихшы Эбілтазы
Банадур
232
Обілтазы е м і р сурді:
1603-1664
233
«Ш е ж р е-и туркте» жазылган:
Шыңғыс әулетінің тарихы
234
«Шежре-и турк» кунды дерек болып табылады:
К а з а к халкынын курамындагы туркі
тайпалары туралы
235
Әбілгазынын, енбектері:
«Турік шежіресі»,
«Турікмен шежіресі»
236
Мухаммед Хайдар Дулати туралы ж а з г а н автор:
Ахмад Рази
237
Рулар, тайпалар, жүздер арасындағы бірлік пен байланыс әлсіреді
Тәуке ханнан кейін
238
Сұлтандардың аймақтық сепаратизмі күшейді:
Қайып хан тұсында
239
Қазақ мемлекеті іштей ыдырай бастады:
18 ғасырдың басында
240
Қазақ және Жоңғар хандығының әлсіреуіне мүдделі болды:
Қытай
Ресей
241
Жоңғар хандығы құрылған аймақ:
Қазақстанның оңт-шығысы
242
Жоңғарлар оқ-дәріні жасады:
Селитра мен күкірттен
243
Жоңғарларда білтелі мылтық пайда болды:
17 ғасырдың аяғында
244
Жоңғарларда мылтық болғандығы туралы жазған:
И. Георги
245
Жоңғарларға зеңбірек құюды үйретті
Тұтқынға түскен швед Иоган Густав Ренат
246
Жоңғарлар шегаралас аймақтардан құпия ақпараттар жинады:
Тыңшылар жүйесі арқылы
247
Жоңғарлардың барынша әскери мемлекетке айналу себебі:
Көрші мемлекеттердің жерін тартып алу мақсатында
248
Жоңғария халқының өмір сүру салты:
Көшпелі
Жартылай көшпелі
249
Жоңғар халқы негізінен айналысты:
Малшаруашылығымен
250
Жоңғарларды Қазақ жерінде қызықтырды:
Жетісу
Сырдариядағы сауда жолдары
251
Қазақ хандығына жоңғар шапқыншылықтарының себептері:
Сауда жолдарына бақылау орнату, тұрғындарды тәуелділікте ұстап, салық жинау
252
Жоңғарлардың Қазақ жеріне кезекті ірі жорық жасауына қолайлы жағдай қалыптасты:
18 ғасырдың 20 жылдарының басында
253
Еділ бойындағы қалмақтардың ханы:
Аюке
254
Жоңғарлардың бүкіл күшін қазақтарға бағыттауына мүмкіндік берді:
Қытаймен бейбіт келісім жасауы
255
Жоңғар билеушілерінің Аюкеге елші жіберу себебі:
Қазақтарға қарсы бірлескен соғыс қимылдарын жүргізу мақсатын көздеді
256
Ресей көрші жатқан екі көшпелі мемлекеттің өзара қарым- қатынасына байланысты ұстауға тырысты:
Бейтарап
257
Ресей үшін тиімді болды:
Қазақ мемлекетінің де, Жоңғар хандығының да өзара шайқаста әбден әлсіреyi
258
Жоңғар қонтайшысы Цеван-Рабтан әскерін Қазақстанға аттандырды:
1723 көктемде
259
1663-1727 жылдардағы жоңғар билеушісі:
Цеван Рабтан
260
Жоңғар шапқыншылығының алғашқы соққысына ұшырады:
Жетісу
Ертіс қазақтары
261
Қазақ әскери жасақтарының басшылығымен жаудан бір ай бойы қорғалған қала:
Ташкент
262
Жоңғарлар соққысынан аман қалған аймақ:
Батыс Қазақстан
263
XVIII ғасырдың 20-жылдарының бас кезіндегі тарихи оқиғаны суреттеген шығарма:
Қалқаман мамыр
264
«Қалқаман-Мамыр» дастанының авторы:
Шәкәрім Құдайбердіұлы
265
Қазақ халқына қайғы-қасірет әкелген, аштық пен қайыршылық халге душар болған кезең аталды:
«Ақтабан шұбырынды, Алқакөл сұлама»
266
Қазақтар қырғыннан аман қалу үшін көшіп кетті:
Елдің батыс аймақтарына қарай, Жайық бойына
267
268
Қазақтардың жаппай қоныс аударуы мазасын қашырды:
Ресей империясын және оның қол астындағы башқұрттар мен қалмақтардың
269
Қазақтардың қоныс аударуына қарсы Ресей империясының қарсы шаралары:
Шегара күзеті күшейтілді, жаңадан әскери бекіністер салу
270
Ақтабан шұбырынды» кезінде қазақтардың едәуір бөлігі көшті
Орта Азия мемлекеттерінің аумағына қарай
271
Орта жүз руларының көпшілігі қоныс аударды:
Самарқанға
272
Кіші жүз қазақтарының едәуір бөлігі көшіп кетті:
Хиуа
Бұхан ханлығына
273
Ақтабан шұбырынды» кезінде шыққан ауыр қайғы-қасіреттің символы болған ән:
Елім ай
274
Жоңғар шапқыншылығы кезінде Батырлардың Отан қорғаудағы ерлік істерін жырлаған жыраулар:
Үмбетей, Тәтіғара, Бұқар, Көтеш т.б.
275
XVIII ғасырдағы жыраулар:
Үмбетей, Тәтіғара, Бұқар, Көтеш
276
ҰЛЫ ЖҮЗ ханы
Жолбарыс хан
277
Орта жүз ханы
Болат,
Сәмеке,
Күшік хандар
278
Кіші жүз ханы
Әбілқайыр хан
279
18 ғасырдың басында қазақстанға қауіп төндіргендер
Солт - сібір казактары
Шығыс - жоңғар
Оңт - Хиуа, Бұхар, Қоқан
Батыс - Еділ қалмақтары
Солт-батыс - Орал казактары, Башқұрт
280
Жоңғар мемлекеті құрылды
1635 жылы
Бары қонтайшы
281
Жоңғар әскер саны
100мың
282
Жоңғарлардың заңы қабылданды
1640
Далалық жарғы
283
«Олар мылтықтарын аттан түсiп ататын», – деп жазды.
И. Георги
284
Жоңғарлардың жауы Қытай билеушісі Канси қайтыс болды
1722
285
Жоңғарлар басып алды
Ташкент
Түркістан
Сайрам
286
Шәкәрiмнің келтiрген деректерi бойынша қанша қазақ жоңғарлардан өлді
Үштен екісі
287
«Қайың сауған» деген сөздің мағынасы:
«Ақтабан шұбырынды» кезінде өлмей аман қалу үшін қайыңның сөлін ішкен
288
Жоңғарлар шапқыншылығы нәтижесінде әлсіреген Қазақ хандығын оңай отарлап алды:
Ресей
289
Қазақтардың жеңіліп, «Ақтабан шұбырынды, Алқакөл сұламаға» душар болуының себептері:
Қазақ жүздерінің бытыраңқылығы Басшылықта ауызбіршіліктің болмауы Жоңғарлардың тыңғылықты дайындығы Қазақтардың қатты жұтқа ұшырауы Жоңғарлардың тұтқиылдан шабуыл жасауы Жоңғар әскерінің жақсы қарулануы
290
Қазақ қоғамындағы әскер жағдайы
Тұрақты әскер болмады
291
Қауіп төнген кезде жиналған әскер
Халық жасағы
292
Халық жасағы ұйымдастырылды:
Ру-тайпалық негізде
293
Хан мен сұлтандардың әскері:
Төлеңгіттерден тұратын шағын қарулы жасақ ұстады
294
Қазақ қоғамында әрбір ер кісі міндетті:
Жауынгер болуға
295
XIX ғасырдың басында қазақ әскері туралы жазып қалдырған зерттеуші:
Я. Гавердовский
296
«Қазақтарда әскери өнер қасиетті саналып, онымен бүкіл халық айналысты. Қару ұстай алатындардың барлығы өзімен бірге қылыш, кем дегенде пышақ алып жүруі, ал ел шетіне жау тигенде халық жасағы құрамына қосылуы тиіс болды»:
Я. Гавердовский
297
Халық жасақтарының құрамасын басқарған:
Даңқты батырлар
298
Бүкілхалықтық әскерге қолбасшылық етті:
Хан
299
Алыс сапарға аттанатын жауынгерде болды
2 ден көп ат
300
Әр жасақтың ұраны:
Ата-бабасының руындағы қасиетті саналатын тұлғаның есімі
301
Жалпы қазақтың ұраны:
Алаш
Мифологиялық түрде қазақтардың арғы бабасының есімі
302
XVIII-XIX ғасырларда батыр атағын алған хандар:
Әбілқайыр хан, Абылай хан, Кенесары хан
303
Атақты батырлар қайтыс болғанда жерленген:
Қожа Ахмет Ясауи кесенесінде
304
Жоңғар Басқыншыларға қарсы күресте көзге түскен батврлар
Қаракерей Қабанбай, Қанжығалы Бөгенбай, Наурызбай, Малайсары, Олжабай, Тайлақ, Байымбет
305
Қазақ жасақтары алыс қашықтықтағы соғыста қолданды:
Садақ
Жебе
306
Қоян-қолтық ұрыс барысында қолданылды:
Қылыш
Селебе
Сапы
307
Қазақ жасақтарының жайратушы қаруы:
Найза
Сүңгі
308
Қазақ жасақтары түгелдей құрылды:
Атты әскерден
309
Соғысқа шығар алдында сардарлар өткізіп отырды:
Әскери кеңес
310
Сардар дегеніміз кім:
Қазақ қолбасшылары
311
Қару түрлері:
Шоқпар, гүрзі, сойыл, айбалта
312
Жауынгерлер болат сымнан тоқылған не киген:
Сауыт
313
Жауынгерлер киген темір бас киім:
Дулыға
314
«Олар өлімнен қорықпайды, жау қолына түскеннен гөрі қолына қару ұстап ақырғы демі шыққанша шайқасып өлгенді ерлік санайды» деп жазған:
Д. Флетчер
315
Қырғыздар (қазақтар) әсіресе атқа мықты, өйткені балалары төрт жасқа келер-келместен, оларды атқа мінгізіп үйретеді. Бұлардың әйелдері де атқа мықты, қолдарына сойыл алып жауға шапқанда, еркектерге бергісіз» деп жазған:
Ф. Назаров
316
1710 жылы Қарақұм құрылтайында жалпықазақ жасағын бастаған батыр:
Қанжығалы Бөгенбай
317
1723 жылы Әбілқайыр хан 20 мың әскермен шабуыл жасады:
Еділ қалмақтарына
318
Еділ бойындағы қалмақтар тарапынан төнген қауіптен құтылған соң, Әбілқайыр хан шабуыл бастады:
Сырдария бойына
319
1724 жылы Әбілқайыр хан шабуыл жасап, азат еткен қала:
Түркістан
320
Әбілқайыр хан Түркістан қаласын тастап кетуге мәжбүр болды
Бір жылдан соң
321
Әбілқайыр бастаған қазақ- қарақалпақ әскерінің саны:
50 мың
322
Әбілқайыр ханның қолбасшылық қабілеттері байқалды:
Қазақ-жоңғар соғысы кезде
323
Жоңғарларға қарсы күресте ұйымдастырушылық таланты, ірі әскери қолбасшы ретіндегі қабілеті, қаһармандығы танылған:
Әбілқайыр хан
324
Ордабасы тауы орналасқан жер:
Шымкент қаласының батысы
325
Ордабасы құрылтайы өтті және қолбасшы болып сайланды
1726
Әбілқайыр хан
326
Ордабасы құрылтайына қатысты:
Хандар, үш жүз сұлтандары, билер мен батырлар
327
Жоңғарларға қарсы күресте ірі-ірі әскери жасақтарды басқарды
Әбілмәмбет
Сәмеке
Әбілқайыр
Барақ
328
Жас сұлтан Абылайдың беделі көтерілді:
Қазақ-жоңғар соғысы кезде
329
Азаттық күреске идеялық басшылық етті:
Төле би
Қазыбек би
Әйтеке би
330
Қарулы қарсылықты басқарған батырлар:
Қабанбай, Бөгенбай, Наурызбай, Райымбек, Жасыбай, Есет, Малайсары, Жәнібек, батыр Баян, Олжабай, Қожаберген, Тайлақ, Бөлек, Саңырақ, Жабай, Бердіқожа, Жарылғап т.б.
331
Азаттық күреске белсене қатысқан Абылай ханның қызы:
Айтолқын
332
Азаттық күреске белсене қатысқан Бұланбай батырдың қызы:
Айбике
333
Барлаушылар көтерілісін басқарған Қабанбай батырдың әйелі:
Гауһар
334
Жоңғарларға қарсы қазақтармен қосылып шайқасты:
Қарақалпақ
Қырғыз
335
Батырлардың ерлігін бүгінгі күнге дейін жеткізген ақын-жыраулар:
Үмбетей, Ақтамберді, Тәтіғара, Қожаберген, Бұқар т.б.
336
XVIII ғасырдағы жыраулардың шығармаларына арқау болған негізгі тақырып:
Жоңғар шапқыншылвғы
337
1728 жылы болған қазақ-жоңғар шайқасы:
Бұланты
338
Бұланты шайқасы болған жер:
Ұлытаудағы Бұланты өзенінің бойындағы Қарасиыр атты жерде
339
Бұланты шайқасының нәтижесі:
Қазақтар жеңді
340
Бұланты шайқасы халық арасында аталды:
Қалмаққырылған
341
Бұланты шайқасындағы қазақ әскерінің саны:
60 мың
342
Бұланты шайқасында қаза тапқан жоңғар жауынгерлерінің саны:
10 мың
343
Жоңғарлар жеңілісті білмейді деген аңызды жоққа шығарды:
Бұланты шайқасы
344
Қазақ халқының азаттық күресі барысындағы елеулі оқиға:
Аңырақай шацқасы
345
Аңырақай шайқасы болды:
1730 көктемде
346
Аңырақай шайқасы болған жер:
Балқаш көлінің оңтүстік-батыс жағындағы Итішпес Алакөл атты жерде
347
Аңырақай шайқасына басшылық етті:
Әбілқайыр
348
Аңырақай шайқасына қатысты:
3 жүзде
349
Аңырақай шайқасының нәтижесі:
Қазақтар жеңді
350
Ұзаққа созылған қазақ-жоңғар соғысына түбегейлі өзгеріс жасаған:
Аңырақай шайқасы
351
Аңырақай шайқасынан кейінгі жағдай:
Жоңғар әскері толықтай жеңілмеді
352
Қазақ сұлтандарының арасында билік үшін талас басталды:
Аңырақай лайқасынан кейін
353
Аңырақайдан кейін билік үшін таластың басталу себебі:
Ұлы хан Болаттың қайтыс болуы
354
Болат қайтыс болған соң, Ұлы хан болуға дәмелі болды:
Әбілқайыр мен Сәмеке
355
Ешқандай айтулы қызмет атқармай ұлы хан болып сайланды:
Әбілмәмбет
356
Әбілмәмбетті хан етіп сайлауға септігін тигізді:
Ақсүйектер тобы
357
Ақсүйектер Әбілмәмбетті хан етіп сайлау себебі:
Аймақ басшыларына билік басында күшті тұлғаның отыруы қажет болмады
358
Хан сайлау шешіміне келіспеген Әбілқайыр мен Сәмекенің әрекеті:
Өз әскерлерін соғыс алаңынан алвп кетті
359
Уақытша жоңғарларға бағынып, оларға аманат беріп, салық төлеуге мәжбүр болды:
Ұлы жүз
360
Кепілдікке берілген адам, көрші мемлекеттің басшылары жасалған шартқа адалдық белгісі ретінде қазақ хандарының, сұлтандарының, билері мен батырларының балаларын кепілдікке алатын болған
Аманат
361
Жоңғарларға қарсы күресті жалғастыра берді:
Орта жүз
362
Үш жүз одағы ыдыраған соң, кіші жүздің жағдайы:
Басқа халықтардың қоршауында қалып қойды
363
Кіші жүзді қоршап жатқан халықтар:
Хиуалықтар, түрікмендер, Еділ қалмақтары, Жайық казактары және башқұрттар
364
Егер Бұланты мен Аңырақайдағы жеңістер болмаса, Қазақ Ордасы осыдан жүз жыл бұрын мүлде тозып, құрып біткен Ноғай Ордасының кебін киері анық-ты» деп жазған:
М. Мағауин
365
Қанжығалы Бөгенбайдың ұсынысымен жоңғарлармен шайқаста қаза тапқан қазақ жауынгерлерінің денесі жерленді:
Ұлытаудың басына
366
Қалмақтарды Баянауыл аймағынан ығыстырған атақты батыр:
Жасыбай
367
1667-1749 жж өмір сүрген, Кіші жүзден шыққан батыр, әскербасы, Қалмақтарға қарсы азаттық күресте ұйымдастырушылардың бірі:
Есет Көкіұлы
368
Жоңғарларға қарсы күрескен Тама руының ақсақалы:
Есет батыр
369
1691-1769 жж өмір сүрген, әскери қолбасшы, жоңғар басқыншыларына қарсы күрес жетекшілерінің бірі:
Қаракерей Қабанбай (Ерасыл) Қожағұлұлы
370
Абылай хан «Дарабоз» деген атақты берген батыр:
Қабанбай
371
1705 жылы туылған, Ұлы жүздің албан руынан шыққан белгілі батыр:
Райымбек Хангелдіұлы
372
Қарасай батырдың ұрпағы, Абылай ханның қолбасшыларының бірі:
Наурызбай батыр
373
Аягөз шайқасы
1717 жылы қалмақтардың қалың қолы Аягөз өзені бойындағы жалайыр мен найман тайпаларының жеріне басып кірді
Қазақ әскерін басқарды - Қайып хан Нәтижесі: қазақтар жеңілді.
374
Қазақ-орыс қатынасының тарихы бастау алады:
16 ғасырдан
375
Қазақ-орыс қатынасы шектелді:
Дипломатиялық және сауда қатынастарымен
376
XVI ғасырда Орта жүз қазақтары сауда байланыстарын орнатқан көпестер:
Строгановтар
377
Қазақстанды Азияға шығатын «кілт пен қақпа» деп атаған орыс патшасы:
І Петр (1672–1725)
378
Қазақ хандығының Ресеймен байланысы белсенді болды:
18 ғасырдың алғашқы 30 жылы
379
Қазақ билеушілері Ресеймен жақындасуға ұмтылу себебі:
Сауда байланысын және жоңғарларға қарсы одақ құру
380
1716 жылы Ресейге жоңғарға қарсы күш біріктіруге өтініш жасаған:
Қайып хан (1716-1719)
381
Ресейге жоңғарға қарсы күш біріктіруге өтініш жасаған Кіші жүз ханы:
Әбілқайыр хан
382
Ресей қазақ билеушілерінің ұсынысын қарастырмау себебі:
Ресей Швециямен соғысып жатты
383
Ресей үшін дипломатиялық байланыстарды нығайтуға қолайлы жағдайлар қалыптасты:
18 ғасырдың 30 жылдары
384
Ресей империясы қазақ жеріне сала бастады:
Бекіністер желісін
385
Омбы бекінісінің негізі қаланды:
1716 көктемде
Бухгольц
386
Ресей Ертіс бойына бекіністер желісін салды:
Қазақ-жоңғар әскери- саяси қайшылығын пайдаланып
387
Бекіністер арасында пайда болды:
Шағын бекіністер мен редуттар
388
Ресейдің бекініс салудағы негізгі мақсаты:
Қазақтар мен жоңғарларға тиесілі жерлерді өзіне қарату
389
Бекіністердің салу мақсаты туралы жазып қалдырған орыс зерттеуші:
Н. Коншин
390
Бекіністер желісін салу жүріп жатты:
Ертіс бойында
Кіші жүзде
391
Ресей мен Қазақ хандығы арасында елші алмасу күшейе түсті:
18 ғасырдың басы
392
1716 жылы қазақ даласына елшілікпен келген Тобыл бояры:
Никита Белоусов
393
1717 жылы қазақ жеріне келген елшілік:
Борис Брянцев пен Федор Жилин
394
1719 жылы Зайсан көлі мен Қара Ертісті зерттеу үшін елшілік жіберілді:
Колмаков, Урусов және Сомовтың жетекшілігімен
395
Ресей-қазақ қарым-қатынасында пайда болған шиеленістер:
Біріншіден, мал жайылымы үшін күрес күшейді, екіншіден, өзара мал барымтасы орын алды, үшіншіден, қазақтар өз жерінде Ресей империясының әскери бекіністер шебін салуына қарсы болды, төртіншіден, қазақтар башқұрттардың патша үкіметіне қарсы күресіне жиі-жиі қатысып жүрді.
396
1723–1724 жылдары Әбілқайырдың әскерлері басып алды:
Жайық пен Еділдің екі ортасындағы бүкіл аумақты
397
Әбілқайыр ханның қорғауға тырысқан құқығы:
Қазақтардың Жайық өзенінің бойындағы алқапта мәңгілік көшіп- қонып жүру құқығын
398
Әбілқайыр ханның Жайық жері туралы сақталған сөзі:
«Жайық өзені қашан сарқылып, арнасы кеуіп қалғанша қазақтар оның бойынан кетпейді»
399
Омбы бекінісінің маңында қазақтар мен жергілікті әскери гарнизонның арасында қанды қақтығыс болды:
1731
400
Шегарадағы мәселені шешу үшін Ресейдің қабылдаған шаралары:
Бекініс қорғандар салуға кірісті, шегарадағы күзет әскерлерінің саны арттырылды. Қазақ ауылдарына дүркін- дүркін шабуыл жасалып тұрды.
401
16 мың жауынгері бар қазақ жасағы Жайық қаласына бара жатқан астық керуеніне шабуыл жасап, 300 казакты тұтқынға алды:
1711
402
Қазақтар мен қарақалпақтардың 20 мың жауынгері Жайық қалашығын бір ай бойы қоршауда ұстады:
1718
403
Ресейді өзінің Қазақстан мен Орта Азия бағытындағы сыртқы саяси қызметін күшейте түсуге мәжбүр еткен және бір нәрсе
ағылшын-орыс бәсекелестігі
404
«Ертіс бойындағы бекіністер шебі осылай құрылды. Оның міндеті – оң жағалаудағы жерлерді жоңғарлардан, ал одан соң көп ұзамай-ақ қырғыздардан (қазақтардан) қорғау еді».
Н. Коншин
405
1716 жылы салынған бекініс
Омбы
Жәмішев
406
1717 жылы салынған бекініс
Железинск
407
1718 жылы салынған бекініс
Семей
408
1720 жылы салынған бекініс
Өскемен
Чернорецк
Коряковск (Павлодар)
409
Жоңғарларды жеңгенімен қазақ жасақтарының жеңісі баянды болмау себебі:
Хандар мен сұлтандардың тақ таласына байланысты
410
Кіші жүз ханы Әбілқайыр өз билігін нығайтуға тырысты:
Ресей көмегімен
411
Кiшi жүздiң билерi Әбілқайыр ханға Ресеймен әскери одақ жасасуды ұсынды:
1730
412
Әбiлқайырдың елшiлiгi Петербургке келдi:
1730 жылы қыркүйек
413
1730 жылы Ресейге барған кіші жүз елшілері:
Қойдағұлұлы, Қоштайұлы
414
Әбілқайыр елшiлiгі Ресей патшасына табыс еттi:
Кiшi жүздi Ресейдiң қарамағына алу туралы жазылған өтiнiштi
415
Әбілқайыр елшілік жіберген кездегі Ресей патшайымы:
Императрица Анна Иоанновна
416
Бұған дейiн Ресейдiң құрамына қосылған жерлер:
Едiл қалмақтары, Қабарда князьдығы
417
Императрица Анна Иоанновна Кiшi жүздiң қазақтарын Ресейдiң қол астына алу туралы грамотаға (ресми құжатқа) қол қойды:
1731
418
Қазақтардан ант алу үшiн патша үкiметi Әбiлқайырға Петербургтен елшiлiктi жiбердi:
1731 көктемде
419
Ресейден Кіші жүзге келген елшілікті бастап келді:
А. И. Тевкелев
420
Тевкелевке Ресейдің тарапынан берілген нұсқаулық:
Кiшi жүздiң ат төбелiндей билеушi тобын тiкелей сатып алу жағын да қарастырып көру тапсырды. Ол үшiн 1 миллион орыс
рублiне дейiн жұмсауға рұқсат етiлдi.
421
Тевкелев сыйлықтарды тапсырмас бұрын Кіші жүз билеушілерінен алу керек болды:
Құран ұстап, ант және қол қойылған құжат
422
Тевкелевпен бірге келген башқұрттың ықпалды старшыны әрi батыры:
Таймас Шайымов
423
Тевкелев елшілігіне берілген қосымша тапсырма:
Барлау мәлiметтерiн де жинау – жер бедерiн суреттеу, қазақтардың тiлi, әдет-ғұрпы және салт-дәстүрлерi туралы мәлiметтер
жинақтау
424
Ресейдiң қол астына өтуге үзiлдi- кесiлдi қарсы болды:
Кiшi жүздегi ақсүйектердiң едәуiр бөлiгi
425
Әбiлқайырдың өз ұлы Нұралы сұлтанға тапсырылды:
Ресей елшiлерiн өлтiрiп жiберуге әрекет жасағандар да болды. Сондықтан дипломатиялық тапсырмамен келген елшiлердi қорғау iсi
426
Ресей империясы «бодандықты» түсінді:
Көрші елдердің жерін өзіне қосып алу деп
427
Әбiлқайыр хан, бiрқатар сұлтандар және iрi билер мен батырлардың шағын тобы Ресей империясының қол астына өту туралы ант қабылдады:
1731 10 қазан
428
1731 жылдың 10 қазанда ант қабылдау рәсімі өткен жер:
Ырғыз және Тобыл өзендерiнiң арасындағы Майтөбе деген шатқалда өттi.
429
1731 жылдың 10 қазанда ант қабылдауға қатысты:
29 қазақ старшыны
430
Антты ең алғаш қабылдағандар:
Әбiлқайыр хан, одан соң оның төңiрегiндегiлер
431
Әбiлқайыр Ресей патшасының тағына адал болудың кепiлi ретiнде уәде еттi:
Өзiнiң ұлдарының бірін Ресейге аманат ретінде жiберуге
432
А. Тевкелев Кiшi жүзде атқарған сәттi дипломатиялық қызметi үшiн алды:
Әуелi полковник, одан сәл кейiнiрек орыс армиясының
генералы әскери шенiн
433
Кейін Тевкелевтің ұрпақтары айналды:
Орынбор өлкесiндегi iрi-iрi помещиктерге айналды
434
Башқұрт старшинасы Таймас Шайымовқа берiлдi:
Тархан атағы
435
Әбілқайыр ханның беделі түсе бастады:
Ресейдiң қол астына өтудi қабылдағаннан кейiн
436
Әбілқайырдың Ресейге артқан үміті ақталмай, соңғы күніне дейін оның жасаған әрекеті:
Ресейге бағынбауға тырысты
437
Қазақ жеріне жаңа жорық ұйымдыстыра бастаған жоңғар қонтайшысы:
Қалдан Серен
438
Ресей Кіші жүздің аумағын жанжақты зерттеу мақсатымен құрды:
Қырғыз-қайсақ (Орынбор) экспедициясын
439
Қырғыз-қайсақ (Орынбор) экспедициясы құрылды:
1734
440
ХVІІІ ғасырдың 30–40-жылдарында салынды:
Үй шегара шебі
441
Ор бекінісі салынды:
1735
442
Орынбор бекінісі салынды:
1743
443
Үй шегара шебі созылды:
Жоғарғы Жайық бекінісінен Звериноголовская бекінісіне дейінгі 770 шақырымға
444
Патша үкіметі 1734 жылдан бастап қатаң тыйым салды:
Қазақтардың Жайық өзенінің оң жақ өңірінде көшіп-қонып жүруіне
445
Орта жүз қазақтары жерінің солтүстік аймағында Жаңа Есіл шегара шебіндегі әскери бекіністер салына бастады:
1752-1755
446
Үй бекіністер жүйесін Ертіс шебімен байланыстырды:
Жаңа есіл
447
Жаңа Есіл бекіністер жүйесінің ұзындығы:
540 км
448
Петропавл бекініс қамалы салынды:
1752
449
Ертіс бекініс шебінің басқаша атауы:
Қасірет белдеуі (Горькая линия)
450
Қасірет белдеуі (Горькая линия) деп аталу себебі:
Шептің бойында ащы сулы көлдердің көп болуы
451
Кіші жүз бен Орта жүз Ресейге қосылған соң орын алды:
Тәуелсіздіктен бірте- бірте айрылу
452
Хан мен сұлтандар бірте-бірте айналды:
Ресейдің жергілікті шенеуніктеріне
453
Қазақстанның Ресей ықпалына көше бастағаннан кейін орын алды:
Орталық Азия мемлекеттерімен қарым-қатынас нашарлады
454
Оңтүстік Қазақстан жеріне жорық жасап, салық төлетіп тұрды:
Хиуа
Бұхар хандықтары
455
ХVIII ғасырдағы Қазақ хандығы аса көрнектi мемлекет қайраткерiне тән қасиеттерiмен көрінді:
Абылай хан
456
Абылай ханның азан шақырылып қойылған аты:
Әбілмансұр
457
Шыққан тегін жасырып, Абылай ханға лақап ат қойылды:
Сабалақ
458
Абылай ханның ерекше қасиеттері:
Шығыстың жеті тілін жетік білді, домбыраны жақсы тартқан
459
Абылай ханның ішкі саясаттағы бағыты:
Орталықтанған мемлекет құру
460
«Қазақтардың аңыз әңгiмелерiнде Абылай айрықша қасиетi бар киелi, керемет құдiрет иесi болып саналады. Ешбiр ханның Абылайдай шексiз билiкке қолы жеткен жоқ»,-деп жазған:
Шоқан Уалиханов
461
Абылай хан Ресейдің билігін қабылдаса да, іс жүзінде жүргізді:
Тәуелсіз саясатын
462
Ресей 1759 жылы Абылай ханға жасаған ұсынысы:
Әбілмәмбетті тақтан тайдырып, орнына Абылайды хан етіп сайлау
463
Ресей Абылай ханды таныды:
Тек орта жүздің ханы ретінде
464
«Мені хан етіп сайлаған халқым, олай болса, орыс патшасының тағына тағзым етіп, ант беруге міндетті емеспін», – деп айтқан:
Абылай хан
465
Абылай хан Түркістан қаласында бүкіл үш жүздің ханы болып жарияланды:
1771
466
Абылайдың хан болуына әсер етті:
Еділ қалмақтары мен жоңғарларды талқандаудағы үлесі
467
Абылай хан күшейтті:
Сот билігін
468
Абылай хан ел басқаруда сүйенді:
Белгілі батырлар мен билерге
469
Абылайдың кеңесшісі болған жырау:
Бұқар жырау
470
Абылай хан халық арасында алауыздықты жою үшін тоқтатты:
Барымталықты
471
Абылай хан қолдау көрсеткен шаруашылық салалары:
Балық аулау
Егіншілік
472
Абылай хан ерекше көңіл бөлді:
Керуен саудасын күшейтуге
473
Абылай ханның бастамасы:
Темір ұстаханаларын салу
474
Абылай хан қамқорлық жасап отырды:
Ақын, жырау, әнші, күйшілер мен діни қайраткерлерге
475
Абылай ханның сыртқы саясаты бағытталды:
Қазақстан аумағына ешкім қол сұға алмайтын тұтастығын қамтамасыз ету
476
Абылай хан Ресейге қатысты ұстанған саясаты:
Тату көршілік қарым- қатынас
477
Абылай хан бар күшін салды:
Жоңғар шапқыншылығын әлсіретуге
478
Жоңғарлар барлық күшін қазақтарға қарсы бағыттады:
Цинь империясымен келісімге келген соң
479
Жоңғарлар қазақ жеріне жорыққа шықты:
1741
480
Жоңғарлар тұтқиылдан шабуыл жасау нәтижесінде жоңғарларға тұтқынға түсті:
Абылай хан
481
Абылай хан тұтқыннан босатылды:
Жоңғарлармен бейбіт келісім жасалған соң
482
Жоңғарлар арасында тақ таласы басталды:
Қалдан Серен қайтыс болған соң
483
Жоңғарлар арасындағы ішкі алауыздықты ұтымды пайдалана білді:
Қазақ сұлтандары
484
Жоңғарлардың әлсіреуі нәтижесінде қазақтар қайтарып алды:
Оңтүстік және оңтүстік- шығыс Қазақстан аймақтарын
485
1755 жылы басталған соғыс:
Қытай-жоңғар соғысы
486
Жоңғария дербес мемлекет ретінде жойылды:
1758
487
1761 жылы Қытай Жоңғариядағы өз жағдайын нығайту үшін құрды:
Синьцзянь (Шыңжаң) аймағын
488
Синьцзянь сөзінің мағынасы:
Жаңа шеп
489
Жалпы саны 180 мың Еділ Қалмақтары Қытай шебіндегі бұрынғы өз жеріне қайтпақшы болды:
1771
490
Жоңғарлар басып өткен аймақтар:
Кіші жүз
Орта жүз жерін
491
Қазақтар мен қалмақтар арасында ірі шайқас өткен жер:
Жем өзенінің бойында, Балқаш маңында
492
Мойынты өзені бойында 50 мың әскермен қалмақтарға ойсырата соққы берді:
Абылай хан
493
1771 жылы болған қалмақ-қазақ соғысы аталады:
Шаңды жорық
494
Абылай хан Қытаймен дипломатиялық келісім жасады:
1756
495
Қазақ-қытай шегара дауы туындады:
Абылай хан кезінде
496
Абылай хан мойындамады:
Қытайдың Жоңғарияны басып алуын
497
Абылай хан көмектесті:
Цинь империясына қарсы күресте Әмірсана бастаған жоңғарларға
498
Қытайлар қазақтарға беруден бас тартты:
Бұрын қазақтарға қарап, кейін жоңғарлар басып алған
жерлерді
499
Қазақ жасақтары Қытай әскеріне қарсы Жоңғарияның ішкі бөлігіне жорық жасады:
1756
