Hjúkrun sjúklinga eftir brjóstholsaðgerðir

Question 1

Hvernig er undibúningur fyrir hjartaaðgerðir?

Answer 1

• Rannsóknir (lungamynd,EKG,öndunarpróf, þvagprufa, hjartaómun)
• Upplýsingarsöfnun (meta áhættuþætti, spyrja réttar spurningar
• Fræðsla ( þarf að vera góð fræðsla til að hjálpa fólki að undibúa sig)
• Kvíðastillandi
• Húðundirbúningur, klórhexidínsturta,rakstur
• Fasta
• Nýta biðtímann til uppbyggingar sjúklings - líkamlega og andlega

Question 2

Hvað er cardiac tamponade?

Answer 2

• Þetta er þegar það safnast blóðvökvi í gollurhúsið og hjartað nær ekki að pumpa, þess vegna er dren fyrst eftir aðgerð og mikilvægt að fylgjast með

Question 3

Afhverju er NEWS score og lífsmörk mikilvæg eftir hjartaaðgerðir?

Answer 3

Vegna þess að hjartaaðgerðir hafa áhrif á allan líkamann, hækkandi new= eitthvað er að gerast
- Muna líka að bera saman eldri news og gera líka líkamsmat

Question 4

Hver er algengasti fylgikvilli eftir hjartaskurðaðgerð?

Answer 4

A-fib
Þetta gerist í 30% tilfella
- Fylgjast vel með þessu og grípa strax inn

Question 5

Hvernig getur öndun verið eftir hjartaaðgerðir?

Answer 5

• Þurfum að meta öndun ss. tíðni, dýpt, takt og notkun hjálparvöðva, við þurfum að hveta sjúkling til að hósta og verkjastilla hann það vel að hann geti andað almennilega og hreyft sig. Þurfum að kenna fólki öndunaræfingar, passa vökvainntekt og mæla súrefnismettun (gefa súrefni ef þarf)

Question 6

Afhverju er mikilvægt að fræða sjúking um fylgikvilla frá lungum?

Answer 6

Til að sjúklingar taki þátt í meðferð og svo þau viti hvaða afleiðingar þetta getur haft í för með sér

Question 7

Hvað er atelectasar?

Answer 7

Þetta er fylgikvilli frá lungum eftir hjartaaðgerð
- Samfall á lungablöðrum, oft vegna slímtappa eða grunnar öndunar. Best að fyrirbyggja með öndunaræfingum, hóstatækni, djúpöndun og hreyfingu

Question 8

Hvað er obstruction?

Answer 8

• Fylgikvilli frá lunga eftir hjartaaðgerð
• Þrengin í loftvergum, oft fyrri saga um astam/COPD. Þurfum að hagræða og gefa loftúða

Question 9

Hverjir eru fleiri fylgikvillar frá lungum eftir hjartaaðgerð fyrir utan atelectasar og obstruction?

Answer 9

• Lungabólga: hiti, slímsöfnun, hósti, verkur og andþyngsl
• Blóðtappi í lungum: akút versnun, hröð öntunar tíðni, lág súrefnismettun, verkir og köfnunartilfinning
• Fleiðruvökvi: þungt að anda, verri mettun, Þarf stundum að setja inn brjóstholsdren

Question 10

Hvernig metum við og meðhöndlum verki eftir hjartaaðgerðir?

Answer 10

• Metum verki með NRS (0-10) og reynum að halda þeim undir 4
• Gefum verkjalyf reglulega og bætum við ef þarf t.d. fyrir hreyfingu, öndunaræfingar eða drentöktu
• Við hjálpum til við legubreytingar
• Fræðum um markmið verkjamefðerðar
• Mælum með nuddi, slökun, heitum/köldum bökstrum
• Gefum t.d. hóstabelti til að nota sem verkjastilling

Question 11

Hvernig skoðum við vökvajafnvægi sjúklings eftir hjartaaðgerð?

Answer 11

• Þurfum að vigta daglega
• Meta vökva inntekt
• Meta bjúg
• Meta þvagútskilnað
• Skoða Na, Krea og K og stundum hemóglóbin þar sem við þurfum stundum að gefa fólki blóð.
• Og horfa klínískt eins og með bjúg

Question 12

Einkenni frá meltingarfærum eftir hjartaaðgerð

Answer 12

• Algengt að fólk sé lystarlaust þá gott að bjóða næringardrykki
• Oft er fólki óglatt þá er gott að gefa lyf við því og skoða að eins hvort það sé eitthvað í umhverfinu sem er að hafa áhirf
• Hægðatregða getur líka komið, þurfum þá að fylgjast með vökvinntekt, auka trefjar, hreyfingu og gefa lyf

Question 13

Hreyfing og sjálfsbjörg eftir hjartaaðgerðir

Answer 13

• Alltaf að reyna að undirbúa sjúkling eins vel og hægt er áður en aðgerðin er, fara eftir endurhæfingadagbók
• Þurfum að aðstoða við adl en einnig hvetja fólk til sjálfbjargar og passa að þau séu ekki að reyna of mikið á brjóstkassa
• Þrek er oft lítið þannig stutt gana yfir daginn og fylgjast með öndun og púls á meðan.

Question 14

Hvað þurfum við að meta varðandi taugakerfið eftir hjartaaðgerðir?

Answer 14

• Þurfum að meta óráð, eru breytingar á athygli, meðvitund, tali, hegðun og fleira.
• Þurfum líka að skoða breytingu á meðvitund AVPU og skoða einnig sjáöldur og krafta sjúklings

Question 15

Svefn og andleg líðan eftir hjartaaðgerðir

Answer 15

• Fólk á oft erfitt með að sofna, vakna oft upp,
• Er truflun á svefnmynstri
• Kvíði, andleg vanlíðn
• Breyting á líkamlegu ástandi

Question 16

Hvað þurfum við að gera við undirbúning útskriftar eftir hjartaaðgerð

Answer 16

• Fræðsla fyrir heimferð
• Símaeftirfylgd
• Endurhæfing
• Endurkoma
• Heimahjúkrun, þrif og hjálpartæki

Question 17

Undirbúningur fyrir lungaaðgerð?

Answer 17

• Rannsóknir (lungnamynd, tölvusneiðmynd, öndunarpróf, blóðprufur, þvagprufa)
• Upplýsingasöfnun (meta áhættuþætti)
• Fræða
  -Kvíðastila
  -Húðundibúningur
  -Fasta nýta biðtima

Question 18

Hvernig er hjúkrun eftir lungaaðgerð?

Answer 18

• Koma á deild að kvöldi aðgeradags
• þurfum að skoða brjóstholsdren (blæðing, vökvi, loftleki)
• Súrefnisgjöf
• Verkjadreypi (utanbast ef stærri aðgerðir)
• Þvagleggur ef stærri agðerð
• Telemetria fyrstu nóttina
• Meta lífsmörk a.m.k. 1x á vakt

Question 19

Hvað þurfum við að hafa í huga varðandi öndun eftir lungaaðgerðir?

Answer 19

• Meta öndun (tíðni, takt,dýpt og það)
• Meta uppgang og hvetja til að hósta og kenna öndunaræfingar
• Breyta um legu og hreyfa sig
• Þurfum að verkjastilla vel til að fólk geti t.d. gert öndunaræfingar og hreyft sig
• Þurfum að mæla súrefnismettun og gefa súrefni
• Þurfum að passa loft undir húð (drenið)
• Passa tension pneumothorax (drenið)
• Reykleysismeðferð

Question 20

Hvað þurfum við að hafa í huga varðandi verki eftir lungnaaðgerðir?

Answer 20

• Ef það er stærri að gerð þá utanbastdeyfing
• Gefa verkjalyf, paratabs, ópíðóða eða bólgueyðandi
• Heitir/kaldir bakstrar
  -Nudd
• Staðbundin dryfing
• Hætta á langvinnum verkjum

Question 21

Hvað þurfum við að hafa í huga varðandi vefjaskaða/sár eftir lungaaðgerðir?

Answer 21

• Umbúðir yfir skurði í 6 daga ef þetta er stór aðgerð
• Fylgjast vel með sýkingaeinkennum (drengötum)
• Saumataka eftir viku (drensaumur)

Question 22

Hvað þurfum við að hafa í huga með svefn og andlega líðan eftir lungaaðgerðir?

Answer 22

• Erfitt að sofna
• Vakna oft upp
• Truflun á svefnmynstri
• Stundum illkynja sjúkdómur og breyting á líkamlegu ástandi sem veldur kvíða og depurð

Question 23

Hvað þurfum við að hafa í huga varðandi hreyfingu og næringu sjúklinga eftir lungaaðgerðir?

Answer 23

• Þurfum að láta sjúklinga ganga eftir getu, gera axlaræfingar og gera góða endurhæfingaáætlun, láta sjúklling átta sig á að þetta er á þeirra ábygð
• Ef lystarleydi þá meta næringarástand og inntekt og gefa næringardrykki

Question 24

Hver eru hlutverk brjóstholsdrena?

Answer 24

• Fjarlægja vökva og loft úr fleiðrubilinu
• Skapa aðstæður svo að lungað getur þanist út að nýju og koma aftur á þeim neikvæða þrýsting sem á að vera í fleiðrubilibu
• Fyrirbyggja að loft eða sá vökvi sem er í fleiðrunni safnist saman og felli lungað saman
• Skolin/innhelling

Question 25

Má fjarlægja dren ef það er loftleki í því?

Answer 25

Það má aldrei fjarlægja dren ef það er loftleki í því, þá kemur loft undir húð og þrýstir lungnau niður og við það myndast tention phumothorax. Lungað þrýstir á hjartað og veldur hjartastoppi

Question 26

Hvernig er mat á lofleka á atriumdreni?

Answer 26

• Vökvinn sem settur er í drenið er vatnslás og tryggir einstreymi úr sjúkling
• Sé loftleki frá lunga þá á ,,bublið” í vatnslásnum að vera í takt við útöndun sjúklings
• Ef það er stöðugt ,,bubl” í vatnslásnum bendir það til frekari leka í kerfinu en frá sjúklingi
• ATH, ef bubl hættir skyndilega þá getur verið að sjúklingur liggur á slöngu.
• Hvíta kúlan í vatnslátinum hreyfist upp og niður í takt við öndun sjúklings
• Gott að meta loftleka með því að biðja sjúkling að hósta og horfa á meðan þa vatnslásinn

Question 27

Þegar lofleki hættir í dreni

Answer 27

• Skv. fyrirmælum frá lækni er klemmt fyrir dren og sjúklingur sendur í rtg. pulm eftir fjóra klukkutíma.
• Fylgjast með versnun á meðan dren er klemmt – mettun, verki og loft undir húð. - Fræða sjúkling.
• Taka dren ef rtg. pulm er í lagi skv. Gæðaskjali og eftir þjálfun.

Question 28

Hvernig er hjúkrun sjúklinga með brjóstholsdren, hvað meiga þau gera

Answer 28

• Mega fara í sturtu – Vatnsheldar umbúðir og poki yfir drenkassann.
• Fylgjast daglega með umbúðum og skipta ef þörf er á – drengat oft aumt ef dren er lengi (Xylocain).
• Íhuga skolun í samráði við lækni ef vessi er þykkur (pus eða blóð) – sjá gæðaskjöl.
• Lífsmarkamælingar –meta ÖT, takt og mettun.
• Verkjastilling – gera ráð fyrir verkjum.
• Öndunaræfingar, djúpöndun og hreyfing.
• Festa slöngu vel við sjúkling.
• Hagræðing með koddum.
• Tæma reglulega úr slöngunum - ekki mjólka.
• Ekki klemma fyrir dren þegar sjúklingur er fluttur á milli staða/WC/rtg.
• Meta í hvert skipti hvort megi aftengja sjúkling við vegg við flutning.