6: Andlitslömun Flashcards
Hver er algengasta perifera andlitslömunin?
Bell palsy (idiopatisk perifer andlitslömun).
Nefndu 4 orsakir periferar andlitslömunar, aðrar en Bell palsy.
Herpes Zoster Oticus
Otitis media
Lyme
Æxli
Hvernig greinir maður Bell palsy og hversu algengur er sjúkdómurinn?
Með því að útiloka allar aðrar mögulegar orsakir andlitslömunar. Saga og skoðun. BP er 2/3 perifera andlitslamana.
Hver er orsök Bell palsy?
Líklega endurvakning á HSV-1. Leggst á heyrnartaug sem liggur frá heilastofni, gegnum innri eyrnagang og inn í miðeyra, gegnum meatal foramen sem er þrengsti hluti taugacanals og þar verður leiðniblokkið.
Hver er þrengsti hluti taugacanals heyrnartaugar?
Meatal foramen.
Hvernig má greina klínískt milli periferar og central andlitslömunar?
Biður sjúkling að loka augum annars vegar og sýna tennurnar hins vegar. Central er neðri hluti andlits en perifert allt andlit.
Hver er dæmigerð saga í Bell palsy?
Þarf að gerast hratt, gerist skyndilega (“vaknaði svona”). Getur versnað í 2-3 daga og hættir svo að versna.
Getur fylgt verkur í eyra eða á bak við það.
Stundum hljóðnæmi og/eða augnþurrkur.
Hvað þarf að hafa í huga við skoðun á sj. með andlitslömun? 5 atriði.
Central eða perifer lömun? Meta stig lömunar (House-Brackmann skali) Skoða hljóðhimnu Þreifa parotis Þreifa háls
Hvað metur House-Brackmann skali og hver eru stigin?
Stig andlitslömunar, segir til um horfur. Fer frá 1 upp í 6, þar sem 1 er normal og 6 algjör lömun. 2 - góður tonus, bara lömun í dýnamík. 3 - tonus minni, getur lokað augum. 4 - getur ekki lokað augum. 5 - minimal hreyfing.
Þarf myndgreiningu til greiningar á Bell palsy?
Ef saga er dæmigerð og skoðun, þá nei.
Hver er meðferð Bell palsy? Skammtar!
Sterar ef presentera snemma, þýðir lítið eftir 7-10 daga.
Prednisón 1mg/kg að 60mg per dag í 7 daga.
Spr. með veirulyf, t.d. Acyclovir, mögulega í algjörri lömun sem presenterar snemma.
Horfur í Bell palsy?
Ef ekki meira en House-Brackmann 5, þá góðar horfur.
Hverjir eru fylgikvillar House Brackmann 6? 4 atriði.
Synkinesis (allir vöðvahópar andlits dragast saman samtímis).
Spasm
Krókódílatár (vegna rangrar ítaugunar).
Augnvandræði - vera vakandi hér! T.d. ef ekki hægt að loka auga.
Hvenær þarf að gruna Lyme í andlitslömun?
Ef sj. hefur verið á endemic svæði eða ef hann er með rauðan hring á húð. Þá útiloka með blóðprófi.
Dæmi um æxli sem geta valdið andlitslömun. Hvernig má differentiera á milli?
Tumor í parotis.
Hemangioma í andlitstaug.
- Ekki bráð saga, löng versnun.
