2: Djúpar hálssýkingar

Question 1

Hverjir eru algengustu upphafsstaðir djúpra hálssýkinga?

Answer 1

Tennur og kok (þ.e. tannsýkingar og hálsbólgur).

- Fleiri staðir eru munnvatnskirtlar, trauma og nálar.

Question 2

Hvað þarf að passa í djúpum hálssýkingum? 4 atriði.

Answer 2

Þetta er oft mjög akút og hraður gangur!
Oft sepsis meðfylgjandi.
Oft er loftvegur í hættu, t.d. vegna bjúgs.
Getur dreift sér milli fasciuplana, t.d. í miðmæti.

Question 3

Rannsóknir og mat á djúpum hálssýkingum.

Answer 3

CT, ómun (ef ekki brátt).

En klíník er mikilvægust.

Question 4

Algengasti upphafsstaður djúpra hálssýkinga hjá börnum?

Answer 4

Eitlastækkanir og svo sekunder graftarmyndun í eitli.

Question 5

Hvernig er sýklaflóra djúpra hálssýkinga?

Answer 5

Endurspeglar upphafsstaði sýkinga. Oft blanda af aerob og anaerob.

Question 6

5 aerob sýklar í DS.

Answer 6

S. viridans
S. pyogenes
S. aureus, MOSA
Klebsiella
H. influenzae

Question 7

4 anaerob sýklar í DS.

Answer 7

Peptostreptococcus
Bacteroides
Prevotella
Fusobacterium

Question 8

Sýklalyfjameðferð í DS

Answer 8

Empirisk og fer eftir ónæmi á hverjum stað.
Þurfum að dekka bæði aerob og anerob bakteríur.
Ef odontogenic:
- Penisillin og Flagyl
- Augmentin
- Clindamycin
Sepsis:
- Meropenem!

Question 9

Ábending fyrir aðgerð í DS.

Answer 9

Abscess.

Question 10

Fyrsta hjálp í DS.

Answer 10

• Meta ABC. Obs ef stabíll en annars intubera eða tracheostomia.
• Nálar og vökvi ef sepsis
• Fasta
• Sýklalyf, jafnvel áður en sýni er tekið.
• CT m/kontrast þegar sj. er stabíll
• HNE konsúlt

Question 11

Myndgreiningar í DS.

Answer 11

CT háls MEÐ skuggaefni
CT thorax MEÐ skuggaefni ef grunur um sýkingu þar
Ómun/ómstýrð ástunga stungum.

Question 12

Hvað er fusiform?

Answer 12

Skuggaefnis upphleðsla og sýktur thrombus í jugularis.

Question 13

Fylgikvillar DS.

Answer 13

• Mediastinitis - oft akút, brjóstverkir, mæði, hitatoppa. Taka CT thorax með skuggaefni.
• Sepsis
• Rof á carotis - blæðing frá hálsi/koki, púlserandi fyrirferð á hálsi.
• Ásvelgings lungnabólga, gröftur í fleiðruholi/lunga
• Heilataugaskaði
• Osteomyelitis
• Nekrótíserandi fascitis, sést oft ekki utan á.

Question 14

2 algengir sýklar í necrotiserandi fascitis.

Answer 14

S. pyogenes
C. perfringens
En oftast blanda af aerob og anaerob.

Question 15

5 sýkingaflokkar djúpra hálssýkinga.

Answer 15

Ludwig´s angina
Parapharyngeal abscess
Retropharyngeal abscess
Lemierre heilkenni
Epiglottitis

Question 16

Hvað er Ludwig´s angina?

Answer 16

Sýking í munnbotni, vanalega út frá slæmum tannstatus eða submandibular sýkingu.

Question 17

Gangur í Ludwig´s anginu og meðferð.

Answer 17

Hratt vaxandi, vanalega ekki abscess en þarf að tryggja loftveg.
Erfitt að intubera gegnum munn vegna mikils þrota, nota fiberoptiska intubasjón.
Tæma graftarpolla ef einhverjir eru, sýklalyf.

Question 18

Retropharyngeal abscess, uppruni og sjúklingahópur.

Answer 18

• Kemur út frá hálsbólgu ef sýking kemst í retropharyngeal eitil og þar verður graftarpollur (þeir liggja fyrir aftan slímhúð í koki).
• Börn

Question 19

Klínísk skoðun í retropharyngeal abscess?

Answer 19

Sjáum útbungun í aftari kokvegg þegar við kíkjum upp í sjúklingana.

Question 20

Meðferð retropharyngeal abscessa.

Answer 20

Sýklalyf og tæma abscess, ýmist transoral eða utan frá.

Question 21

Parapharyngeal abscess, uppruni

Answer 21

Vanalega dreifing frá öðrum svæðum, sýking í eitlum.

Question 22

Klíník í parapharyngeal abscess og meðferð.

Answer 22

Fyrirferð utan á hálsi og/eða í koki.
Hálssærindi
Hiti
Erfitt að snúa höfði
Öndunarerfiðleikar
- Rx. Tæma (utan frá) og sýklalyf.

Question 23

Hvað er Lemierre heilkenni?

Answer 23

Vanalega út frá hálsbólgu vegna Fusobacterium necrophorum, sem er gram neg. anaerob baktería.
Thrombus í v. jugularis interna með septiskum PE!

Question 24

Klíník í Lemierre heilkenni.

Answer 24

Hálsbólga
Sepsis
Mæði

Question 25

Meðferð við Lemierre.

Answer 25

Sýklalyf: Flagyl + Ceftriaxone

Oftast ekki aðgerð.

Question 26

Hvernig baktería er Fusobacterium necrophorum?

Answer 26

Gram neg. anaerob.

Question 27

Hvaða baktería orsakar oftast epiglottit?

Answer 27

H. influenzae týpa B. En nærri horfið eftir upphaf bólusetninga.

Question 28

Klíník í epiglottit.

Answer 28

Bráð presentasjón
Stridor
Sepsis - SIRS (systemic inflammatory response syndrome)
- Meðferð er sýklalyf og trygging loftvegar með intubasjón.