architektura Flashcards
(4 cards)
Architekci klasycyzmu nawiązywali do tradycji antyku greckiego i rzymskiego
w sposób bardziej bezpośredni niż twórcy renesansu i baroku klasycyzującego.
Przejawiało
się to w ograniczaniu przepychu, co prowadziło do redukcji elementów architektonicznych
tylko do tych najważniejszych. Źródłem inspiracji stały się budowle, takie jak: Panteon
w Rzymie, świątynia Westy w Tivoli, a także łuki triumfalne
Niebagatelne znaczenie dla rozwoju architektury świeckiej miały rewolucja przemysłowa i szybkie bogacenie się mieszczaństwa.
Wzrosło zapotrzebowanie na nowe budynki
użyteczności publicznej: urzędy, szpitale, szkoły, teatry, filharmonie i muzea. Postulowano
powrót do antycznej prostoty, ładu, umiaru, harmonii, symetrii, proporcji.
cechy stylu klasycystycznego
Preferowano
formy statyczne, równoważąc w fasadach elementy horyzontalne i wertykalne. Budynki
użyteczności publicznej najczęściej wznoszono na planie prostokąta, niekiedy koła.
Okazałe, budowane na planie prostokąta pałace miały część środkową akcentowaną wydatnym ryzalitem, czyli partią budynku wysuniętą do przodu. Dla architektury sakralnej
wybierano formę rotundy, a budynki wieńczono kopułami. Powstawały także świątynie
– wzorowane na greckich – na planie peripterosu, czyli prostokąta otoczonego kolumnadą. W fasadach dominowały linie proste. Istotnym elementem stały się kolumnady
i kolumnowe portyki zakończone trójkątnymi frontonami z tympanonami wypełnionymi
dekoracją reliefową. Kolumny budowano w antycznych porządkach, jak np. w Nowym
Odwachu w Berlinie. W Wielkiej Brytanii, gdzie początkowo dominował palladianizm, często stosowano zasadę wielkiego porządku, w którym kolumny, półkolumny lub
pilastry scalały przynajmniej dwie kondygnacje. W kompozycji bryły budowli dążono
do równowagi wszystkich elementów. Stosowano oszczędne zdobnictwo, a jeśli już się
pojawiało, to ornamentyka nawiązywała do motywów antycznych. Były to panoplia,
girlandy, wieńce, palmety, meandry, bukraniony i uskrzydlone postacie zwierząt.
Wnętrza były jasne. Ściany malowano na biało lub kremowo z elementami złoconymi.
W ich zdobieniu także stosowano ornamenty typowe dla antyku. Styl klasycystyczny przyjmował odmienne formy w różnych krajach, podlegał też
przemianom. We wczesnej fazie zaznaczyła się tendencja do form lekkich i eleganckich,
w dojrzałym okresie – monumentalnych i reprezentacyjnych.
rogatki
niewielkie budynki stawiane w celu pobierania
podatków za wwożone towary przy głównych traktach komunikacyjnych wiodących do
miasta.
