Bl. 86 - 95 Grondwetlike waardes

Question 1

Hoe moet ons die Grondwet se waardes toepas?

Answer 1

Leef en werk op ’n manier wat vir almal voordelig is

Question 2

Wat is die eindwaarde van die Grondwet?

Answer 2

Demokrasie is die eindwaarde

Question 3

Hoe kan rolmodelle mense beïnvloed?

Answer 3

Rolmodelle kan mense ten goede of ten kwade beïnvloed. Mense kies dikwels rolmodelle op grond van materiële dinge soos luukse huise, geld en duur motors, maar dit is nie belangrik nie.

Question 4

Op watter manier is sie Grondwet ‘n rolmodel?

Answer 4

Die Grondwet is ’n rolmodel om die regering en bevolking te help leef en werk op ’n manier wat vir almal voordelig is.

Question 5

Watter waardes vorm die basis van die Suid-Afrikaanse Grondwet?

Answer 5

Die Suid-Afrikaanse Grondwet is gegrond op ’n stel waardes: menswaardigheid, gelykheid, bevordering van menseregte en vryheid. Dit is ook gegrond op nie-rassigheid en nie-seksisme, en dui op die oppergesag van die Grondwet en die regering. Demokrasie is die eindwaarde.

Question 6

Kan ’n rolmodel volmaak wees?

Answer 6

Nee, alle mense het foute; die sleutel is om te kies vir diegene wat ’n positiewe invloed op jou het.

Question 7

Hoe kies jy ’n goeie rolmodel?

Answer 7

Identifiseer mense wat grondwetlike waardes ondersteun en jou help om ’n beter toekoms te bou

Question 8

Waarom is dit gevaarlik om ’n negatiewe rolmodel te volg?

Answer 8

Negatiewe rolmodelle kan jou in die moeilikheid laat beland of teleurstel, en hulle ondersteun nie grondwetlike waardes nie

Question 9

Watter vooroordele het ’n negatiewe rolmodel?

Answer 9

Is rassisties, seksisties, en het vooroordele teen sekere groepe

Question 10

Hoe dra ’n positiewe rolmodel by tot die gemeenskap?

Answer 10

Hulle versterk die gemeenskap en help ander met hulle probleme.

Question 11

Noem 11 eienskappe van ’n negatiewe rolmodel.

Answer 11

1. Handel sonder oorweging van die nagevolge
2. Verwyt ander vir foute
3. Kies persoonlike gewin bo die gemeenskap
4. Is rassisties of seksisties en het vooroordele teenoor sekere groepe mense.
5. Hê meer waarde aan geld as aan mense
6. Is ydel
7. Ignoreer ander se probleme
8. Is lui
9. Lieg en probeer ander mislei om na sy of haar pype te dans.
10. Kies persoonlike gewin bo behoeftes van die gemeenskap.
11. Kkm nie beloftes na nie.

Question 12

Noem 11 eienskappe van ’n positiewe rolmodel soos in die tabel genoem.

Answer 12

1. Is eerlik en opreg
2. Help ander met hulle probleme
3. Versterk die gemeenskap
4. Behandel mense gelyk
5. Kan hulle beloftes nakom
6. Is nederig
7. Dink voordat hy besluite neem.
8. Erken foute
9. Werk hard.
10. Probeer om die goeie in ander mense raak te sien.
11. Het waardering vir ‘n mens se karakter.

Question 13

Watter verantwoordelikheid het rolmodelle teenoor die Grondwet?

Answer 13

Hulle moet ‘n goeie voorbeeld stel om te toon hoe om op ‘n manier te leef wat die grondwetlike waardes van die land nakom

Question 14

Hoekom is blote woorde nie genoeg nie?

Answer 14

Dit is nie genoeg om mens maar net te vertel wat reg en verkeerd is nie… Dit wat mens doen, is belangriker as wat hulle sê.

Question 15

Hoe beïnvloed rolmodelle jongmense se waardes?

Answer 15

Ons kan opsien na ons leiers in die gemeenskap om te wil wees soos hulle is… Hulle moet op so ‘n manier leef dat dit die grondwetlike waardes van die land nakom.

Question 16

Wat moet rolmodelle doen om grondwetlike waardes oor te dra?

Answer 16

Rolmodelle moet self ‘n goeie lewe lei wat vir ons wys wat kosbaar is in die lewe. Dit wat mens doen, is belangriker as wat hulle sê

Question 17

Waarom is ouers en gemeenskapsleiers belangrike rolmodelle?

Answer 17

Wanneer ons jonk is, sien ons dikwels op na ons ouers of voogde vir leiding oor hoe om op te tree en wat om in die lewe te koester… Ouers en gemeenskapsleiers is dikwels rolmodelle en daarom is dit belangrik dat hulle ‘n goeie voorbeeld moet stel

Question 18

Noem ‘n paar vb’e van die verantwoordelikhede van ouers en gemeenskapsleiers wat as rolmodelle dien.

Answer 18

● Hulle moet verantwoordelik wees in hul besluitneming, wat hul sê en wat hul doen
● Hulle moet hulle bes doen om hulle woord gestand te doen nie mense teleur te stel wat na hulle opkyk nie.
● Hulle moet belangstel in mense rondom hulle en deur optrede meewerk tot die verandering van mense wat onbetaamlik optree
● Hulle moet goed kommunikeer met hulle gesinne en mense wat na hulle opkyk.
● Hulle moet mrnse om hulle aanmoedig. (Slaan ag op fie sterk en goeie eienskappe van mense en moedig daardie hoedanighede aan. Dit help om ander se selfbeeld op te bou.)
● Wanneer hulle ‘n fout maak moet hulle verantwoordelikheid daarvoor aanvaar. Hulle moet dit nie probeer ignoreer nie, maar moet bereid wees om dit reg te stel en nie dieselfde foute in die toekoms te maak nie.

Question 19

Hoe kan jy die waarde van menswaardigheod in jou lewe toepas? (7)

Answer 19

• Respek vir verskille:
  “Probeer ander verstaan en respekteer, selfs wanneer hulle anders is as jy.”
• Empatie:
  “Dink na oor hoe jou optrede ander se gevoelens raak.”
• Verdraagsaamheid:
  “Moenie ander vinnig veroordeel vir foute nie; wees geduldig sodat hulle dit kan regstel.”
• Erkenning:
  “Bedank mense wat goeie dade vir die gemeenskap doen.”
• Bemoediging:
  “Sien die goeie in ander raak en help hulle om selfvertroue te bou.”
• Meningsvryheid:
  “Respekteer ander se keuses, solank dit nie ander se waardigheid skend nie.”

Insluitendheid:
“Mense met gestremdhede het dieselfde reg op respek en waardige behandeling.”

Question 20

Wat beteken menswaardigheid, en hoe kan jy dit prakties toepas volgens die teks?

Answer 20

Menswaardigheid gaan oor respek vir die waarde en waardigheid van elke mens. Dit word geskend wanneer mense ander onbeskof of kwetsend behandel, of hulle as minderwaardig beskou

Question 21

Hoe kan jy gelykheid in jou daaglikse lewe toepas?

Answer 21

• Moenie mense vooroordeel op grond van uiterlike of agtergrond nie
• Wees bewus van jou eie vooroordele
• Staan op teen onregverdige behandeling van ander
• Vier verskeidenheid en verskille

Question 22

Wat beteken “gelyke geleenthede” in die praktyk?

Answer 22

Dit beteken alle mense moet toegang hê tot onderwys, werk en dienste sonder diskriminasie, ongeag hulle agtergrond.

Question 23

Waarom is stereotipes gevaarlik vir gelykheid?

Answer 23

Stereotipes lei tot vooroordele en onregverdige behandeling van mense op grond van faktore soos ras, geslag of geloof, wat gelykheid ondermyn.”

Question 24

Wat behels vryheid van uitdrukking?

Answer 24

Dit is die reg om jou mening te uitsonder sonder vrees vir straf, solank dit nie ander se regte skend nie

Question 25

Hoe hou gelykheid verband met menseregte?

Answer 25

Gelykheid en menswaardigheid (vroeër genoem) is voorbeelde van menseregte. Dit beteken dat alle mense dieselfde basiese regte en geleenthede moet hê

Question 26

Noem 5 voorbeelde van menseregte

Answer 26

1. Gelykheid 2. Menswaardigheid 3. Vryheid van dwangarbeid of slawerny 4. Vryheid van geloof, oortuiging en mening 5. Vryheid van uitdrukking

Question 27

Wat is menseregte?

Answer 27

Menseregte is die dinge wat alle mense het of behoort te hê. Hierdie regte word nie net aan sekere groepe mense verleen nie, maar is dieselfde vir alle mense

Question 28

Op watter grondslae moet ons gelykheid verseker?

Answer 28

Gelykheid moet verseker word ongeag: - ras - fisiese of verstandelike gestremdheid - plek van herkoms of kultuur - geslag of seksuele oriëntasie - geloof - politieke party - welvaart of armoede

Question 29

Hoe kan jy ander gelyk behandel in die praktyk?

Answer 29

Behandel mense gelyk deur hulle nie te oordeel voordat jy hulle leer ken het nie. Vermy ook stereotipes en vooroordele oor groepe mense.

Question 30

Wat beteken gelykheid volgens die Grondwet?

Answer 30

Gelykheid het te make met die regverdige en gelyke behandeling van almal. Dit sluit in die versekering dat mense gelyke geleenthede tot dienste, onderwys en werk het. Dit beteken dat alle mense billik behandel moet word met betrekking tot dit wat hulle toegelaat word om te doen en te sê

Question 31

Wat gebeur as vryheid die wet oortree?

Answer 31

Handelinge wat die landswette oortree of ander se menseregte skend, is nie toegelaat nie, selfs al is dit onder die voorwendsel van vryheid

Question 32

Waarom is dit belangrik om nie behoeftige mense uit te buit nie?

Answer 32

Uitbuiting skend hulle menseregte en ondermyn hulle menswaardigheid.

Question 33

Hoe hou vryheid verband met eiendom?

Answer 33

Respekteer die eiendom van ander solank hulle die landswette eerbiedig.

Question 34

Hoe toon jy respek vir ander se vryheid van uitdrukking?

Answer 34

Deur mense toe te laat om hulle eie mening te opper, selfs as dit van joune verskil, sonder om hulle te bespot of in die verleentheid te stel.

Question 35

Wat beperk ons vryhede?

Answer 35

Ons vryhede word beperk deur die landswette en die verpligting om ander se menseregte nie te skend nie.

Question 36

Noem 6 maniere om menslike vryhede te respekteer in daaglikse interaksies.

Answer 36

1. "Respekteer alle mense." 2. "Gun mense die geleentheid om hulle eie mening te opper, selfs al verskil dit van joune." 3. "Respekteer die menings, optrede en eiendom van ander solank hulle die landswette eerbiedig." 4. Moenie Mense bespot en hulle in die verleentheid stel." 5. Moenie Behoeftige mense uitbuit nie" 6. Moenie Mense enigiets teen hulle sin laat doen nie."

Question 37

Wat is menslike vryhede

Answer 37

Menslike vryhede is die dinge wat alle mense toegelaat behoort te word om te doen. Mense behoort basies die reg te hê om op te tree hoe hulle ook al verkies, mits hulle handelinge nie neerkom op 'n oortreding van die landswette of die ignorering of skending van ander se menseregte nie.

Question 38

Wat beteken gelykheid volgens die Grondwet?

Answer 38

Gelykheid het te make met die regverdige en gelyke behandeling van almal. Dit sluit in die versekering dat mense gelyke geleenthede tot dienste, onderwys en werk het. Dit beteken dat alle mense billik behandel moet word met betrekking tot dit wat hulle toegelaat word om te doen en te sê

Question 39

Hoekom ondersteun die Grondwet hierdie waardes?

Answer 39

Om 'n regverdige samelewing te bou waar almal gelyke geleenthede en respek geniet, ongeag ras of geslag."

Question 40

Waarom is stereotipes gevaarlik?

Answer 40

Hulle lei tot onbillike behandeling en belemmer ware begrip van individue."

Question 41

Wat beteken "gelyke geleenthede" in praktyk?

Answer 41

"Maak seker dat jy aan alle mense dieselfde geleenthede gun, ongeag hulle ras of geslag."

Question 42

Hoe bevorder jy gelykheid tussen geslagte?

Answer 42

- "Stel vas wie die persoon is en wat sy/haar sterk punte is, eerder as om op geslag te fokus en moenie stereotipes gebruik nie." - "Behandel mans sowel as vroue met respek sonder om een geslag te begunstig." - "Gun alle mense dieselfde geleenthede."

Question 43

Hoe kan jy nierassisme in jou daaglikse lewe toepas?

Answer 43

- "Moenie stereotypes gebruik om te besluit hoe mense van verskillende rasse is nie. Stel vas wie die persoon is en wat sy/haar sterk punte is, eerder as om op ras te fokus." - "Moenie een rassegroep bo 'n ander bevoordeel nie." - "Leer mense van verskillende rassegroep ken." - "Gun almal dieselfde geleenthede."

Question 44

Watter vrae kan jy jouself vra om seksisme te identifiseer?

Answer 44

- "Word jy dieselfde geleenthede as ander gegun?" - "As jy 'n meisie is, is jy om hierdie rede onbillik behandel?" - "As jy 'n seun is, het jy al onbillik teenoor 'n meisie opgetree bloot omdat sy 'n meisie is?"

Question 45

die geskiedenis van seksisme?

Answer 45

Seksisme het ongelukkig regdeur die geskiedenis algemeen voorgekom, en in die meeste gevalle was dit vroue wat onbillik behandel is."

Question 46

Noem twee voorbeelde van rassisme

Answer 46

1. "Ongemaklik voel of nie van 'n spesifieke rassegroep hou nie" 2. "Anders behandel word weens jou ras

Question 47

Hoe word nieseksisme gedefinieer?

Answer 47

Nieseksisme beteken dat mans en vroue dieselfde geleenthede gegun behoort te word, en billik en onbevooroordeeld behandel behoort te word."

Question 48

Wat beteken nierassisme volgens die Grondwet?

Answer 48

Nierassisme beteken dat mense van alle rasse as gelykes behandel moet word. Geen spesifieke rassegroep behoort 'n onbillike voordeel in enige situasie te hê nie. Daar behoort teen geen spesifieke rassegroep gediskrimineer te word nie.

Question 49

Hoe verskil die Grondwet van ander wette?

Answer 49

Dit is die hoogste wet - geen ander wet mag daarmee stry nie, en dit geld vir almal (insluitend die regering)."

Question 50

Wie verteenwoordig burgers in 'n demokrasie?

Answer 50

"'n Verkose regering wat namens hulle optree, maar aan die Grondwet gebonde is."

Question 51

Hoekom is onderwys belangrik vir demokrasie?

Answer 51

Dit gee mense die vermoë om kwessies te verstaan en goeie besluite te neem, beide as kiesers en burgers

Question 52

Wat is 'n voorbeeld van hoe om die Grondwet te eerbiedig?

Answer 52

Onwettige gedrag rapporteer (bv. diefstal) en die regte van ander respekteer."

Question 53

Wat behels demokrasie behalwe stemreg?

Answer 53

Dit behels ook begrip van kwessies, toegang tot onderwys, en die vermoë om die regering se optrede te beïnvloed.

Question 54

Hoekom is toegang tot inligting noodsaaklik in 'n demokrasie?

Answer 54

Mense moet inligting hê om besluite te neem en ontwikkelings in die land te verstaan, sodat hulle 'n sê kan hê in hoe die regering reageer."

Question 55

Wat is 'n demokrasie?

Answer 55

Dit beteken alle burgers bo 18 jaar kan stem vir 'n regering om hulle te verteenwoordig. Dit sluit ook toegang tot inligting en onderwys in om ingeligte besluite te neem."

Question 56

Hoe kan jy hierdie waardes in jou lewe toepas?

Answer 56

1. "Eerbiedig die landswette en moenie onwettige gedrag ignoreer nie." 2. "Wees verantwoordelik en gee samewerking aan mense wat aangestel is om wette toe te pas." 3. "Moenie menseregte skend of eiendom steel/beskadig nie."

Question 57

Wat is die doel van regsoevereiniteit?

Answer 57

Dit beskerm al die mense in die land en hulle eiendom teen nadeel of skade. Regspraktisyns en polisielede moet menseregte beskerm en verseker dat ander hul verantwoordelikhede nakom."

Question 58

Wat beteken "die oppergesag van die Grondwet"?

Answer 58

Dit beteken eenvoudig dat ons Grondwet die belangrikste wet in die land is. Almal, ook die regering, moet die Grondwet eerbiedig. Geen wet kan gemaak word wat strydig is met die gees van die Grondwet nie

Question 59

Wat is die verband tussen opvoeding en demokrasie?

Answer 59

Toegewyde werk vir 'n goeie opvoeding stel burgers in staat om kwessies te verstaan en betekenisvol aan die demokrasie deel te neem.

Question 60

Noem drie maniere om demokrasie prakties te ondersteun.

Answer 60

- "Openbare belangstelling in die regering se dade" - "Inligting inwin oor kwessies wat jou gemeenskap raak" - "Toegewyde werk ter verkryging van 'n goeie opvoeding."