Ból Flashcards

(69 cards)

1
Q

Definicja bólu

A

doznanie (odczucie, przeżycie)

  • nieprzyjemne
  • jednocześnie zmysłowe i emocjonalne
  • związane z rzeczywistym lub potencjalnym uszkodzeniem tkanek lub opisywane w kategoriach takiego uszkodzenia
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
2
Q

Cierpienie związane z bólem

A

Odczucie bólu zawsze powiązane jest z emocjami, nasila się pod wpływem lęku czy depresji i stanowi element szerszej reakcji na uszkodzenie jaką jest cierpienie

Cierpienie jest subiektywnym przeżyciem, niemożliwym do oceny przez otoczenie

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
3
Q

Zachowanie bólowe

A
  • Możliwe do obserwacji lub rejestracji przez otoczenie, np. lekarza
  • Miarą zachowania bólowego jest raport chorego o nasileniu bólu, „cierpiący” wyraz jego twarz, liczba przyjmowanych tabletek przeciwbólowych
  • Zachowanie bólowe jest wyuczane i regulowane przez normy społeczne
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
4
Q

Ból ostry i przewlekły

A
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
5
Q

Ból ostry

A
  • Przyspieszenie tętna
  • Wzrost RR
  • Rozszerzenie źrenic
  • Potliwość
  • Hiperwentylacja
  • Zwiększona aktywność
  • Zachowanie ucieczkowe
  • Lęk
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
6
Q

Ból przewlekły

A
  • Zaburzenia snu
  • Wzrost pobudliwości
  • Zaburzenia apetytu
  • Zaparcia
  • Spowolnienie psychoruchowe
  • Wycofanie się z życia
  • Depresja
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
7
Q

Podział bólu ze względu na pochodzenie

A
  • Somatogenny
  • Neurogenny
  • Psychogenny
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
8
Q

Ból krzyża

A
  • somatogenny - stawy międzywyrostkowe
  • neurogenny - ucisk na korzeń
  • psychogenny - lęk, depresja
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
9
Q

Struktury wewnątrzczaszkowe wrażliwe na ból (lokalizacja nocyceptorów)

A
  • Opona twarda
  • Zatoki i inne naczynia żylne
  • Naczynia tętnicze duże (na podstawie mózgu)
  • Tętnice oponowe
  • Pnie nerwów czaszkowych (V, IX, X)
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
10
Q

Struktury zewnątrzczaszkowe wrażliwe na ból

A
  • Powłoki czaszki
  • Pnie tętnicze
  • Tkanki oczodołu (gałka oczna)
  • Jama nosa (ujścia zatok obocznych)
  • Ucho zewnętrzne i środkowe
  • Zęby
  • Mięśnie czepca, karku i żwacze
  • Górne nerwy rdzeniowe (korzenie Ś-1, C-2, C-3)
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
11
Q

Wywiad

A
  • Początek bólu (okoliczności wystąpienia, poprzedzające urazy i zachorowania)
  • Przebieg choroby (ostry, podostry, narastający, przewlekły, nawracający, klasterowy)
  • Czas trwania bólu
  • Nasilenie, umiejscowienie i charakter bólu głowy
  • Objawy towarzyszące, poprzedzające (prodromalne, aura) i następowe
  • Czynniki nasilające i łagodzące
  • Wywiad rodzinny
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
12
Q

Badania ogólne gdy ból

A

MINIMUM:

  • Tętno, ciśnienie tętnicze, temperatura ciała
  • Wydolność krążenia, wątroby, nerek
  • Cechy infekcji ogólnej i miejscowej
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
13
Q

Badanie neurologiczne w bólu

A
  • Stan przytomności/świadomości
  • Objawy oponowe
  • Dno oka (tarcza nerwu wzrokowego)
  • Objawy ogniskowe
  • Bolesność palpacyjna czaszki (t. skroniowa powierzchowna)
  • Stan emocjonalny
    • Lęk
    • Depresja
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
14
Q

Badania dodatkowe

A
  • neuroobrazowanie
  • badanie PMR
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
15
Q

Bóle głowy z punktu widzenia praktyki lekarskiej

A
  • Przygodne bóle głowy
  • Przewlekłe bóle głowy (stałe lub nawracające)
  • Ostre/podostre bóle głowy
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
16
Q

Klasyfikacja bólów głowy

A
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
17
Q

Migrena - co to i epidemiologia

A
  • Zespół chorobowy, prawdopodobnie uwarunkowany genetycznie, objawiający się napadami bólów głowy i objawów towarzyszących, o typowym, powtarzalnym przebiegu i czasie trwania od kilku do kilkudziesięciu godzin
  • częstość: 3 -10% populacji
  • 19 pozycja na liście WHO wszystkich chorób prowadzących do niepełnosprawności
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
18
Q

Klasyfikacja migreny

A
  1. 1 Migrena bez aury
  2. 2 Migrena z aurą
  3. 3 Migrena przewlekła
  4. 4 Powikłania migreny
  5. 5 Migrena prawdopodobna
  6. 6 Zaburzenia napadowe, które mogą być związane z migreną
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
19
Q

Objawy poprzedzające atak migreny

A
  • Prodromy (zwiastuny) – objawy wyprzedzające fazę bólową migreny na co najmniej kilkakilkanaście godzin, najczęściej w postaci zaburzeń emocji, nastroju, czynności wegetatywnych lub objawów zmysłowych (uczucie zmęczenia, zaburzenia koncentracji, uczucie sztywności karku, niewyraźne widzenie, ziewanie, bladość)
  • Objawy aury – objawy ubytkowe poprzedzające bezpośrednio fazę bólową migreny (mroczki, błyski, parestezje, niedowład połowiczy, afazja)
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
20
Q

Aura

A
  • W pełni odwracalne objawy neurologiczne trwające 5-60 minut
  • Spadek regionalnego mózgowego przepływu krwi (znacznie powyżej progu niedokrwienia) rozpoczynający się od tyłu i stopniowo przesuwający się do przodu (szerząca się depresja korowa Leao – ang. spreading cortical depression)
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
21
Q

Kryteria diagnostyczne migreny bez aury

A

• A. Co najmniej 5 napadów spełniających kryteria B-D
• B. Napady bólu głowy trwające 4 - 72 godziny (nie
leczone lub leczone nieskutecznie)
• C. Ból głowy ma dwie lub więcej z poniższych cech:

– Jednostronne umiejscowienie,
– Pulsujący charakter,
– średnie lub znaczne nasilenie bólu,
– Nasilanie się bólu przy rutynowej aktywności fizycznej (np. chodzenie, wchodzenie po schodach) lub unikanie takiej aktywności
• D. W czasie bólu głowy występują co najmniej:
– Nudności i/lub wymioty
– Foto- i/lub fonofobia
• E. Nieprzypisywany innemu zaburzeniu (Not better accounted for
by another ICHD-3 diagnosis)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
22
Q

Objawy napadu migreny bez aury

A
  • Czuciowe
    • Ból głowy
  • Zmysłowe
    • Fotofobia, fonofobia, nadwrażliwość na inne bodźce
  • Autonomiczne
    • Nudności/wymioty, zatrzymanie moczu / zwiększenie diurezy
  • Psychiczne
    • Zamącenie upośledzenie koncentracji i pamięci
    • Uczucie napięcia, wzmożona drażliwość
    • Obniżony nastrój, bezradność
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
23
Q

Migrena z aurą podział

A
  • Migrena z typową aurą
    • Aura z bólem głowy
    • Aura bez bólu głowy
  • Migrena z aurą z pnia mózgu (typu podstawnego)
  • Migrena połowiczo-poraźna
    • Rodzinna
    • Sporadyczna
  • Migrena siatkówkowa
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
24
Q

Migrena z aurą pnia mózgu - objawy

A
  • Dyzartria
  • Zawroty głowy
  • Szum uszny
  • Osłabienie słuchu
  • Dwojenie
  • Ataksja
  • Obniżenie poziomu świadomości
  • Obustronne parestezje
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
25
Zaburzenia napadowe, któe mogą być związane z migreną
* Nawracające zaburzenia żołądkowo-jelitowe * Cykliczne wymioty * Migrena brzuszna * Ból brzucha umiejscowiony w linii pośrodkowej, w okolicy pępka lub słabo zlokalizowany, tępy, przykry, silny * Co najmniej 2 objawy towarzyszące: brak łaknienia, nudności, wymioty, bladość * Łagodne napadowe zawroty głowy wieku dziecięcego * Łagodny napadowy kręcz karku
26
Powikłania migreny
* **Przetrwała aura bez zawału** – przynajmniej jeden objaw aury trwający co najmniej tydzień i brak zawału mózgu w neuroobrazowaniu * **Stan migrenowy** – wyniszczający napad migrenowy trwający dłużej niż 72 godz. (napady migreny powtarzają się bez przerwy lub z przerwą krótszą niż 4 godziny) * **Migrenowy zawał mózgu** – co najmniej jeden objaw aury utrzymuje się dłużej niż 60 min; w ŚT/MRI ognisko niedokrwienia w regionie odpowiadającym za objawy aury; brak innych przyczyn zawału mózgu * **Napad drgawkowy sprowokowany aurą** – napad padaczkowy w trakcie bądź godzinę po napadzie migreny z aurą
27
Migrena przewlekła
* **Ból głowy obecny co najmniej 15 dni w miesiącu przez co najmniej 3 miesiące, przy czym co najmniej 8 dni w miesiącu ból ma charakter migrenowy** * Początkowo typowe migrenowe bóle głowy * Zwiększanie częstości napadów w ciągu lat * **Zanikanie typowych dla napadu migreny cech** (nudności, foto- i **fonofobii**) * Dolegliwości przyjmują cechy napięciowego bólu głowy * Znaczna częś pacjentów nadużywa środków przeciwbólowych (polekowy ból głowy?) * **Leczenie profilaktyczne jak w migrenie**
28
Migrena - patofizjologia
* **Teoria naczyniowa – klasyczna** * faza aury - skurcz naczyń * faza bólowa - rozkurcz naczyń * faza obrzękowa * **Teoria neurogenna** * zaburzenia funkcji podwzgórza * zaburzenia procesu antynocycepcji * zapalenie neurogenne * **Teoria serotoninowa**
29
Migrena - diagnostyka różnicowa
30
Zasady postępowania w migrenie
* Leczenie przerywające napad * Leczenie profilaktyczne * Leczenie wspomagające
31
Leczenie przerywające napad migreny
Ból głowy * Kwas acetylosalicylowy (acetylosalicylan lizyny) * NLPZ (diklofenak, ibuprofen, naproksen) * Paracetamol * Tramadol * Ergotamina (+kofeina - Coffecorn) Dihydroergotamina sc, im, iv, aer * Tryptany * Opioidowe leki przeciwbólowe **DAWKA!!**
32
Łagodne nasilenie napadu migreny - leki
Kwas acetylosalicylowy
33
Umiarkowane nasilenie napadu migreny - leki
* NLPZ * Ergotamina * Rizatryptan * Sumatryptan * Zolmitryptan
34
Ciężkie nasilenie napadu migreny - leki
* Rizatryptan * Sumatryptan s.c. * Zolmitryptan * DHE i.m. * Ergotamina
35
Bardzo ciężkie nasilenie napadu migreny - leki
* DHE iv * Opioidy
36
Tryptany – agoniści receptorów 5HT1
* Stosowane w przerywaniu napadu migreny * Nieskuteczne wobec objawów aury * Im wcześniej podane, tym lepiej * Działanie po kilkunastu min. od podania s.c. oraz po kilkudziesięciu min. od podania p.o. * Napad migreny może wpłynąć na farmakokinetykę tryptanów * Działanie niepożądane: poczucie ociężałości, uderzenia gorąca, zawroty głowy, męczliwość, senność, nudności, wymioty, ucisk w klatce piersiowej
37
Leczenie wspomagające w napadzie migreny - nudności i wymioty
**Zawsze należy dołączyć lek przeciwwymiotny** * Metoklopramid * Domperydon * Chlorpromazyna * Prochlorpromazyna
38
Leczenie profilaktyczne migreny - kiedy?
* Częstość ataków migreny ≥1/tydzień * Przeciwwskazania lub brak skuteczności leczenia objawowego * Stosowanie leków przerywających napad co najmniej 2 razy w tygodniu * Warianty migreny (migrena hemiplegiczna, migrena podstawna, migrena z przedłużoną aurą) * Napady znacząco pogarszające komfort życia i zdolność do pracy pomimo ostrego leczenia
39
Leczenie profilaktyczne migreny - leki pierwszego rzutu
* beta-blokery (propranolol, metoprolol, atenolol, nadolol, timolol) * blokery kanałów wapniowych (flunaryzyna) * leki p-padaczkowe (kwas walproinowy, topiramat)
40
Leki pierwszego rzutu w migrenie okołomiesiączkowej
* tryptany (frowatriptan, naratriptan, zolmitriptan) * NSAIDs (naproxen, kwas mefenamowy)
41
Leki drugiego rzutu w profilaktyce migreny
* Trójcykliczne anytdepresanty (amitryptylina, nortryptylina) * Lepiężnik (Petasistes Mill.; butterbur) * Netysergid * Toksyna botulinowa
42
Leczenie profilaktyczne migreny - metody niefarmakologiczne
* Techniki relaksacyjne * Biofeedback * Trening kognitywno-behawioralny (trening radzenia sobie ze stresem)
43
Ból głowy typu napięciowego - epidemiologia, podział, przyczyna
* 30-78% populacji ogólnej * Epizodyczny (rzadki, częsty) i przewlekły * Napięcie mięśni około-czaszkowych
44
Patofizjologia bólu głowy napięciowego
* Zróżnicowana etiologia i patomechanizm (obwodowy i ośrodkowy) * Długotrwały skurcz mięśni (stres mięśniowy) * Stres psychospołeczny * Lęk * Depresja * Inne zaburzenia psychiczne * Dysfunkcja twarzowo-żuchwowa (dysfunkcja stawu skroniowo-żuchwowego) * Nadużywanie leków przeciwbólowych
45
Kryteria diagnostyczne napięciowego bólu głowy
* A. Co najmniej 10 epizodów spełniających kryteria B-D * B. Ból głowy trwający od 30 minut do 7 dni * C. Ból głowy ma dwie lub więcej z poniższych cech: * Obustronne umiejscowienie, * Uciskowy (ściskający) a nie pulsujący charakter, * Łagodne lub umiarkowane nasilenie bólu, * Nie nasila się przy rutynowej aktywności fizycznej (np. chodzenie, wchodzenie po schodach) * • D. Obie następujące cechy: * Brak nudności i wymiotów (może wystąpić obniżone łaknienie) * Może towarzyszyć foto- lub fonofobia, ale nie oba objawy razem * E. Nieprzypisywanie innemu zaburzeniu
46
Leczenie bólu głowy napięciowego
* Identyfikacja i eliminacja czynników stresogennych, zmiana stylu życia * Leczenie współistniejących zaburzeń emocjonalnych (lęk, depresja) * Odstawienie leków przeciwbólowych * Techniki behawioralne i inne psychoterapeutyczne
47
Leczenie farmakologiczne bólu głowy napięciowego
* Leki antydepresyjne * Miorelaksanty
48
Trójdzielno-autonomiczne bóle głowy - wymień
* Klasterowy ból głowy * Napadowa hemikrania * Krótkotrwałe napady jednostronnego, podobnego do nerwobólu bólu głowy * z nastrzyknięciem spojówek i łzawieniem (SUNŚT) * z objawami autonomicznymi z nerwów czaszkowych(SUNA) * *Hemicrania continua*
49
Klasterowy ból głowy
**Ból głowy Hortona** * Najczęstsza postać trójdzielnego autonomicznego bólu głowy (ból głowy i objawy dysfunkcji włókien przywspółczulnych nerwów czaszkowych) * Bóle głowy występują gromadnie (w klasterze) i regularnie * Napady związane z aktywacją tylnej części podwzgórza * Początek zwykle w wieku 20-40 lat, **3-4x częściej u mężczyzn** (**nikotynizm**)
50
Kryteria diagnostyczne klasterowego bólu głowy
* **A. Co najmniej 5 napadów spełniających kryteria B-D** * **B. Ciężki lub bardzo ciężki jednostronny ból oczodołu, nad** * **oczodołem lub skroni trwający bez leczenia 15-180 minut** * **C. Bólowi głowy towarzyszy przynajmniej jeden z** * **objawów:** * Tożstronne nastrzyknięcie spojówek lub łzawienie * Tożstronne przekrwienie śluzówki nosa lub wyciek z nosa * Tożstronny obrzęk powieki * Tożstronne pocenie się czoła i twarzy * Tożstronne zwężenie źrenicy lub opadanie powieki * Uczucie niepokoju lub pobudzenia * **D. Częstość napadów: 1 na 2 dni – 8 dziennie** * **E. Brak innej przyczyny bólu**
51
Klasterowy ból głowy - podział
* **Epizodyczny** * W okresach od 7 dni do roku, oddzielone okresami wolnymi od bólu trwającymi co najmniej miesiąc * **Przewlekły** * Klastery są dłuższe niż rok, bez okresów remisji lub okresami remisji trwającymi krócej niż miesiąc
52
Leczenie napadu bólu klasterowego
* Wdychanie czystego tlenu (12-15 l/min przez 15 min) * Tryptany (sumatriptan, zolmitriptan – iniekcja, donosowo)
53
Leczenie profilaktyczne krótkotrwających epizodycznych bólów klasterowych
* Prednizolon * Metysergid * Werapamil * Topiramat
54
Leczenie profilaktyczne długotrwających epizodycznych lub przewlekłych bólów klasterowych
* Werapamil * Węglan litu * Topiramat, gabapentyna * Metysergid
55
Leczenie profilaktyczne bólów klasterowych inne niż farmakologiczne
* Stymulacja tylnej części podwzgórza * Stymulacja nerwu potylicznego
56
Napadowa hemikrania
* Napady bólu głowy podobne do klasterowego, ale trwające krócej (2-30 minut), częstsze występujące **częściej u kobiet** i w wieku dojrzałym * Występuje w postaci epizodycznej i przewlekłej (co najmniej 3 miesiące) * Podawanie indometacyny w dawkach terapeutycznych (150 mg/doba doustnie lub doodbytniczo, 100 mg w iniekcji) całkowicie zapobiega występowaniu napadów (mniejsze dawki często są skuteczne!)
57
SUNCT
* Krótkotrwałe napady jednostronnego, podobnego do nerwobólu bólu głowy z nastrzyknięciem spojówek i łzawieniem (ang. S*hort-lasting Unilateral Neuralgiform headache with Conjunctival injection and Tearing*) * Napady jednostronnego, przeszywającego lub pulsującego bólu oczodołu, nad oczodołem lub skroni trwające 5-240 sekund, którym towarzyszy tożstronne nastrzyknięcie spojówek lub łzawienie, występujące 3-200 x dziennie * Leczenie: **lamotrygina**
58
SUNA
* Krótkotrwałe napady jednostronnego, podobnego do nerwobólu bólu głowy z z objawami autonomicznymi z nerwów czaszkowych (ang. *Short-lasting Unilateral Neuralgiform headache with Cranial Autonomic Symptoms*) * Napady jednostronnego, przeszywającego lub pulsującego bólu oczodołu, nad oczodołem lub skroni trwające 5-240 sekund, którym towarzyszy albo nastrzyknięcie spojówek albo łzawienie, albo bez tych objawów, występujące 3-200 x dziennie * Leczenie: **lamotrygina**
59
Wtórny ból głowy
* Ból głowy * Choroba (zaburzenie), o której wiadomo, że może powodować bóle głowy * Ból głowy występuje w ścisłym związku czasowym lub są inne dowody na związek przyczynowy * Ból głowy ulega znacznemu osłabieniu lub ustępuje w ciągu 3 miesięcy po skutecznym leczeniu lub samoistnej remisji powodującej go choroby
60
Ból głowy spowodowany nadużywaniem leków
* Inna nazwa: ból głowy z odbicia * Nadużywanie – ponad 10 dni w miesiącu, regularnie przez co najmniej 3 miesiące * Ból głowy ustępuje lub powraca do poprzedniego wzorca w ciągu 2 miesięcy od odstawienia leku * Leki: **ergotamina, tryptany, proste leki przeciwbólowe, opioidy**
61
Nerwoból trójdzielny
* Częściej u osób w wieku podeszłym (15/100 000) * Zwykle w obrębie 2. lub 3. gałęzi nerwu trójdzielnego (1. gałąź zajęta u mniej niż 5% chorych) * Ból nigdy nie przechodzi na stronę przeciwną, choć bardzo rzadko może być obustronny * Ból często wywołuje skurcz mięśni po zajętej stronie (*tic douloureux*) * W niektórych przypadkach ból może być wywołany bodźcem somatosensorycznym spoza obszaru unerwienia n. V * Przyczyna: ucisk korzenia nerwu trójdzielnego przez kręte lub zmienione naczynie ? (nerwoból samoistny lub objawowy)
62
Kryteria diagnostyczne nerwobólu trójdzielnego
* **A. Napady bólu trwające od ułamka sekundy do 2 minut, obejmujące jedną lub więcej gałęzi nerwu trójdzielnego, spełniające kryteria B i C** * **B. Ból ma co najmniej jedną z poniższych cech:** * Silny, ostry, powierzchowny lub kłujący * Wywołany z obszarów spustowych lub przez czynniki spustowe * **C. Napady u poszczególnych osób występują w sposób** * **stereotypowy** * **D. Klinicznie nie stwierdza się neurologicznych objawów** * **ubytkowych** * **E. Bólu nie można przypisać innej chorobie lub przyczynie**
63
Leczenie nerwobólu trójdzielnego - farmakologiczne i niefarmakologiczne
* Farmakologiczne * Karbamazepina (inne leki przeciwpadaczkowe) * Baklofen * Benzodwuazepiny * Wybiórcza termokoagulacja przezskórna zwoju Gassera * Mikrochirurgiczna dekompresja korzenia nerwu trójdzielnego
64
Nerwoból językowo-gardłowy
* Umiejscowienie jednostronne w tylnej części języka, w dole migdałkowym, gardle lub w okolicy kąta żuchwy lub w uchu * Wyzwalany przez połykanie, żucie, mówienie, kaszel lub ziewanie
65
Najczęstsze przyczyny ostrych bólów głowy
66
Śechy bólu głowy wskazujące na jego objawowe pochodzenie
* Narastanie bólu głowy: nasilenie, wzrost liczby napadów * Początek bólu głowy po 50 r. ż. * świeżo przebyty uraz głowy * Inny niż dotychczas charakter odczucia bólu, szczególnie po 50 roku życia * Ból po wysiłku fizycznym, napięciu mięśni, kaszlu, aktywności seksualnej * Ból, który budzi ze snu i jest nasilony rano * Przedłużające się bóle głowy u dziecka * Objawy podmiotowe i przedmiotowe * Ogólne (wzrost temperatury, wzrost RR, bóle mię􀄧ni istawów, itp.) * Ogniskowe * Oponowe * Zaburzenia świadomości, zaburzenia pamięci * Napady padaczkowe * Tarcza zastoinowa * Ból i nadwrażliwość na ucisk tętnicy skroniowej u osób powyżej 55 r.ż.
67
Rozpoznawanie i leczenie bólów głowy w izbie przyjęć – procedury
* Badanie ogólne: temperatura, tętno, ciśnienie * Badanie neurologiczne * Objawy oponowe * Dno oka * Objawy ogniskowe * Neuroobrazowanie CT/MRI (rtg czaszki, kręgosłupa szyjnego) * Badanie płynu mózgowo-rdzeniowego
68
Nagły silny ból głowy - postępowanie
* Dokładny wywiad * Standardowe badanie ogólne i neurologiczne * Hospitalizacja * Badania neuroobrazowe i inne * **Dokładna dokumentacja badania (podmiotowego, przedmiotowego, dodatkowych) wraz z wnioskami i ich uzasadnieniem**
69
Bóle głowy - obrazek