BÓL ISTNIENIA Flashcards
Thor (47 cards)
1
Q
Ból- integracja 3 systemów
A
- Układ czuciowo-dyskryminacyjny- siła, intensywność, czas i przestrzeń bólu
- Układ motywacyjno-efektywny- modyfikuje odruchy warunkowe, zachowania osobnicze- twór siatkowaty układu limbicznego i pnia mózgu
- System poznawczo-oceniający- wyuczone zachowania związane z bólem- nasilenie, modulacja itd.
2
Q
Ból anatomiczny
A
Charakter fizjologiczny lub patologiczny
3
Q
Ból fizjologiczny
A
Powierzchowny, drażnienie receptorów skóry, błon śluzowych, rogówki
4
Q
Ból patologiczny
A
Przewlekłe drażnieniem przez mediatory bólowe (uszkodzone tkanki)
5
Q
Ból głęboki
A
Charakter patologiczny
- Receptorowy- naczynia, układ kostno-stawowy, narządy
- Przewodowy- bezpośrednio na włókna nerwowe lub drogi przewodzenia: neuralgia, kauzalgia, ból korzeniowy, splotowy, fantomowy
- Ośrodkowy- organiczne i czynne
6
Q
Ból receptorowy
A
- Naczyniowy- mechano- chemoreceptory bólowe w przydance dużych naczyń, rozciąganie- ból pulsujący
- Układ kostno-stawowy- receptory bólowe okostnej, torebki stawowej
- Mięśniowe- receptory w mięśniach i powięziach przez gromadzące się metabolity w obciążeniu, zmęczeniu
- Narządowe- charakter kolkowy
7
Q
Ból przewodowy- neuralgia
A
Rwa- twarzowa (n. V), kulszowa, udowa, choroba Rotha (n. skórny boczny uda)
8
Q
Ból przewodowy- korzeniowy
A
- Ucisk korzeni tylnych n. rdzeniowych przez wypadnięte j. miażdżyste, guz zewnątrzrdzeniowy
- Nasila się przy kaszlu i ruchu promieniując
9
Q
Ból przewodowy- splotowy
A
- Ucisk na sploty nerwowe- nowotwory, zmiany zapalne w okolicy szyjnej, szczytu płuca, miednicy mniejszej
- Najczęściej splot barkowy- guz Pancoasta
10
Q
Ból przewodowy- kauzalgia
A
- Nerwoból z komponentą wegetatywną
- Uraz dużych nerwów z włóknami współczulnymi
- Powstawanie efapsy (synapsy czynnościowej) między włóknem czuciowym i współczulnym
- Palące, piekące + zmiany dystroficzne (sinica, obrzęk)
11
Q
Ból przewodowy- fantomowy
A
- Chorzy po amputacji kończyn
- Utrwalona pamięć przewlekłego bólu- łatwiejsze przewodzenie w rogu tylnym, większa pobudliwość neuronów kory czuciowej
12
Q
Gdzie w mózgu znajdują się receptory bólowe?
A
W obrębie opon i naczyń
13
Q
Ból ośrodkowy- organiczny
A
- Bóle wzgórzowe- uszkodzenie III nerwu czuciowego
- Bóle korowe- uszkodzenie kory płata ciemieniowego (pola projekcyjne czucia)
- Najczęstsza przyczyna: udar mózgu
14
Q
Ból ośrodkowy- czynnościowy
A
- Może naśladować każdy organiczny
- Związane ze strukturami mięśniowymi, charakter miejscowy i uogólniony
- Często w depresji
15
Q
Cechy kliniczne bólu
A
Natężenie
Lokalizacja
Czas trwania
Jakość
16
Q
Zjawisko rzutowania
A
- Wspólne unerwienie segmentalne narządów i skóry
- Impulsacje czuciowe z otrzewnej narządowej ulegają konwergencji w rdzeniu z impulsami z powłok–>ból rzutowany na segment skóry nie nad narządem
17
Q
Czas trwania bólu
A
- Ból ostry <3 miesiące
- Ból przewlekły >3 miesiące
- Ból przetrwały- ból pomimo zagojenia tkanek uszkodzonych np. po zabiegach, fantomowy, ośrodkowy, neuralgie
18
Q
Podział bólu ze względu na czas i natężenie
A
- Narastające np. nowotworowe
- Zwalniające np. napięciowe bóle głowy, choroby reumatycznej
- Ostre np. ból narządowy w zapaleniach i urazach
- Napadowe np. o charakterze kolki, rwy, dny moczanowej
19
Q
Typy nocyreceptorów
A
- Chemoreceptory
- Mechanoreceptory
- Termoreceptory >45 stopni C
- Polimodalne
20
Q
Gdzie znajdują się nocyreceptory?
A
Włókna zmielinizowane Adelta
Włókna niezmielinizowane C
21
Q
Nocyreceptory a receptory czuciowe- różnice
A
- Brak struktury anatomicznej- fragment błony komórkowej generujący potencjały pod wpływem bodźca
- Utrzymanie się impulsacji dośrodkowej po zaprzestaniu działania bodźca
- Nie dochodzi do spadku pobudliwości- wręcz się zwiększa
22
Q
Bodziec chemiczny aktywujący nocyreceptory
A
- Wysokie stężenie K+
- Serotonina
- Bradykinina
- Histamina
~Wrażliwość zwiększają prostaglandyny, leukotrieny, SP
23
Q
W których strefach kończą się włokna C i A?
A
Włókna C- strefa I istoty galaretowatej strefy II, III Rexeda
Włókna A- warstwy Iv, V, VI
24
Q
Bramka bólowa rdzenia- modulacja
A
- Pobudzenie grubych wł. somatosensorycznych Abeta–> zamknięcie bramki
- Stałe pobudzenie Adelta–> adaptacja włókien, otwieranie bramki kontrolnej, wrost bólu
- Dotyk i wibracja zapobiegają adaptacji
- CSN szlaki zstępujące–> zamykanie bramki
- Ból z deaferentacji (brak impulsacji z grubych włókien)–> rozlany, palący ból
25
Antynocyreptywne układy mediatorów
1. Opioidowy: istota szara okołowodociągowa--> j.m.sinawego, j.szwu
2. Serotoninowy: j. szwu
3. Noradrenergiczny: j.m. sinawego
26
Ośrodkowy układ nocyrecepcji
1. Płat ciemieniowy, boczne wzgórze: ponawczy aspekt bólu
2. Przyśrodkowe wzgórze, podwzgórze, j. podkorowe, układ limbiczny, kora przedczołowa: motywacyjno-emocjonalny aspekt bólu
27
Asymbolia
Uszkodzenie płata ciemieniowego
28
Alodynia, hiperpatia
Uszkodzenie cz. bocznej wzgórza
29
Ból przewlekły- podział
1. Receptorowy- stawowy, nowotworowy, głowy, naczyniowy, trzewne
2. Niereceptorowy- neuropatyczny, psychogenny
30
Ból trzewny a powierzchniowy- różnice
1. Przez stymulację tylko niektórych organów
2. Zapalenie, niedokrwienie może być przyczyną
3. Nie ma korelacji między uszkodzeniem a bólem
4. Rozlany, słabo zlokalizowany
31
Ból neuropatyczny
1. Pierwotne uszkodzenie/dysfunkcja układu nerwowego
(urazy, infekcje, zaburzenia metaboliczne) + zapalenie
2. Samoistny/napadowy
3. a. Neurogenny- trwałe/przejściowe uszkodzenie nerwu
b. Z deaferentacji- uogólnione uszkodzenie ukł. nerwowego lub zanik przewodnictwa
c. ośrodkowy- pierwotne uszkodzenie oun
4. Charakterystyczna hiperalgezja, alodynia
5. Rola mikrogleju (BDNF), makrogleju (aktywacja mikrogleju+ czynniki)
32
Ból psychogenny
1. O podłożu psychologicznym
a) histeryczny, konwersyjny, hipochondryczny- rozlany, ciagły, zmienny
b) związany z depresją- pulsujący, tępy, bywa symetryczny
c) urojeniowy, halucynacyjny- zespoły psychotyczne, generalnie gdzie chcesz tam ból bo urojenia
33
Alodynia
Ból wywołany przez bodziec fizjologiczny przy zmianach progu bólowego
34
Analgezja
Zniesienie czucia bólu
35
Anestezja
Zniesienie wszystkich rodzajów czucia w tym bólowego
36
Hiperalgezja
Zwiększona wrażliwość na ból
37
Hiperpatia
Ból w zespole objawów uszkodzenia wzgórza, rozlany ból obejmujący kończynę lub całą połowę ciała, wzrost progu bólowego, zniesienie czucia
38
Objaw Mannkompfa-Rumpfa
Przyspieszenie akcji serca w odpowiedzi na ból
39
Reakcja hormonalna na ból
Wzrost: GH, ACTH, endorfiny, aminy katecholowe, steroidy nadnerczowe
40
Odruchowa dystrofia współczulna
- Po bolesnym zdarzeniu i mamy aktywację włókien współczulnych
- Ból + nadmierna potliwość, dermografizm, zmiany dystroficzne
- Testy: scyntygrafia kości, RTG kończyn, dermografia
41
Fibromialgia
1. Przewlekła nadwrażliwość neuronów OUN
2. Przewlekły, rozlany ból mięśniowo-szkieletowy
Tkliwość uciskowa
42
Bóle głowy- które nerwy czaszkowe, rdzeniowe
N. V, VII, IX, X
| C2, C3
43
Napięciowy ból głowy
1. Przez wzrost napięcia emocjonalnego
2. Zła regulacja autonomiczna
3. Endorfiny, układ monoaminoergiczny
44
Ból głowy Hortona
1. Napadowy, bardzo silny ból, paląco-kłujący, pulsujący, jednostronny- gałka oczna, oczodół, skroń, policzek
2. Objawy głównie wiosna/jesień
3. Towarzyszy mu łzawienie, pocenie połowy twarzy, zespół Hornera, zaczerwienienie, wrażliwość na ucisk
45
Ból głowy Hortona- patogeneza
1. Rozszerzenie naczyń tętniczych szyi
2. Patologia kłębka szyjnego
3. Patologia podwzgórza
46
Zespół szyjny górny
1. Napadowy, tępy, świdrujący, kark, potylica-->do czoła, rzadziej ramion
2. Gwałtowny ruch głowy wywołuje ból
3. Mogą występować objawy wegetatywne
47
Zespół szyjny górny- patogeneza
1. Zwyrodnienia kręgosłupa szyjnego
2. Zaburzenia biomechaniki kręgosłupa szyjnego
3. Czynnik naczyniowy
4. Urazy kręgosłupa szyjnego
5. Czynnik hormonalny (menopauza)
