Cukrzyca Flashcards
(107 cards)
1
Q
Badania przesiewowe na cukrzycę- u kogo?
A
- osoby z grup ryzyka co rok
- każda osoba >45 rż co 3 lata
2
Q
Ile % osób z cukrzycą nie wie, że ma cukrzycę?
A
40-50%
3
Q
Szczyt zapadalności C1?
A
10-12 rż i 16-19 rż
4
Q
ryzyko zachorowania na C2 według wieku?
A
rośnie wraz z wiekiem i po 70rż spada
5
Q
p/c w C1
A
- ICA - p/c p/wyspowe
- IAA - p/c p/insulinowe
- anty-GAD - p/c p/ dekarboksylazie kw. glutaminowego
- IA-2 , IA-2b - p/c p/ fosfatazie tyrozynowej
- Znt8- p/c p/transporterowi cynku 8
6
Q
chorobny autoimm. współistniejące z C1
A
- pierwotna niedoczynność kory nadnerczy
- bielactwo
- celiakia
- niedokrwistość addisona-biermera
7
Q
Kwasica ketonowa- objawy
A
- ból i zawroty głowy
- ból brzucha (przypomina zapalenie otrzewnej)
- ból w KP (przypomina ból opłucnowy lub osierdziowy)
- N i w
- zaburzenia świadomości, śpiączka
- zniesienie odruchów ścięgnistych, osłabienie napięcia mm
- hipotensja
- tachykardia
- oddech Kussmaula (przyspieszenie i pogłębienie częstości oddechów)
- zaczerwienie twarzy
- zapadnięcie gałek ocznych
- zapach acetonu z ust
8
Q
Prawidłowa glikemia na czczo
A
- 3,9-5,5 mmol/l
- 70-99 mg/dl
9
Q
IFG- rozwiń skrót i podaj wartości glikemii
A
impaired fasting glycaemia- nieprawidłowa glikemia na czczo
- 5,6-6,9 mmol/l
- 100-125 mg/dl
10
Q
IGT- rozwiń skrót i podaj wartości
A
impaired glucose tolerance= nieprawidłowa tolerancja glc
w OGTT w 120 min:
-140-199 mg/dl
-7,8-11 mmol/l
11
Q
opisz badanie OGTT u normalnych ludzi
A
- pomiar glc na czczo przed badaniem
- przyjęcie 75 g glc rozpuszczonej w 250-300 ml wody w ciągu 5 min
- pomiar glc w 120. min testu
12
Q
opisz badanie OGTT u K w ciąży
A
- pomiar glc na czczo przed badaniem
- przyjęcie 75 g glc rozpuszczonej w 250-300 ml wody w ciągu 5 min
- pomiar glc w 60. i 120. min testu
13
Q
rozpoznanie cukrzycy- 5 sytuacji
A
- przygodna glc > lub = 11,1 mmol/l (200mg/dl) I TYPOWE OBJ HIPERGLIKEMII
- przygodna glc > lub = 11,1 mmol/l (200mg/dl) bez typowych obj. hiperglikemii I 1X INNEGO DNIA GLC NA CZCZO > lub = 7,0 mmol/l (126 mg/dl)
- 2x w różnych dniach glc na czczo > lub = 7,0 mmol/l (126 mg/dl)
- glc w OGTT w 120. min > lub = 11,1 mmol/l (200mg/dl) + objawy hiperglikemii (jeśli nie ma obj- oznacz ponownie glc z tej samej próbki lub powtórz badanie)
- Stężenie HbA1c >6,5%
14
Q
diagnostyka hiperglc w ciąży u wszystkich K w ciąży
A
- glc na czczo na początku ciąży (w trakcie pierwszej wizyty w ciąży)
- OGTT w 24-28 tc (z oznaczeniem glc w 60. i 120. min OGTT- tzw. 3-stopniowy)
15
Q
wynik prawidłowy glc na czczo u K w ciąży i jakie dalej postępowanie?
A
<92 mg/dl
OGTT w 24-28 tc (chyba, że istnieją czynniki ryzyka hiperglc)
16
Q
wynik glc na czczo u K w ciąży 92-125 mg/dl- co dalej?
A
szybko OGTT
17
Q
wynik glc na czczo u K w ciąży > lub = 126 mg/dl i co dalej?
A
oznacz ponownie glc na czczo
18
Q
prawidłowe wyniki OGTT u K w ciąży
A
- na czczo <92 mg/dl
- w 60 min. testu <180 mg/dl
- w 120. min testu: <153 mg/dl
19
Q
st. peptydu C- co znaczy niskie i wysokie
A
- niskie- autoimm cukrzyca
- wysokie- hiperinsulinizm w cukrzycy t. 2
20
Q
wskaźnik HOMA-IR - co to i na co to?
A
- w rozpoznawaniu insulinooporności
- st. insuliny x st. glc /22,5
- > 3 to insulinooporność
21
Q
cukrzyca ciążowa- glikemia jakie wartości?
A
-na czczo 92-125 mg/dl (od 126 mg/dl czyli 7,0 mmol/l - cukrzyca w ciąży)
-OGTT w 60. min > lub = 180 (10 mmol/l)
-OGTT w 120. min 153-199 mg/dl (8,5mmol/l-11,0mmol/l)
! od 200 mg/dl czyli 11,1 mmol/l- cukrzyca w ciąży
22
Q
metformina- jakiej witaminy brakuje?
A
B12
23
Q
1 wymiennik węglowodanowy (WW) - ile to gramów węgli?
A
10 g
24
Q
grupy zwiększonego ryzyka wystąpienia cukrzycy typu 2 + co ile badania u tych ludzi
A
- BMI >25, obw talii u M >94 i K>80cm
- cukrzyca w rodzinie (rodzice, rodzeństwo)
- mała aktywność fizyczna
- uprzednio stwierdzone IFG lub IGT
- przebyta cukrzyca ciążowa
- urodzenie dziecka >4kg
- HDL <40 mg/dl (1,0 mmol/l) lub TG >150mg/dl (1,7mmol/l)
- PCOS
- miażdżyca
- mukowiscydoza (bad 1x/rok już od 10 rż)
(badania przesiewowe co rok!)
25
leki zwiększające glc we krwi, predysponujące do cukrzycy
1. GKS
2. tiazydy
3. niektóre BB
26
Jakie HbA1c powinny mieć K w ciązy w 2 i 3 trymestrze?
<6,0% (jeśli nie wiąże się to z ryzykiem hipoglc)
27
Jakie HbA1c powinny mieć K w ciąży w 1 trymestrze?
< lub = 6,5%
28
Jakie HbA1c powinny mieć osoby z krótkotrwałą (<5 lat) C t.2?
< lub = 6,5%
29
Jakie HbA1c powinny mieć wszystkie osoby z C t.1 (oprócz tych zagrożonych znacząco hipoglc)?
< lub = 6,5%
30
Jakie HbA1c powinny mieć dzieci i młodzież z cukrzycą t. 1 lub 2?
< lub = 6,5%
31
Jakie HbA1c powinny mieć osoby w wieku powyżej 18 lat:
- z C t. 1 i ryzykiem hipoglc
- u chorych >65 rż i z prawdopodobnym przeżyciem >10 lat, u których wyrównanie cukrzycy należy prowadzić stopniowo
- z C t.2 >5lat
< lub = 7,0%
32
U kogo dopuszczalne HbA1c > lub = 8,0%?
-podeszły wiek z zaawansowaną cukrzycą i makroangiopatią (przebytym zawałem, udarem)
33
Docelowe HDL u wszystkich chorych (M i K)
>40 mg/dl (1,0 mmol/l) u M
| >45 mg/dl (1,2 mmol/l) u K
34
Działania metforminy
1. hamowanie wątrobowej produkcji glc:
a) glukoneogenezy w wątrobie
b) hamowanie glikogenolizy w wątrobie
2. nasilenie beztlenowej przemiany glc
3. zwiększa wrażliwość na insulinę (zmniejsza insulinooporność)
- zwiększenie akt. GLUT -> wzrost dokomórkowego transportu glc
4. obniża st. TC, VLDL, TG, LDL (polepsza lipidogram)
5. powoduje zmniejszenie m.c.
6. obniża CTK
7. hamuje wchłanianie heksoz
35
flozyny- podaj inną nazwę i działanie
inhibitory SLGT-2
1. powodują zwiększone wydalanie sodu z moczem -> obniżają CTK
2. ograniczają wchłanianie zwrotne glc w cewce bliższej nefronu => zwiększenie wydalania glc z mcozem (glukozuria bez hiperglc)
3. ułatwiają utratę m.c.
4. opóźniają rozwój nefropatii cukrzycowej
5. zmniejszenie ryzyka zdarzeń sercowo-nn
6. zmniejszenie ryzyka zgonu
36
leki na cukrzycę zwiększające ryzyko hipoglc
pochodne sulfonylomocznika (gli-)
37
leki na cukrzycę o udowodnionym wpływie na spadek ryzyka sercowo-nn
- flozyny
| - agoniści rec. GLP-1 (dulaglutyd, eksenatyd)
38
leki na cukrzycę powodujące wzrost m.c.
- pochodne sulfonylomocznika
| - pioglitazon
39
leki na cukrzycę powodujące spadek m.c.
- metformina
- flozyna
- agoniści rec. GLP-1 (gulaglutyd, eksenatyd)
40
metformina- jakie choroby są wskazaniem do zażywania?
1. cukrzyca t.2
2. PCOS
3. z. metaboliczny
41
leki przeciwcukrzycowe- zwiększające wydzielanie insuliny
1. pochodne sulfonylomocznika
2. inh DPP-4 = gliptyny
3. agoniści rec. GLP-1 (dulaglutyd, eksenatyd)
42
leki przeciwcukrzycowe- działają obwodowo
1. metformina (pochodna biguanidu)
2. glitazony
3. flozyny
4. inh. alfa-glukozydazy (akarboza)
43
p/ wskazania do metforminy
1. stany prowadzące do upośledzenia dostarczania tlenu do tkanek
- NS
- niewydolność oddechowa
- nasilona miażdżyca
2. niewydolność nerek
3. niewydolność wątroby
44
wymień insuliny szybkodziałające
1. aspart
2. glulizynowa
3. lispro
45
wymień insuliny krótkodziałające
1. neutralna (ludzka)
46
wymień insuliny średniodługo działające
1. izofanowa (NPH)
47
wymień insuliny długodziałające
1. detemir
2. glargine
3. degludec
48
domowa kontrola glc przy C t. 2 leczonej dietą
brak
49
domowa kontrola glc przy C t. 2 leczonej doustnymi lekami
1x/d + 1x/tyg skrócony profil glc
50
domowa kontrola glc gdy stałe dawki insuliny
1-2x/d + skrócony profil glc 1x/tyg + pełen profil glc 1x/msc
51
domowa kontrola glc gdy wielokrotne wstrzyknięcia insuliny/d lub insulinoterapia funkcjonalna
> lub = 4 pomiary glc/d
52
kryteria rozpoznania kwasicy ketonowej
1. glc >250 mg/dl
2. pH krwi < lub = 7,3
3. HCO3- < lub = 18 mEq/l
4. luka anionowa >10 mEq/l
5. ciała ketonowe we krwi i w moczu
6. zaburzenia świadomości, ze śpiączką włącznie
53
śpiączka cukrzycowa- co kryje się pod tym terminem? hipo czy hiperglc?
hipo oraz hiperglc
54
hipoglc- jaka wartość?
<70 mg/dl (3,9mmol/l)
55
klinicznie istotna hipoglc- wartość?
<54 mg/dl (3,0mmol/l)
56
hipoglc- wzrost czy spadek ciśnienia?
wzrost, bo pobudzenie uk. współcz.
57
kwasica ketonowa- wzrost czy spadek ciśnienia?
spadek
58
reguła 15/15- co to?
przytomny chory z hipoglc powinien przyjąć 15g glukozy, zmierzyć glikemię po 15 min -> jeśli wciąż niska to jeszcze raz 15 g glukozy, a jak ok to niech zje węgle złożone (kanapkę) -> kontrola ponowna po 60 min
59
postepowanie z chorym nieprzytomnym z hipoglc
1. uzyskaj dostęp i.v.
2. podaj 20% r-r glc (0,2g glc/kg m.c. tj 1 ml/kg m.c.)
3. podłącz wlew glc 10%
4. jak pacjentowi wróci świadomość to niech zje 10-20 g glc doustnie
*jeśli nie możesz uzyskać dostępu i.v. to daj mu glukagon 1mg (dzieci <6rż 0,5mg) i.m. lub s.c.
60
pacjent leczony insuliną traci przytomność, nie masz glukometru- co robisz?
podajesz glc i.v. bez sprawdzania glikemii
61
kwasica ketonowa a ketoza głodowa- jaka różnica?
kwasica ketonowa- hiperglc
| ketoza głodowa- hipoglc
62
wstępne postępowanie w kwasicy ketonowej
1. podaj NaCl 0,9% (w 1. godzinie leczenia zwykle 1000ml)
2. insulina krótko/szybko działająca i.v. (0,1 jedn/kg m.c.)
3. glc 5% i.v. gdy glc spadnie <250
4. KCl i.v. gdy K+ <5,5
5. ew. NaHCO3, ale tylko jeśli pH <6,9
63
Zespół hiperglc-hiperosmolarny - u kogo?
C t.2, u których doszło do niedoobru insuliny, ale jeszcze z zachowaną endogenną produkcją insuliny
64
jak odróżnisz z. hiperglc-hiperosm. od kwasicy ketonowej?
ZHH: brak ciał ketonowych, pH jest ok, HCO3- jest większe, większe odwodnienie niż w kwasicy ketonowej, osmolarność osocza >320
65
postępowanie w z.hiperglc-hiperosm.
1. NaCl
2. insulina
3. KCl
4. heparyna s.c.
66
stany wywołujące z. hiperglc-hiperosm.
1. opóźnienie rozpoznania cukrzycy
2. nieodpowiednie leczenie cukrzycy
3. odwodnienie
4. spożycie alko
5. stany ostre (udar, zawał, uraz)
6. NN
67
kwasica mleczanowa- różnicowanie z kwasicą ketonową
w kw. mleczanowej mniejsze st. glc (może być ok), brak ketozy i są obj. wstrząsu
68
kwasica mleczanowa- różnicowanie z ZHH
w kw. mleczanowej nie ma zwiększonej osmolarności osocza, a poza tym jest zwiększone st. kw. mlekowego i KWASICA (której nie ma w ZHH)
69
postępowanie w kwasicy mleczanowej
1. płynoterapia i.v.
2. insulinoterapia i.v.
3. glc i.v.
3. wodorowęglan sodu i.v.
4. tlenoterapia
70
MODY- charakterystyka
AD
rozpoznanie u osób młodych (jak w C t.1)
obraz kliniczny jak w C t.2
71
kontrola uszk. nerek w cukrzycy- t. 1 i t.2 kiedy, co ile?
co rok GFR (kreatynina) i białko w moczu
- C t.1 - po 5 latach choroby
- C t.2 - od razu po rozpoznaniu
72
kontrola uszk. wzroku (retinopatii) w cukrzycy- t. 1 i t.2 kiedy, co ile?
co rok ostrość wzroku, rozpoznawanie barw, dno oka (badanie oftalmoskopowe po poszerzeniu źrenic), fotografia barwna dna oka
- C t.1 - po 5 latach choroby
- C t.2 - od razu po rozpoznaniu
73
podział cukrzycy przedciążowej (PGDM- pregestational) wg White
A- IFG, IGT (dieta)
B- choroba zaczeła się po 20rż LUB trwa <10lat (B1 -t.1, B2- t.2)
C- choroba zaczeła się w 10-19 rż lub trwa 10-19 lat
D- choroba zaczeła się <10rż lub trwa >20 lat LUB powikłana retinopatią prostą/NT
R- retinopatia prolif. lub wylewy do c.szkolistego
F- nefropatia (białkomocz >0,5g/24h przed ciążą)
RF- R+F
H- cukrzyca powikłana ChNS lub kardiomiopatią
T- stan po transplantacji nerki
74
podział cukrzycy ciążowej (GDM- gestational)
G1DM- leczona dietą
| G2DM- leczona insuliną
75
ile czasu leczymy GDM dietą licząc na poprawę zanim wprowadzimy insulinę?
1 tyg
76
leki zwiększające wydzielanie insuliny
1. pochodne sulfonylomocznika
2. inh. dipeptylopeptudazy 4 (inh. DPP-4) = gliptyny
3. agoniści GLP-1
77
leki p/cukrzycowe o działaniu obwodowym
1. pochodne biguanidu = metformina
2. pochodne tiazolidynodionu= glitazony
3. . inh. SGLT-2 = flozyny
4. inh. alfa-glukozydazy = akarboza
78
pochodne sulfonylomocznika- nazwy
1. gliklazyd
2. glikwidon
3. glimepiryd
4. glipizyd
79
inh. DPP-4 - nazwy
1. alogliptyna
2. linaglyptyna (można przy NN)
3. saksagliptyna
4. sitagliptyna
5. wildagliptyna
80
agoniści GLP-1 - nazwy
1. dulaglutyd
| 2. eksenatyd
81
agoniści GLP-1 - mechanizm
wzrost wydzielania endogennej insuliny zależny od nasilenia hiperglc, hamowanie łaknienia
82
pochodne sulfonylomocznika - mechanizm
zwiększanie wydzielania endogennej insuliny
83
gliptyny = inh. DPP-4 - mechanizm
zwiększenie stężenia insuliny wydzielanej w zależności od nasilenia hiperglc
84
glitazony- mechanizm
zwiększenie wrażliwości tkanek na insulinę
85
akarboza - mechanizm
spowolnienie trawienia wielocukrów w jelicie i opóźnienie wchłaniania węglowodanów (nie ma wpływu na wchłanianie glukozy w jelicie)
86
p/wskazania do pochodnych sulfonylomocznika
- śpiączka cukrzycowa
- niewydolność narządów
- ciąża
- otyłość (względne)
87
czynniki ryzyka GDM
1. wielorództwo
2. >35 rż
3. urodzenie now. z wadą rozwojową
4. zgon wewnątrzmaciczny
5. urodzenie now. >4kg
6. BMI>27 przed ciążą
7. uprzednio przebyte GDM
8. wywiad rodzinny + w kierunku DM2
88
K w ciąży miała glc na czczo na 1. wizycie 5,1-6,9 mmol/l (92-125mg/dl). Co robisz dalej?
Szybko OGTT
89
K w ciąży z otyłością, w wieku 40 lat i z piątką dzieci ma glc na czczo w prawidłowym przedziale (<5,1 mmol/l = 92 mg/dl)- co dalej?
szybko OGTT, bo czynniki ryzyka
90
U K w ciąży, której glikemia na czczo wyszła niedobrze OGTT zrobione szybko wyszło dobrze- co dalej?
OGTT standardowo w 24-28 tc.
91
GDM leczona samą dietą- co ile domowa kontrola glikemii?
nie ma domowej kontroli glikemii
92
ciężka hipoglc to:
każda hipoglc przebiegająca z zaburzeniami f. poznawczych i wymagająca pomocy drugiej osoby
93
przyczyny hipoglc
1. zbyt duża dawka insuliny lub poch. sulfonylomocznika w stosunku do spożywanych pokarmów i wysiłku fiz.
2. nieświadomość hipoglc (nieodczuwanie objw przy hipoglc <70 mg/dl)
3. alkohol
4. zwiększona wrażliwość na insulinę (np. po schudnięciu)
94
nawracająca ciężka hipoglc to
2 lub więcej epizody ciężkiej hipoglc w ciągu ostatniego roku
95
zespół stopy cukrzycowej -etiologia
1. mikroangiopatia
2. makroangiopatia
2. neuropatia cukrzycowa
96
mikroangiopatie cukrzycowe to:
- retinopatia cukrzycowa
| - nefropatia cukrzycowa
97
podział wg mogensena do czego służy?
jest to podział nefropatii cukrzycowej i jej przebiegu, ma 5 stopni
98
jak można zmniejszyć ryzyko nefropatii cukrzycowej w DM2?
1. dobra kontrola cukrzycy
| 2. flozyny (ew. ag. GLP-1)
99
chorzy z cukrzycą i NT- jakie leki na pewno powinniśmy dać na NT?
ACEi/ARB
100
ile białka w diecie w I i II stadium wg mogensena?
0,8-1 g/kg m.c.
101
ile białka w diecie w III i IVstadium wg mogensena?
<0,8 g/kg m.c. + ilość tracona z moczem
102
mechanizm retinopatii cukrzycowej- co głównie na nią wpływa?
hiperglikemia i NT
103
podział retinopatii
1. nieproliferacyjna bez makulopatii
- łagodna, umiark. i ciężka
2. nieprofileracyjna z makulopatią
- łagodna- zmiany daleko od plamki
- umiark i ciężka- zmiany w centrum plamki
3. przedproliferacyjna (IRMA)
4. proliferacyjna
5. proliferacyjna z powikłaniami
104
retinopatia nieproliferacyjna- jak leczysz?
fotokoagulacja laserowa siatkówki
105
zaawansowana retinopatia proliferacyjna- jak leczysz?
1. witrektomia
2. anty VEGF
- ranibizumab (1. wybór przy obrzęku plamki)
- bewacyzumab
- aflibercept
106
jakie jest najczęstsze przewlekłe powikłanie cukrzycy?
NEUROPATIA
107
jaka jest najczęstsza neuropatia cukrzycowa?
przewlekła polineuropatia czuciowo- ruchowa (bólowa)
