H10: Arbeidsongevallen Flashcards
(41 cards)
Inleiding
De sector van de arbeidsongevallen is een buitenbeetje binnen de sociale zekerheid, aangezien de uitvoering ervan is overgelaten aan private, commerciële vennootschappen. Fedris oefent controle uit op de verzekeringsinstellingen
Arbeidsongevallen kan je opsplitsen in het burgerlijkluik en strafrechtelijk luik
Toepassingsgebied
Wie een arbeidsovereenkomst sluit, kan het slachtoffer worden van een arbeidsongeval.
- Arbeidsovereenkomst = wanneer er arbeid, loon en gezag aanwezig is. Is niet per se schriftelijk
- Geldt ook voor deeltijdse werknemers, studentenarbeid, interim arbeid, occasionele arbeid etc…
- Wie geen arbeidsovereenkomst heeft, kan dus niet het slachtoffer zijn van een arbeidsongeval. Dit geld voor zelfstandigen (zij kunnen zich wel privé verzekeren voor ongevallen tijdens de uitvoering van hun zelfstandige activiteit
Arbeidsongeval
Er bestaan drie soorten arbeidsongevallen:
- Arbeidsongevallen in de strikte zin
- Arbeidsongevallen omwille van het werk (wraakacties)
- Arbeidswegongevallen
Deze worden hier elk afzonderlijk besproken. De vergoeding van de slachtoffers van deze arbeidsongevallen of de nabestaanden van de slachtoffers is bij deze drie soorten van arbeidsongevallen zelf.
Arbeidsongeval - Arbeidsongeval in de strikte zin - Begrip
Als arbeidsongeval wordt beschouwd elk ongeval dat een werknemer tijdens en door het feit van de uitvoering van de arbeidsovereenkomst overkomt en dat een letsel veroorzaak.
Arbeidsongeval - Arbeidsongeval in de strikte zin - Elementen bepalend voor een arbeidsongeval
Een arbeidsongeval is een ongeval dat te maken heeft met de arbeid/het werk. De Arbeidsongevallenwet bepaalt dat volgende elementen aanwezig dienen te zijn om te kunnen spreken van een arbeidsongeval:
1.Ongeval
- Een ongeval veronderstelt een plotse gebeurtenis
- Er moet een letsel zijn
- De plotse gebeurtenis heeft het letsel veroorzaakt (oorzakelijk verband tussen plotse gebeurtenis en letsel)
2.Band met de arbeid
- De plotse gebeurtenis moet overkomen zijn tijdens de uitvoering van het werk
- De plotse gebeurtenis moet overkomen zijn door de uitvoering van het werk
Arbeidsongeval - Arbeidsongeval in de strikte zin - Elementen bepalend voor een arbeidsongeval - Plotse gebeurtenis
Met een plotse of plotselinge gebeurtenis wordt bedoeld elk voorval dat lokaliseerbaar is in tijd in ruimte.
Dat kan bijvoorbeeld zijn:
- Een handeling: een werktuig hanteren, laden, lossen van voertuigen, zich kwaad maken, …
- Een beweging: heffen, grijpen, vallen, slaan, een herhaalde beweging, …
- Een ontploffing: een instorting, …
- Een stresstoestand, een aangrijpende gebeurtenis.
Deze plotse gebeurtenis moet uitwendig aan het lichaam voorkomen.
Wat zijn geen arbeidsongevallen?:
- Als het letsel uitsluitend te wijten is aan de slechte fysieke conditie van de getroffene
- Een werknemer die een epileptische aanval krijgt, aangezien hier geen plotse gebeurtenis uitwendig aan het lichaam de epileptische aanval heeft veroorzaakt.
Arbeidsongeval - Arbeidsongeval in de strikte zin - Elementen bepalend voor een arbeidsongeval - Letsel
Er is slechts sprake van een ongeval als de plotselinge gebeurtenis een letsel veroorzaakt. Het kan gaan om een lichamelijk letsel (bv. een breuk of een wonde), maar ook een psychisch letsel (bv. een zenuwinzinking of een depressie).
Schade aan prothesen in de ruime zin (bv. rolstoel, bril, hoorapparaat, vals gebit) komt eveneens in aanmerking als letsel en dus als arbeidsongeval, aangezien deze als ‘verlengstuk’ van het lichaam worden beschouwd.
Arbeidsongeval - Arbeidsongeval in de strikte zin - Elementen bepalend voor een arbeidsongeval - Oorzakelijk verband
Equivalentieleer = Het feit dat er meerdere oorzaken aan de oorsprong van het letsel liggen, vormt geen beletsel, zolang een van de oorzaken in de plotse gebeurtenis ligt.
- Bv. Zo zal een werknemer die sterft aan een hartaanval na een stresserende periode zowel op het werk als thuis (verwikkeld in een vechtscheiding) het slachtoffer zijn van een arbeidsongeval
Voorbeschiktheid vormt evenmin een beletsel voor de kwalificatie van een ongeval als een arbeidsongeval
- Bv. Zo zal een verpleegkundige met zwakke rug het slachtoffer zijn van een arbeidsongeval, wanneer zij bij het optillen van een patiënt (plotse gebeurtenis) plots hevige rugpijn (letsel) heeft.
Arbeidsongeval - Arbeidsongeval in de strikte zin - Elementen bepalend voor een arbeidsongeval - Band met arbeid
Om van een arbeidsongeval te kunnen spreken, moet het ongeval te maken hebben met de arbeid. Dat wil zeggen dat de plotse gebeurtenis die het letsel veroorzaakt, tijdens en door het werk.
- Tijdens de uitvoering van de arbeidsovereenkomst
- Niet zozeer tijdens de diensturen.
- Wel dat de arbeidsovereenkomst werd uitgevoerd → wanneer de werknemer onder het gezag van de werkgever staat. → De gezagsuitoefening moet niet bestendig en daadwerkelijk zijn. Het volstaat dat het gezag mogelijk is.
Arbeidsongeval - Arbeidsongeval in de strikte zin - Elementen bepalend voor een arbeidsongeval - Wettelijke vermoedens en bewijs
Het slachtoffer van een arbeidsongeval dient te bewijzen dat er een plotse gebeurtenis zich heeft voorgedaan, dat hij een letsel heeft opgelopen en dat de plotse gebeurtenis tijdens de uitvoering van de arbeidsovereenkomst gebeurde.
Als dat dat bewezen is, ontstaan er twee wettelijke vermoedens:
1. De plotse gebeurtenis heeft het letsel veroorzaakt
2. Het ongeval heeft zich niet enkel voorgedaan tijdens het werk, maar is ook gebeurd door het werk.
De arbeidsongevallenverzekeraar kan die vermoedens weerleggen door te bewijzen dat het letsel niet werd veroorzaakt door de plotse gebeurtenis en/of dat het ongeval is gebeurd door redenen vreemd aan de arbeidsovereenkomst.
Arbeidsongeval - Arbeidsongevallen omwille van het werk (wraakactie)
De arbeidsongevallenwet werd uitgebreid met de ongevallen aan een werknemer overkomen buiten de uitoefening van zijn overeenkomst (dus niet tijdens het werk), maar veroorzaakt door een derde wegens de uitvoering van zijn arbeidsovereenkomst.
Bv: Een bankbediende die tijdens het sporten ‘s avonds wordt aangevallen door een ontevreden klant die van de bankbediende (tijdens uitoefening van diens werk) te horen had gekregen dat de door hem aangevraagde lening niet werd toegekend.
Arbeidsongeval - Arbeidswegongeval - Begrip
Een ongeval dat zich voordoet op de weg naar en van het werk wordt aangezien als een arbeidswegongeval.
Arbeidsongeval - Arbeidswegongeval - Elementen
De elementen die bepalend zijn voor een arbeidswegongeval zijn deels gelijklopend met die van een gewoon arbeidsongeval:
- Het moet gaan om een ongeval, met andere woorden een plotse gebeurtenis die een letsel heeft veroorzaakt
- De plotse gebeurtenis moet zich voorgedaan hebben op de arbeidsweg
Bv. Zo zal het ongeval veroorzaakt op de arbeidsweg door een dronken werknemer of door een werknemer die een rood licht negeert en daarbij gewond raakt een arbeidsongeval zijn.
Wat kan begrepen worden onder de arbeidsweg?
Arbeidsongeval - Arbeidswegongeval - Elementen - Normale traject
Onder de weg naar en van het werk wordt verstaan het normale traject dat de werknemer moet afleggen om zich van zijn verblijfplaats te bewegen naar de plaats waar hij werkt, en omgekeerd. De weg naar en van het werk wordt ruim geïnterpreteerd.
Dat is niet noodzakelijk de kortste weg. Het normale traject is de meest aangewezen weg, gezien de concrete omstandigheden op het moment dat de arbeidsweg wordt afgelegd. Filevorming, wegenwerken, het weer, …
Bepaalde trajecten worden door de wet gelijkgesteld met de weg naar en van het werk, zoals:
- Het traject afgelegd van de plaats waar de werknemer werkt naar de plaats waar hij zijn eetmaal neemt of het zich aanschaft ne omgekeerd. Dat geldt trouwens ook bij thuiswerk.
- Van de plaats waar de werknemer werkt naar de plaats waar hij les volgt met het oog op zijn beroepsopleiding en van die plaats naar zijn verblijfplaats.
- Tussen de verblijfplaats van de thuiswerker en de school of opvangplaats van zijn kinderen
Arbeidsongeval - Arbeidswegongeval - Elementen - Van de verblijfplaats naar de arbeidsplaats
Het traject van de verblijfplaats naar de arbeidsplaats begint zodra de werknemer de drempel van zijn verblijfplaats verlaat en eindigt zodra hij die weer overschrijdt.
De verblijfplaats van de werknemer is niet noodzakelijk zijn officiële woonplaats. Het is de plaats waar hij minstens tijdelijk verblijft of woont. Ook het traject van en naar de tweede verblijfplaats waar de werknemer bestendig verblijft.
Het traject van en naar start of eindigt wanneer hij de drempel van zijn verblijfplaats overschrijdt.
De arbeidsplaats is de plaats waar de werknemer zijn arbeid verricht en meer algemeen elke plaats waar de werknemer onder het gezag staat van de werkgever. Dit kan zijn:
- De bedrijfshal of het kantoor waar de werknemer zijn dagtaak uitoefent
-De parking voor het personeel
- Het restaurant waar het personeelsfeest plaatsvindt
De werknemer wordt geacht zich eveneens op de plaats waar hij werkt te bevinden, wanneer hij:
- Zelfs buiten de arbeidsuren, met de uitdrukkelijke of stilzwijgende toelating van de werkgever een opdracht als vakbondsafgevaardigde of vertegenwoordiger van de werknemers vervult.
- Een vergadering van de ondernemingsraad of het veiligheidscomité bijwoont.
Arbeidsongeval - Arbeidswegongeval - Elementen - Omweg of oponthoud?
De arbeidsongevallenwet bepaalt dat het woon-werktraject normaal blijft indien de werknemer voor de volgende twee redenen een omweg maakt
- Carpoolen
- Kinderen wegbrengen of ophalen
Daarnaast kunnen afwijkingen van het normale traject in bepaalde gevallen gerechtvaardigd zijn. Bijvoorbeeld
- Om een fietser die de straat oversteekt om even dag te zeggen tegen een kennis of een chauffeur die enkele minuten de arbeidsweg onderbreekt om te tanken
Voor grotere omwegen of langer of langer oponthouden moet er een wettige redenen (soms zelf overmacht) aanwezig zijn.
Arbeidsongeval - Arbeidswegongeval - Elementen - Wettelijke vermoedens en bewijs
Het slachtoffer moet in geval van een arbeidsongeval bewijzen dat er een plotse gebeurtenis en een letsel aanwezig zijn en dat deze plotse gebeurtenis is overkomen op het normale traject (naar tijd en plaats) dat men moet afleggen om zich van zijn verblijfplaats te begeven naar de plaats waar men werkt, of omgekeerd.
De arbeidsongevallenverzekeraar kan het tegenbewijs leveren, bijvoorbeeld door te bewijzen dat het letsel niet het gevolg kan zijn van de plotse gebeurtenis of dat er een onwettige omweg of oponthoud werd gemaakt.
Arbeidsongeval - Uitgesloten, opzet
Als een werknemer het ongeval opzettelijk veroorzaakt, zal het niet als arbeidsongeval worden gekwalificeerd.
Het moet dan gaan om het met opzet veroorzaken van het letsel (wat niet het geval is bij bijvoorbeeld dronken een verkeersongeval veroorzaken). De arbeidsongevallenverzekeraar moet het opzet bewijzen, wat geen eenvoudige opdracht is. De fout van de betrokkene is geen opzet en vormt dus geen beletsel voor een arbeidsongeval
Een opzettelijk ongeval is een ongeval dat de dader gewild heeft.
Vergoedingen
Als een arbeidsongeval zich heeft voorgedaan, kan dit aanleiding geven tot betaling van:
- Een vergoeding wegens overlijden als gevolg van het arbeidsongeval
- Een vergoeding voor de arbeidsongeschiktheid van de werknemer
- Een schadevergoeding voor de kosten van geneeskundige zorgen
- Een vergoeding voor de verplaatsingskosten
De morele of materiële schade veroorzaakt door een arbeidsongeval kan nooit vergoed worden in het kader van de arbeidsongevallenreglementering.
Vergoedingen - Basisloon en gemiddeld dagloon
De vergoedingen als gevolg van arbeidsongeschiktheid of overlijden door een arbeidsongeval worden berekend op het basisloon. Dat is het loon van het jaar dat aan de dag van het ongeval voorafgaat. Die periode wordt de referteperiode genoemd.
Deze referte periode moet volledig zijn: de werknemer heeft tijdens het hele jaar arbeid verricht waardoor hij loon heeft ontvangen. → zo niet wordt er een hypothetisch loon berekent voor de dagen waarop niet gewerkt werd.
Jaarloon/ 365
Als de werknemer tewerkgesteld is als deeltijdse werknemer, wordt er voor de berekening van het basisloon een onderscheid gemaakt tussen tijdelijke arbeidsongeschiktheid, waarbij rekening wordt gehouden met het loon dat verschuldigd is krachtens die deeltijdse overeenkomst en een blijvend letsel of overlijden, waarbij het deeltijdsloon omgerekend wordt naar een voltijds loon
Voor studenten en kleine statuten geldt een bijzondere regeling: het basisloon bestaat uit 12 maal het minimum maandinkomen
Vergoedingen - Vergoeding voor overlijden als gevolg van het arbeidsongeval
Als het slachtoffer overlijdt te gevolge van het arbeidsongeval betaalt de verzekeraar
- Een vergoeding voor begrafeniskosten
- Een rente aan bepaalde rechthebbenden
De rente is verschuldigd vanaf de dag van het overlijden van het slachtoffer van het arbeidsongeval.
Bij overlijden: vergoeding wordt berekent op basisloon, eventueel mits berekening van hypothetisch loon indien het slachtoffer nog geen jaar in dienst is.
Dodelijk arbeidsongeval van een deeltijdse werknemer: aanvulling van hypothetisch loon tot voltijds loon
Dodelijk arbeidsongeval van een stagiair: dan wordt de rente berekend op het minimum maandloon.
Vergoedingen - Vergoeding voor overlijden als gevolg van het arbeidsongeval - Vergoeding voor begrafeniskosten
- De verzekeraar betaald een vergoeding voor begrafeniskosten gelijk aan een maandloon.
- Ook de kosten van overbrenging van het overleden slachtoffer naar de plaats waar de familie wenst har overledene te laten begraven.
Vergoedingen - Vergoeding voor overlijden als gevolg van het arbeidsongeval - Jaarlijkse rente - Echtgenoot of wettelijk samenwonende partner
Een jaarlijkse rente die gelijk is aan 30% van het basisloon van de overledene wordt toegekend
Vergoedingen - Vergoeding voor overlijden als gevolg van het arbeidsongeval - Jaarlijkse rente - Kinderen
- Kinderen van de getroffene, die wees zijn van vader en/of moeder
- Kinderen van de echtgenoot of wettelijk samenwonende partner die wees zijn van vader en/of moeder
- Geadopteerde kinderen
- De kinderen ontvangen een rente zolang zij gerechtigd zijn op kinderbijslag en in elk geval tot hun 18 jaar.
- Volle wezen: ieder kind krijgt een rente die gelijk is aan 20 % van het basisloon. Totale rente aan de kinderen mag niet hoger zijn dan 60% van het basisloon
- Halve wezen: ieder kind krijgt een rente die gelijk is aan 15% van het basisloon. Totale rente aan de kinderen mag niet hoger zijn dan 45% van het basisloon
