Hoofdstuk 3: Handvest van de sociaal verzekerde

Question 1

Doel van de wet

Answer 1

Het doel van het Handvest van de sociaal verzekerden
- De burger te helpen in hun contacten met het arsenaal aan sociale zekerheidsinstellingen
- De burger goed te informeren en beschermen. Dat gebeurt door aan de socialezekerheidsinstellingen een geheel van regels op te leggen waaraan ze zich in hun contacten met de burgers moeten houden.

Question 2

Toepassingsgebied

Answer 2

Het handvest van de sociaal verzekerde is van toepassing op alle socialezekerheids- en bijstand stelsels en op iedere instelling van de sociale zekerheid. DUS wet is van toepassing op:

• Alle regelingen met betrekking tot sociale zekerheid voor werknemers, ambtenaren, zelfstandigen en ook op de regelingen van het stelsel van sociale bijstand, bestaande uit de tegemoetkomingen aan personen met een handicap, het recht op maatschappelijke integratie en leefloon, en de inkomensgarantie voor ouderen
• De socialezekerheidsinstellingen zoals, de federale overheidsdienst (= FOD) sociale zekerheid en de openbare meewerkende instellingen van sociale zekerheid (zoals het RIZIV en de ziekenfondsen) die prestaties van sociale zekerheid toekennen.

Question 3

Verplichtingen van de socialezekerheidsinstellingen

Answer 3

• Alle nuttige inlichtingen te verstrekken aan de sociaal verzekerde die daar schriftelijk om verzoekt
• Raad te geven aan de sociaal verzekerde die hierom verzoekt
• Inlichtingen of raad die verkeerdelijk gericht zijn, door te sturen naar de bevoegde instantie van sociale zekerheid
• Zich uitdrukken in een voor het publiek begrijpelijke taal
• De belanghebbenden in kennis stellen van iedere gemotiveerde beslissing en de mogelijkheden tot beroep vermelden.

Question 4

Een onverschuldigde betaling van uitkeringen kan verschillende oorzaken hebben:

Answer 4

• een beoordelingsfout
• een vergissing bij de betaling door een socialezekerheidsinstelling
• het niet of verkeerdelijk afleggen van verklaringen door de sociaal verzekerde
• een recente wijziging in de wetgeving
• vergissingen met voorschotten
• fouten in het informaticasysteem
• …

Question 5

Het uitgangspunt bij onverschuldigde betalingen is…

Answer 5

dat wat onverschuldigd betaald werd, kan worden teruggevorderd. het zelfde principe geldt buiten de sociale zekerheid:

Indien er onterecht een betaling werd gedaan, moet deze worden terugbetaald.

Question 6

Vanwege de rechtsonzekerheid voor de sociaal verzekerden en menselijke drama’s bij bepaalde terugvorderingen werd in de loop van de jaren een aantal uitzonderingen op deze terugvorderingsmogelijkheid ingeschreven.

Answer 6

Met het Handvest Sociaal Verzekereden werd gezocht naar een algemeen toepasselijke oplossing binnen de sociale zekerheid, iets wat slechts gedeeltelijk gelukt is.

Wanneer een verkeerde beslissing werd genomen - bijvoorbeeld: aan iemand werd een werkloosheidsuitkering toegekend, terwijl hij niet aan alle toekenningsvoorwaarden voldoet - moet een herzieningsbeslissing worden genomen. In deze beslissing wordt de oorspronkelijke beslissing herzien (gewijzigd) in een nieuwe, correcte beslissing.

Question 7

Wanneer is de terugwerkende kracht van de herzieningsbeslissing (en dus de terugvordering van ten onrechte betaalde prestaties) niet mogelijk?

Answer 7

Indien de vergissing aan de socialezekerheidsinstelling te wijten is en het recht op de prestatie kleiner is dan het aanvankelijk toegekend recht

→ Hierop bestaan dan weer een aantal uitzonderingen

• wanneer een beslissing genomen is door een sociale zekerheidsinstelling op grond van bedrog of het niet afleggen van verklaringen door de sociaal verzekerde
• wanneer de sociaal verzekerde wist of moest weten geen recht te hebben op (het totale bedrag van) de toegekende socialezekerheidsprestatie.