Hoofdstuk 5: Rijksdienst voor sociale zekerheid (RSZ) Flashcards
(22 cards)
RSZ is…
De Rijksdienst Sociale Zekerheid is de centrale instelling voor sociale zekerheid.
De RSZ is belast met:
- De berekening en de inning van de werknemers- en werkgeversbijdragen
- De verdeling van deze bijdragen onder de andere socialezekerheidsinstellingen
- De controle op de correcte berekening en betaling van deze socialezekerheidsbijdragen door de werkgevers.
Het is de instelling waar de werknemers- en werkgeversbijdragen en ook de subsidies door de overheid worden gecentraliseerd. Van daaruit worden de financiële middelen herverdeeld over de verschillende socialezekerheidstakken.
De bijdragen worden globaal ontvangen en doorgestuurd naar de sectorale openbare instellingen van sociale zekerheid (OISZ) bevoegd voor de verschillende socialezekerheidstakken:
- het Rijksinstituut voor ziekte- en invaliditeitsverzekering (RIZIV)
- de Rijksdienst voor Arbeidsvoorzieningen (RVA)
- de Federale pensioendienst (FPD)
- de Rijksdienst voor Jaarlijkse Vakantie (RJV)
- het Federaal Agentschap voor Beroepsrisico’s (Fedris)
zie afbeelding pg. 277
Beschrijf en tekenen de centraliserende en herverdelende werking van de RSZ
Zie afbeelding pg. 277 + extra tak (zie foto’s gsm)
Bovenaan: werknemers, overheid en werkgevers. pijlen wijzen allemaal naar RSZ
RSZ pijl naar 5 (6 met extra tak) openbare instellingen:
- RIZIV (rijkstdienst voor ziekte- en invaliditeitsverzekeringen), tak: Ziekte en invaliditeit, Particuliere en openbare instellingen: Ziekenfondsen of Hulpkas, Rechthebbenden: Zieken
- RVA (Rijksdienst voor Arbeidsvoorzieningen), tak: Werkloosheid, Particuliere en openbare instellingen: Vakbonden of Hulpkas, Rechthebbenden: Werklozen
- FPD (Federale pensioendienst), Tak: Pensioenen, Particuliere en openbare instellingen: /, Rechthebbenden: Gepensioneerden
- RJV (Rijksdienst Jaarlijkse Vakantie), Tak: Jaarlijkse vakantie, Particuliere en openbare instellingen: Vakantiekassen, Rechthebbenden: Arbeiders
- Fedris (Federaal Agenschap voor beroepsrisico’s, Tak: Beroepsziekten, Particuliere en openbare instellingen: /, Rechthebbenden: Slachtoffer
- 6: FONDS gezinsbijslag, Tak: Groeipakket, Particuliere en openbare instellingen: Uitbetalers, Rechthebbenden: Sociaal verzekerde
Berekening van de bijdragen: Principe
RSZ-bijdragen worden procentueel berekend op het brutoloon. De bijdragen vallen deels ten laste van de werkgever (= werkgeversbijdragen of patronale bijdragen) en deels ten laste van de werknemer (= werknemersbijdragen of persoonlijke bijdragen).
Enkel de werkgever is tegenover de RSZ aansprakelijk voor de betaling van alle bijdragen. Hij moet de correcte werknemersbijdragen afhouden van het brutoloon van de werknemer bij iedere betaling van het loon. De werkgever stort deze ingehouden werknemersbijdragen, samen met de werkgeversbijdragen door aan de RSZ. De werkgever die heeft nagelaten de inhoudingen te verrichten, mag het bedrag van de bijdrage niet later terugeisen van de werknemer.
Het bedrag van de bijdragen wordt dus bepaald in functie van:
- Het loon
- De bijdragevoeten: Dit zijn de percentages van het werkgevers- en werknemersaandeel
Loon waarop de bijdragen berekent worden
Het loon waarop de bijdragen voor sociale zekerheid worden berekend is niet louter het maandelijkse brutoloon, maar wel het geheel van de bedragen en voordelen waarop de werknemer recht heeft en die hem verschuldigd zijn.
Behalve op de eigenlijke lonen en wedden moeten bijdragen worden berekend op onder meer:
- Het loon voor overuren
- De commissielonen
- De voordelen in natura: gsm, laptop, internet, telefonie
- De fooien
- Het loon voor de wettelijke feestdagen
- Gewaarborgd loon bij arbeidsongeschiktheid, ongevallen of ziekte
- Het gewoon vakantiegeld en dubbel vakantiegeld
- Het loon voor de dagen kort verzuim
- Het loon verschuldigd voor dagen politiek verlof
- Het loon verschuldigd voor opleidingsverlof
Loon voor arbeiders: 108%
De sociale bijdragen worden berekend op het loon:
- Voor bedienden is dat het normale brutoloon inclusief voordelen waarop de werknemer recht heeft. Bv. vakantiegeld → maandloon
- Voor arbeiders is dat ook het geval, alleen wordt voor arbeider het vakantiegeld niet betaald door de werkgever, maar door de vakantiekas. Aangezien op het vakantiegeld bijdragen betaald moeten worden, maar het vakantiefonds de bijdragen niet betaalt/afhoudt, wordt het vakantiegeld maandelijks bij het maandloon opgeteld.
Het vakantiegeld wordt forfaitair vastgesteld op 8% van alle sommen en voordelen die het loon uitmaken (dat is het vakantiegeld voor 4 weken vakantie). Het werkelijk verschuldigde loon over het hele jaar (loon = 100%) moet met 1,08 (108% x loon) worden vermenigvuldigd vooraleer de werknemers- en werkgeversbijdragen worden berekent.
Bijdragevoeten
De algemene bijdragen bestaan uit een bepaald percentage van het loon, die door de werkgever aan de RSZ moeten worden betaald voor de verschillende sectoren van de sociale zekerheid.
Voor elke arbeider in dienst komt daar nog een bijzondere bijdrage bij, namelijk de bijdrage voor jaarlijkse vakantie voor arbeiders. Dat vakantiegeld wordt via de RSZ door de werkgever aan de vakantiekassen gestort aan de hand van bijkomende werkgeversbijdragen, namelijk 5,57%
DUS financiering ligt volledig bij de werkgever (bij arbeiders) & bij bedienden moet er geen bijzondere bijdrage worden betaald omdat het vakantiegeld door de werkgever rechtstreeks aan de bediende wordt uitbetaald.
Verplichtingen van de werkgevers tegenover de RSZ: Aansluiting en schrapping als werkgever
Elke werkgever moet geïdentificeerd worden bij de KBO (kruispuntbank van ondernemingen) en moet een uniek ondernemingsnummer hebben (= KBO-nummer) → elke wijziging die zich voordoet wordt bijgehouden door deze gegevensbank die functioneert als gegevensbron.
Werkgevers zijn verplicht alle aanwervingen en uitdiensttreding van werknemers onmiddellijk mee te delen aan de RSZ via een elektronische Dimona-aangifte → na de onmiddellijke aangifte van tewerkstelling voor een eerste werknemer start automatisch de procedure van inschrijving als werkgever & die hoeft zich dus niet eerst te melden bij de RSZ om zijn inschrijving te verkrijgen.
Werkgever die gedurende een heel kwartaal geen personeel meer in dienst heeft moet dit bij Dimona melden. Een correcte Dimona-aangifte van de uitdiensttreding van de laatste werknemer.
Dimona-aangifte
Werkgevers zijn verplicht alle aanwervingen en uitdiensttreding van werknemers onmiddellijk mee te delen aan de RSZ via een ‘Dimona’-aangifte, wat staat voor Declaration IMmediate ONmiddelijke Aangifte. Dat kan via de portaalsite van de sociale zekerheid of via gestructureerde berichten.
Er bestaan verschillende soorten Dimona aangiften:
- Aangifte van indiensttreding van een werknemer (Dimona IN)
- Aangifte van uitdiensttreding van een werknemer (Dimona OUT)
- Dimona voor gelegenheidswerknemers:
Dimona IN
De indienstmelding moet ten laatste verricht zijn op het moment waarop de werknemer effectief begint te werken.
Dimona OUT
De uitdienstmelding moet verricht worden ten laatste op de eerste werkdag die volgt op de datum waarop de contractuele band tussen werkgever & werknemer wordt verbroken → De datum waarop de werknemer niet langer in dienst is.
Dimona voor gelegenheidswerknemers
Voor tewerkstelling in land- en tuinbouw en in de horeca bestaan er specifieke regelingen. Dat geldt ook voor werknemers die via een uitzendkantoor bij een gebruiker actief in één van deze sectoren onder dezelfde omstandigheden tewerkgesteld worden.
Multifunctionele aangifte (DmfA)
Via de DmfA-aangifte geeft de werkgever de loon- en arbeidstijdgegevens van zijn werknemers door aan de RSZ.
De werkgever moet ieder kwartaal een aangifte aan de RSZ overmaken. Dat moet gebeuren uiterlijk de laatste dag van de eerste maand die volgt op het kwartaal.
In de praktijk doen veel werkgevers voor die aangifte, en ook trouwens voor de Dimona-aangifte, een beroep op een sociaal secretariaat.
Het doel van de multifunctionele aangifte is:
- Vaststellen hoeveel socialezekerheidsbijdragen de werkgever voor zijn personeel aan de RSZ moet betalen
- De loon- en prestatiegegevens van alle werknemers bewaren. Deze gegevens kunnen later nuttig zijn voor het bepalen of iemand recht heeft op een uitkering en hoeveel deze uitkering za bedragen. De gegevens die via de kwartaalaangifte elektronisch overgemaakt worden, zijn opgenomen in een gegevensbank bij de RSZ. Via het netwerk van de kruispuntbank van de Sociale Zekerheid zijn ze toegankelijk voor alles socialezekerheidsinstellingen. Daardoor krijgt de RSZ-aangifte een multifunctioneel karakter.
Limosa-aangifte
De gedetacheerde werknemer die tijdelijk of gedeeltelijk in België komen werken en die in principe niet aan de Belgische sociale zekerheid onderworpen zijn, moeten bij de RSZ worden gemeld. de melding moet gebeuren voorafgaand aan de tewerkstelling van de werknemer. De melding bij de RSZ vormt de eerste stap van het project met de naam LIMOSA (Landen overschrijdend Informatiesysteem ten behoeve van Migratie Onderzoek bij de Sociale Administratie).
Aangifte van een sociaal risico (ASR)
Een sociaal risico doet zich voor wanneer een werknemer niet meer in staat is zijn beroepsactiviteit uit te oefenen naar aanleiding van een ziekte, ongeval, een maatregel voor moederschapsbescherming, een beroepsziekte, een arbeidsongeval of wanneer hij geen aanspraak meer kan maken op zijn loon wegens (tijdelijke) werkloosheid.
Wanneer een sociaal risico voordoet hebben de instellingen van de sociale zekerheid meer gegevens nodig dan deze die de werkgever al heeft meegedeeld in de Dimona-aangifte en in de DmfA
→ de werkgever deelt deze bijkomende gegevens mee aan de hand van een aangifte van het sociaal risico zodat de instellingen een beslissing kunnen nemen over het recht op prestaties en het bedrag hiervan kunnen bepalen.
→ De periode wanneer deze info meegedeeld moet worden varieert. Sommige aangiftes gebeuren maandelijks, sommige enkel bij het voorval
Betaling van de bijdragen
Bij iedereen loonbetaling moet de werkgever de persoonlijke bijdragen op het loon van de werkgever inhouden. Daarbij wordt het werkgeversaandeel gevoegd. Onder zijn verantwoordelijkheid stort de werkgever elk kwartaal het aldus verkregen totaal van werkgever- en werknemersbijdragen aan de RSZ. Deze bijdragen moeten uiterlijk de laatste dag van de maand die op het kwartaal volgt bij de RSZ toekomen.
Sancties bij het niet naleven van de verplichtingen van de werkgever: Uitsluiting van het voordeel van voordelige stelsels van socialezekerheidsbijdragen
Werkgevers die zonder rechtvaardiging hun verplichtingen tot het betalen van socialezekerheidsbijdragen niet nakomen, kunnen in bepaalde gevallen niet verder genieten van afwijkende, meer voordelige stelsels van sociale zekerheidsbijdragen, zoals bepaalde werkgeversbijdragenverminderingen
Dit is o.a. het geval in volgende situaties:
- De multifunctionele aangifte werd niet verstuurd of onvolledig of onjuist ingevuld.
- De Dimona-aangifte werd niet gedaan door de werkgever voor één of meerdere werknemers.
- De werkgever stelt één of meerdere werknemers tewerk die niet beschikken over een geldige verblijfsvergunning of arbeidsvergunning
- De werkgever laat zwartwerk toe
- De werkgever stelt 1 of meerdere werknemers tewerk onder voorwaarden die strijdig zijn met de menselijke waardigheid (= mensenhandel)
Sancties bij het niet naleven van de verplichtingen van de werkgever: Boetes en gevangenisstraffen
Geldboetes zijn in het sociaal strafwetboek voorzien voor werkgevers:
- Die de verplichte Dimona-aangifte niet naleven:
o → Strafsanctie: gevangenisstraf van 6 maand tot 3 jaar
o → Administratieve geldboete
o → Solidariteitsbijdrage van alle werknemers die in de DmfA gemeld moeten worden, maar van wie de dimona-aangifte niet is ingediend
- Die de voorschotten aan de RSZ niet of onvolledig betalen
- Die hun bijdragen niet tijdig betalen
Strafrechtelijke geldboete → wanneer het voor de rechter komt
Administratieve geldboeten → niet bij de rechter, wel bij de administratie, is de helft van een strafrechtelijke boete.
Sancties bij het niet naleven van de verplichtingen van de werkgever: Exploitatieverbod, beroepsverbod, bedrijfssluiting
Als de werkgever van slechte wil is en weigert een dimona-aangifte in te dienen of andere aangiftes te doen, kan de rechter een exploitatieverbod, beroepsverbod of bedrijfssluiting opleggen indien hij het nodig acht de inbreuk te doen stoppen of om herhaling te voorkomen. De Veroordeling tot deze straffen zal dan wel in verhouding moeten staan tot het geheel van de sociaaleconomische belangen.
