H3 An elusive new world order 1991-2020 Flashcards
(113 cards)
Glasnost & Perestrojka
onderdeel van Gorbatsjovs “nieuwe denken” doctrine. Hij wilde de groeiende economische ellende in de Sovjet-Unie bestrijden met de oprichting van een socialistische markteconomie, waarvan glasnost (openheid, vrijheid van informatie) en perestrojka (economische en politieke herstructurering) de belangrijkste kenmerken waren. Zijn idee: wanneer mensen meer vrijheid zouden hebben om te denken en deel te nemen aan het besluitvormingsproces, zou het systeem hiervan profiteren en zouden de productiecijfers omhoog gaan.
Euroscepticisme
een politiek standpunt dat tegen de waarden en de macht van de Europese Unie is; men vindt dat de regering te veel autoriteit aan Brussel heeft afgestaan.
Populisme
politieke benadering die een beroep doet op gewone mensen die zich genegeerd voelen door de gevestigde elite.
Akkoord van Parijs
een klimaatakkoord dat in 2015 in Parijs werd gesloten door 196 partijen. Het is een juridisch bindend internationaal verdrag over klimaatverandering.
Honderdbloemenbeweging
een golf van kritiek in 1957 op de Chinese Communistische Partij nadat de regering haar controle op meningsuiting en artistieke expressie had versoepeld. Deze afwijkende beweging werd al snel de kop ingedrukt door de regering.
Grote Sprong Voorwaarts
economische en sociale campagne geleid door de Chinese Communistische Partij, die probeerde de agrarische economie van het land te veranderen in een geïndustrialiseerde economie door de vorming van volkscommunes. Binnen deze plattelandsgemeenten werden miljoenen kleine plattelandsfabriekjes gebouwd. Het doel: het opheffen van het onderscheid tussen stad en dorp en een klasseloos paradijs. Doordat de landbouw werd verwaarloosd en door natuurrampen stierven meer dan 15 miljoen Chinezen van de honger tussen 1959-1961.
Culturele Revolutie
een sociopolitieke beweging die Mao Zedong in 1966 lanceerde om de Chinese communistische staat te zuiveren van de overblijfselen van kapitalistische en traditionele elementen uit de Chinese samenleving. Het was een poging van Mao om zijn macht te herstellen door een beroep te doen op jonge communisten.
Vier moderniseringen
Deng’s ambitieuze economische programma om de industrie, nationale defensie, landbouw en wetenschap en technologie te verbeteren. De ontwikkelingsdoelen moesten worden bereikt door marktgerichte hervormingen.
” Axis of Evil” (As van het Kwaad)
een uitdrukking die George Bush gebruikte na de aanslagen van 11 september en waarmee hij verwees naar Iran, Irak en Noord-Korea. Het werd gebruikt om buitenlandse landen te beschrijven die naar verluidt terrorisme hadden gesponsord en op zoek waren naar massavernietigingswapens.
Preëmptieve oorlog
een oorlog die wordt begonnen voordat er een aanval is geweest; een oorlog die preventief de vrede breekt voordat een dreigende aanval plaatsvindt. Een voorbeeld: de invasie van de VS in Irak, om te voorkomen dat Saddam Hoessein massavernietigingswapens zou inzetten.
Arabische Lente
een reeks antiregeringsprotesten, gewapende opstanden en opstanden die zich begin 2010 over een groot deel van de Arabische wereld verspreidde.
Wat waren de verwachtingen na het einde van de Koude Oorlog in de late jaren 1980 met betrekking tot wereldwijde samenwerking en steun voor gemeenschappelijke menselijke problemen?
Na het einde van de Koude Oorlog hoopte men dat de materiële middelen van de supermachten en hun bondgenoten zouden worden ingezet om gezamenlijke menselijke problemen aan te pakken in een sfeer van samenwerking en wederzijdse steun.
Hoe toonde de Verenigde Staten in 1991 haar wereldwijde invloed na het uiteenvallen van de Sovjet-Unie?
In 1991 leidde de Verenigde Staten met succes een VN-coalitie van landen om de Iraakse militairen uit buurland Koeweit te verdrijven, waarbij ze hun wereldwijde bereik aantoonde.
Wat waren enkele grote mondiale problemen die in de late twintigste eeuw samenhingen met de economische kloof tussen welvarende landen en arme ontwikkelingslanden?
Enkele problemen waren klimaatverandering, milieudegradatie, bevolkingsgroei, volksgezondheid en ziekte-uitdagingen, beperkte toegang tot voedzaam voedsel, schoon water, huisvesting en onderwijs.
Wat waren de gevolgen van de groeiende inkomensongelijkheid in welvarende landen voor sociale samenhang en het vertrouwen in gekozen leiders?
Groeiende inkomensongelijkheid bedreigde sociale samenhang en leidde tot wantrouwen in gekozen leiders in welvarende landen.
Hoe reageerde de wereld op de opkomst van internationale terroristische groepen na de aanslagen van 11 september 2001? (9/11)
De wereld reageerde door de veiligheid te verbeteren met een meer geavanceerd en beter gecoördineerd proces van wereldwijde informatie-inwinning. Dit omvatte ook verbeterde onderzoeksmogelijkheden voor politie, grens- en transportfunctionarissen, en immigratieagenten.
Wat waren enkele van de consequenties van de wereldwijde financiële crisis van 2008 voor de acceptatie van liberale democratieën en internationale marktoplossingen?
De wereldwijde financiële crisis van 2008 ondermijnde het vertrouwen in op marktgestuurde oplossingen voor economische ongelijkheid en bracht de rechtvaardigheid van liberale democratische instellingen in twijfel.
Wat was het opmerkelijke wereldwijde politieke patroon binnen een decennium na de crisis van 2008?
Binnen een decennium na de crisis van 2008 was er een duidelijke wereldwijde trend naar populistisch autoritarisme, waarbij veel landen politieke rechten en persoonlijke vrijheden verminderden.
Welke veranderingen vonden plaats in de Verenigde Staten na de verkiezingen van 2016 in termen van internationaal leiderschap en benadering van mondiale kwesties?
Na de verkiezingen van 2016 verving de Verenigde Staten 70 jaar van internationaal leiderschap door een meer geïsoleerde, transactionele aanpak, met een nadruk op globale winnaars en verliezers, zero-sum economische belangen, en een wereld die inherent chaotisch en meedogenloos is.
Wat betekende het einde van de Koude Oorlog voor de voormalige Oostbloklanden en het streven naar Europese integratie?
Het einde van de Koude Oorlog en het herstel van politieke autonomie in de voormalige Oostbloklanden markeerden een nieuw hoofdstuk in het decennia-oude streven naar grotere Europese integratie.
Hoe eindigde de Sovjet-dominantie in Oost-Europa in 1989, en welke landen verkregen hun autonomie?
In 1989 leidden bloedeloze revoluties, gekenmerkt door diepgaande economische problemen en de instemming van Mikhail Gorbachev, tot het einde van de Sovjet-dominantie in Oost-Europa. Polen, Hongarije, Tsjecho-Slowakije, Oost-Duitsland, Roemenië en Bulgarije verkregen hun autonomie na vier decennia van ondergeschiktheid aan het Sovjetrijk.
Welke rol speelde Polen in het begin van de hervormingen in Oost-Europa, en wat was het resultaat van de verkiezingen in juni 1989?
Polen zette de toon voor het hervormingsbeleid. Ondanks de onderdrukking van de Solidariteitsbeweging en de afkondiging van de staat van beleg in 1981-1983, bleef het verzet tegen het communistische regime groeien. Massale stakingen in de zomer en herfst van 1988 leidden tot verrassende verkiezingsresultaten in juni 1989, waarbij Solidariteit bijna alle zetels in de Senaat won en bijna alle vrij betwiste zetels in het lagerhuis.
Welke gebeurtenissen leidden tot politieke veranderingen in Hongarije in 1989, en wat was het resultaat?
In Hongarije lieten hervormers binnen de communistische regering in het voorjaar van 1989 de vorming van onafhankelijke politieke partijen toe. Na eerdere vrijemarkthervormingen genoten de middenklasse Hongaren tegen het einde van de jaren 1980 van westerse luxe. De oproep was nu voor politieke pluraliteit, wat resulteerde in oproepen tot meerpartijenverkiezingen in het najaar van 1989.
Hoe evolueerden de gebeurtenissen in Tsjechoslowakije in 1989, en wie werden de leiders van het nieuwe regime?
In Tsjechoslowakije stortte het communistische regime in na georganiseerde straatdemonstraties en toenemende politieke oppositie. In december 1989 werd een coalitieregering gevormd, waarbij Václav Havel, een dissidente toneelschrijver, tot president werd gekozen.