Hc 1.1 Flashcards
zelf gemaakt (40 cards)
Wat is farmacodinamiek
Farmacodinamiek is wat de medicatie doet met het lichaam
Hoe worden signalen overgebracht?
- Ligand –> een ligand is een molecuur dat zich bind aaan een receptor van een postsynamtische cel
- Receptor –> een eiwit in het celmenbraam dat signalen van buiten de cel herkend, zoals hormonen, neurotransmitters of andere stoffen
- Messenger pathways –> reeks molecularie gebeurtenissen binnen een cel, waarbij een extern signaal wordt omgezet in een specifieke cellulaire respons
o Het gaat om de specifieke route - G-protein –> eiwit in een messenger pathway
- Ionkanaal –> opening in de celwand voor ionen; werkt selectief
- Enzymen –> eiwit dat chemische reacties in het lichaam versneld zonder hierbij zelf verbruikt te worden
- Signaal transductie –> het proces waarbij een cel een extern signaal vertaalt naar een interne respons
o Het gaat hierbij echt om het proces
Achtergrond informatie; receptor en signaal transductie pathways
- In een presynaptische cel vind een actie potentiaal plaats
- Ventrikels verplaatsen naar het celmenbraam
a. Ventrikels zijn blaasjes gevuld met neurotransmitters - Door het actiepotentiaal versmelten de ventrikels met het celmenbraam waardoor de neurotransmitters vrijkomen in de synamtische spleet
- Neurotransmitters binden aan de receptoren van het postsynaptische menbraam
a. De neurotransmitters zijn een ligand een molecuul dat bijnd aan een ander molecuul - Er ontstaat een cascade van reacties
- Enzymen zorgen voor aflezen van bepaalde genen
Hoe werkt een G-protein en wat is het?
Als een ligand is gebonden aan een receptor veranderd de vorm van deze recepor, hierdoor wordt het bijbehoordende G-protein geactiveerd. Dit G-protein activeerd vervolgend effector proteins, enzyme functions of ion kanalen.
Het type receptor bepaald het effect bij dezelfde stof!
Algemene informatie over signaal transductie pathways
Het cAMP systeem (adenosine monophosphate) versterkt (amplificatie) de reactie snel: één “eerste boodschapper” leidt tot de vorming van een miljoen productmoleculen. Het voordeel hiervan is dat neuronen door verschillende signaal transductie cascades op uiteenlopende biologische manieren reageren op een hele reeks chemische berichtensystemen. Er is weinig stof nodig voor een reactie
Wat is kinase en fosfatase
Kinase is een verzamelnaam voor een groep enzymen die een fosfaatgroep kunnen aanbrengen op een ander eiwit of molecuul. Kinase verbruikt hierbij energie doordat de fosfaatgroep energie toevoegt aan een moleculair proces. Kinase is een third messenger
Fosfatase is het tegenovergestelde van kinase. Hierbij wordt juist een fosfaatgroep verwijderd waardoor energie vrij komt.
Het knippen of plakken van fosfaatgroepen kan een doeleiwit activeren (door een fosfaat (P) groep aan toe te voegen) of deactiveren (door er een fosfaat (P) groep vanaf te halen, waardoor er signaaltransductie plaatsvind.
Signaaloverdracht: het aan en uitzetten van genen
DNA codeert voor het maken van eiwitten. Aan de voorkant van DNA heb je regio’s waar genen aan kunnen binden (enhanver & promotor regios). Wanneer een transcriptiefactor is geactiveerd, kan deze beiden aan de enhancer/promotir regio van een gen, wat een gen vervolgens aan kan zetten.
Voorbeeld:
Kinase bindt bijvoorbeeld een fosfaatgroep (P) aan de transcriptiefactor (TF). Hierdoor wordt de TF geactiveerd. Dit zorgt ervoor dat de transcriptiefactor bindt aan het gen (enhancer-promoter gedeelte). Het gen wordt geactiveerd en wordt dus ‘AAN’ gezet. Oftewel: hij wordt afgeschreven; er wordt een RNA-kopie gemaakt, dit wordt afgelezen in de celkern en dit zorgt voor de aanmaak van bepaalde eiwitten.
Wat zijn enzymen
Enzymen zijn eiwitten die zorgen voor een specifieke chemische verandering van een substraat. Een enzym maakt er iets anders van het knipt er iets af of bind er iets aan.
wat is de functie van MAO
MAO (monoamine-oxidase) is een enzym wat voor de afbraak van serotonine zorgt. MAO knipt iets van serotonine waardoor het geen serotonine meer is.
Een MAO inhibiters remmen de werking van MAO, hierdoor wordt er minder seretonine afgebroken.
Er zijn twee soorten MAO
- MAO-A breekt altijd serotonine (5HT) af
o Oude antidepressiva
- MAO-B breekt serotonine alleen af als hier hoge concentraties van zijn
Wat doet een reversibel inhibitor?
Een reversibel inhibitor kan binden aan een enzym waardoor het substraat hier niet meer aan kan binden. –> hierdoor word er minder substraat omgezet
Wat weet je over monoaminen neurotransmitters
Monoaminen zijn neurotransmitters die zijn afgeleid van een aminozuur. in dit geval van aromatische aminozuren namelijk eiwitten.
Wat zijn reuptake transporters?
Reuptake transporters zijn membraaneiwitten die monoaminen heropnemen in de presynaptische cel. Het zijn een soort ionenpompen: ze krijgen energie om te pompen doordat er ionen worden uitgewisseld.
Wat houdt cross responsivity in?
Crosresponsivity is als monoamine recyclers niet zo kieskeurig zijn en soms ook andere monoamines kunnen heropnemen.
VB. als er norepinefrine in de synaps is, doet een DAT niet zo moeitlijk en neemt hij naast dopamine ook wat norepinephrine terug op in de cel.
Wat zijn vesicular transporters?
Vesicular transporters zitten IN de presynaptische cel en zorgen ervoor dat neurotransmitters weer heropgenomen worden in de ventrikels.
Hoe wordt serotonine geproduceerd?
Er is geen gen voor de productie van serotonine. Maar er is wel een gen voor de enzymen die serotonine aanmaken. Serotonine wordt gemaakt uit het aminozuur tryptofaan. Tryptofaan komt uit voeding
Tryptofaan komt bij de serotonerge cel en wordt opgenomen door de tryptofaan transporter. In de cel zijn twee enzymen aanwezig.
1. Het eerste enzym (tryptofaanhydroxylase (TPH)) zet tryptofaan om in 5-hydroxytryptofaan (5-HTP)
2. Vervolgens zet het tweede enzym (aromatische L-aminozuurdecarboxylase (AADC)) zet 5-HTP) om in seretonine (5HT)
Ezelsbruggetje: tryptofaan is gekoppeld aan seretonine en melatonine want trytofaaan van een blije slaperige banaann
Hoe werkt seretonine heropname en afbraak?
Een gedeelte wordt door SERT (serotonine transporter) terug opgenomen in de presynaptische cel.
Een ander gedeelte komt een MAO enzym teken: die breekt enzymen af tot andere onderdelen. MAO zit in zowel de synaps als de presynaptische cel.
Wat zijn SSRI’s
SSRI’s zijn selective seretonin reuptake inhibitors. SSRI’s blokkeren de heropname van serotonine, dit doen ze door te binnen aan SERT (serotonine transporter). Dit is reversibel
Wat is het directe effect van SSRI’s –> het directe effect is dat serotonine niet kan worden opgenomen en langer in de synaps blijft. Netto is er dus meer serotonine in de synaps.
Wat weet je over ion kanalen?
Ion kanalen werken volgens dezelfde principes als een normaal pathway maar dan wordt er gebruik gemaakt van ionen, dit zijn positief of negatief gelade deeltjes.
- Na+ → natrium (sodium)
- Ca2+ → calcium
- K+ → kalium (potassium)
- Cl- → chloride
Een actiepotentiaal verplaatst zich door het open en dicht gaan van ionkanalen. Er zijn ion kanalen die open gezet kunnen worden door een ligand, daardoor kunnen ionen naar binnen stromen.
Ligand gated ion channels ionkanelen die geopend kunnen worden door een ligand
Wat houd een agonist binding en desensitasatie in bij ionkanelen?
Als een agonist een tijd gebonden is geweest aan een ionkanaal, wordt hij tijdelijk ongevoelig voor liganden. Dan kunnen er tijdelijk geen ionen doorheen omdat hij niet geopend kan worden. Er is dan een tijdelijke desentisatie fase (door dit princiepen kan het actiepotentiaal maar een kant op bewegen)
Bij complete desensitisatie is het ion kanaal langere tijd niet beschikbaar en dus gesloten.
Een ionkanaal kan ook in ruststand zijn, er is dan alleen constitutive activity.
Wat is allostetric modulation?
Allostetric modulation vind plaats doordat er andere stofjes dan de ligand zijn, die op een andere plek binden. Ze beïnvloeden de werking van een ligand als een soort moderator. Van zichzelf heeft dit stofje geen effect maar het kan het effect van de ligand wel versterken of verzwakken:
- PAM (positive allostetric modulator) : zet het ionkanaal nog verder open
- NAM (negative allosteric modulator) : net het ionkanaal verder dicht
Wat zijn benzodiazepines?
Benzodiazepines zijn medicijnen die het effect van de GABA receptor versterken. Binding van GABA zorgt dat een ion kanaal open gaat, waardoor negatief geladen deeltjes de cel in stromen. De kans op een actiopotentiaal wordt dan minder waardoor het relexend werkt.
Benzo’s werken als pammetjes: ze versterken het relaxte effect van GABA.
Wat zijn voltage sensitieve ion channels?
Voltage sensitive ion channels zijn ionkanalen die open en dicht gaan door een vershcil in spanning van de binnen- en buikenkant van de cel. Die kanalen zijn dus gevoelig voor spanning (voltage) van het membraan. Ze worden geactiveerd door veranderingen van het membraan potentiaal. Je hebt twee soorten voltage soorten flavours
Wat zijn twee flavours van voltage sensitive ion channels?
VSSC: gevoelig voor sodium (natrium)
- Dit voltage sensitive ion channel laat sodium binnen.
- Denk aan de verdoving bij de tandarts. Door deze verdving stroomt NA+ de cel in waardoor het pijnsignaal niet meer wordt doorgegeven naar je brein.
- Andere signalen overgens ook niet
VSCC: gevoelig voor calcium
- Dit voltage sensitieve ion channel laat calcium binnen
- Werkt in twee stappen
o Eerst wordt glutamaat afgegeven
o Daarna kan calciu naar binnen
- Gabapentine en pregabaline zijn hierbij van invloed. Ze doen iets met de voltage sensitieve calium channel waardoor het gaat inhiberen
Wat zijn classieke, retrograde en volume neurotransmissie
Klassieke neutotransmissie: stimulatie van een presymaptisch neuroon veroozaakt elektrische impulsen naar zijn axonterminal. Deze elektrische impulsen worden vervolgens omezet in chemische boodschappers en vrijgegeven om de receptoren van een postsynaptisch neuron te stimuleren. Dus de communicatie binnen een neuron kan elektrisch zijn, communicatie tussen neuronen is chemisch. Dit staat ook wel bekend als excitatie-sectetie coupling.
Retrograde neurotransmissie: is als het postsynaptysche neuron terug praat.
Volume neurotransmissie: is een neurotransmissie zonder synapsen. Chemische boodschapperd die door een neuron naar een ander neuron worden gestuurd, kunnen door diffusie overslaan naar platesn die ver dan de synaps verwijders zijn, zo kan neurotransmissie plaatsvinden op elke compatibele receptor innen de diffusiestraal van de neurotransmitter.
