Hjúkrun sjúklinga með lungnasjúkdóma

Question 1

Hverjir eru helstu bráðu lungnasjúkdómarnir?

Answer 1

Respiratory depression/hypoventilation
Berkjubólga (bronchitis)
Lungnabólga
ARDS (acute respiratory distress syndrome)

Question 2

Hvað gerist í shunt?

Answer 2

Blóð streymir framhjá alveoli en loftskipti verða ekki.

Question 3

Hver er orsök shunt?

Answer 3

Hindrun á loftflæði í alveoli.
T.d. lungnabólga, slím, samfall, æxli

Question 4

Hvað gerist í “dead space”?

Answer 4

Loft er í alveoli en það er hindrun á blóðflæði og því verða ekki loftskipti.

Question 5

Hvernig áverka er hægt að fá á lungu og brjósthol?

Answer 5

Högg (blunt trauma)
Lungnamar
Rifbrot og sternumbrot
Flail chest
Pneumothorax

Question 6

Nefndu langvinna lungnasjúkdóma:

Answer 6

COPD/LLT
Astmi
Lungnaháþrýstingur

Question 7

Hverjar eru helstu orsakir COPD/LLT?

Answer 7

Reykingar
Óbeinar reykingar
Loftmengun

Question 8

Fyrir hvað stendur GOLD og hvernig er GOLD stigunin?

Answer 8

Global Initiative for chronic Obstructive Lung Disease.
GOLD stig I: mild - FEV1 ≥ 80%
GOLD stig II: meðal - FEV1 50-80%
GOLD stig III: mikil - FEV1 30-50%
GOLD stig IV: mjög mikil - FEV1 <30%

Question 9

Hverjar eru orsakir kæfisvefns?

Answer 9

Offita
Þrengsli í nefi
Stórir hálskirtlar

Question 10

Hver eru einkenni kæfisvefns?

Answer 10

Órólegur svefn
Hrotur
Nætursviti
Dagsyfja
Höfuðverkur
Kvíði og þunglyndi
Einbeitingarskortur

Question 11

Hver eru einkenni súrefnisskorts?

Answer 11

Blámi
Hraður hjartsláttur
Hröð grunn öndun
Andþyngsli
Svimatilfinning
Vaxandi óróleiki
Nasavængjablakt

Question 12

Hvaða rannsóknir nýtum við okkur þegar kemur að lungnasjúkdómum?

Answer 12

Blóðprufur
Blóðræktun
Rtg lungu
TS
Öndunarpróf/spirometria
Berkjuspeglun
Svefnrannsókn
Hjartalínurit
Hjartaómun

Question 13

Hvaða sjúklingar eru í hættu á að fá bráða öndunarbilun?

Answer 13

• Sjúklingar með langvinna teppusjúkdóma í lungum
• Sjúklingar með taugasjúkdóma eða aflögun á brjóstkassa
• Sjúklingar með lungnabólgu

Question 14

Hvernig lýsa týpa 1 og 2 sér í bráðri öndunarbilun?

Answer 14

Týpa 1:
- pO2 <60 mmHg
- Hypoxisk öndunarbilun

Týpa 2:
- pCO2 >45 mmHg
- Hypercapnisk öndunarbilun

Question 15

Nefndu það sem orsakar bráða öndunarbilun

Answer 15

• Lokun eða þrenging í berkjum/alveoli eða truflun á blóðflæði til alveoli
• Uppsöfnun koltvísýrings
• Lungnabólga
• ARDS

Question 16

Hvað er það sem orsakar uppsöfnun koltvísýrings?

Answer 16

Vanöndun vegna:
- lungnasjúkdóma
- róandi lyfja
- sjúkdóma í heila
- vöðvarýrnunar

Question 17

Hver eru einkenni uppsafnaðs koltvísýrings?

Answer 17

Minnkuð meðvitund
Slappleiki
Kippir í útlimum
Roði í andliti
Vellíðunartilfinning

Question 18

Hver eru einkenni bráðrar öndunarbilunar?

Answer 18

Andnauð
Aukin öndunartíðni >24/mín
Blámi
Breyting á meðvitund
Lækkun á súrefnismettun
Hræðsla
Mikil vöðvaspenna
Hósti, uppgangur
Erfitt að leggjast útaf
Sjúklingur leitar í “þriggja punkta stöðu”

Question 19

Hverjar eru hjúkrunargreiningarnar fyrir bráða öndunarbilun / lungnabólgu?

Answer 19

• Ófullnægjandi hreinsun loftvega
• Ófullnægjandi loftskipti
• Hætta á vökvaskorti
• Ófullnægjandi næring
• Skert athafnaþrek
• Skortur á þekkingu

Question 20

Hver er helsta meðferðin við bráðri öndunarbilun?

Answer 20

Súrefnisgjöf
Lyfjameðferð

Question 21

Hvernig er COPD fyrst og fremst greint?

Answer 21

með öndunarmælingu (spirometriu)

Question 22

Hver eru einkenni COPD/LLT?

Answer 22

Mæði
Hósti/uppgangur
Magnleysi/þreyta
Lystarleysi
Kvíði og þunglyndi
Takverkur
Tíðar öndunarfærasýkingar