Hoofdstuk 2: De macht der gewoonte Flashcards
(18 cards)
Hoe beschouwt Ehrlich het recht?
Voor Ehrlich is recht datgene wat mensen als recht beschouwen en zien als standaarden voor hun handelen. Hij noemt dit ‘levend recht’: het geheel aan regels waarop mensen zich oriënteren in hun dagelijkse handelingen.
Ehrlicht bekritiseert de onder jurististen ‘duistere veronderstelling’. Definieer deze
Ehrlich bekritiseert de onder juristen gangbare ‘duistere veronderstelling’ dat de mensen hun levende recht, dus de regels die zij zelf als richtsnoer aannemen voor hun handelen, wel zullen aanpassen aan het officiële recht. Dat zou niet verondersteld, maar juist onderzocht moeten worden. Regels die tussen mensen gelden zijn het ‘echte’ recht. Het officiële recht is daarvan slechts een afschaduwing.
Wat is Austin’s reactie op Ehrlich’s definitie van het recht?
Levend recht is niets anders dan sociale regels en normen waarnaar mensen leven (postieve moraal ipv recht)
Geeft een overeenkomst tussen Austin en Ehrlich
Beiden menen dat een buitenstaandersperspectief moet worden ingenomen ten aanzien van het recht.
Ehrlich: te vaak beschouwen rechtswetenschappers het recht vanuit een deelnemersperspectief: juristen vanuit het standpunt van de rechtstoepasser.
Austin: vooral gericht op wetenschap van het recht van de overheid, dan is een zo scherp mogelijke omschrijving van recht handig.
Ehrlich: vooral geïnteresseerd in sociale regels die mensen met elkaar verbinden en die het mogelijk maken dat mensen hun handelingen op elkaar afstemmen.
Wat is volgens Fuller het centrale probleem bij de interpretatie van gewoonterecht?
Het centrale probleem bij de interpretatie van gewoonterecht is dat je niet weet wanneer je aan een bepaalde handeling of een patroon van zich herhalende handelingen dezelfde verplichtende betekenis mag hechten als aan een belofte die expliciet in woorden is neergelegd.
Wat is de ‘opinio necessitatis’?
De doctrine zegt dat iets alleen een regel (en niet louter een regelmatigheid) is als degene die volgens deze regel handelt het gevoel heeft dat hij zo behoort te handelen.
Wat is Fuller’s kritiek op de ‘opinio necessitatis’?
Fuller vindt de ‘opinio necessitatis’ een slecht antwoord omdat de vraag nu juist is: wanneer en onder welke voorwaarden krijgen gewoonten normatieve lading? Onder welke voorwaarden ontstaat de verplichting om volgens het regelmatige patroon te handelen? OP geeft hier geen antwoord op.
Wanneer worden een gewoonte een normatieve verplichting volgens Fuller?
De gewoonte van A wordt alleen tot een normatieve verplichting voor A indien A de indruk heeft gewekt dat A volgens die gewoonte zal handelen en B zijn eigen handelingen op die verwachting heeft afgestemd.
Wat is volgens Fuller de functie van regels?
Fuller: functie van regels – maken het mogelijk dat mensen hun handelingen op elkaar afstemmen. Als de gewoonte van A tot regel is geworden (door de verwachtingen die hij opwekt bij B, die daarop zijn handelingen afstemt), kan zo’n regel op zijn beurt ook weer dienen als baken voor andere partijen C en D.
Leg Searle’s ‘telt als’-visie uit
Verschil natuurlijke feiten (metaal zet uit) en instititutionele feiten (berusten op een afspraak, bv dat 21 kanonschoten tellen als gepast welkom). Searle: afspraken zijn niets anders dan het gevolg van het feit dat aan een bepaald feit of een bepaalde handeling (knikker, metaal, uitspraak) een bepaalde status wordt toegevoegd. Wanneer iets telt als iets anders hangt af van de context, voldoet iets aan de voorwaarden van de context?
Wat is een statusfunctie (Searle)?
Het rijtje stenen heeft de functie van grens niet op grond van zijn fysieke hoedanigheid, maar op grond van het feit dat men het collectief een status heeft toegekend en met die status een functie die alleen kan worden uitgeoefend op basis van een collectieve aanvaarding van het object als iets dat die status heeft. Dergelijke functie is een statusfunctie.
Wat is de functie van statustoekenning bij Searle?
Statustoekenningen zijn dus te begrijpen als afspraken die kunnen worden begrepen als: X telt als Y in context C (kan ook tot kettingreacties lijden). Deze simpele afspraak is slechts een bouwsteen van het hele ingewikkelde netwerk van sociale conventies en regels die gelden in ons dagelijkse verkeer met elkaar, op basis hiervan kan men zich oriënteren op het gedrag van de ander, en daarmee zijn eigen gedrag weer vorm geven.
Wat betekent Fuller’s “program for living together”?
Belangrijkste functie van regels is dat zij ervoor zorgen dat mensen hun handelingen op elkaar kunnen afstemmen. Zij dienen niet alleen het verticale verkeer tussen overheid en onderdaan, maar juist het horizontale verkeer tussen burgers (‘program for living together’).
Noem een overeenkomst tussen Ehrlich en Fuller
Ehrlich en Fuller zien het netwerk van regels en conventies als het sociale cement dat burgers aan elkaar bindt. Zorgt er niet alleen voor dat mensen met elkaar samenleven, maar ook dat als er geschillen zijn, deze merendeels opgelost worden zonder tussenkomst van het officiële recht. Het overgrote deel van de geschillen wordt opgelost door een beroep te doen op het reservoir aan sociale regels dat ons ter beschikking staat.
Wat is de centrale functie van het recht voor Austin?
Het realiseren van de wensen van de soeverein
In welk opzicht is Austin’s visie mbt gehoorzaamheid beperkt?
Austin: gehoorzaamheid burgers is alleen te begrijpen als poging om sancties te ontlopen. Maar regels worden niet alleen gevolgd uit angst voor sancties. Ook bv omdat men zich werkelijk gebonden en verplicht voelt regel te volgen.
In welke zin verbreedt gewoonterecht de horizon van het recht?
Regels van gewoonterecht zijn niet slechts geboden en verboden. Denk aan ‘telt als’-regels. Deze horizonverbreding maakt ons dus gevoeliger voor diversiteit: er zijn verschillende soorten regels met verschillende functies.
Hoe zou Austin reageren op conclusies mbt het gewoonterecht?
Austin’s reactie?: Dit kan allemaal gezegd worden van sociale regels:
1) sociale regels als ‘program for living together’/sociaal cement
2) sociale regels maken arrangementen mogelijk
3) sociale regels worden gevolgd vanuit intern gevoel van verplichting.
Dit hoeft echter niet noodzakelijkerwijs te gelden voor rechtsregels.
