Hoorcollege 1 Flashcards
(18 cards)
Dikastocratie
Heerschappij van de rechter
Raad van State
De rechtstaat komt in gevaar als de rechter steeds vaker gepasseerd wordt. Processen waarbij de rechter gepasseerd worden krijgen ook geen ‘fair trial’ en waarheidsvinding. Dat is gevaarlijk
NOvA-Commissie
Drie minimumeisen voor de rechtsstaat:
- De overheid houdt zich aan voor haar geldende regels en oefent macht niet willekeurig uit
- Eerbiediging van fundamentele rechten en vrijheden
- Effectieve toegang tot de onafhankelijke rechter
Governance
Governance houdt in dat niet de overheid de belangrijkste sturende actor is in een samenleving, maar de netwerken waarvan de overheid soms wel en soms niet deel uitmaakt
Regulatory state
De wendbare staat die zich bezighoudt met de inrichting en besturing van maatschappelijke domeinen
Onderzoek Huber en Shipan (2002) over discretionaire ruimte
- Hoe meer policy conflict, hoe minder discretionaire ruimte
- Hoe meer wetgevingsjuristen, hoe minder discretionaire ruimte
- Hoe complexer besluitvorming, hoe moeilijker tot overeenstemming en dus meer discretionaire ruimte
Waarom is de rechtsstaat een vaag begrip volgens Voermans en Gerards?
- Het begrip staat niet in de wet.
- Het kan veranderen.
- Het is open en flexibel.
VN-rechtsstaatbegript
Is een bestuurlijke principe, waarin eenieder, waaronder de overheid, onderworpen is aan dezelfde regels. De regels worden op iedereen op dezelfde manier toegepast. Deze regels moeten ook in overeenstemming zijn met internationaal erkende mensenrechten
De rechtsstaat volgens World Justice Project
- Overheden, burgers en private organisaties kunnen door het recht verantwoordelijk gehouden worden
- De weten en regels zijn helder, kenbaar, stabiel en rechtvaardig
- Wetten en regels komen tot stand, worden uitgevoerd en gehandhaafd op een eerlijke en efficiënte manier
- berechtiging vindt plaats binnen een redelijke termijn door een deskundige, neutrale gezagsdrager
De rechtsstaat volgend de wereldbank
De wereldbank ziet de rechstaat als onderdeel van ‘good governance’. GG is een combinatie van bestuurlijke instituties en goed besturen als activiteit:
- Agents (burgers, bedrijven, organisaties) kennen en houden zich aan de regels
- Deze regels meoten het eigendom en persoonlijke veiligheid beschermen
De rechtstaat volgens WRR (en Kabinet)
- De staatsmacht is gebonden aan de regels van het recht
- Fundamentele rechtsbeginselen
- Juridische regelingen
- Praktische uitwerking in het rechtssysteem
Kortmann en de zes elementen van rechtsstaatgedachte
- legaliteitsbeginsel
- Democratieprincipe
- Klassieke grondrechten
- Rechtsspraak moet door ene onafhankelijke rechter zijn
- regelgeving en uitvoering niet bij één iemand
- algemene regel als overheid burgers wilt belasten
Gneist
Als aan deze vier voorwaarden wordt gedaan, bestaat er een rechtsstaat:
-Iedereen moet zijn/haar plichten kennen.
- Geen enkele burger mag zwaarder belast worden dan een ander.
- Privaatrecht moet ‘lijf en goed’ beschermen.
- Conflicten tussen burgers en overheid worden beoordeeld door administratieve tribunalen.
Rechtsstaat volgens Thomas Hobbes
Hobbes ziet drie oorzaken voor conflicten tussen mensen: wedijver, wnatrouwen en trots. Door deze oorzaken is er een ‘oorlog van allen tegen allen’. Dit is niet fijn en door deze oorlog te voorkomen moet er een soeverein zijn die recht om lijf en goed van mensen beschermt. (vis-a-vis Wanorde
Rechtsstaat volgens John Locke
De rechtsstaat als een begrensde staat. In de natuurtoestand is iedereen vrij om te handelen. Het natuurrecht van mensen is namelijk om hun lijf en goed te beschermen. Om dit te behouden verenigen mensen zich in een orgaan (body politick). Hierdoor ontstaat de staat, die niets meer mag doen dan lijf en goed beschermen (vis-a-vis de ongelimiteerde staatsmacht)
Rechtsstaat van Augustinus tot Nussbaum
Rechtsstaat als rechtvaardige inrichting van de samenleving = een inrichting van een samenleving waar ieder mens, zijn eigen individuele waardigheid behandeld (vis-a-vis de onrechtstaat)
Key elements of rule of law (venice rapport)
- Legaliteit met transparante, verantwoorde en democratische wetgeving
-Rechtszekerheid - Willekeurverbod
- Toegang tot een onafhankelijke rechtbank
- Respect voor mensenrechten
- Non-discriminatie en gelijkheid
Challenges voor venice rapport:
- rechtsstaat die zich aanpast aan omstandigheden waarin individuen worden beïnvloed door nieuwe bestuursvormen
- Rechtsstaat geldt niet alleen voor Staat maar ook voor private organisaties
