Kafli 9: Innanhópasnið (Within-Subjects Design)

Question 1

Einkenni

Answer 1

1 hópur
Allir þáttakendur fá öll stig frumbreytu

Question 2

Kostir

Answer 2

Þurfum færri þáttakendur
Ekki einstaklingsmunur
Minni tími fer til spillis við kynningu, æfingu
Sparsamari
Meiri tölfræðileg afköst:
Þarf minna af gögnum til að staðfesta marktækan mun
Betri sýn á frammistöðu þáttakenda (mælum hana í fleiri aðstæðum)

Question 3

Ókostir

Answer 3

Þáttakendur lengri að leysa verkenfið:
Þreyta, leiði, áhugaleysi
Þáttaka í einum aðstæðum getur haft áhrif á frammistöðu í öðrum
Röðun inngripa getur skekkt niðurstöðu

Question 4

Hvenær getum við ekki notað innanhópasnið?

Answer 4

Þegar þáttaka í einum aðstæðum gjörbreytir frammistöðu/hegðun í öðrum
Þegar blekking skiptir miklu máli & afhjúpast (líklega) við þáttöku, maður uppgötvar blekkingu

Question 5

5 Ógnir við innra réttmæti
(Time-related variables)

Saga/lífshlaup (History)

Answer 5

Þegar tími líður milli inngripa
Getur gerst eitthvað í lífi þáttakanda
Hefur áhrif á þáttakendur & mælingar

Question 6

5 Ógnir við innra réttmæti
(Time-related variables)

Þroski (Maturation)

Answer 6

Þegar langt er milli inngripa
Náttúrulegur þroski hefur áhrif á niðurstöðu
Frammistaða í seinni mælingum getur batnað vegna þroska ótengdur inngripum
T.d börn þroskast á stuttum tíma

Question 7

5 Ógnir við innra réttmæti
(Time-related variables)

Mæliskekkja (Instrumentation)

Answer 7

Mælitæki breytast yfir tíma
Geta orðið ónákvæmari af tæknilegum ástæðum
Lengra síðan kvörðun átti sér stað (calibration) - stilla mælitæki á nokkra ára fresti
Rafhlöður að klárast

Matsmenn geta orðið ónákvæmari/breytt viðmiðum:
Mismunandi mat á aðstæðum í upphafi samanborið við lok rannsóknar

Question 8

5 Ógnir við innra réttmæti
(Time-related variables)

Aðhvarf að meðaltali (Regression toward the mean)

Answer 8

Tilhneiging fyrir fráviksgildi að færast nær meðaltali
Sá sem mældist hátt síðast er líklegur til að mælast lægra næst & öfugt
(Ó)Heppni getur haft blendiáhrif

Question 9

5 Ógnir við innra réttmæti

Raðhrif (Order effects)

Answer 9

Þegar röð inngripa hefur kerfisbundin jákvæð (æfing)/neikvæð (þreyta) áhrif á frammistöðu í tilraun

Question 10

Raðhrif (Order effects)

Þreytuhrif (Fatigue effect)

Answer 10

Þegar frammistaða verður verri eftir því sem líður á tilraunina vegna þreytu/leiða/óþæginda

Question 11

Raðhrif (Order effects)

Æfingahrif (Practice effects)

Answer 11

Frammistaða verður betri eftir því sem líður á tilraun
Þáttakandi lærir betur á verkefnið, verður öruggari með sig eða sér ígengum tilgátuna

Question 12

Raðhrif (Order effects)

Framvinduskekkja (Progressive error)

Answer 12

Lýsir hvernig þreytuhrif & æfingahrif milli tilraunaaðstæðna koma fram á gröfum

Bera saman aðstæður, A - B = framvinduskekkja
Sjá glósur betur

Neikvæð raðhrif:
Skekkjan er -
T.d þreyta

Jákvæð raðhrif:
Skekkjan er +
T.d æfing

Question 13

Ógn við innra réttmæti

Raðhrif sem blendnibreyta (Confounding variable)

Answer 13

Raðhrif geta breytt niðurstöðum mælinga á kerfisbundin hátt sem tengist ekki áhrifum inngripa (frumbreytu)

Munur á mælingum milli inngripa - vitum ekki hvort munurinn er út af inngripinu eða raðhrifum, æfingahrif/þreytuhrif

Question 14

Koma í veg fyrir raðhrif (Order effects)

Jöfnun (Counterbalancing)

Answer 14

Þáttakendur fá inngrip í mismunandi röð

Question 15

Koma í veg fyrir raðhrif (Order effects)
5 Gerðir jöfnunar (Counterbalancing)

1. Jafnvægi innan þáttakanda (Subject by subject counterbalancing)

Answer 15

Hver þáttakandi fær inngrip í mismunandi röð
T.d ABBA

Question 16

Koma í veg fyrir raðhrif (Order effects)
5 Gerðir jöfnunar (Counterbalancing)

2. Jafna út á milli þáttakenda (across subject counterbalancing)

Answer 16

Röð inngripa er mismunandi milli þáttakenda
Þáttakandi 1: ABBA
Þáttakandi 2: BAAB

Question 17

Koma í veg fyrir raðhrif (Order effects)
5 Gerðir jöfnunar (Counterbalancing)

3. Speglun (reverse counterbalancing)

Answer 17

Þegar við beitum inngripum í ákveðinni röð & speglum svo röðinni
ABBA á móti BAAB

Question 18

Koma í veg fyrir raðhrif (Order effects)
5 Gerðir jöfnunar (Counterbalancing)

4. Alger jöfnun (full counterbalancing)

Answer 18

Inngripum beitt í öllum mögulegum röðum
Getum raðað inngripum á n marga vegu
n = fjöldi inngripa
n! = runir (sequences) = n x (n-1)!

Dæmi:
n = 4 (4 inngrip/frumbreyta hefur 4 stig) - ABCD
4! = 24 (4x3x2x1= 24)
Getum raðað inngripum í 24 runir (sequences)
Þurfum amk 24 þáttakendur

Getum ekki alltaf notað allar mögulegu runir:
8! = 40320 - þurfum 40320 þáttakendur
Auðvelt þegar eru bara 2 inngrip

Question 19

Koma í veg fyrir raðhrif (Order effects)
5 Gerðir jöfnunar (Counterbalancing)

5. Hlutajöfnum (partial counterbalancing)
   2 aðferðir

Answer 19

Notum ekki allar raðir inngripa

Rómverskir ferningar (Latin square):
Raðir færast alltaf um einn
ABCD
DABC
Ekki jafnt

Jafnaðir rómverskir ferningar (Balanced Latin squares):
Hvert inngrip kemur jafnt oft fyrir í hverju sæti (röð)
Jafnara

Question 20

Tölfræðileg greining innanhópasniða

Tveggja inngripa snið (Two-treatment designs)

Answer 20

Bera saman mun á 2 aðstæðum

Ef jafnbilakvarða (interval scale) eða hlutfallskvarði (ratio scale):
- Hægt að nota parað t-próf (repeated-measures t)

Question 21

Tölfræðileg greining innanhópasniða

Fleiri stig frumbreytu eða fleiri frumbreytur (Multiple-treatment designs)

Answer 21

Bera saman fleiri en 2 aðstæður

Dreifigreining endurtekinna mælinga (repeated measures analysis of variance, ANOVA)

Question 22

Tölfræðileg greining innanhópasniða

Nafnbreytur (Nominal scale)

Answer 22

Chi-square test

Question 23

Tölfræðileg greining innanhópasniða:

Raðkvarði (Ordinal scale)

Answer 23

Wilcoxon Signed-Ranks test
Notað sjaldan