Klinische gero - 2e sem Flashcards

(73 cards)

1
Q

hoe representeert kanker zich bij jongeren?

A
  • verband met celdeling tgv lichaamsontwikkeling
  • virussen
  • acuut (leukemie)
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
2
Q

hoe representeert kanker zich bij volwassenen?

A

leeftijd stijgt
=> meer DNA beschadiging
=> meer kanker incidentie

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
3
Q

hoe representeert kanker zich bij ouderen?

A
  • chronisch
  • behandelopties dalen
  • nood aan geriatrische evaluatie en begeleiding
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
4
Q

wat zijn de meest voorkomende kankers voor vrouwen? (EX)

A

1) Borstkanker
2) huidkanker
3) longkanker

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
4
Q

wat zijn de meest voorkomende kankers voor mannen? (EX)

A

1) prostaatkanker
2) huidkanker
3) longkanker

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
5
Q

wat zijn de symptomen van borstkanker?

A
  • tepelbloedingen
  • tepelretractie
  • massa in de oksel
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
6
Q

hoe verloopt screening bij borstkanker?

A

Mammografie of zelfonderzoek

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
7
Q

hoe verloopt de diagnose bij borstkanker?

A

biopsie (stuk weefsel onderzoeken)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
8
Q

wat is de behandeling bij borstkanker?

A
  • chemo
  • heelkunde
  • radiotherapie
  • Hormonale therapie
  • fysieke therapie tijdens en na ingreep
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
9
Q

hoe verloopt een screening voor prostaatkanker?

A

RECTAAL
- jaarlijks onderzoek
- 50+

PROSTAAT SPECIFIEK ANTIGEN - PSA
= tumormarker
- enkel PSA zegt weinig
- neemt in gelijke mate toe m/d groeiende prostaat (32j)
- leeftijdsgerelateerde normaalwaarden

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
10
Q

wat is het 5-stapsfenomeen bij colonkanker?

A

1) Goedaardige poliep
2) vroeg adenoom
3) intermediate adenoom
4) late adenoom
5) carcinoom (kanker)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
11
Q

Hoe verloopt een screening bij colonkanker?

A
  • preventief (bv bevolkingsonderzoek - bloed in stoelgang)
  • colonoscopie (om de 2 jaar; leeftijd 50+)
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
12
Q

wat zijn de symptomen van colonkanker?

A
  • bloed in stoelgang
  • obstructie (in extreme gevallen)
  • constipatie
  • gewichtsverlies
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
13
Q

wat is de behandeling voor colonkanker?

A
  • heelkunde
  • chemo
  • radiotherapie
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
14
Q

hoe wordt de diagnose gesteld voor colonkanker?

A
  • biopsie
  • colonoscopie
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
15
Q

wat zijn symptomen van longkanker?

A
  • hoesten
  • dyspneu
  • somatische klachten
  • terugkomende pneumonie (+ 2x per jaar)
  • bloed in sputum
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
16
Q

wat is de screening voor longkanker?

A

geen goede methode

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
17
Q

hoe wordt de diagnose voor longkanker gesteld?

A

Bronchoscopie of biopsie

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
18
Q

wat is de behandeling voor longkanker?

A
  • heelkunde
  • chemo
  • radiotherapie
  • fysieke therapie (AH-kiné en krachttraining)
  • immunotherapie
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
19
Q

wat zijn risicofactoren voor longkanker?

A
  • luchtpollutie
  • roken
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
20
Q

hoe ga je pijn evalueren?

A

luisteren en observeren

sommige mensen geven pijn niet aan!

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
21
Q

wat is belangrijk bij het gebruiken van meetschalen?

A

dezelfde meetschaal bij dezelfde persoon gebruiken

er worden andere schalen gebruikt voor mensen met dementie

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
22
Q

wat zijn voordelen van meetschalen voor pijn?

A

+ snel
+ gebruiksvriendelijk
+ oraal, geen hulpmiddel nodig
+ herhaalbaar

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
23
Q

wat zijn nadelen van meetschalen voor pijn?

A
  • pijn beschouwd als simpel fenomeen
  • iets anders dan pijn wordt geëvalueerd (vb discomfort)
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
24
Driestapsladder (EX) welke mag je niet combineren?
stap 2 en 3
25
Driestapsladder (EX) welke mag je wel combineren?
stap 1 en 2 Stap 1 en 3 omwille van het synergetisch effect
25
Driestapsladder (EX) wat is stap 1?
niet- opoide middelen vb. Dafalgan Milde pijn
26
Driestapsladder (EX) wat is stap 2?
zwakke opoide middelen vb. Tramadol Lichte tot matige pijn
27
Driestapsladder (EX) wat is stap 3?
sterke opoide middelen vb. morfine Ernstige pijn
28
welke soorten botstructuur zijn er? - Osteoporose
trabeculair en corticaal bot beide structuren worden minder goed bevloeid op oudere leeftijd, wat osteoporose kan ontwikkelen
28
wat zijn de uitkomstdoelen van osteoporose?
- betere gezondheid - betere kwaliteit van leven - kosten verlaging
29
wat is trabeculair bot?
- functie: stevigheid en elasticiteit - elke 3-4 jaar vervangen - mineralisatie
30
wat is corticaal bot?
- buitenkant vh bot - elke 10 jaar vervangen - bepaald de vorm van het bot - aanhechtingspunt voor spieren en pezen
31
wat zijn de 3 belangrijkste botcellen?
- osteoblasten - osteoclasten - osteocyten
32
wat zijn osteoblasten?
zorgen voor botvorming
33
wat zijn osteoclasten?
zorgen voor botafbraak
34
wat zijn osteocyten?
volwassen cellen die aan botmodellering doen
35
regulatie botombouw: wat zorgt voor meer botafbraak en minder botvorming?
- PTH - Cytokine - Thyroxine
36
regulatie botombouw: wat zorgt voor minder botafbraak en meer botvorming?
- calcitonine - oestrogeen - Vitamine D - PTH
37
wat is de diagnose voor osteoporose?
via een botdensitometrie - normaal: meer dan -1 - osteopenie: tussen -1 en -2,5 - osteoporose: onder de -2,5
38
wat is osteoporose?
skeletaandoening gekenmerkt door lage botmineraaldichtheid (botdensiteit) en verstoorde samenhang van het botweefsel. => bot is brozer en verhoogde kans op breuken
39
wat zijn risicofactoren voor osteoporose? (EX)
a) leeftijd 65+ b) vrouwen c) laag lichaamsgewicht d) voorgaande #: pols, heup, wervel e) familiale voorgeschiedenis heupfracturen f) roken en alcohol
40
wat is de ziektelast na een heupfractuur?
- 2x zo hoge kans op nieuwe # - verband met hoge morbiditeit en mortaliteit
41
wat is de ziektelast na een wervelfractuur?
- 4x zo hoge kans op nieuwe # - kan secundaire pijnklachten geven en beperken in ADL
42
wat kunnen we doen tegen osteoporose?
- probleem erkennen - voorkomen van herfracturen - screening na fractuur ++ - therapietrouw verhogen
43
wie ga je behandelen bij osteoporose?
doel: fractuurpreventie!! => combineren van risicofactoren met DEXA scan! DEXA meting is niet 100%, FRAX is belangrijker
44
wat is de behandeling voor osteoporose? (EX)
- fysieke activiteit (bewegingen tegen Fz) - valpreventie - overmatig alcohol beperken - voldoende Ca (1-1,2g per dag) en vit D - medicatie
45
wat is een geriatrische patiënt?
- verminderde homeostase - psychosociale problemen - actieve polypathologie/ -farmacie - atypische klinische beelden - gevaar voor deficiëntie voeding
46
wat zijn symptomen van malnutritie?
- hartslag en ademhaling daalt - moe - haarverlies - seksualiteit daalt - spierpijn - koude gevoel
47
wat zijn risicofactoren voor malnutritie op socio-economisch vlak?
- eenzaamheid - isolatie
48
op welke vlakken kunnen risicofactoren voor malnutritie ontstaan?
socio-economisch vlak en somatisch vlak
49
wat zijn risicofactoren voor malnutritie op somatisch vlak?
- lagere calorie-nood (MAAR => 80 jaar nog steeds 2200 kcal) - neuro-psychologische aandoeningen (dementie) - chronische aandoeningen (diabetes) - tand problemen - zintuigen: SMAAK (zuur en bitter) en REUK (daalt)
50
hoe verloopt screenen op malnutritie?
zelfde tool gebruiken screenen boven 75 jaar (voor ondernutritie) is belangrijk
51
vormen artificiële voeding
- vloeibaar eiwitrijk, na maaltijd of tussenin - IV: niet bij neurologische P!! - Subcutaan (SC) KT, bij deshydratatie - sonde
52
wat zijn volgens de ESPEN guidelines de recommandaties? (EX)
- kcal: 30 kcal / kg lichaamsgewicht / dag (pp) - eiwitten: min 1 g / kg / dag > zware infectie = 1,2 g > intensieve zorg = 1,5 g > nierfalen = min 0,8 g
53
wat zijn de GLIM criteria?
diagnose voor osteoporose = combinatie van 1 fenotypisch en 1 etiologisch criteria vb; Lage BMI (fenot) en Inflammatie (etio)
54
hoe vormen infecties zich bij ouderen?
- kennen een sneller verloop - meer uitgesproken verwikkelingen - orgaanfunctie daalt
55
wat zijn veelvoorkomende infecties bij 65+?
- pneumonie - MRSA - UWI - gewrichts- en botinfecties
56
wat zijn de symptomen van pneumonie?
- vermoeidheid - hoesten - dyspnoe - weinig/geen koorts bij ouderen - sputum
57
hoe wordt een diagnose voor pneumonie gesteld?
- RX thorax infiltraat (niet altijd duidelijk) - sputumcultuur (weinig bijdrage op hoge LT)
58
welke soorten pneumonie zijn er?
- Community acquired (CAP) => gevoelig ab - hospital acquired (HAP) => resistenter ab - slikpneumonie => vb parkinsonpatiënten
59
wat is de behandeling voor pneumonie?
- ab - AH-kiné - revalidatie
60
wat is een risicofactor van MRSA?
specifieke ab
61
wat is de behandeling voor MRSA?
- ab verminderen - handhygiene - ontsmetten
62
wat zijn symptomen van een UWI?
branderige, frequente mictie
63
wat is de behandeling voor een UWI?
- ab - veel water drinken
64
aandachtspunten symptomatische UWI?
PPP- piuri - pijn - positieve kweek - symptomen
65
aandachtspunten acute pyelonefritis bij ouderen?
- weinig uitgesproken symptomen - laagdrempelige beeldvorming - snel ingrijpen - ab
66
symptomen septische artritis?
- pijn - bewegingsbeperking - inflammatie - vaak knie of heup - soms koorts
67
diagnose septische artritis?
punctie => toename witte BC => minder glucose in het bloed
68
waarom is septische artritis frequenter bij bejaarden?
- vooraf bestaande gewrichtslijden - ernstige chronische onderliggende pathologie - gewrichtstrauma - ...
69
aandachtspunten jicht
hoe hoger de leeftijd, hoe hoger de kans om jicht te krijgen in een ander gewricht (knie of heup) vereist een andere behandeling dan septische artritis
70
vaccinaties ouderen (EX)
* griep: jaarlijks 50+ * Pneumokokken 65+ comorbiditeit? 50+ en 3 jaarlijks * tetanus elke 10 jaar * zona 50+ * covid-19 aanbevolen 75+